Schrijvende Lezers/Info
Kerstmis '44 en de werking van 't geheugen
De zure oprisping
van Onno Schilstra
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1994
20
N BRANDENBURG, C
OMBUDSMAN
LEIDSCH DAGBLAD
Onlangs vroeg een lezer zich af
of het nu wel zo n goed idee
was van de redactie om lezers
hun herinneringen aan Kerst
mis-1944 te laten opschrijven
voer het kerstnummer van dit
jaar. „Je loopt het risico dat het
voor het merendeel aardige ver
halen worden. De echte narig
heid wordt door mensen vaak
verdrongen of vergeten. Zo
werkt het geheugen nu een
maal". Hij gaf daarbij ook een
in zijn ogen frappant voorbeeld:
de militaire dienst. „Wie er in
zat kankerde op het vervelende
kader met zijn autoritaire ge
blaf, de leegloop, de zinloosheid
van vele handelingen, het eten
en noem maar op. Tien jaar la
ter herinnerde men zich alleen
nog maar de leuke dingen en
leek het toch wel een aardige
tijd. Zo gaat het met vrijwel ie
dereen".
Op zichzelf is dat niet zo erg,
aldus deze lezer, het is mis
schien ook wel heilzaam: als je
altijd in alle hevigheid met het
verleden moet leven, word je er
de gevangene van. Maar de an
dere kant van de medaille is, zo
zegt hij, dat het aldus geschetste
beeld van de hongerwinter
daardoor wel eens vals en on
volledig zou kunnen zijn en his
torisch dus niet verantwoord.
'Jonge mensen die de periode
1940-45 niet hebben meege
maakt, zouden daardoor wel
eens de indruk kunnen krijgen
dat de oorlog, tenminste als je
niet joods was, toch eigenlijk
wel z'n leuk-spannende kanten
had. Maar zo was het niet. En
het zou jammer zijn als dat de
overhand zou krijgen". Kortom,
deze lezer vreesde dat de echte,
persoonlijk ervaren narigheid
niet meer aan het papier wordt
toevertrouwd.
Ik zou nu kunnen zeggen: la
ten we eerst maar eens kijken
wat er uit de bus komt. Maar
dat is wat te gemakkelijk. Ik
vind het een interessante stel-
lingname van de lezer. Er zit
hier en daar misschien wel iets
waars in. Maar ik kom toch an
ders uit. Inderdaad hebben de
meeste mensen (gelukkig!) het
vermogen om ellendige ervarin
gen naar verloop van tijd weg te
drukken uit hun gevoelsleven.
Het betekent niet dat ze die,
eenmaal voor de vraag gesteld,
niet weer haarscherp uit hun
geheugen kunnen opdiepen. El
ke vergelijking heeft zo haar te-
G
litdrukken.
kortkomingen en
dat geldt in mijn
ogen zeker voor die
welke de lezer
maakt. Zoiets be
trekkelijk onschul
digs als de vervul
ling van de militaire
dienstplicht valt on
mogelijk wat bele
ving en intensiteit
betreft op één lijn te
zetten met de erva
ringen in de hon
gerwinter. Het is het
verschil tussen spel
en realiteit, als ik
me zo even mag
Voor tallozen heeft niets hen de
afgelopen vijftig jaar zo gegre
pen als juist die periode. Trou
wens heel de bezettingstijd
loopt nog altijd als een soort
'plaatsbepaler' door ons spraak
gebruik heen: je bent voor of na
de oorlog geboren, iets gebeur
de voor of na de oorlog enz.
Ik ga ook absoluut niet met
de lezer mee als hij zegt dat de
bezetting geen leuk-spannende
kanten had. Die had zij wel de
gelijk voor menigeen óók, hoe
banaal dat ook mag klinken.
Het algemene beeld van de
hongerwinter of van Kerstmis-
1944 is dat er schaarste aan van
alles en nog wat was, maar bin
nen dat gegeven zullen er sterk
uiteenlopende ervaringen zijn.
De een heeft het zus beleefd en
de ander zo. Ik zie niet in wat
daar 'historisch' mis mee kan
zijn. De krant pretendeert trou
wens ook niet wetenschap te
bedrijven ik heb dat al eens
eerder uitgelegd.
Tot slot wil ik er dit nog van
zeggen: de generatie die het al
lemaal heeft meegemaakt, na
dert (of is al in) de herfst van het
leven, voor zover ze al niet is
weggevallen. Als bijzondere er
varingen nu niet worden vast
gelegd, dreigen ze voor altijd
verloren te gaan. Dat zou heel
jammer zijn. Nu kan het nog,
dus schrijf het op.
Dit jaar en het vol
gend jaar zullen
nog volop in het te
ken van de herden
king staan. Daarna
zal het minder en
minder worden.
RUUD PAAUW
Ingezonden
brieven
De Stichting Leef
baar Zuidwest in
Leiden schrijft in
haar oktober/no
vember nummer
o.a. dit: „Bij het Leidsch Dag
blad is het ene ingezonden stuk
niet het andere. Stichting Leef
baar Zuidwest heeft er ervaring
mee. Tijdens de nogal emotio
nele toestanden rond het drama
van de Vijf Meilaan zag wethou
der Tjeerd van Rij (PvdA) kans
om al binnen een dag zijn inge
zonden stuk in het LD geplaatst
te krijgen na nogal wat kritische
opmerkingen vanuit de redac
tie. De 'normale' ingezonden
stukken schrijvers moeten
meestal een week wachten al
vorens hun reactie wordt ge
plaatst".
De beleidslijn wat ingezon
den brieven aangaat is als volgt:
het streven is om een ingezon
den brief binnen een week te
plaatsen. Men verzamelt ze en
er wordt dan op een dag een
groot deel van een pagina voor
ingeruimd, zodat alle ingezon
den brieven bij elkaar kunnen
worden geplaatst in een duide
lijk herkenbare rubriek. Ook in
de ruimte naast mijn bijdrage
op woensdag treft men geregeld
ingezonden brieven aan.
Vroeger werden brieven ge
plaatst daar waar toevallig een
'gaatje' op een pagina was en
het gevolg daarvan was dat ze
nogal eens aan de aandacht van
de lezer ontsnapten. Vandaar de
al sinds geruime tijd doorge
voerde andere opzet. Het be-
De ombudsman van het Leidsch Dagblad is van maandag tot
en met vrijdag bereikbaar van 9.30-11.30 uur onder
telefoonnummer (071)-356215. Brieven kan men richten aan
het adres: Ombudsman Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB
Leiden. Het werk van de ombudsman valt buiten de
verantwoordelijkheid van de hoofdredactie.
Voor klachten over de bezorging gelieve men te bellen (071) -
143241 (na zes uur) en 128030 (overdag).
lang van de ingezonden-brief
schrijver en de lezer leek daar
mee gediend. Maar zoals bij al
les in dit leven: er zijn uitzonde
ringen. Een brief kan van zoveel
belang zijn, zo de actualiteit ra
ken of een ander dringend as
pect bevatten dat de redactie
besluit deze onmiddellijk te
plaatsen. Zij heeft het recht dat
te doen. Een krant moet nooit
vervallen tot starre bureaucra
tie. De stichting Leefbaar Zuid
west suggereert dat het loutere
feit dat iemand wethouder is
hem een voorkeursbehandeling
oplevert. Daar is geen sprake
Bijles
Lezers ergeren zich soms aan
het nieuws en vinden dan nogal
eens dat de redactie zich daar
over moet uitspreken. Zo maak
te een lezer zich behoorlijk
kwaad over een bericht op de
binnenlandpagina van 26 okto
ber: Politie geeft jonge wegpiraat
bijles. Het betrof een 20-jarige
man uit Hoogeveen die het
theoretisch rij-examen maar
niet kon halen en toch
'regelmatig door de straten reed
alsof hij zijn rijbewijs al jaren op
zak heeft'. Bekeuringen hielpen
niet. De politie besloot daarop
de man bijles te gaan geven.
'Niet alleen uit sociale overwe
gingen, maar vooral om zelf van
een probleem te worden ver
lost'.
Zelf had het deze lezer ook
heel wat moeite gekost om het
rijbewijs te halen. „Maar ik heb
me altijd netjes aan de regels
gehouden en niemand bood mij
aan te helpen. Als ik zoiets lees
dan denk ik: als je je maar als
een onhandelbare piraat ge
draagt dan pas kun je op steun
rekenen. Dan is er alle aandacht
voor je. Het is kenmerkend voor
allerlei zaken in Nederland en
dat had de redactie wel eens
mogen signaleren".
Hoezeer ik ook sympathie ge
voel voor deze lezer, hij kan niet
van de redactie verwachten dat
zij bij elk markant nieuwsfacet
gaat zeggen wat zij ervan vindt.
Dat zou een vervelende, betwe
terige krant opleveren. Com
mentaren moeten er alleen zijn
op hoofdzaken. Dat de redactie
het bericht ook opmerkelijk
vond bleek uit het feit dat zij het
artikel van een vette letter voor
zag en in een kader plaatste.
Onder de kop 'Digitale jong
leurs bij Ars' schreef beeldende
kunst-recensent Onno Schil
stra op 21 oktober een recensie
over een expositie van compu
terkunst bij het Leids teken- en
schildergenootschap Ars Ae-
mula Naturae. Het leeuwedeel
van de expositie betitelde hij
als „oppervlakkig entertain
ment. uitgevoerd door matige
goochelaars".
Onno Schilstra is, zo blijkt
uit zijn recensie in het LD van
21 oktober, iemand die zure
oprispingen krijgt van het
woord computerkunstenaar.
Waarom je met een dergelijke
afwijking dan toch naar een
tentoonstelling van compu
terkunst gaat en daarover een
recensie schrijft is mij een
raadsel. Hij suggereert dat er
bij het meeste werk dat wordt
betiteld als computerkunst
sprake is van niets meer dan
een stukje tweederangs goo
chelwerk. Volksverlakkerij
dus.
Als hij het over de expositie
in Ars heeft, heeft hij het bij
het zien van o.m. portretten
van meisjes met een ontblote
schouder over psychedelische
bewerkingen van softsex-
plaatjes. Bij Lita-Will'90 gaat
hij helemaal uit de bocht door
erotische platen te betitelen
als gescande en bewerkte
hardporno-plaatjes. De sug
gestie van plagiaat uit vieze
boekjes ligt er hier wel erg dik
bovenop. Over het overige
werk van deze kunstenaars,
dat voor drie kwart uit niet-
erotische platen bestaat
zwijgt hij gemakshalve.
Dat hij last heeft van zure
oprispingen bij het zien van
het woord computerkunste
naar is nog tot daaraan toe
maar dat hij het lezend pu
bliek vergast op zijn braaksel
is stuitend. Ik kan mij niet aan
de indruk onttrekken, dat dit
artikel veel weg heeft van insi
nuerende vuilschrijverij. Het
doet geen recht aan de be
doelingen van Ars om in het
kader van hun jubileum ook
iets te doen aan het tentoon
stellen van de nieuwe media.
Het doet zeker geen recht aan
de integriteit van de expose
rende kynstenaars. Gelukkig
denkt het bezoekend publiek
iets genuanceerder over deze
tentoonstelling.
Ik hoop dat Onno Schild-
stra zich nog eens beraadt op
het doel en de aanpak van
zijn recensies en voorkomt
dat Ars of wie dan ook in Lei
den wordt geconfronteerd
soort schrijfsels.
Indien u reageert op een artikel in deze krant, wilt u dan in
uw ingezonaen brief uw naam, adres en woonplaats ver
melden, evenals de datum waarop het betreffende artikel
werd gepubliceerd?
Brieven worden in het algemeen in deze krant onderte
kend met naam en woonplaats.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden
brieven in te korten en plaatsing van brieven te weigeren.
Deze hoeve, een zo
geheten kop-half-
romp boerderij, staat
aan de Huigsloter-
dijk 328 in Buiten-
Kaag. Momenteel
woont O. van
Reeuwijk in deze
boerderij die nog
steeds in bedrijf is.
De huidige bewoner
is de vierde genera
tie. De boerderij is
gebouwd tussen
1914 en 1917 op de
plaats waar vroeger
eveneens de familie
hoeve stond. De
werkzaamheden
duurden zo lang om
dat turf werd gevon
den. Dit werd weg
gehaald en vervan
gen door zand.
Onze fotograaf Wim
Dijkman doorkruist
dagelijks een groot
deel van de streek
de krant in beeld vast
te leggen. Tijdens die
ritten komt hij langs
allerlei 'beeldige'
plekjes die niet direct
hot news vormen,
maar het zeker
waard zijn om te pre
senteren.
ANN01894
- Te Madrid dreigt eene werkstaking van ....tore
ro's uit te breken. De beroemde toreador Guerrita
is zeer verbolgen op het publiek, dat het gewaagd
heeft hem bij een stierengevecht uit te fluiten, en
zal nu te Cordova een congres van torero's bij
eenroepen. De meeste matadors van Sevilla, Ca-
dix, Malaga en Grenada hebben reeds hunne me
dewerking toegezegd. Op het congres zal vermoe
delijk besloten worden, dat voortaan geen enkele
torero te Madrid voorstellingen zal geven. Het
publiek wacht in groote spanning den uitslag der
beraadslagingen af.
- De Koningin op het ijs. - In de vergadering der
Zuid-Hollandsche IJsvereeniging. Dinsdag-avond
te 's-Gravenhage gehouden, werd medegedeeld
dat aan Koningin Wilhelmina fraai gedrukte in
signes der vereeniging zullen worden aangebo
den. Bij hare majesteit bestond, naar de voorzit
ter mededeelde, in den afgeloopen winter reeds 't
plan een tochtje op den Vliet te maken. Toen
kwam er echter niets van, doch hij was van oor
deel, dat 't wel eens kon gebeuren dat hare Ma
jesteit in den a.s. winter kwam schaatsenrijden op
banen, welke onder beheer der vereeniging staan.
- De Koningin-Regentes zond 25 voor Simon
Alot, als tegemoetkoming in diens moeilijke om
standigheden. Zooals bekend is, werd Simon Alot
destijds ten onrechte beschuldigd van den te
Schagen gepleegden moord.
- Prinses-componiste. - Prinses Beatrice, de jong
ste dochter van koningin Victoria en gemalin van
prins Hendrik van Battenberg, houdt zich, even
als haar oudste broer, de hertog van Couburg, en
haar neef keizer Wilhelm II, nu en dan met com-
poneeren bezig. Een harer werken is zooeven ver
schenen in de laatste aflevering van de „Girl's
Own Paper". Het is eene romance, waarvan de
woorden gedicht zijn door graaf Beaconsfield.
ANN0 1969
- Diana Ross, de zangeres van het befaamde trio
„The Supremes" heeft aangekondigd dat zij in
begin 1970 de groep gaat verlaten. Ze wil geheel
alleen als zangeres op gaan treden. Haar plaats
zal dan worden ingenomen door Jean Terrell,
zuster van de bekende zwaargewicht-bokser Er
nie Terrell.
- De 49-jarige toerist J. Groningen uit Amsterdam
die sinds vorige week woensdag bij de vulkaan de
Etna (3263 m) op het eiland Sicilië werd 1
ZIEKENHUIZEN
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, woensdag 13.00 uur (Diaconessenhuis) e
dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-178178): dagelijks 14 30-15.15 u
a overleg met de dienstdoende verpleegkundige
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende
verpleegkundige
Jongerenafdeling. 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I
en II daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Kraamafdeling 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 21.00
uur).
Kinderafdeling: 14 30-19 00 uur (voor ouders de gehele dag)
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC) 14.00-14.30 uur en
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 01720-63131) dagelijks 14.00-15.00 uur en 18 30-19.30 uur, klasse I
en II daarnaast ook 11.15-12 00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
18.30-19.30 u
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur
(Alleen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voorzwangeren: zaterdagen zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluitend voor
partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruime bezoek
mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden, keel-
en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur;
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1, 2. 3,4 en STUDIO tel. 071
124130/133210. Steenstraat 39
LIDO 1
Baby's day out al dag 18.45, d<
en woe ook 14 30. Regiedebuut
vijgende getuige en volksheld in een
stuk Amerikaanse geschiedenis.
LID0 2
The specialist 12 jrdag 19 00. 21.15,
ook 14 30 Actiefilm van
Luis Llosa Bomexpert Sylvester Stallone
neemt ontslag uit onvrede met zijn sadis
tische baas James Woods Die zint op
wraak en gebruikt Sharon Stone als
lo"kaas Op haar beurt wil zij Stallone ge-
LIDO 3
The Flintstones al., vr t/m zo en woe
14 30. Bnant Levant verfilmde de legen
is dunneties, het komt er grofweg op neer
Betty volgt in hun dagelijkse bezigheden.
^e'^lmbesïui'tTezlr
LID0 4
De Aristokatten
14.30. Disney-ti
echtgenoot Andy Garcia altijd verborj
weet te houden. Een gevecht tegen vi
slaving volgt.
STUDIO
Speed 12 jr .dag. 18 45,21 15, v
ïook 14.1"
Bont
4 15. Car
i regiedebuut. Gefru
;en spet-
Getrustreen
agent Dennis Hoppe
bom onder een stadsbus die ontploft als
lometer per uur rijdt. De |onge politieman
Keanu Reeves moet tijdens het spitsuur
in Los Angeles het ding onschadelijk zien
LUXOR tel: 071-121239, Stationsweg 19
dag 18.45.21.30,
t.15. Actiefilr
tintje
Curtis denkt dat haar saaie echtge-
)t Arnold Schwarzenegger computer
koper is maar in werkelijkheid be-
jnkbediende Stan
Deze fem
echteree
KIJKHUIS
kerksteeg
e Cameron Dia
i Stanley vindt
agua para chocolate do t/m vio
19.30, 21.45. Alfonso Arau verfilmd
roman van zijn echtgenote Laura Esq
vel Tot haar verdriet mag |ongste doe
is zaterdagavond door de Italiaanse politie en mi
litairen veilig en wel teruggevonden. De Amster
dammer werd aangetroffen op één van de noor
delijke hellingen van de vulkaan op ongeveer 50
kilometer ten noordoosten van catania en ver
keerde nog in goede gezondheid. De heer Gro
ningen maakte deel uit van een groep toeristen,
die de noordoostelijke krater van de beroemde
vulkaan bezocht. Hij verwijderde zich vorige
week woensdag voor een ogenblik van de groep,
omdat hij de krater van nog dichterbij wilde ga
deslaan. Door de dichte mist verloor hij echter de
aansluiting met zijn groep en hij verdwaalde. Ge
durende vijf dagen en vier nachten, zo verklaarde
de gelukkige Amsterdammer tegenover de politie,
had hij zich in leven gehouden door bessen te
eten. Zaterdag kon hij op het politiebureau van
Catania zich eindelijk weer tegoed doen aan een
normale maaltijd.
22.15. Martine Dugowson schetst een
schap tussen een dikke en een dunne
The Joy Luck Club ma, 20.00. Wayne
Wang verfilmde de gelijknamige bestsel
ler van Amy Tan. Vier uit China geémi-
Camille Claudel di, 20.00. Brum Nuytter
teerde beeldhouwster Claudel. Ze wordt
ding met hem. Met Isabéïie Adjani e
rard Depardieu
De Noorderlingen woe, 20 00, 22 1
Tragi-komedie vamAlex van Warmer
over een nieuwbouwwijk begin jaren zi
postbode is een mac
ir beglure
LAKCINEMAtel: 124890, Cleveringaplaats
1
Bagdad Cafe ma 20.30 Komische film
van Percy Adlon. Tijdens haar vakantie
brecht compleet met Tiroler hoedje in de
het pompstation annex café waar ze aller
lei met bepaald burgerlijke mensen tegen
LVC tel: 071-146449. Breestraat66
Red Rock West do. vr. 20 00. Komij
thriller van JohnDahl. Niets vermoei
vraagt Nicholas Cage een baantje in
café in een stoffig stadje De kroegbaa
denkt dat de moordenaar
:ft ingehuurd
n maat Peter Fonda op de mol
ergens naar een popfestival toe Ond
weg pikken ze de advocaat Jack Ni
cholson op. Hun vrijgevochten manie
van leven stuit op weinig begrip bij d
ALPHEN AAN DEN RIJN
EUROCINEMA tel: 01720-20800,
Boetzelaerstraat 6
EURO 1
,t 16 jr
EURO 2
Dag. 18.45.21.15.
3.45. zo ook 16.00
18.45,21.00, zo
The Mask 12 jr.. dag. 13.45. 18.45.
45 beh. ma en di niet om 13 45.Z
16.00.
21 45
ook 16
EURO 4
Speed 12 jr., dag. 21 30.
'jy out al do vr
:ell De Marx Brothers willen
an Roddy D
iliegelederen zich echter naadloos.
KATWIJK
VOLKSUNIVERSITEIT tel 01718-16400
e Firm do 27, 20.30. Sydney Pollack
■filmde de bestseller van John Gris-
m Cruise krfjgt een dikbetaalde baan
een prestigieus advocatenkantoor.
VOORSCHOTEN
De Aristokatten Ned gesproken, e
Beverly Hills Cop III
Eddy Murphy gaat a
ley achter een organ
pretpark gebruikt al:
minele praktijken.
DEN HAAG
ASTA 1. tel 070-3463500, Spi
13 15.16 00,
..dag 13.00,15.45,
20.30.
BABYLON 2
1 ""15*1 ö'.Oa 8.45U" l'303
desert 16 |r dag. 13.15,16 00. 18.45.
21.30
CINEAC 1/2/3 Wegens verbouwing gesloten
METROPOLE 1 tel. 070-3456756, Carne-
METROPOLE 2
Duimelijntjeal Ned. g(
woe 13.15.
16.00, 18.45,21.30, r
Wolf 12 jr., dag. 18.45, 21.30, c
k 13.15,
Speed 12 jr., dag. 13.15, 16.00. 18.45,
21.30.
IDEON 2
The Flintstones al dag. 13 15. 16.00.
Color of Night 16 jr., dag 18.45,21.30
ODEON 3
laby's day out al dag 13.15. 16.00.
.8.45.21.30.
ION 4 Riksbioscoop
tddams Family 2 12 jr.. dag 11.45,
.4 15. 16.45, 19 15, 21 45.
HAAGS FILMHUIS tel. 070-3656030, Spui
191
ZAAL II FresayChocolate 16 jr.. dag.
zo woe ook 16 15. 1000 Rosen 16
5. 21.45. zo woe ook 16 15
ZAAL II Ladybird. Ladybird 16 jr dag
1, 21.45. zo woe ook 16.15 Sonatine
dag 21.45. zo woe 14 00.
ZAAL III Festival C
16 ir Dedre
T 19.30. 21.45. Di
0 19.30, 21.45
9
a 19.30.21 45 Va<
21.45 Ala:
21.45.
alle
19.30.21 45.
0.21.45 Dam-
19.30.21 45 Cogito ErgoPhu<
'5 Between heaven and
19.30, 21 45 l
45. V
19.30.21.45 Alas de Mariposa woe 19.30.
