Slovenië moet boeten voor verleden
Vooruitgang staat geen moment stil in Kobe
Ooorgedraaide Thaise
jgent weer op straat
Buitenland
Bars en bordelen maakten plaats
voor kantoren en winkelcentra
^Aborigines vragen
uchadeloosstelling
sf/oor volkerenmoord
TERDAG 29 OKTOBER 1994
8100
Italië vereffent rekening met voormalige Joegoslavische republiek
De spanning tussen Italië en Slovenië is sterk toegeno-
menjia de weigering van de regering in Ljubljana om het
onlangs afgesloten principe-akkoord over een regeling
voor Italiaanse bezittingen in Slovenië te ratificeren. Ter
wijl rechts-nationalistische groepen in beide landen jui
chen, zal Italië als represaille tegen de toetreding stem
men van Slovenië tot de Europese Unie.
Slovenië kan geen lid worden van de Europese Unie zolang Italië nog
een appeltje heeft te schillen met de regering in Ljubljana (foto).
FOTO ONNO HAVERMANS
320.- P fANGKOK TERRY MCCARTHY
|40'I p'^E INDEPEDENT
140.- PTT
l0° P-"»e beroemdste verkeersagent
I20.- p n-an Thailand, die vorig jaar
80,- p.rrpor een onbeschrijfelijke cha-
'80,- p.rrS zorgde toen hij op een druk
00 - p rmiispunt in Bangkok de ver-
50 p ^erslichten op groen zette en
20,- p rrp de weg begon te dansen, is
20 - P n>eer terug op straat. Opge-
20- ontkent hij ooit in de war
20 - p m zijn geweest.
P m Korporaal SuradejChumnet.
20 - p mie in een psychiatrische kli-
30.- P miek is behandeld voor stress
roi- p m11 vervolgens op een lange va-
antie werd gestuurd, heeft
50 - p m^er vo*°P plezier in zijn
50.- p m^erk. Hij verwierf internatio-
lale bekendheid toen hij een
io'_ p miitzinnige dans uitvoerde op
-en van de drukste kruispun-
ioI p van een van de drukste
0.- p miteden ter wereld.
P m' De miljoenen inwoners van
0,- p mJangkok die dagelijks vele
0p muren doorbrengen op de ver-
q ™}topte wegen van de Thaise
0,- p mAOofdstad sommigen heb-
0.- p mr>en een beddesteek in de auto
3.- P mt)m jlun 5ehoefte te kunnen
D.- p mdoen begrijpen maar al te
3 - p m!»oe^ waarom korporaal Sura-
p mrleJ onder de verkeersdruk be-
p midweek. Zijn dans vertolkte de
j rustraties van talloze automo
bilisten die tol moeten betalen
dqrjfQ|DNEY ROBERT MILLIKEN
eek irfE INDEPENDENT
na 18
term et beleid van vroegere Austra-
i, sche regeringen om Aborigi-
,™asal-gezinnen uit elkaar te halen
jïJjPjpi ze op die manier in de blan
t/m zsP gemeenschap te assimileren
'as een vorm van volkeren-
IlinQioord en een overtreding van
it 4 toonventies van de Verenigde
even^aties.
^rwe?31 werc* onfanBs gesteld op
catie.en conferentie in het Noor-
rikzetaustralische Darwin waar en-
39°. e|e honderden Aborigines, die
m. lafs kind bij hun moeder zijn
C buiVeggehaald, bijeen waren. Zij
f 20Caan proefrechtzaken aanspan-
ten tegen de federale regering
1UUP Canberra. Daarin vragen de
ng iborigines, de oorspronkelijke
isenafewoners van het Asutralische
'6867ontinent, om schadeloosstel-
"411)ng voor het feit dat ze niet bin-
\R ioen hun eigen gezin en cultuur
let- tonden opgroeien.
arpiararie Allen behoort tot die 'ver-
kuie"°ren generatie', of zoals ze
cy, vtichzelf noemen 'gestolen gene-
O^tie', van Australië. Zij groeide
>p zonder te weten wie haar
||jj-j/4aar ouders waren. „Een oom
dj)k yn mijn grootvader zijn de afge-
vrjj open maanden veel bij mij ge
feest en hebben me verteld
(vaar ik vandaan kom en welk
jebied traditioneel van mij is.
{iet is een lang, treurig proces
net geweest." Ze is als kind uit het
s enaezin weggehaald omdat kinde-
in udgtjn van gemengd ras van hun
Aboriginal-moeder moesten
worden verwijderd en in tehui
zen van de missie worden ge-
•■""^laatst om op te groeien als
Australiërs van Britse afkomst.
0-—Tiet beleid vond zijn oorsprong
H^jn het 19de-eeuwse koloniale
Australië en in de filosofie dat
het ras van de Aborigines offi
ciéél aangemoedigd moest wor
den uit te sterven door 'half
bloeden' te mengen met blan
ken. Dat ging door tot de jaren
Zestig. Tegen die tijd waren
om dagelijks met zo'n acht ki
lometer per uur over de 'snel
weg' te mogen kruipen.
De korporaal regelt het ver
keer nu op een minder hec
tisch kruispunt, zodat hij weer
langzaam aan de drukte kan
wennen. Maar de verkeers
dichtheid in Bangkok groeit
met de dag. Na lichte overstro
mingen twee weken geleden
zaten forensen die hun kan
toor om vijf uur 's middags
hadden verlaten om twee uur
's nachts nog steeds vast in het
verkeer.
Veteranen van de immense
verkeerschaos trekken Suradej
geestelijke gezondheid in twij
fel omdat hij er op staat zijn
oude werk weer te hervatten.
Maar de korporaal ziet het an
ders. Hij ontkent bij hoog en
bij laag dat hij in de war was
toen hij zijn rondedans uit
voerde. Deze leugen is door de
media de wereld in geholpen,
aldus Suradej. „Met mijn zes
de zintuig zag ik een optocht
van wijlen koning Chulalong-
korn, dus zette ik de verkeers
lichten op groen om de pro
cessie vrije doorgang te verle
nen. Met mijn dans verwel
komde ik de stoet." Koning
Chulalongkorn overleed in
1910.
naar schatting 100.000 jonge
Aborigines bij hun familie weg
gehaald. De slachtoffers zijn nu
tussen de 30 en 80 jaar oud.
„Dit is een hoofdstuk in de ge
schiedenis die zich in iedere
Australische voorstad voordoet,
maar waat nooit openlijk over is
gesproken", zegt Jacqui Katona
(29).'Zij spreekt namens haar
moeder, die niet weet hoe oud
ze is omdat ze in een tehuis van
de Baptisten in Darwin is opge
groeid waar haar verleden is
verdonkeremaand. „Tegen kin
deren als mijn moeder werd ge
zegd dat ze moesten vergeten
dat ze Aboriginal waren, dat dat
niet acceptabel was in de
Australische samenleving", al
dus Katona.
„Sommige kinderen reageerden
zeer agressief als hen dat soort
dingen werd verteld. Ze werden
afgewezen door pleegouders en
honderden kilometers ver weg
in tehuizen gestopt zodat ze de
banden met hun eigen gemeen
schap niet konden vinden."
Advocaten van de Aborigines
bereiden een zaak voor die zich
richt op de VN-conventie over
Volkerenmoord, die in 1949
door Australië is onderschreven
en waarin iets wordt gezegd
over het 'onder dwang verplaat
sen van kinderen' van de ene
etnische, raciale of religieuze
groep naar een andere. Zij zul
len aanvoeren dat Australische
regeringen hun plichten ten
aanzien van de Aboriginal-kin
deren niet zijn nagekomen.
Omdat de meesten van deze
Aborigines geen banden met
traditioneel land kunnen aange
ven, kunnen zij geen aanspra
ken maken onder de nieuwe
historische wetgeving waaron
der land wordt teruggegeven
aan de Aborigines, die het
Australische parlement vorig
jaar heeft aangenomen. „Het is
het begin van een lang proces
voor ons", aldus Katona.
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
De inzet van het conflict zijn
300 huizen die zich bevinden in
het Sloveense deel van het
schiereiland Istrië. Volgens het
met veel moeite bereikte princi
pe-akkoord zouden de voorma
lige Italiaanse eigenaren, die na
de Tweede Wereldoorlog de
wijk moesten nemen, de kans
krijgen om hun bezit terug te
kopen van de Sloveense staat.
In werkelijkheid gaat het niet
om een paar huizen, maar om
de vereffening van rekeningen
die driekwart eeuw openstaan
en behalve Slovenië ook Kroatië
betreffen.
Na de Eerste Wereldoorlog en
het uiteenvallen van het
Habsburgse rijk kwam eender
de deel van het gebied dat door
Slovenen werd bewoond de
regio Venezia Giulia met de stad
Triëst en het schiereiland Istrië
bij Italië. Eenderde deel ging
deel uitmaken van het konink
rijk van Serviërs, Kroaten en
Slovenen (het latere Joegosla
vië), terwijl de Slovenen die in
Zuid-Karinthië woonden bij
Oostenrijk bleven. De Italianen
eisten echter ook de Dalmati-
KOBE ONNO BUITER
Wanneer Rotterdamse haven
mensen weer eens een bezoekje
brengen aan japans grootste
havenstad Kobe zal hen het wa
ter in de mond lopen. Kobe
heeft plannen gerealiseerd
waarvan Rotterdam alleen maar
kan dromen. En het eind is nog
niet in zicht; er liggen nóg
mooiere plannen op de plank.
Dat Japanners hun dromen
werkelijkheid laten worden,
heeft niet eens veel te maken
met hun daadkracht. Het zat
hen ook mee. Terwijl in Europa
twintig jaar geleden de storm
achtige economische groei tot
stilstand kwam en vele plannen
in de la bleven liggen, bleef de
zon in Japan maar rijzen.
Toch heeft de groei in dat land
ook zijn grenzen. Maar die wor
den vooral veroorzaakt door het
chronische gebrek aan grond.
Er wonen 130 miljoen mensen
in een land, dat zestien keer zo
groot is als Nederland. Vanwege
de vele bergen is slechts een op
pervlakte van twee keer Neder
land bewoonbaar en te gebrui
ken voor landbouw en indu
strie.
De zee biedt echter uitkomst. In
de Osaka-baai heeft Kobe met
het puin van afgegraven bergen
twee grote eilanden gebouwd.
De oevers van de eilanden zijn
bestemd voor de havenactivitei
ten, de ruimte daarbinnen voor
woningbouw, kantoren, winkel
centra, sport en ontspanning.
Momenteel worden de eilanden
verder uitgebouwd en staat de
aanleg van een derde voor de
deur.
Kobe, een haven- en industrie
stad met anderhalf miljoen in
woners en een direct achterland
met vijf miljoen inwoners, staat
volledig in het teken van zijn
haven. De haven en de daaraan
gekoppelde industrie zorgen
voor meer dan veertig procent
van de 108 miljard gulden aan
jaarlijkse inkomsten. In de ha
ven werken zo'n 6600 mensen
en samen met de havengebon
den industrie zo'n 47.000. „De
mensen in Kobe staan dan ook
heel positief tegenover de ha
ven", zegt Y. Kawamoto van het
Port Harbor Bureau.
Kobe sloeg vorig jaar 168,7 mil
joen ton aan lading over, waar
van eenderde afkomstig, of be
stemd was voor het buitenland.
De rest bestond uit binnenland
se overslag. De containerover-
sche kust in het Kroatische deel
op. Vooral de stad Fiume (het
huidige Rijeka) zou een twist
punt blijven.
Tijdens de fascistische perio
de (1922-1943) vond in het Itali
aanse deel van Slovenië een fel
le italianiserings-campagne
plaats, die vaak ontaardde in
bloedige terreur. In de Tweede
Wereldoorlog kozen veel Slove
nen partij voor de partizanen
van Tito. Toen de partizanen,
op 1 mei 1945, Triëst en Gorizia
veroverden, werd wraak geno
men: duizenden fascisten, col
laborateurs maar ook onschul
dige burgers werden vermoord
en in de foibe (spelonken) van
de stad Basovizza gegooid. Hoe
veel mensen hier werkelijk lig
gen, is tot op heden een myste
rie, ook omdat de Sloveense au
toriteiten liever deze episode
willen vergeten.
Na de Tweede Wereldoorlog
schoof de grens een flink stuk
op naar het westen, waardoor
het overgrote deel van het Itali
aanse Istrië in Joegoslavische
handen kwam. Tussen 1945 en
1954 (het jaar waarin Triëst
weer Italiaans werd) verlieten
circa 300.000 Italianen dit ge
bied diet achterlating van al
slag steeg matig: van 2,6 mil
joen (uitgedrukt in twintig-
voets containers) tot zo'n 2,7
miljoen laadkisten. Daarmee is
Kobe de grootste containerha
ven van Japan. De havenover
slag daalt echter al enkele jaren.
De cijfers doen de invloed ver
moeden van concurrentie van
elders. Haven woord voerder
K. Toyoshima bevestigt dit: „Er
bestaat een sterke concurrentie
met de havens van Pusan (Zuid
Korea) en ook met Sjanghai
(China) en Hong Kong. Vooral
door nieuwe havens in China
zal deze concurrentie in tien tot
vijftien jaar sterk toenemen."
Kobe is al sinds de middeleeu
wen een havenstad. Gedurende
de Japanse isolatie tot halver
wege de vorige eeuw was het
vooral een centrum van de Ja
panse kustvaart. In 1868 werd
de haven opengesteld voor bui
tenlandse schepen (de eersten
kwamen uit Nederland en
Groot-Brittannië).
Na de Tweede Wereldoorlog
waarin het havencomplex vrij
wel volledig werd verwoest
duurde het tot 1951 voordat de
hun bezittingen. Momenteel
wonen er in Sloveens Istrië nog
3.000 Italianen, terwijl er in het
Kroatische deel van Istrië 17.000
leven. De Sloveense gemeen
schap in Italië bedraagt naar
schatting 75.000 personen. Met
het in 1975 gesloten verdrag van
Osimo erkenden Italië en Joego
slavië officieel eikaars grenzen.
De zorg Voor eikaars minderhe
den liet te wensen over, maar er
leek een einde te zijn gekomen
aan de naweeën van de Tweede
Wereldoorlog.
Het uiteenvallen van Joego
slavië en de geboorte van de re
publieken Slovenië en Kroatië,
ieidde echter tot nieuwe eisen
van Italiaanse kant. De neo-fas-
cistische MSI, die van oudsher
een sterke positie had in het
grensgebied met Joegoslavië,
wilde politieke munt slaan uit
de nieuw ontstane situatie. Een
herziening van het verdrag van
Osimo en teruggave van Istrië
en Dalmatie was voor deze par
tij een logische consequentie,
nu het land waarmee het ver
drag was afgesloten Joegosla
vië niet meer bestond.
De afgelopen twee jaar is er
echter ook in Italië veel veran
derd. De MSI inmiddels om
gedoopt tot Nationale Alliantie
is geen politieke paria meer,
maar een van de belangrijkste
pilaren van het kabinet-Berlus-
coni. Deze ontwikkeling veront
rust Slovenië en Kroatië ten
zeerste, ook omdat in de afgelo
pen maanden 'haviken' van de
MSI-NA niet onder stoelen of
banken hebben gestoken dat er
draad weer werd opgepakt.
Vanaf dat jaar groeide de Japan
se economie sterk en óók de ha
ven van Kobe.
In 1967 arriveerde in Kobe het
eerste containerschip; hetzelfde
jaar waarin Rotterdam zijn eer
ste containerschip mocht be
groeten en waarin de havens
van Kobe, Rotterdam en Seattle
een 'oplossing' gevonden moet
worden voor de 'kwestie-Istrië
en Dalmatie'.
Gianfranco Fini, de charisma
tische leider van Nationale Alli
antie. die druk doende is zijn
partij een modern aanzien te
geven en er steeds maar op ha
mert dat het fascisme tot het
verleden behoort, zit in een ui
terst moeilijk pakket. Hij wil
zich fatsoenlijk voordoen, maar
moet rekening houden met zijn
aanhang. Nu Fini in de regering
zit, verwachten vooral zijn kie
zers in het grensgebied met
Slovenië dat de MSI-leuzen die
decennialang zo'n grote aan
trekkingskracht hadden, wor
een zusterhaven-overeenkomst
sloten.
„Wij geloven dat de ontwikke
ling van de haven gelijk staat
aan de ontwikkeling van de stad
Kobe", zegt directeur-generaal
M. F.guchi van het Port Har
bour Bureau. „Het is de bedoe
ling dat Kobe de belangrijkste
haven van Japan blijft. De ha-
den omgezet in daden.
Vorige week hield hij een een
rede in Triest, die hij hij l.iter
zou omschrijven als de moei
lijkste uit zijn carrière. Fini eiste
in de eerste plaats dat de Slove
nen berouw tonen, 'net als de
Duitser Willy Brandt, die kniel
de voor de slachtoffers van het
nazisme'. Hij refereerde aan de
moord op de Italianen en het
massagraf van Basovizza. Fini
sprak niet expliciet van terugga
ve van Istrië en Dalmatie. maar
eiste wel dat Slovenië en Kroatië
erkennen dat deze gebieden
Italiaans waren. Hij noemde de
huidige grenzen 'onnatuurlijk,
niet juist en te haastig gemaakt'.
ven is gemakkelijk te gebruiken,
plezierig om in te werken en ge
liefd bij de bevolking."
De topman van de haven maakt
duidelijk dat zijn mensen niets
aan het toeval hebben willen
overlaten. „Een van onze speer
punten is de bouw van contai-
nerterminals voor supersnelle
containerschepen. Scheepswer
ven in onze stad experimente
ren daar mee. Voor de verbete
ring van het milieu hebben we
een aantal projecten lopen,
zoals recycling, energie-opslag,
de aanplant van groen en de
verbetering van de waterkwali
teit. De omgeving van de haven
moet veilig en attractief zijn."
Port Island is zo'n voorbeeld-
project. Het eiland meet zo'n
twee bij drie kilometer en kwam
in 1981 preed. Het is met de
stad verbonden door de Kobe
Bridge, een in hét oog vallende
felrode boogbrug. Er zijn 26 ha-
venterminals. Daarbinnen ligt
een nieuwe woonwijk. Boven
dien biedt het eiland plaats aan
een internationaal conferentie
centrum, hotels, een weten
schapsmuseum en het amuse
mentspark Kobe Portopia Land.
De Portliner, een onbemand
metrovoertuig op rubberban
den, vervoert de bewoners en
de havenwerkers van en naar de
stad. Port Island wordt momen
teel uitgebreid met vijf contai-
nerterminals die straks ook de
allergrootstecontainerschepen
(5000 containers of meer) kun
nen behandelen.
Het tweede en tot nog toe
grootste eiland voor de kust is
Rokko Island. Ook daar verrijst
binnen een schil van haventer
reinen een nieuw stadsdeel voor
Fini eiste verder dat de 'uit
Slovenië verdreven Italianen'
hun bezittingen kunnen terug
kopen en dat de rechten van cle
Italiaanse minderheden in
Slovenië en Kroatië worden ge
respecteerd. AK .lui el deae
voorwaarden wordt voldaan, zo
Het i Ini duidelijk blijken, ad Ita
lië niet de aanvraag van Slove
nië voor het lidmaatschap van
de Europese Unie blokkeren.
in- rede van Fini is ei waai
schijnlijk de oorzaak van dat de
regering in Ljubljana zich nu
heeft uitgesproken tegen het
eerder genoemde principe-ak
koord. Fini becommentarieerde
de beslissing met voldoening:
„Slovenië heeft het masker af
geworpen ik /.ii aanonaerep
ring vragen om op 31 oktober
tegen toetreding van Slovenië
tot de EU te stemmen. Als men
Europa in wil, moet vcrant-
woorelijkheidszin worden ge
toond. Ze hoeven niet te den
ken aan een gratis entree-bil-
jel".
Een dergelijke opstelling zal
zeker niet hei internationale
gering-Berlusconi zo vurig naar
uitkijkt. Ook zal de al gespan
nen relatie met de Europese
Unie er niet beter op worden.
De buitenlandse politiek van
Italië blijft tweeslachtig en ge- a
koppeld aan de grillige binnen- t
landse politiek. Net als ten tijde e
van tie zo bekritiseerde 'Eerste e
Republiek'.
FOTO GPb
30.000 inwoners, met een za
kencêntrum. Maar daarmee is
er nog geen einde gekomen aan
de groei. Kobe houdt er al ern
stig rekening mee dat het in de
komende eeuw ndg een haven
eiland moet aanleggen.
Kobe doet zijn voordeel met het
splinternieuwe internationale
vliegveld New Karnat Airport bij
Osaka, dat vorige maand is ge
opend. Vanaf een van de eilan
den is de City Air Terminal aan
gelegd. Vandaar worden passa
giers met snelle schepen in 28
minuten naar het vliegveld ge
bracht, dertig kilometer varen.
Ook luchtvracht gaat vanaf een
aparte Air Cargo City Terminal
over water naar het nieuwe
vliegveld. I let alternatief is ze
ventig kilometer omrijden over
land, waar de wegen vaak ver
stopt zitten.
En dan zijn er de eigen vlieg
veldplannen. Het eiland dat
hiervoor moet worden aange
legd, staat al ingetekend op de
kaarten van Kobe. „Vanwege de.
toenemende vraag naar lucht
vervoer is een vliegveld voor
een havenstad als Kobe onmis
baar", verklaart F.guchi. Het
nieuwe vliegveld zal in het jaar
2003 klaar moeten zijn. In dat
jaar denkt Kobe 2,4 miljoen
passagiers te vervoeren. Een
aantal dat moet groeien tot 5,7
miljoen in 2025.
Toeristen die een havenstad bezoeken, wacht
dikwijls een bittere teleurstelling als ze op zoek
gaan naar schepen, kranen en havenwerkers.
Befaamd is het verhaal van de buitenlander die
in het centrum van Rotterdam de oever van de
rivier opzoekt en roept: 'Waar is die verdomde
haven nou eigenlijk'. Vijftig kilometer naar het
westen, moet tegenwoordig het antwoord zijn.
In Kobe ligt de haven heel wat dichter bij de
stad, maar het havenfront wordt in het centrum
van Kobe grotendeels aan het zicht onttrokken
door een barrière van opeengestapelde drukke
autowegen. Waar in de vorige eeuw de eerste
Nederlandse en Britse handelsposten zaten, ligt
nu een klein parkje.
In het oog springt het nieuwe maritieme muse
um van Kobe, met zijn bijzondere witte lichtme
talen dakconstructie. Verder staat er de Haven-
toren, in de vorm van een Japanse handtrom
mel. Liefhebbers van architectuur kunnen zich
in de nabije toekomst ook vergapen aan de
nieuwe cruiseterminal die verrijst op de pier.
Deze gaat eruit zien als een futuristisch schip.
De stadswijk Kitano herinnert nog steeds aan de
buitenlandse aanwezigheid. Daar staan christe
lijke kerken en huizen waar vroeger buitenlan
ders hebben gewoond. De wijk is in de Tweede
Wereldoorlog wonderwel gespaard gebleven van
bombardementen. Tegenwoordig is het een toe
ristische attractie.
Van dronken zeelui hebben ze in Kobe geen last.
Moderne schepen verblijven zo kort in de haven
bijna nooit langer dan een halve dag dat er
voor 'passagieren niet eens tijd meer is.
In plaats van bars en bordelen vind je aan de
havenkant dus kantoren en winkelcentra. Eén
van de nieuwste winkelcentra is Portland. Opge
trokken in glanzende stenen en spiegelglas is
het op een oud haventerrein gebouwd, naast de
oude werf van Kawasaki. Vooral op zondag is
het er erg druk. Omdat de meeste Japanners
op de ambtenaren na nog een zesdaagse
werkweek hebben, is dat de uitgelezen dag om
te winkelen. Een aantal oude havenloodsen
heeft een nieuw leven gekregen als horeca-cen-
trum.
De oplettende bezoeker kan ook in het water
voor de werf van Mitsubishi Heavy Industries het
nieuwe containerschip van Nedlloyd zien lig
gen. Het schip komt begin volgend jaar in de
vaart
De vorige delen van deze ha
venserie stonden in de krant
van 24 september (Rotterdam,
Singapore), 8 oktober (Sjang
hai) en 22 oktober (Marseille).
In de laatste aflevering komt
Antwerpen aan de beurt.
\RAV/ 1
Japanse havenstad doet waarvan Rotterdam alleen kan dromen
Een van de snelle boten die passagiers naar de luchthaven vervoeren
A
