ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
Leidse 'achtbaan'
begint vorm te krijgen
-
ZATERDAG 29 OKTOBER 1994
Met het Leiden
Centraal Project - de
verbouwing van het
NS-statiori, de bouw
van een nieuw
busstation, torenhoge
kantoren en de aanleg
van tivee tunnels onder
het Stationsplein -
slaat de gemeente
Leiden zes, misschien
wel zeven vliegen in
één klap. En de
Sleutelstad heeft er een
nieuwe
'kermisattractie' bij: de
constructie van witte
stalen bogen boven en
voor het station, die in
de volksmond al 'de
achtbaan' heet.
Het Leidse station in aanbouw, vanuit de lucht gefotografeerd. Een 'achtbaan' in wit staal.
FOTO FRANS ROMBOUT
De herinrichting van het stationsgebied
station. Een netwerk van staal.
FOTO HIELCO KUIPERS
De sky-line van het Leidse sta
tionsgebied is drastisch veran
derd en dat proces gaat de ko
mende jaren onverminderd voort. Na de op
vallende witte stalen boogconstructie boven
en voor het verbouwde station - de poort
waardoor dagelijks bijna 50.000 mensen de
stad in en uit gaan - volgen straks kantoorge
bouwen op poten naast het station en ver
derop wolkenkrabbers van 70 en 90 meter
hoog. De 30.000 auto's die nu nog dagelijks
over het Stationsplein razen, verdwijnen
straks in een tunnel onder de grond. Bussen,
voetgangers en Fietsers krijgen vrij baan.
,,Het hele gebied krijgt een geweldige op
pepper", zegt R. van Nood, de ambtenaar die
alle verschillende werkzaamheden rond het
station in goede banen moet leiden. ,,In feite
slaan wij een heleboel vliegen in één klap. De
auto's gaan onder de grond en missen zo een
aantal stoplichten; er is minder verkeersla
waai voor de omwonenden; het gebied wordt
veiliger voor Fietsers en voetgangers; de 120
bussen die hier per uur passeren hebben
geen last meer van al die auto's; er komen
kantoren die geld opleveren en voor werkge
legenheid zorgen. En ten slotte verwachten
we dat meer mensen de weg zullen weten te
vinden van het station naar de binnenstad.
De entree van de stad wordt aantrekkelijker.
Daardoor gebeurt er misschien ook iets posi
tiefs op de patatboulevard, die de Stéenstraat
- de weg van het station naar de binnenstad -
nu nog is. Want meer wandelaars van het
station naar het centrum zal ook betekenen
dat er meer leuke winkeltjes komen in de
Steenstraat."
Geliefd object
De NS investeren ruim 30 miljoen gulden in
het opknappen van station Leiden, qua reizi
gersaantal op de vijfde plaats in Nederland.
Gemeente en rijk steken nog eens 140 mil
joen in het opknappen van de omgeving. Al
leen al de 250 meter lange tunnel van de
Plesmanrotonde naar de Schipholweg kost
HO miljoen gulden. Van alle kosten neemt
het rijk 80 miljoen gulden voor zijn rekening.
En dat is de reden, weet Van Nood, dat het
Leiden Centraal Project een geliefd object is
voor excursies van gemeentelijke delegaties
uit het hele land.
Meer nog dan over het al goeddeels ver
bouwde station en de plannen voor een au
totunnel, een tunnel voor fietsers, voetgan
gers en bussen en een nieuw busstation, ver
bazen zij zich over de hoogte van de rijkssub
sidie. „Hun monden vallen open als ze dat
horen. En ze willen allemaal weten hoe we
dat voor elkaar hebben gekregen."
Het was het besluit van de NS, in 1987, om
station Leiden drastisch te verbouwen, dat de
andere ontwikkelingen in het gebied op gang
bracht. Al jaren werd er door de gemeente
nagedacht over mogelijkheden om het door
gaand verkeer van het Stationsplein te halen.
Fly-overs, tunnels, alternatieve routes: tal van
mogelijkheden waren de revue gepasseerd.
Maar kiezen deed de gemeente niet.
Beton onder water
Na het besluit van de NS moest dat wel. De
Spoorwegen wilden het station alleen ver
bouwen, als loeiden ervoor zou zorgen dal
treinreizigers zonder gevaar het Stationsplein
konden oversteken, l iet was de stoot die de
gemeente nodig had. Onder druk van de NS
kon loeiden wél een keuze maken. Alternatie
ve routes waren niet voorhanden, 'fly-overs'
zouden het gebied alleen maar lelijker ma
ken, en dus werd het een tunnel. De bouw
daarvan is inmiddels in volle gang. Begin vol
gende maand wordt het eerste beton onder
water gestort. Wethouder T. van Rij (PvdA/r-
uimtelijke ordening) laat zich in een duiker
klok in de waterplas zakken om dat proces te
bekijken. „Beton storten onder water, dat
vind ik zoiets wonderlijks, dat fascineert mij",
zegt hij.
De investering van de Spoorwegen was ook
een goed argument om het ministerie van
verkeer en waterstaat te verleiden tot het ge
ven van de miljoenensubsidie voor de tunnel.
Want de auto's móésten wel weg nu de over
kapping van het nieuwe station zo'n zeven
meter over de bestaande rijbaan werd heen-
gebouwd. „Maar er waren meer argumen
ten", aldu$ Van Nood. ,Het Stationsplein was
al jaren een black-spou er gebeurden veel on
gelukken. En de verbouwing van het station
en het busstation zou een bijdrage kunnen
leveren aan het terugdringen van de automo
biliteit. Maar het heeft jaren van lobbyen ge
kost voordat het ministerie met geld over de
brug kwam. De wethouders Van Rij en
Walenkamp (CDA/verkeer) zijn er bijna hun
hele vorige zittingsperiode van vier jaar mee
bezig geweest."
Zorgen
Protesten tegen het miljoenenproject zijn er
nauwelijks geweest. De stichting I^eids sta
tionsgebied, die de belangen van de onder-
nemerns in het gebied behartigt, heeft een
tijdlang vergeefs geprobeerd de gemeente te
dwingen uit de tunnel een afslag naar de bin
nenstad te maken. Maar na een aantal verlo
ren rechtzaken gooide de stichting onlangs
de handdoek. Wel klagen Leidenaars steen
en been over de chaotische verkeerssituatie,
die door de werkzaamheden op het Sla
plein is ontstaan. Maar er zijn op dii
nog nooit zo weinig ongelukken gebeu
sinds het begin van de bouwwerkzaa
„Die chac
mensen heel goed oplet»
van de politie.
Het enige dat coördina
gen baart, Is d
ving van het
moeten tal va
samen goed v(
orgt er kennelijk
sdr
i Nood
afvalconta
graag achter
Wat te doen
kantoor van
i' kantorenmarkt. In de omge
/ernieuwde I.oidso NS station
n bedrijfsgebouwen verrijzen:
mr zo'n 40.000 vierkante meter
lak. En de kantorenmarkt is op
dit moment niet bepaald dynamisch. „Maar
die kantoren zijn wel essentieel voor het
plan", attendeert Van Nood. „De hele herin
richting van het stationsgebied kost 140 mil
joen gulden. De 60 miljoen gulden die over
blijft na aftrekt van de rijkssubsidie, moeten
we op termijn terugverdienen uit de grond
opbrengsten."
Bovendien: de NS knappen wel het sta
tionsgebouw op, maar niet de verhoogde
sporen die van het Plesmanviaduct naar het
Stationsplein lopen. Nu liggen die nog ver
scholen achter platen die eruit zien als be
iers. „En die willen wij
gebouwen verstoppen,
n lelijk gebouwtje als dat
an Westnederland? Je moet er toch
niet aan denken dat dat naast het vernieuw
de station gehandhaafd blijft? Ook stede-
bouwkundig zijn die kantoorgebouwen es
sentieel."
Gemakkelijk is het niet, bouwen in het
Leidse stationsgebied. De meeste kantoren
moeten op hoge poten komen te staan, om
dat de gemeente de 'vloer' van het Stations
plein zoveel mogelijk vrij wil houden. De eer
ste verdieping van het kantoorgebouw boven
perron l bijvoorbeeld, wordt op twaalf meter
hoogte gelegd. „Dat maakt die gehouwen na
tuurlijk niet goedkoper."
Optimisme
Over de kantoorontwikkeling moeten Van
Nood en de gemeente zich maar niet te veel
zorgen maken, vindt secretaris Berkhout van
de leidse Kamer van Koophandel. „Er zijn
signalen, dat de kantorenmarkt toch weer
voorzichtig aantrekt. En die kantoren worden
op zijn vroegst rond de eeuwwisseling opge
leverd. Dan staat de Leidse marktsituatie in
een heel ander perspectief. Dan komt de ho
ge snelheidslijn eraan, is rijksweg 11 aange
legd en rijksweg 4 verbreed. loeiden is dan
een goed bereikbare stad in de Randstad.
Dicht bij Schiphol, maar zonder die exorbi
tant hoge prijzen voor kantoorgebouwen. Die
kantoren bij het station vormen een welkome
aanvulling op het bestand."
