Vrije tijd
Natural keyboard
Amerikaans kaartspel verovert de wereld
Foto aan
de pols
Biobak-reiniger
Klassieker
Handig
DAG 28 OKTOBER 1994
Rf DACTIE MENRIETTE VAN DER HOEVEN
ELEKTRONICA
Jan van der Nat
De strijd tussen IBM en Microsoft om het
besturingssysteem van de toekomst is nog
niet beslist. Vast staat dat het DOS systeem
langzamerhand de laatste adem uitblaast.
I let is een verouderd H hits systeem, dat bij
lange na niet alles uit de huidige computers
haalt. Windows is op dit moment een 16-
bits (tussen)systeem en alleen IBM heeft op
dit moment een rijp besturingssysteem:
»s 2
Microsoft heeft onlangs hekend gemaakt
dat het nieuwe 32-bits 'Windows 95' uiter
lijk in juli volgend jaar beschikbaar /.al ko-
men. Dat systeem vervangt de huidige Win
dows versie: 3.11. 'Windows 95' heeft als
voordeel dat het er precies eender uitziet en
werkt als de huidige Windows-omgeving.
Microsoft brengt in de komende maanden
tal van produkten uit. die bij het nieuwe
computer besturingssysteem passen. Daar
onder zijn speciale 33 bits versies van Mi
crosoft Word en Hxcel. Daarnaast allerlei
programma's die het een systeem-manager
in een kantoor makkelijk maken alle aange
sloten computers op een netwerk te onder
houden en het netwerk te overzien.
Nu Microsoft nog geen direct antwoord
heeft op de nieuwste ontwikkelingen, heeft
IBM onmiddellijk toegeslagen en het
nieuwste OS/2-besturingssysteem (3.0)
voor de PC gelanceerd, liet is een volledig
32-bits systeem, waarmee de maximale ca
paciteiten van de moderne computer kun
nen worden benut. Bovendien is het is een
stabiel systeem (derde versie) dat minder
geheugen hongerig is I Megabyte werkge
heugen volstaat) en ook nog eens een keer
voor een matige prijs te koop is.
Vanaf nu zal het overal ter wereld worden
getoond tijdens grote evenementen. Een
update kost op CD-ROM 1.39, --. De duur
ste versie (Win()S2) op diskette kost 389,-
Daartussen zitten allerlei nuances. Deze
Windows-versie is nu leverbaar, begin vol
gend jaar de versie voor mensen die geen
Windows gebruiken.
's Werelds grootse leverancier van PC's,
Compaq, heeft drie nieuwe computerseries
geïntroduceerd. Het gaat hierom compu
ters speciaal voor thuis. Ze zijn geschikt
voor multimedia- en geluidstoepassingen.
Ze hebben een telefoonaansluiting om
standaard als fax en antwoordapparaat te
dienen. Daarmee bewandelt de fabrikant
een wezenlijk andere weg om de consu
ment te plezieren.
Ook IBM introduceert een reeks nieuwe
computers: de Aptiva-modellen. Deze zijn
ook in multimediale uitvoering te krijgen,
maar ze zijn niet zo nadrukkelijk bedoeld
voor de huiskamer als de Compaqs. De im
porteur uit Couda ook in Nederland tie
grootste leverancier denkt dat tegen het
eind van dit jaar in een op de drie wonin
gen een Pt zal staan. Tegen het einde van
de eeuw zal de thuiscomputer net zozeer
een deel van het dagelijks leven uitmaken
alscfe I\ nu
De computer zal dan menu-suggesties
doen voor het diner van die avond, uitleg
gen hoe een auto gerepareerd wordt, u
meenemen op een bezoek in het Louvre
museum in Parijs en helpen bij de aanleg
van de tuin. Bij onderwijs en entertainment
zal hij het middelpunt van het familieleven
zijn.
In die visie moet een 'thuiscomputer' een
heel ander apparaat zijn dan nu.
De multimedia computer legt zichzelf uit.
Met stereogeluid en een kleurige gebruiks
aanwijzing-op-het scherm is de computer
een aantrekkelijk hebbeding. Op de lom
paq Presario, die al naar gelang de versie
tussen de 3.500,-- en 4.000,-- gaal kos
ten, heeft men dat bereikt met een ruime
uitrusting. Belangrijkste schakel van de
nieuwe computers is de TJROM-drive,
waar gewone geluidsschijfjes in passen,
maar ook multimedia^produkties op H( >Ms.
Verschillende van zulke CD's worden bijge
leverd: o.a. Microsofts (Amerikaanse) ency
clopedie Encarta, de (eveneens Amerikaan
se) filmencyclopedie Cinemania, twee voor
treffelijke produkties en enkele spelletjes.
Bij de 500-computer zijn kleine, ingebouw
de boxjes geleverd voor het geluid. Jok is
de computer uitgerust met een l(i bits ge
luids-stereokaart. Het is een compacte
doos, samengebouwd met kleuren-moni
Toetsenborden van computers zijn rechthoe
kig. Pardon, waren rechthoekig. Microsoft
heeft onlangs dit fraaigevormde keyboard op
de markt gebracht. Maar het gaat natuurlijk
niet om de vorm alleen. De toetsen zijn, In
twee blokken, wat schuin geplaatst. Ergono
misch heet dat tegenwoordig. Wie achter een
computer zit. heeft automatisch de handen
schuin ten opzichte van het toetsenbord en
dus is deze oplossing, die het natural key
board heet, heel logisch.
"ïncilWE CD'S
ruik va
doenirMitchell - Turbulence Indigo'
digheicA) Laurie Anderson - 'Bright
and. |)«(WEA) Heather Nova - 'Oys-
che aarP'ay it again Sam).
ïlijke ir
aeg of t CD's op een rijtje. Niet zo-
rerwez' omdat ze door vrouwen
e de Nigemaakt maar omdat ze zo
eeft ge gemeen hebben met elkaar
en meinet eerder verschenen werk
cte en andere toonaangevende
ig ervaiiwen in de popmuziek. Zet
week paar nummers van deze
ilers ve schijfjes op een band.
r R. Haig ze met recent werk van
ie Chri Amos, Kate Bush en Sinead
Connor en breng deelnemers
ijna tv\een popquiz in complete
'sklachvarring.
sche aie toegenomen gelijkenissen
ziekte opmerkelijk. Joni Mitchell
'an de'dt niet ten onrechte be-
arm, louwd als een op zichzelf
ind fenomeen en ook het ge-
irtsen I van Laurie Anderson draagt
gen dionomstreden stempel
ring, eek'.
nngaaJiderson en Mitchell worden
lot ge-hun nieuwe platen door
zing vnnen naar elkaar toe ge-
idoenjvd. Brian Eno produceerde
ide ight Red' en Mitchell's echt-
Nedioot Larry Klein zat zoals ge-
ook donlijk achter de knoppen tij-
?rken,is de vervaardiging van 'Tur
in woience Indigo'. Bovendien
n hij al de baspartijen voor
alisten rekening.
en aaiowel Anderson als Mitchell
speciurden het crème de la crème
pas n studiomuzikanten in om de
komtt schetsmatige composities
en bijm te geven en in te kleuren.
blijvjde albums bieden in alle op-
ze beihten topkwaliteit. Door pla-
een I als deze wordt het verschil
»sen liedjes op de band zetten
el hui musiceren weer eens duide-
de dc Aparte vermelding verdie-
terolcri de teksten. Vooral Mitchell
iok tekt Dylan in topvorm-naar de
ïn zijoon.
•er Toch dommelt de luisteraar
og verloop van tijd in. Dat is het
alist volg van de eenvormigheid
in el het hoge kabbelgehalte van
eroloel van de songs. Het is met
aten van artiesten van dit kali-
i bij »r net als met James-Bond -
te ms: ze verschijnen in een lage
;rk, ïquentie, een standaardkwali-
bij hit is gegarandeerd, echte risi-
nen-t's worden vermeden, ver-
narrpuvvingen mondjesmaat
:or*-«orgevoerd, de alloop is voor-
Jelbaar en het publiek kan zich
:elf tnmogelijk bekocht voelen,
se beVan de onderhavige drie ar
en cfcsten is Heather Nova de jong-
lie ze. Zij rockt het meest, blijft als
va&stdichter aan de oppervlakte
rieköeken, maar heeft van eenvor-
ïlijkïigheid het minste last. Vooral
p de rustige stukken lijkt ze op
inead 'O Connor en Joni Mit-
jiell. Zij is niet zozeer naar haar
ollega's toegegroeid maar doet
E vooral na.
WK
REDMAN
lob Agerbeek Trio: 'Full House'
.Jazz '91/A-Records) (distr.: Mu-
vajich Records)
j jïezien zijn carrière heeft swing-
co ïn boogie woogie-pianist Ager-
teek (1937) vrij weinig albums
ip eigen naam staan. Met Harry
immery op bas en Ben Schrö-
ler op drums speelde hij een
D met één eigen stuk, de vlot-
e boogie "Occasionally Blue",
n vijftien meest zeer bekende
itandards. Het repertoire is
laarom niet bijster avontuur -
ijk, en hetzelfde kan gezegd
Worden van de korte improvisa-
ies van Agerbeek die, befiou-
jer lens een enkele misser het
otaal volgespeelde 'Cantaloupe
sland' van Hancock bijvoor-
>eeld helder en swingend de
oetsen aanslaat. Dat kan niet
gezegd worden van Schroder
lie zonder veel afwisseling en
Vaak te veel op de tel speelt, zo
dat niet alle stukken even ont
spannen klinken. De enkele bij-
dragen van tenorsaxofonist Jan
Menu en zangeres Daisy Oos
terhuis passen goed bij de wat
oppervlakkige opzet van de ove
rigens mooi opgenomen CD;
beiden klinken ze aangenaam
lichtvoetig, maar lijken terug te
schrikken voor enige diepgang.
Een zeer commerciële produk-
tie, die niemand voor het hoofd
zal stoten, maar ook niet lang in
het geheugen zal blijven han-
Joshua Redman Quartet:
'MoodSwing' (Warner Bros.) (dis
tr.: Warner Music)
Met zijn derde album maakt de
jonge (25) tenor- en sopraan
saxofonist Joshua Redman an
dermaal zijn reputatie en de hy
pe waar. Jonge, technisch be
gaafde jazzmusici zijn er ge
noeg. Originaliteit is al moeilij
ker te vinden, maar jonge ar
tiesten die traditie en moderne
re ontwikkelingen koppelen aan
individuele expressie zijn wer
kelijk zeldzaam. Redman heeft
een stevig, rokerig geluid dat in
sommige stukken doet denken
aan ouderwetse Texaanse rhy
thm blues en op andere mo
menten aan emotierijke post-
Coltrane jazz. Redman schreef
alle stukken, van het bluesy
'Sweet Sorrow' tot het funky
'Headin' Home', in een tamelijk
traditionele vorm, waarbij de
begeleiders (pianist Brad
Mehldau, bassist Christian Mc-
Bride en drummer Brian Blade)
in de meeste stukken de even
traditionele rol van uitstekend
swingend trio spelen. Het zijn
echter vooral de vindingrijke en
overtuigende improvisaties van
de leider, afgezien van het bleke
sopraanspel in het nogal ge
woontjes klinkende 'The
Oneness of Two', die de scepti
sche muziekconsument over de
streep zullen trekken.
KV
Chopin - Pianoconcert nr. 2 in f,
op. 21 24 preludes, op. 28 - Maria
Joao Pires (piano), Royal Philhar
monic Orchestra o.l.v. André Pre-
vin - DG
Schumann - Kinderszenen, op. 15,
Waldszenen, op. 82, Bunte Blat
ter, op. 99/1,2&4 - Maria Joao Pi
res (piano) - Erato.
Tijdens de 'Nacht van de Ro
mantiek' die enkele weken gele
den in het Concertgebouw de
klassieke CPG-actie inluidde,
moest Maria Joao Pires het la
ten afweten, maar in de actie
'Aangenaam... Romantiek' is zij
prominent aanwezig. Niet al
leen omdat twee van haar CD's
tegen inlevering van een kor
tingsbon gereduceerd te koop
zijn, maar ook omdat die twee
kwalitatief tot de toppers uit de
actie behoren.
Uit 1984 dateert een prachtig
poëtische opname van diverse
pianowerken van Schumann
die nog steeds als maatgevend
moet worden beschouwd, en
die hier een welkome rentree
maakt. Nieuw is een opname
van het Tweede Pianoconcert
van Chopin, een altijd weer
dankbaar en meeslepend werk
dat onder haar handen klinkt
als vloeibaar goud. Romantisch?
Zeker! Zoetelijk? Verre van dat!
Bij Pires. uitmuntend begeleid
door André Previn, bruist en
sprankelt de muziek als zelden
tevoren, zelfs in het subliem ge
fraseerde langzame midden
deel. Met als toegift de 24 pre
ludes een CD om niet te missen!
Virtuoso Vengerov - Werken van
Wieniawski, Paganini, Kreisler,
Bloch, Tsjaikovski, Messiaen, Sa-
rasate, Bazzini - Maxim Vengerov
(viool), Itamar Golan (piano) -
Teldec.
Een 'grote' CD met 'klein' re
pertoire werd volgespeeld door
Maxim Vengerov, maar door de
samenstelling weet de jonge
Russische violist deze uitgave
extra interessant te maken. Be
halve korte virtuoze stukjes die
meestal dienen als toegift, ho
ren we hier ook een enkele min
der bekende compositie, zoals
'Thème et variations' van Mes
siaen en 'Nigun' Ernest Bloch.
Viooltoon en virtuositeit van
Vengerov zijn inmiddels bijna
spreekwoordelijk en ook hier
stelt hij niet teleur.
PK
SPELLETJES
DINGEN
Duizelingwekkend is de juis
te term om het succes te om
schrijven van het Ameri
kaanse kaartspel MagieHet
werd in september 1993 ge
lanceerd en sindsdien zijn
van de benodigde kaarten
maar liefst een miljard stuks
gedrukt. Ook in Nederland
rukt Magie op. Volgens im
porteur Michael Bruinsma
zijn hier al 5,8 miljoen kaar
ten in omloop.
Twee jaar geleden legde de
Amerikaanse wiskundige Ri
chard Garfield een door hem
ontworpen spel voor aan de
jonge spellenfirma Wizards of
the Coast. Hij bracht daarbij
een bordspel mee, maar de
firma had geen geld om het te
produceren. Waar ze wèl be
langstelling voor hadden, was
een spel dat snel kon worden
gespeeld met zo weinig mo
gelijk componenten. Toen
schoten Garfield een paar
kaartspellen te binnen die hij
jaren eerder had bedacht.
Garfield haalde het oude
concept uit de kast, schaafde
het bij en maakte een simpel
testmodel van 120 kaarten.
Het was bestemd voor twee
spelers die met elkaar duel
leerden, met als inzet een van
de eigen speelkaarten.
In 1993 werd Magie, zoals
Garfield het spel had ge
doopt, officieel gelanceerd.
De eerste editie, Alpha ge
noemd. raakte op een tweetal
spelconventies onmiddellijk
uitverkocht. Voor de tweede
druk, Beta gedoopt, werd de
oplage verhoogd naar 7,3 mil
joen kaarten. Ook die ver
dwenen als sneeuw voor de
zon. De meest recente set,
Michael Bruinsma met enkele exemplaren van het kaartspel Magie. foto cpd
The Dark, verscheen dit
voorjaar in een oplage van 62
miljoen kaarten en was bin
nen één dag uitverkocht.
Het uitsluitend Engelstalige
spel bestaat uit kleurrijke
kaarten. Daarop staan afbeel
dingen van alle mogelijke
personen, griezels, voorwer
pen en landschappen, alle
met speciale eigenschappen.
Beide spelers spelen met een
eigen set kaarten en proberen
eikaars levenspunten (20 bij
de start) af te pakken door het
zenden van monsters, krij
gers, bezweringen en ga zo
maar door.
Voor elk spelletje worden
de kaarten geschud. De deel
nemers spelen om en om; na
elke beurt mogen ze een
kaart van de eigen omge
keerde reststapel trekken.
Omdat iedere speler altijd
een eigen set heeft, en ook
geen enkele startset gelijk is.
brengt elk spelletje verrassin
gen met zich mee. Uiteraard
draagt het schudden van de
kaarten daar extra toe bij.
De basisset telt zestig kaar
ten. altijd voornamelijk gewo
ne kaarten, met enkele zeld
zame en zeer zeldzame. De
hele begincollectie omvat 302
verschillende kaarten, maar
je zou heel wat startpakken
moeten kopen om deze com
pleet te krijgen.
Daarnaast zijn er nog zo'n
zevenhonderd andere kaar
ten in omloop uit de gelimi
teerde edities. De kaarten
daaruit koop je, net als de ge-
wone aanvullingssets, in pak
jes van acht of vijftien kaar
ten. Er zijn lijsten beschik
baar met alle uitgebrachte
kaarten.
Magic-spelers ruilen vaak
met elkaar. Voor zeldzame
kaarten worden nu al bedra
gen neergelegd variërend van
20 tot 125 gulden. De mini
mumprijs van een basisset is
zo'n twintig gulden en een
envelopje met aanvullende
kaarten ongeveer zeven gul
den.
De Nederlandse importeur
Michael Bruinsma ontdekte
het spel ongeveer een jaar ge
leden in Duitsland, op een
spellenbeurs. Het was toen
nog volstrekt onbekend.
Vrienden van Bruinsma, twee
Franse spelontwerpers, koch
ten een set en gingen 'S
avonds spelen. „Toen ik wak
ker werd, zaten ze nóg te spe
len; het was kennelijk een Bij
zonder spel."
Maar wat het geheim is van
Magie? Volgens Bruinsma is
het een combinatie van facto
ren. „De variatie is oneindig:
er zijn net zo veel sets als er
spelers zijn. Bovendien is het
niet alleen een spel, maar ook
een verzameling. Voorts we
ten spelers dat er op elke
kaart ook een antwoord be
staat. Het ziet er verzorgd uit,
je kunt het makkelijk meene
men."
In de Verenigde Staten
heeft het spel een hele indu
strie op gang gebracht. Er be
staan inmiddels tijdschriften,
er verschenen imitaties en de
fabrikant is druk doende om
volgens dezelfde formule an
dere spellen uit te brengen.
Zo verschijnt binnenkort het
kaartspel Star frekThe next
generation. Over een paar
jaar kunnen we ook het be
roemde Tolkien-werk In de
ban van de ring spelend be
leven.
van de biobak en de grijze
dit schoonmaak
apparaat ontworpen. De reiniger bestaat
uit een 98 centimeter lange basissteel van
aluminium met een traploos regel- en af
sluitbaar bijmeng-apparaat voor de
schoonmaakmiddelen en verschillende
borstels. De bodem en de binnenkant
van de bak zijn zo moeiteloos te berei
ken. de wasborstel is 30 graden draai
baar. Gardena heeft voor dit apparaat
een shampoo, een conserveringsmid
del en een universeel reinigingsmid
del ontwikkeld. De goedkoopste ba
sisset komt op 69,-.
Meer informatie: tel. 02940-17417.
Fotolijstjes heb je in
de meest vreemde
vormen en combi
naties, maar deze is
toch weer nieuw.
Dit fotolijstje draag
je om je pols en als
je het portret weg
schuift kun je zien
hoe laat het is. Prijs
f 119.
Meer informatie:
tel. 01831 - 4197.
Het kon natuurlijk niet uitblijven. In de schier eindelo
ze reeks Disney Classics op video verschijnt begin no
vember ook Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen. Begin
1995 zal de verkoop worden gestaakt en pas worden
hervat, wanneer er een nieuwe generatie kopers is.
Snow White and the Seven Dwarfs', naar een van de be
roemdste sprookjes van de gebroeders Jacob en Wil
helm Grimm, was destijds de eerste grote tekenfilm van
Walter Elias Disney. De wereld versleet hem voor gek,
maar Walt Disney vocht voor zijn uitvinding en met
veel succes. 'Sneeuwwitje' zal te koop zijn in drie ver
sies: de Nederlandse en de Engelse met en zonder on
dertiteling l >e prijs is 44(95.
Natte, modderige
laarzen spuit je
schoon en laat je
drogen op deze
bootsticks in de
vorm van een laars,
die je ergens in een
verloren hoekje in
de grond prikt. Het
is een idee van Sun-
ware. De per paar verpakte
bootsticks kosten 6,95.
Meer informatie: tel. 013 -
703200.
In een kwart seconde is deze tent gebruiks
klaar. Eenmaal uit de zak zet zij zichzelf
overeind. Voor deze (speel)tent, gemaakt
van spinnaker linnen, stond de Newyorkse
taxi model. De taxi-tent is geschikt voor kin
deren van 4 tot 10 jaar. Prijs 94,95.
Meer informatie: tel. 020 - 6759944.
