IDDELHOEK'S
Happï
I
i\N
Woudenbergse Karin Schipper
geeft skiles in Sa
Koornbrugsteeg 3 (Stadhuisplein)
Leiden 071-140641"
r m
REISBURO B.V. voor al uw reizen
Reisspecialist
IJDAG 28 OKTOBER 1994 aan
AG
M DEN DOBBELSTEEN
e werkelijkheid is minder gruwelijk
dan zij lijkt. Het betreft slechts een
Daarvan bevonden zich er 150 buiten de gemar
keerde pisten en het is zeer de vraag of die zelfs
oefening. Twee grommende helicop- door een professionele organisatie gered hadden
de donkerblauwe lucht, een aantal door de kunnen worden.
Ogi: „Daarom is een goede voorlichting zo be
langrijk. Tenminste als de skiërs zouden willen
luisteren. En dat gebeurt helaas niet altijd. De ge
varen van een lawine worden veel te weinig on
derkend. Niemand schijnt te beseffen dat een ku
bieke meter sneeuw twee- tot driehonderd kilo
kan wegen. Er hoeft maar een klein stukje te gaan
schuiven of het is al gevaarlijk. Uit die winter van
1985 herinner ik mij een geval waarbij in een klap
een hele groep van zes mensen werd bedolven
onder een niet eens zo heel erg dik Schneebrett.
Had niet hoeven en mogen gebeuren. Je moet bij
het toeren nooit met z'n allen tegelijk een helling
lA
sneeuw zwoegende honden en een stuk of veertig
mensen, die met lange bamboestokken het ter
rein aftasten. „Een beetje naar links", zegt Peter
Ogi in zijn walkietalkie, „kom, kom, kom, een
beetje naar links."
Hij lijkt niet echt tevreden. Het 'slachtoffer'
een bundeltje ingegraven kleren wordt na ruim
twintig minuten gevonden. Had sneller gekund,
meent de chef van de Zwitserse lawinehonden
brigades. „Dat doen we nog een keertje over."
Tussen Haute Nendaz en Siviez, hoog in het
Zwitserse Wallis, is Ogi met een ploeg mensen nu
al een hele ochtend doende. Lawine-oefening.
Twee honden en hun begeleiders zijn bovendien afskiën. Een voor een, dat is het veiligste.'
'op' voor hun A-brevet, een ploeg doet examen
voor het B-diploma en drie teams proberen te
slagen voor het C-getuigschrift, het hoogst be
reikbare. Ogi: „Op de Titlis in Engelberg is pas
nog een skiër na één uur en tien minuten onder
een lawine vandaan gehaald. Hij leefde, maar dat
is een uitzondering. Veertig procent van de
slachtoffers sterft binnen vijf minuten."
Ook tijdens een oefening worden skiërs van de lift afgehaald om te helpen bij het zoeken naar 'het slachtoffer'.
Onheilsplek
Met andere woorden: snelheid en efficiency, daar
gaat het om. Vandaar dat het aantal hondenequi
pes nog steeds wordt uitgebreid. In Zwitserland
zijn er nu bij elkaar driehonderd, waarvan alleen
al negentig in het Wallis, dat in oorden als Zer-
matt, Saas Fee, Crans Montana, Haute Nendaz,
Veysonnaz en Verbier de drukst bezochtste win
tersportdorpen vanw Zwitserland
heeft. De honden (meestal herders
en labradors; de zware Sint Bernard-
honden zijn te langzaam in de
sneeuw) worden samen met hun be
geleiders na een lawine-melding per
helicopter naar de onheilsplek ver
voerd en hoe korter die aanvoerlijn
is, hoe groter de kans op overleven
den. Ogi: „Maar ook de geoefend
heid van de teams is van enorm be
lang."
Onvoorspelbaar
Het grootste probleem met lawines is, dat ze zo
onvoorspelbaar zijn. Zelfs op gemarkeerde en
met zware vanghekken beveiligde afdalingen ko
men ze voor. Het ongeval op de Wengernalp bo
ven het Oostenrijkse dorpje Werfen (januari 1982)
waarbij elf Duitse schoolkinderen om het leven
kwamen, wordt door experts nog vaak aange
haald ten bewijze dat De Witte Dood overal in de
Alpen kan toeslaan. Ogi: „In 1991 overleden op de
Grote Sint Bernhard zeven jongens op een plek,
die volgens de lokale monniken ook 'absoluut
veilig was'."
Niettemin staat onomstotelijk vast dat op de
ene helling het risico van een lawine groter is dan
op de andere. Maar... sneeuw begint zelden uit
zichzelf te glijden. Dat wordt al
thans beweerd door Ronald
Naar. Nederlands bekendste al
pinist in Ski Magazine (decem
bernummer 1993): „Van alle la
wine-ongevallen wordt 95 pro
cent door de skiërs zelf veroor
zaakt." Naar aanleiding van die
opmerking onstond in hetzelfde
blad een felle polemiek tussen
deskundigen, die het uiteindelijk
over een aantal vuistregels wel eens werden: bij
Witte Dood
gevaarlijker
dan Russische
roulette
Vandaar alweer een training. Die wat Qgi be- plotseling optredende forse temperatuurverschil-
treft overigens toch nog tekort schiet. De chef be- len cfreigt grote gevaar, de meeste lawines ont-
seft evenwel dat hij moet roeien met de riemen staan op schaduwrijke naar het oosten gerichte
die hij heeft. De politie-man maakt deel uit van hellingen met een hellingshoek van 20 tot 50 gra-
een organisatie die geheel uit vrijwilligers bestaat, den. Wie in het voorjaar gaat skiën op een verse
Een professionele organisatie zou de zaken laag sneeuw van meer dan dertig centimeter
welliswaar beter kunnen aanpakken, maar het speelt met z'n leven.
probleem is- dat de kosten hoe cru dat ook Maar als het op een 10 graden steile, naar het
klinkt waarschijnlijk niet zullen opwegen tegen westen gerichte, dus in principe volstrekt veilige
de baten. Om de 'zwarte' winter van 1984/1985 helling toch fout gaat? Roland Naar in eerder aan-
bij de kop te nemen... In de Alpen kwamen in dat gehaald artikel: ,,U bent een verstandige skiër,
seizoen 180 skiërs onder een lawine om het leven, dus uw tochtgenoot heeft afstand gehouden. Die
ziet u in de lawine terechtkomen en houdt in de
aüttfrii gaten waar de glijdende massa en u naar toegaan.
Maar in eerste instantie probeert u natuurlijk zelf
uit de lawinelijn te komen. Lukt dat niet, probeer
dan te voorkomen dat u omlaag wordt getrokken
en bedolven raakt. Maak ski's en eventuele vang-
riempjes los, ga op uw buik liggen en maak
zwembewegingen. Probeer te voorkomen dat u
op uw rug terecht komt. Gebeurt dat toch neem
dan de foetushouding aan en doe de handen voor
de mond om het binnendringen van sneeuw te
voorkomen. Probeer rustig te blijven, u kunt nu
toch niets meer doen. Nervositeit kost extra zuur
stof."
Winterslaap
Peter Ogi: „Dat is juist. Door onderkoeling kan
het slachtoffer bovendien in een soort winter
slaap raken, wat wellicht z'n redding zou kunnen
zijn. Ik heb eens meegemaakt dat we iemand, die
zeven uur onder de sneeuw had gelegen, toch
weer konden reanimeren. Er zijn ook gevallen be
kend van tien uur en meer. Maar ik zeg het nog
maals: dat zijn dus zeer grote uitzonderingen. Het
gaat veel vaker falikant mis."
Een stelling die wordt onderstreept door Werner
Munter in zijn boek Neue Lawinenkunde, dat be
gin dit jaar verscheen bij de Verlag des Schweize-
rischen Alpen-Clubs. Naast de erkenning dat de
wetenschap van het beoordelen van de stabiliteit
van een besneeuwde helling nog in de kinder
schoenen staat schrijft de Zwitserse berggids:
„In vergeljking met een lawine is Russische rou
lette met een overlevingskans van 5 6 (ongeveer
ikJTWf i
Skilerares Karin Schipper: „Aanvankelijk werd ik toch als een
soort indringster gezien."
FOTO S ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
^c heeft de indruk dat het de laatste tijd
een ietsje minder wordt. Maar verdwijnen
zal het nooit. In de eerste plaats komt ze uit
Nederland en in de tweede plaats is ze
vrouw. En dat is lijkt wel een dodelijke
combinatie voor iemand die skiles geeft.
Karin Schipper: „Dan ben je met de klas op
stap, zegt er iemand: Normaal geeft li zeker
alleen kinderen les hè? Vroeger ontplofte ik
nog wel eens als ik dat hoorde. Nu vraag ik:
Hoe bedoelt u? Is het meteen over, want ze
kunnen natuurlijk moeilijk gaan uitleggen
waarom ze die opmerking maakten."
Karin Schipper (29) komt uit Wouden
berg. 's Zomers is ze opticiën in Amersfoort;
's winters instructeur bij een van de meest
gerenommeerde skischolen van Oostenrijk,
die van Sankt Anton. Die laatste job oefent
ze uit sinds de winter van '91 /'92. „Ik gaf al
een tijdje les op de kunstbanen van Hoofd
dorp en Huizen, toen we met een stel Ne
derlanders een demonstratie verzorgden tij
dens een ski-lerarencongres in Sankt Anton.
Na afloop vroeg iemand of ik niet voor de
plaatselijke school wilde werken. Ja, tjee,
daar heb ik eerlijk gezegd dus niet zo lang
over na hoeven denken."
Die eerste winter was het moeilijkst. „Je
maakt je van tevoren toch een
bepaalde voorstelling van wat je
gaat doen. Ik dacht, mooi zo: 's
ochtends en 's middags lekker
skiën, tijdens de lunch een
beetje in de zon zitten en 's
avonds met een paar collega's
gezellig het dorp in... Maar dat
viel dus tegen. Het lesgeven eis
te in het begin zoveel van me dat ik na het
diner bijna steeds in slaap viel."
Bovendien had Karin al vlug door dat je
de lunch beter binnen in het restaurant
kunt gebruiken dan buiten in de volle zon
('Je wordt anders zo ontzettend sloom') en
dat Oostenrijkers best aardige en gezellige
mensen zijn, maar dan wel tot een zekere
hoogte. „Aanvankelijk werd ik toch als een
soort indringster gezien. Ik bezette tenslotte
een plaats, die eigenlijk voor een Oostenrij
ker bestemd was. Maar dat was na één win
ter voorbij. Ik word nu door iedereen geac
cepteerd. (Lachend) Misschien ook wel om
dat ik een Oostenrijkse vriend heb."
Karin Woudenberg verdient met lesgeven
560 shilling (circa 85 gulden) netto per dag.
Logies komt voor rekening van de
skischool, net als haar uitrusting. De Neder
landse: „Daar kan ik dus prima van rondko
men, al is het hier natuurlijk wel peperduur.
Maar eerlijk gezegd, interesseert dat geld
me het minst van alles. Ik heb van m'n hob
by mijn werk gemaakt en d'r zijn er niet zo
veel, die me dat kunnen nazeggen."
Ze blijft er de komende winters dan ook
vrolijk mee doorgaan, Karin. „Ach, je hebt
er wel eens een rotdag tussen natuurlijk.
Dat je denkt dat je het skiën plotseling ver
leerd bent. (".een bocht gaat er goed. je valt
bijna, er vliegt er eentje tegen je op... Nou
ja, vvat anderen ook vaak overkomt. Ski-le
raren zijn net gewone-mensen. Maar jb
weet: morgen zal het weer beter gaan. Dat
is de ervaring die je op een gegeven mo
ment krijgt."
Loodzwaar
Hoewel ze al sinds 1989 door het leven gaat
als 'officieel bevoegd skilerares' (het diplo
ma haalde ze in Nederland na een parttime
opleiding van een iaar), wil ze nog proberen
ook het Oostenrijkse Staatsdiploma te be
machtigen. Het hoogste. De eerste poging
vond algelopen winter plaats. Na een uitge
breide cursus ging ze op voor een lood
zwaar examen. Helaas: van de 350 exami
nandi werden er 265 afgewezen en Karin
was er één van. „Dat was dus even flink ba
len. Maar aan de andere kant was ik toch
vrij snel over de teleurstelling heen. De
theorie is niet zo'n probleem, ntaar je moet
wel zo ver schrik ke lijk ont zet-tend goed
kunnen skiën, wil je slagen... En geloof me
of geloof me niet: maar ik had net zo'n dag
dat niets lukte."
Ze lacht, stapt in haar ski's en glijdt naar
een klas, die keurig in II
rK| nie staat te wachten. Ery
NOrmclcU g66tt gelsen ditmaal. Karin.
eerder tijdens het ge-
u zeker alleen
kinderen les'
sprek: „Buitenlanders
vinden het over het algu-
meen best leuk als ze les
krijgen van ook een bui
tenlandse. Maar ik moet
toegeven: het is altijd weer even aftasten;
Komt u uit Nederland? Hebben ze daar dan
bergen..? Er zijn er zelfs, die zich hardop af
vragen of ik eigenlijk wel een diploma hel).
(Sc houderophalend). Nou ja, wat maakt het
ook uit. Die achterdocht is na een uurtje of
zo weg. Dan denken ze: He. dat valt niet te
gen... En dat is dan dubbel leuk."
