School haalt tarot uit kermissfeer
Leven en wonen
Flink zijn moet
De sterren in een prachtig doosje
Hoge bloeddruk j
7
DINSDAG 25 OKTOBER 1994
REDACTIE: HENRIETTE V
Kaartspel met onbekende oorsprong is occult, maar ook heel praktisch
Eleonore Oldenburger lijkt in niets op de heksachtige, mystieke
persoonlijkheid die je je voorstelt bij een tarotlerares. Een rood,
ruim vallend mantelpakje, slangeleren schoenen, keurig
opgemaakt. Ook in de klas zijn hennakleurig haar, neusknopjes,
Indiase sjaaltjes en wollen truien een uitzondering. Maar de
School der Universele Wijsheid in Nijmegen, waar de tweejarige
beroepsopleiding tot tarotist wordt gegeven, moet dan ook niets
hebben van het waas van waarzeggerij en magie dat tarot
omgeeft.
EDE
SPREEKUUR
Ze hebben over het algemeen prachtig ge
bloeid dit jaar. Het natte voorjaar, gevolgd
door een overdaad aan zon en warmte
heeft hen goed gedaan. Er waren niet alleen
volop bloemen, ook de hele plant is uitge
groeid tot een forse opvulling van de bor
der.
Mooi om te zien, ook wel praktisch, want
nu kan er geen onkruid tussen komen.
Maar in veel gevallen blijkt de border toch
te vol gegroeid te zijn. Zeker als de vaste
planten er al langer dan een jaar of drie
staan.
Dan is het tijd om de border weer eens on
derhanden te nemen. Om te beginnen ste
ken we de vaste planten zorgvuldig uit. We
leggen ze op een flinke lap plastic zodat
noch het gazon, noch het terras of het pad
onder de aarde komt te zitten. Als de border
leeg is, is het zaak om de aarde om te spit
ten en vooral ook te verrijken met flink wat
zelfgemaakte compost.
Zijn we nog niet zo flink geweest om een ei
gen composthoop te maken, dan zullen we
goede aarde moeten kopen. Desnoods
strooien we nog iets organische mest in de
border. Niet te veel en vooral geen mest
met een te hoog gehalte aan stikstof. In de
meeste gevallen is dat organische mest af
komstig van kippen of verrijkt met stikstof
houdend bloedmeel. Even opletten dus. Te
veel stikstof N (van Nitrogenium) geeft veel
blad en weinig bloemen.
Is de border weer als nieuw maar kaal. dan
kunnen we beginnen met opnieuw inplan
ten. Dit is het moment om combinaties van
planten die niet zo best voldeden, te wijzi
gen. En denk er vooral aan dat de hoogste
planten achterin komen en de laagste voor
in.
Maar vóór het zover is. worden de planten
'gescheurd', een vakterm voor het in stukjes
trekken of hakken van de plant. Bij dit
scheuren is het zaak om erop te Ietten dat
we de buitenste delen van de pol gebruiken.
Die hebben de meeste groeikracht. Het al
lerbinnenste kan weg. naar de compost
hoop.
In het algemeen houden we meer stukken
nieuwe plant over dan we nodig hebben.
Misschien zij er buren, kennissen, vrienden
of familieleden die belangstelling hebben.
Zelf heb ik in mijn agenda in oktober steeds
een hele lijst namen van vaste planten die
ik ófwel weg moet geven, ófwel af moet be
delen. Vertel het nimmer aan de tuincentra,
maar in mijn tuin zijn vrijwel alle planten
verkregen door ruil of simpelweg afgebe
deld. Ik vind het altijd weer leuk om 's zo
mers te denken: die is van Mientje en die
heb ik van Jantje gekregen. Zo blijven de
milde schenkers zomers lang in kleurige
herinnering.
LEZERSVRAAG
De pelargonium in de vorm van een 'klim-
geranium' is een kostbaar bezit dat met
zorg de winter moet worden doorgeholpen.
Maar hoe? Dat vraagt J. v.d. Pluijm uit
Haarlem.
Binnenhalen vóór de eerste nachtvorst, bij-
snoeien zodat de vorm behouden blijft,
maar teveel aan blad en uitgebloeide bloe
men moet weg. Dan een koele plaats zoe
ken, liefst met een beetje licht. Veel licht is
niet nodig, want het is de bedoeling dat de
plant tot rust komt. Wel af en toe iets vocht,
niet teveel. In maart nieuwe grond, meer
warmte, veel licht, geregeld bijsnoeien en
half mei pas weer naar buiten.
Woekeraars zijn de planten van G. F. van
de Weerdhof in Zandvoort! Zowel de ta
baksplant (welke Nicotiana?) als de gaten-
plant (Fatsia) weten van geen ophouden,
zelfs al staan ze qp dieet, dat wil zeggen
zonder plantenmest.
Toevallig zijn beide soorten gewoon harde
groeiers die veel ruimte vragen. Maar de ta
baksplant kan wel tot de orde geroepen
worden indien men geregeld de top er uit
haalt. Dan zullen de slapende knoppen, die
in de oksel van het blad zitten, wakker wor
den en mooie zijtakken maken. De top kan
gestekt worden.
Eerst dompelen in water om het melksap te
doen stollen. Dan eventueel nog iets houts
kool (Norit kan ook) op de wond. Daarna in
een pot met gelijke delen turf en zand op
een warme plaats. Eventueel met een plas
tic zak om verdamping tegen de gaan.
De Fatsia kan moeilijk gestopt worden,
maar men kan ze telkens opnieuw stekken.
7 Centimeter lange stengel stekken van de
jonge scheuten die aan de basis van de
plant groeien, stekken zoals beschreven
voor de Nicotiana.
De grote oude plant cadeau doen aan ie
mand met veel ruimte en zelf telkens met
een nieuwe plant beginnen!
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem La.v. de redacüe LEVEN EN WO
NEN.
Eleonore Oldenburger
et principe van
tarot is eigenlijk
heel simpel. Het
leert de mens iets
«mJHLb. over zijn eigen on
derbewustzijn.
Vanuit het principe dat een mens
geen vraag kan stellen zonder diep in
zijn hart het antwoord te weten. De
magische kaarten van het tarot-spel
helpen de twijfelaar tot de juiste be
slissing te komen.
De tarotist, een professional in het
ontrafelen van de betekenis van de
getrokken kaarten, ziet zichzelf als
een hulpverlener, een adviseur, zegt
Claudette Ex, de coördinator van de
opleiding. Vorig jaar studeerde zij af
als een van de eerste gediplomeerde
tarotisten. „Tarot is de bron van ant
woord op alle
vragen. Óf die
antwoorden ook
ontdekt worden,
hangt af van de
kwaliteit van de
tarotist."
Meegesleurd
door de opge
leefde belang
stelling voor het
occulte en de
mystiek heeft
tarot de afgelo
pen jaar vaste
voet aan de
grond gekregen
in Nederland.
Het spel heeft
zich ontworsteld
aan de anonimi
teit van de toe
komstvoorspel
ler in de kermis
tent, kwam te
recht bij de vele
doe-het-zelvers
in 'het geheim
zinnige' en is
vervolgens ook
de maatschappij
ingeslopen. Als
hulpmiddel bij
de begeleiding
van langdurig
werklozen, cur-
susstof in vor
mingscentra, als
beroepsoplei-
P ding en metho
diek in de alter
natieve hulpver
lening.
De verschillende
spellen er zijn ten minste duizend
uitvoeringen waren tot voor kort
slechts te koop in gespecialiseerde
boekhandels, new-age-winkels of de
American Bookshop (in de VS is tarot
veel meer gemeengoed). Maar nu lijkt
tarot hard op weg een modever
schijnsel te worden.
Dat heeft alles te maken met het
gebrek aan zweverigheid van tarot.
Het is occult, maar ook heel praktisch
en dat spreekt de moderne mens aan.
Het geeft antwoord op vragen als 'wie
ben ik en wat heeft de toekomst me
te bieden', maar wie wil weten of hij
zijn aandelen moet verkopen, een
vriendin bellen of verhuizen kan ook
bij een kaartenlegger terecht.
Eigenlijk weet niemand precies
waar tarot vandaan komt. Is het
Egypte of India, waren het de katha
ren of toch de zigeuners die het spel
introduceerden? Zeker is dat het spel
gelijkenissen vertoont met de joodse
Kabbala en de Egyptische mytholo
gie. Het spel kent 78 kaarten, verdeeld
in de grote Arcana (geheim) en de
kleine Arcana.
De kleine Arcana bestaat uit vier
reeksen van veertien kaarten, die min
of meer overeenstemmen met de
speelkaarten waarmee we plegen te
bridgen, klaverjassen of jokeren. Er
zijn staven (klaver), bokalen (harten),
zwaarden (schoppen) en pentagram-
men (ruiten), die lopen van aas tot
tien en vier koninklijke kaarten: de
koning, koningin, ridder en schild
knaap.
In zijn algemeenheid staan de sta
ven voor levenslust, energie en groei.
De bokalen symboliseren liefde en
geluk, de zwaarden strijd, agressie,
ambitie, kraëht en moed en de penta-
grammen verwijzen naar geld, ont
wikkeling, handel en industrie.
De tweeëntwintig kaarten van de
Grote Arcana vertolken het bovenzin
nelijke of het collectieve onderbewus
te. Deze zogenaamde sleutelkaarten
symboliseren de eeuwige goddelijke
waarheden, en beelden alle facetten
van het menselijke leven uit. „Dit zijn
de kaarten die dieper gaan, te maken
hebben met spiritualiteit", zegt Ex.
Sommige kaarten doen eng aan, zoals
De Duivel of De Dood. „Die geven in
eerste instantie de indruk van o jé.
Iets om bang van te zijn. Maar dat
hoeft niet. Ze hebben te maken met
diepe veranderingsprocessen, met
omwentelingen."
Tarotles
Zonder goede handleiding en enige
studie kun je weinig met de magische
kaarten beginnen. Want wat betekent
het als je De Gehangene trekt, of
Zwaarden Acht? En hoe moet je de
kaarten leggen? Want de kaarten heb
ben niet één vaste betekenis. Ze staan
in relatie tot elkaar en de wijze waar
op de kaarten vallen en worden ge
legd is van groot belang.
Ik neem een kijkje in de klas van
tarotiste, docente en schrijfster Eleo
nore Oldenburger, van de Stichting
School der Universele Wijsheid. Eleo
nore legt de tweedejaars nog eens uit
hoe het uitgebreide Keltisch Kruis
moet worden gelegd.
De dertien cursisten pakken de
kaarten uit. Sommigen hebben hun
tarotspel in een sjaaltje gewikkeld, of
in een houten doosje verpakt. „Pro
beer je te concentreren onder het
schudden en bedenk wat je wil we
ten", zegt Oldenburger. Hoe concre
ter de vraag, hoe beter de kaarten uit
te leggen zijn.
Op de lessenaar rookt stilletjes een
stokje wierook. Een sfeermaker die
wat misplaatst lijkt in het hel verlichte
lokaal. De drie mannen en tien vrou
wen leggen een kruis van zes kaarten
en ernaast een staf van vier kaarten.
Deze geven het heden aan met de te
genwerkende kracht, het verleden, de
nabije toekomst, de angst, de invloed
van de omgeving, de hoop en de uit
komst.
Een van de cursisten onthult haar
vraag: wat ze aan moet met een
vriendin, hoe ze met haar verder
moet? Een uur later heeft het ant
woord zich zo n beetje gevormd.
Door niet stil te blijven zitten, zal ze
een nieuwe positie innemen. Die van
de leerling. Ze zal moeten leren ge
ven, concludeert Oldenburger. Haar
discipelen horen het gespannen aan.
Maar alleen degene om wie het gaat,
weet wat wordt bedoeld.
Praktijk
Claudette Ex was verpleegster en
vond in dat beroep niet meer wat ze
zocht. Vanaf haar 17de was ze al geïn
teresseerd in Oosterse filosofie. Van
tarot wist ze niet veel, maar na een
informatiedag wist ze intuïtief dat dit
iets voor haarwas. Inmiddels is ze als
kaartenlezer actief en coördineert ze
de beroepsopleiding tot tarotist. Van
zo'n praktijkje alleen kan je nog niet
leven, zegt Ex.
Cliënten van Ex komen veelal met
vragen over relaties of werk. „Ze staan
op een keerpunt in hun leven en wil
len advies." Maar tarot is volgens Ex
ook goed toe te passen in het bedrijfs
leven. Rijk kun je er ook mee worden,
denkt zij. „Het ligt er maar aan hoe je
er tegenaan kunt kijken. De symbolen
blijven hetzelfde."
Toekomst
Wie bij een tarotist te rade gaat, krijgt
niet altijd alles te horen. „Een aantal
dingen vertel je niet. Dat is ethisch
niet verantwoordzegt Claudette Ex.
Niet dat de tarotist gefixeerd is op het
positieve. „Als iemand een moeilijke
periode doormaakt dan verzwijg je
dat niet. Maar welk nut heeft het om
iemand te vertellen dat hij of zij bin
nenkort een ongeluk krijgt?"
Alhoewel Claudette Ex tarot vooral
ziet als een hulpmiddel tot zelfont
dekking, is het ook mogelijk in de
kaarten te lezen wat de toekomst gaat
brengen. „Die kaarten vormen de
sleutel tot het onderbewuste. Daarin
bevindt zich ook een blauwdruk, een
kosmisch plaatje van je leven." Maar
de toekomst voorspellen doet de Nij
meegse liever niet.
„Wij (de school) willen af van dat
beeld van zigeunerinnen die met
tarot op de kermis de toekomst voor
spellen. Ons is het meer te doen om
te leren, om inzicht en advies. Wij
zien tarot als onderdeel van de hulp
verlening. Een tarotist moet een goe
de opleiding hebben, met beide be
nen op de grond staan, een helder in
zicht hebben in de werking van het
spel en weten hoe je omgaat met
cliënten die om advies vragen."
In de Verenigde Staten worden
tarotparty's gehouden. Daar staat
tarot toch vooral voor sensatie en
amusement op huiskamerniveau.
Kaartenlezers bevolken soms hele
straten. Staat dit Nederland ook te
wachten?
Claudette Ex: „In de VS is het een
kermis geworden. Daar zoeken ze al
les in het uiterste. Ik vind tarot een
serieuze aangelegenheid. Niet iets
voor de lol. Het is iets dat vaak diepe
indruk kan maken, veel naar boven
kan brengen. Daar mag je niet klakke
loos mee omgaan. Maar er zijn mis
schien mensen die daar wel voor kie
zen."
Het is wachten op de eerste televi-
sie-tarotist bij Tineke, Ria, Viola of
-Catherine.
ANS BOUWMANS
Vakantie. Lange, warme nachten onder een stralende
sterrenhemel. Iedereen zit lekker buiten. Dan is er altijd
wel een wijsneus die een vinger omhoog steekt. „Daar
is de Grote Beer, en kijk! De Poolster is uitzonderlijk
helder vannacht." De rest van het gezelschap kijkt be
wonderend toe. Soms een tikje jaloers. Waarom weet ik
die dingen niet?
Voor mensen die dat gevoel herkennen, heeft Cather
ine Tennant een lespakket op de markt gebracht. 'De
sterren in een doosje' heet het. Een prachtig, nacht
blauw doosje, bespikkeld met gouden sterretjes. De in
houd is al even mooi: 32 kartonnen kaarten waar oude
prenten op zijn afgedrukt en twee 'hemelplattegron-
den' in paars en blauw.
Op die hemelplattegronden zijn alle sterrenbeelden
zoals ze in het noorden en het zuiden te zien zijn, inge
tekend. Het boekje beschrijft de sterrenbeelden. Hoe
heten ze, hoe zien ze eruit, wanneer en door wie wer
den ze voor het eerst gezien? Ook de verhalen achter de
sterren en het geloof dat mensen er in de loop der eeu
wen aan hebben gehecht, komt aan de orde.
Die mythologische achtergrond wordt verbeeld op de
32 kaarten. Ursa Major bijvoorbeeld, de Grote Beer,
wordt getekend als (hoe kan het ook anders) een beer.
Volgens de Griekse mythologie werd Zeus verliefd op
Callisto, een kuise dienstmaagd van godin Artemis. Cal-
29 i
M o, en dan nu nog even de blot
W druk! Woorden van deze strek
king worden tijdens elk spreekg
wel een paar keer uitgesproken. MeestaT
volgt na meting het geruststellende „Blo
druk is prima, hoor". Maar vrij regelma^Q
de bloeddruk niet prima. Niet prima be^g
kent eigenlijk altijd te hoog en nooit te 1;
Bij een te hoge bloeddruk is enige bezor
heid op zijn plaats, vooral als de patiëntgg
jong is.
In Nederland lijdt één op de tien tot twa
mensen aan een te hoge bloeddruk, ofw
hypertensie. Waarschijnlijk is dit getal ni
iets hoger, omdat van een aantal mensej
niet bekend is dat zij hypertensie hebbel
Een te hoge bloeddruk is namelijk alleeiLg
vast te stellen door hem een keer te meti
De bloeddruk bestaat uit twee getallen e
wordt uitgedrukt in millimeters kwik (m
Hg). Er is sprake van hypertensie als het
laagste getal hoger is dan 90. Een bloede
van 170/105 bijvoorbeeld is duidelijk te
h°°g. 00
Patiënten hebben vrijwel nooit klachten 24
van hun bloeddruk en dan komt de med.
deling dat zij aan hypertensie lijden als
donderslag bij heldere hemel. Alleen in t
treme gevallen krijgen patiënten last vat]
verschijnselen als hoofdpijn of slechter
30
listo raakte zwanger en riep de toorn van Artemis over
zich af. Om haar te beschermen, veranderde Zeus de
dienstmaagd in een beer en plaatste hij haar aan de he
mel.
Zo heeft elk sterrenbeeld zijn eigen verhaal, dat van
cultuur tot cultuur kan verschillen. In het oude Enge
land werd de Grote Beer gezien als de wagen van Ko
ning Arthur. En de vroege Indiërs zagen er een door
een os getrokken ploeg in. In het zuiden van Frankrijk
spreekt men wel van de casserole(braadpan).
Behalve de mythologie komen ook wetenschappelij
ke gegevens over de sterren aan de orde. Bovendien
staat in het boek precies beschreven in welke periode
de sterren het beste te zien zijn, en waar ze zich dan
bevinden.
De 32 kaarten zijn elk voorzien van talloze gaatjes.
Als de kaart tegen'het licht wordt gehouden, wordt het
patroon van dat sterrenbeeld zichtbaar. Wie zo'n pa
troon goed in zich opneemt, kan het volgens Tennant
leren herkennen aan de nachtelijke hemel. Of dat zo
makkelijk is als het lijkt, is in bewolkt Nederland moei
lijk na te gaan.
De sterren in een doosje wordt uitgegeven door Van
Holkema en Warendorf in Houten en kost 45 gulden.
PAULINE VAN DER MIJE
Dat is ook het verraderlijke van de aandc
ning: iemand kan jaren rondlopen met e 25
te hoge bloeddruk en pas tegen de lamp'
pen door de schade die de hypertensie
heeft veroorzaakt. In een kleine minderh
der gevallen kan een oorzaak voor de ho Q2
bloeddruk gevonden en bestreden wordt
Meestal blijft de oorzaak onbekend. Met
spreekt dan van essentiële hypertensie.
Hypertensie moet gezien worden als eer 4-7
bedreiging voor de gezondheid op lange'
termijn. Patiënten die gedurende jaren e
te hoge bloeddruk hebben, hebben een
grotere kans op het krijgen van een hartij
farct of een hersenbloeding dan gezonde j -7
Op de lange duur worden alle bloedvatei'
en daarmee alle organen aangetast door
belangrijkste schadelijke gevolg van hypt
tensie: de aderverkalking of atherosclero:
Na hart en hersenen zijn vooral de nierei
en de ogen hiervoor het gevoeligst. De
bloedvaten raken verstopt, en als dat in 1
grote teen gebeurt is de ellende nog wel 1
overzien, maar slibben de kransslagader:
van uw hart dicht, dan is de kans dat u d| j -
een hartinfarct wordt getroffen niet meej^
denkbeeldig.
Hoe langer een bloeddruk te hoog kan bL_
ven, hoe meer tijd er is om de schadelijk^,
effecten ervan op te lopen. Deze lange-t£*-
mijn-effecten zijn de reden dat hyperten»
behandeld moet worden. ^5
Neem meneer Albers. Altijd gezond ge- L f
weest, harde werker, 42 jaar oud, wel een^,
beetje te dik. Bij een partijtje zaalvoetbalero»
had hij zijn enkel verstuikt en omdat hij Ja"
nou eenmaal toch binnenzat, mat ik zijnndJ
bloeddruk. L
Met een waarde van 160/100 was deze e<jdl|,
te hoog. Op één meting mag de diagnose^
hypertensie niet gesteld worden, en ik vrèst;
meneer dan ook in de loop van de komefnic
de paar weken zijn bloeddruk nog eens tf 0
laten meten. Maar ook na de derde metiifob,
was de druk niet gezakt, en dat betekenden
tie. ?ch
In eerste instantie moet meneer Albers zidei
buikje zien kwijt te raken en zijn rokertje(
ten staan. Vaak blijkt dat leefregels als ee^ er
vermageringsdieet, niet meer roken en ijgs
meer lichaamsbeweging een goed result^
hebben in de bestrijding van te hoge blo# 0
druk. Helpen deze maatregelen niet, danM]
moet overgegaan worden op medicijnen,^
die langdurig, vaak levenslang ingenome^s
moeten worden. jtei
Twee maanden later is meneer Albers drJ"1
kilo kwijt en heeft hij het roken er aan gere
ven. Samen met zijn zoon is hij gaan joggde
en de gevolgen zijn te merken. Zijn bloed
druk is gedaald tot onder de 90. Zijn veraissi
dering van levensstijl bespaart meneer Albe
bers een leven van pillen slikken. Helaas r.
vinden veel mensen het makkelijker med|es
cijnen in te nemen dan af te vallen of mefcei
roken te stoppen. De consequentie van hjis
pertensie is echter slikken tot uw laatste ?c
snik. t
Te hoge bloeddruk is een bekende risicof|d{
tor voor hart- en vaatziekten. Langdurige
onderzoekingen waarbij grote groepen He
mensen gedurende vele jaren gevolgd zijf
en bekeken op gedrag en ziekten, hebbeif
dit uitgewezen. Daarnaast bestaan nog aij,of
dere risicofactoren zoals een te hoog cholot
lesterolgehalte in het bloed en het roken |er
van sigaretten. Treden deze risicofactorenev
gezamenlijk op, dan versterken ze eikaars
werking en nemen de schadelijke effecten-
enorm toe. Eén plus één is in dit geval ge$||
twee, maar vijf.
Omdat de oorzaak van hypertensie niet bl
kend is, kunt u zelf weinig doen om het kf
gen van een te hoge bloeddruk te voorkoJN
men. Wel kunt u uw kansen op het krijgeBs
van een hartinfarct of hersenbloeding vertbl
!'f"
minderen door de volgende regels in achr
zorg dat u niet te dik wordt;
eet gevarieerd en matig;
gebruik produkten met linolzuur;
stop met roken;
en mocht u hypertensie hebben, neem
dan uw medicijnen regelmatig in.
'"fl *u