School haalt tarot uit kermissfeer Leven en wonen Flink zijn moet De sterren in een prachtig doosje Hoge bloeddruk j 7 DINSDAG 25 OKTOBER 1994 REDACTIE: HENRIETTE V Kaartspel met onbekende oorsprong is occult, maar ook heel praktisch Eleonore Oldenburger lijkt in niets op de heksachtige, mystieke persoonlijkheid die je je voorstelt bij een tarotlerares. Een rood, ruim vallend mantelpakje, slangeleren schoenen, keurig opgemaakt. Ook in de klas zijn hennakleurig haar, neusknopjes, Indiase sjaaltjes en wollen truien een uitzondering. Maar de School der Universele Wijsheid in Nijmegen, waar de tweejarige beroepsopleiding tot tarotist wordt gegeven, moet dan ook niets hebben van het waas van waarzeggerij en magie dat tarot omgeeft. EDE SPREEKUUR Ze hebben over het algemeen prachtig ge bloeid dit jaar. Het natte voorjaar, gevolgd door een overdaad aan zon en warmte heeft hen goed gedaan. Er waren niet alleen volop bloemen, ook de hele plant is uitge groeid tot een forse opvulling van de bor der. Mooi om te zien, ook wel praktisch, want nu kan er geen onkruid tussen komen. Maar in veel gevallen blijkt de border toch te vol gegroeid te zijn. Zeker als de vaste planten er al langer dan een jaar of drie staan. Dan is het tijd om de border weer eens on derhanden te nemen. Om te beginnen ste ken we de vaste planten zorgvuldig uit. We leggen ze op een flinke lap plastic zodat noch het gazon, noch het terras of het pad onder de aarde komt te zitten. Als de border leeg is, is het zaak om de aarde om te spit ten en vooral ook te verrijken met flink wat zelfgemaakte compost. Zijn we nog niet zo flink geweest om een ei gen composthoop te maken, dan zullen we goede aarde moeten kopen. Desnoods strooien we nog iets organische mest in de border. Niet te veel en vooral geen mest met een te hoog gehalte aan stikstof. In de meeste gevallen is dat organische mest af komstig van kippen of verrijkt met stikstof houdend bloedmeel. Even opletten dus. Te veel stikstof N (van Nitrogenium) geeft veel blad en weinig bloemen. Is de border weer als nieuw maar kaal. dan kunnen we beginnen met opnieuw inplan ten. Dit is het moment om combinaties van planten die niet zo best voldeden, te wijzi gen. En denk er vooral aan dat de hoogste planten achterin komen en de laagste voor in. Maar vóór het zover is. worden de planten 'gescheurd', een vakterm voor het in stukjes trekken of hakken van de plant. Bij dit scheuren is het zaak om erop te Ietten dat we de buitenste delen van de pol gebruiken. Die hebben de meeste groeikracht. Het al lerbinnenste kan weg. naar de compost hoop. In het algemeen houden we meer stukken nieuwe plant over dan we nodig hebben. Misschien zij er buren, kennissen, vrienden of familieleden die belangstelling hebben. Zelf heb ik in mijn agenda in oktober steeds een hele lijst namen van vaste planten die ik ófwel weg moet geven, ófwel af moet be delen. Vertel het nimmer aan de tuincentra, maar in mijn tuin zijn vrijwel alle planten verkregen door ruil of simpelweg afgebe deld. Ik vind het altijd weer leuk om 's zo mers te denken: die is van Mientje en die heb ik van Jantje gekregen. Zo blijven de milde schenkers zomers lang in kleurige herinnering. LEZERSVRAAG De pelargonium in de vorm van een 'klim- geranium' is een kostbaar bezit dat met zorg de winter moet worden doorgeholpen. Maar hoe? Dat vraagt J. v.d. Pluijm uit Haarlem. Binnenhalen vóór de eerste nachtvorst, bij- snoeien zodat de vorm behouden blijft, maar teveel aan blad en uitgebloeide bloe men moet weg. Dan een koele plaats zoe ken, liefst met een beetje licht. Veel licht is niet nodig, want het is de bedoeling dat de plant tot rust komt. Wel af en toe iets vocht, niet teveel. In maart nieuwe grond, meer warmte, veel licht, geregeld bijsnoeien en half mei pas weer naar buiten. Woekeraars zijn de planten van G. F. van de Weerdhof in Zandvoort! Zowel de ta baksplant (welke Nicotiana?) als de gaten- plant (Fatsia) weten van geen ophouden, zelfs al staan ze qp dieet, dat wil zeggen zonder plantenmest. Toevallig zijn beide soorten gewoon harde groeiers die veel ruimte vragen. Maar de ta baksplant kan wel tot de orde geroepen worden indien men geregeld de top er uit haalt. Dan zullen de slapende knoppen, die in de oksel van het blad zitten, wakker wor den en mooie zijtakken maken. De top kan gestekt worden. Eerst dompelen in water om het melksap te doen stollen. Dan eventueel nog iets houts kool (Norit kan ook) op de wond. Daarna in een pot met gelijke delen turf en zand op een warme plaats. Eventueel met een plas tic zak om verdamping tegen de gaan. De Fatsia kan moeilijk gestopt worden, maar men kan ze telkens opnieuw stekken. 7 Centimeter lange stengel stekken van de jonge scheuten die aan de basis van de plant groeien, stekken zoals beschreven voor de Nicotiana. De grote oude plant cadeau doen aan ie mand met veel ruimte en zelf telkens met een nieuwe plant beginnen! Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur een vraag op? Greet Buchner zal proberen voor u het antwoord te vin den. De vraag kunt u opsturen naar Dami- ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP Haarlem La.v. de redacüe LEVEN EN WO NEN. Eleonore Oldenburger et principe van tarot is eigenlijk heel simpel. Het leert de mens iets «mJHLb. over zijn eigen on derbewustzijn. Vanuit het principe dat een mens geen vraag kan stellen zonder diep in zijn hart het antwoord te weten. De magische kaarten van het tarot-spel helpen de twijfelaar tot de juiste be slissing te komen. De tarotist, een professional in het ontrafelen van de betekenis van de getrokken kaarten, ziet zichzelf als een hulpverlener, een adviseur, zegt Claudette Ex, de coördinator van de opleiding. Vorig jaar studeerde zij af als een van de eerste gediplomeerde tarotisten. „Tarot is de bron van ant woord op alle vragen. Óf die antwoorden ook ontdekt worden, hangt af van de kwaliteit van de tarotist." Meegesleurd door de opge leefde belang stelling voor het occulte en de mystiek heeft tarot de afgelo pen jaar vaste voet aan de grond gekregen in Nederland. Het spel heeft zich ontworsteld aan de anonimi teit van de toe komstvoorspel ler in de kermis tent, kwam te recht bij de vele doe-het-zelvers in 'het geheim zinnige' en is vervolgens ook de maatschappij ingeslopen. Als hulpmiddel bij de begeleiding van langdurig werklozen, cur- susstof in vor mingscentra, als beroepsoplei- P ding en metho diek in de alter natieve hulpver lening. De verschillende spellen er zijn ten minste duizend uitvoeringen waren tot voor kort slechts te koop in gespecialiseerde boekhandels, new-age-winkels of de American Bookshop (in de VS is tarot veel meer gemeengoed). Maar nu lijkt tarot hard op weg een modever schijnsel te worden. Dat heeft alles te maken met het gebrek aan zweverigheid van tarot. Het is occult, maar ook heel praktisch en dat spreekt de moderne mens aan. Het geeft antwoord op vragen als 'wie ben ik en wat heeft de toekomst me te bieden', maar wie wil weten of hij zijn aandelen moet verkopen, een vriendin bellen of verhuizen kan ook bij een kaartenlegger terecht. Eigenlijk weet niemand precies waar tarot vandaan komt. Is het Egypte of India, waren het de katha ren of toch de zigeuners die het spel introduceerden? Zeker is dat het spel gelijkenissen vertoont met de joodse Kabbala en de Egyptische mytholo gie. Het spel kent 78 kaarten, verdeeld in de grote Arcana (geheim) en de kleine Arcana. De kleine Arcana bestaat uit vier reeksen van veertien kaarten, die min of meer overeenstemmen met de speelkaarten waarmee we plegen te bridgen, klaverjassen of jokeren. Er zijn staven (klaver), bokalen (harten), zwaarden (schoppen) en pentagram- men (ruiten), die lopen van aas tot tien en vier koninklijke kaarten: de koning, koningin, ridder en schild knaap. In zijn algemeenheid staan de sta ven voor levenslust, energie en groei. De bokalen symboliseren liefde en geluk, de zwaarden strijd, agressie, ambitie, kraëht en moed en de penta- grammen verwijzen naar geld, ont wikkeling, handel en industrie. De tweeëntwintig kaarten van de Grote Arcana vertolken het bovenzin nelijke of het collectieve onderbewus te. Deze zogenaamde sleutelkaarten symboliseren de eeuwige goddelijke waarheden, en beelden alle facetten van het menselijke leven uit. „Dit zijn de kaarten die dieper gaan, te maken hebben met spiritualiteit", zegt Ex. Sommige kaarten doen eng aan, zoals De Duivel of De Dood. „Die geven in eerste instantie de indruk van o jé. Iets om bang van te zijn. Maar dat hoeft niet. Ze hebben te maken met diepe veranderingsprocessen, met omwentelingen." Tarotles Zonder goede handleiding en enige studie kun je weinig met de magische kaarten beginnen. Want wat betekent het als je De Gehangene trekt, of Zwaarden Acht? En hoe moet je de kaarten leggen? Want de kaarten heb ben niet één vaste betekenis. Ze staan in relatie tot elkaar en de wijze waar op de kaarten vallen en worden ge legd is van groot belang. Ik neem een kijkje in de klas van tarotiste, docente en schrijfster Eleo nore Oldenburger, van de Stichting School der Universele Wijsheid. Eleo nore legt de tweedejaars nog eens uit hoe het uitgebreide Keltisch Kruis moet worden gelegd. De dertien cursisten pakken de kaarten uit. Sommigen hebben hun tarotspel in een sjaaltje gewikkeld, of in een houten doosje verpakt. „Pro beer je te concentreren onder het schudden en bedenk wat je wil we ten", zegt Oldenburger. Hoe concre ter de vraag, hoe beter de kaarten uit te leggen zijn. Op de lessenaar rookt stilletjes een stokje wierook. Een sfeermaker die wat misplaatst lijkt in het hel verlichte lokaal. De drie mannen en tien vrou wen leggen een kruis van zes kaarten en ernaast een staf van vier kaarten. Deze geven het heden aan met de te genwerkende kracht, het verleden, de nabije toekomst, de angst, de invloed van de omgeving, de hoop en de uit komst. Een van de cursisten onthult haar vraag: wat ze aan moet met een vriendin, hoe ze met haar verder moet? Een uur later heeft het ant woord zich zo n beetje gevormd. Door niet stil te blijven zitten, zal ze een nieuwe positie innemen. Die van de leerling. Ze zal moeten leren ge ven, concludeert Oldenburger. Haar discipelen horen het gespannen aan. Maar alleen degene om wie het gaat, weet wat wordt bedoeld. Praktijk Claudette Ex was verpleegster en vond in dat beroep niet meer wat ze zocht. Vanaf haar 17de was ze al geïn teresseerd in Oosterse filosofie. Van tarot wist ze niet veel, maar na een informatiedag wist ze intuïtief dat dit iets voor haarwas. Inmiddels is ze als kaartenlezer actief en coördineert ze de beroepsopleiding tot tarotist. Van zo'n praktijkje alleen kan je nog niet leven, zegt Ex. Cliënten van Ex komen veelal met vragen over relaties of werk. „Ze staan op een keerpunt in hun leven en wil len advies." Maar tarot is volgens Ex ook goed toe te passen in het bedrijfs leven. Rijk kun je er ook mee worden, denkt zij. „Het ligt er maar aan hoe je er tegenaan kunt kijken. De symbolen blijven hetzelfde." Toekomst Wie bij een tarotist te rade gaat, krijgt niet altijd alles te horen. „Een aantal dingen vertel je niet. Dat is ethisch niet verantwoordzegt Claudette Ex. Niet dat de tarotist gefixeerd is op het positieve. „Als iemand een moeilijke periode doormaakt dan verzwijg je dat niet. Maar welk nut heeft het om iemand te vertellen dat hij of zij bin nenkort een ongeluk krijgt?" Alhoewel Claudette Ex tarot vooral ziet als een hulpmiddel tot zelfont dekking, is het ook mogelijk in de kaarten te lezen wat de toekomst gaat brengen. „Die kaarten vormen de sleutel tot het onderbewuste. Daarin bevindt zich ook een blauwdruk, een kosmisch plaatje van je leven." Maar de toekomst voorspellen doet de Nij meegse liever niet. „Wij (de school) willen af van dat beeld van zigeunerinnen die met tarot op de kermis de toekomst voor spellen. Ons is het meer te doen om te leren, om inzicht en advies. Wij zien tarot als onderdeel van de hulp verlening. Een tarotist moet een goe de opleiding hebben, met beide be nen op de grond staan, een helder in zicht hebben in de werking van het spel en weten hoe je omgaat met cliënten die om advies vragen." In de Verenigde Staten worden tarotparty's gehouden. Daar staat tarot toch vooral voor sensatie en amusement op huiskamerniveau. Kaartenlezers bevolken soms hele straten. Staat dit Nederland ook te wachten? Claudette Ex: „In de VS is het een kermis geworden. Daar zoeken ze al les in het uiterste. Ik vind tarot een serieuze aangelegenheid. Niet iets voor de lol. Het is iets dat vaak diepe indruk kan maken, veel naar boven kan brengen. Daar mag je niet klakke loos mee omgaan. Maar er zijn mis schien mensen die daar wel voor kie zen." Het is wachten op de eerste televi- sie-tarotist bij Tineke, Ria, Viola of -Catherine. ANS BOUWMANS Vakantie. Lange, warme nachten onder een stralende sterrenhemel. Iedereen zit lekker buiten. Dan is er altijd wel een wijsneus die een vinger omhoog steekt. „Daar is de Grote Beer, en kijk! De Poolster is uitzonderlijk helder vannacht." De rest van het gezelschap kijkt be wonderend toe. Soms een tikje jaloers. Waarom weet ik die dingen niet? Voor mensen die dat gevoel herkennen, heeft Cather ine Tennant een lespakket op de markt gebracht. 'De sterren in een doosje' heet het. Een prachtig, nacht blauw doosje, bespikkeld met gouden sterretjes. De in houd is al even mooi: 32 kartonnen kaarten waar oude prenten op zijn afgedrukt en twee 'hemelplattegron- den' in paars en blauw. Op die hemelplattegronden zijn alle sterrenbeelden zoals ze in het noorden en het zuiden te zien zijn, inge tekend. Het boekje beschrijft de sterrenbeelden. Hoe heten ze, hoe zien ze eruit, wanneer en door wie wer den ze voor het eerst gezien? Ook de verhalen achter de sterren en het geloof dat mensen er in de loop der eeu wen aan hebben gehecht, komt aan de orde. Die mythologische achtergrond wordt verbeeld op de 32 kaarten. Ursa Major bijvoorbeeld, de Grote Beer, wordt getekend als (hoe kan het ook anders) een beer. Volgens de Griekse mythologie werd Zeus verliefd op Callisto, een kuise dienstmaagd van godin Artemis. Cal- 29 i M o, en dan nu nog even de blot W druk! Woorden van deze strek king worden tijdens elk spreekg wel een paar keer uitgesproken. MeestaT volgt na meting het geruststellende „Blo druk is prima, hoor". Maar vrij regelma^Q de bloeddruk niet prima. Niet prima be^g kent eigenlijk altijd te hoog en nooit te 1; Bij een te hoge bloeddruk is enige bezor heid op zijn plaats, vooral als de patiëntgg jong is. In Nederland lijdt één op de tien tot twa mensen aan een te hoge bloeddruk, ofw hypertensie. Waarschijnlijk is dit getal ni iets hoger, omdat van een aantal mensej niet bekend is dat zij hypertensie hebbel Een te hoge bloeddruk is namelijk alleeiLg vast te stellen door hem een keer te meti De bloeddruk bestaat uit twee getallen e wordt uitgedrukt in millimeters kwik (m Hg). Er is sprake van hypertensie als het laagste getal hoger is dan 90. Een bloede van 170/105 bijvoorbeeld is duidelijk te h°°g. 00 Patiënten hebben vrijwel nooit klachten 24 van hun bloeddruk en dan komt de med. deling dat zij aan hypertensie lijden als donderslag bij heldere hemel. Alleen in t treme gevallen krijgen patiënten last vat] verschijnselen als hoofdpijn of slechter 30 listo raakte zwanger en riep de toorn van Artemis over zich af. Om haar te beschermen, veranderde Zeus de dienstmaagd in een beer en plaatste hij haar aan de he mel. Zo heeft elk sterrenbeeld zijn eigen verhaal, dat van cultuur tot cultuur kan verschillen. In het oude Enge land werd de Grote Beer gezien als de wagen van Ko ning Arthur. En de vroege Indiërs zagen er een door een os getrokken ploeg in. In het zuiden van Frankrijk spreekt men wel van de casserole(braadpan). Behalve de mythologie komen ook wetenschappelij ke gegevens over de sterren aan de orde. Bovendien staat in het boek precies beschreven in welke periode de sterren het beste te zien zijn, en waar ze zich dan bevinden. De 32 kaarten zijn elk voorzien van talloze gaatjes. Als de kaart tegen'het licht wordt gehouden, wordt het patroon van dat sterrenbeeld zichtbaar. Wie zo'n pa troon goed in zich opneemt, kan het volgens Tennant leren herkennen aan de nachtelijke hemel. Of dat zo makkelijk is als het lijkt, is in bewolkt Nederland moei lijk na te gaan. De sterren in een doosje wordt uitgegeven door Van Holkema en Warendorf in Houten en kost 45 gulden. PAULINE VAN DER MIJE Dat is ook het verraderlijke van de aandc ning: iemand kan jaren rondlopen met e 25 te hoge bloeddruk en pas tegen de lamp' pen door de schade die de hypertensie heeft veroorzaakt. In een kleine minderh der gevallen kan een oorzaak voor de ho Q2 bloeddruk gevonden en bestreden wordt Meestal blijft de oorzaak onbekend. Met spreekt dan van essentiële hypertensie. Hypertensie moet gezien worden als eer 4-7 bedreiging voor de gezondheid op lange' termijn. Patiënten die gedurende jaren e te hoge bloeddruk hebben, hebben een grotere kans op het krijgen van een hartij farct of een hersenbloeding dan gezonde j -7 Op de lange duur worden alle bloedvatei' en daarmee alle organen aangetast door belangrijkste schadelijke gevolg van hypt tensie: de aderverkalking of atherosclero: Na hart en hersenen zijn vooral de nierei en de ogen hiervoor het gevoeligst. De bloedvaten raken verstopt, en als dat in 1 grote teen gebeurt is de ellende nog wel 1 overzien, maar slibben de kransslagader: van uw hart dicht, dan is de kans dat u d| j - een hartinfarct wordt getroffen niet meej^ denkbeeldig. Hoe langer een bloeddruk te hoog kan bL_ ven, hoe meer tijd er is om de schadelijk^, effecten ervan op te lopen. Deze lange-t£*- mijn-effecten zijn de reden dat hyperten» behandeld moet worden. ^5 Neem meneer Albers. Altijd gezond ge- L f weest, harde werker, 42 jaar oud, wel een^, beetje te dik. Bij een partijtje zaalvoetbalero» had hij zijn enkel verstuikt en omdat hij Ja" nou eenmaal toch binnenzat, mat ik zijnndJ bloeddruk. L Met een waarde van 160/100 was deze e<jdl|, te hoog. Op één meting mag de diagnose^ hypertensie niet gesteld worden, en ik vrèst; meneer dan ook in de loop van de komefnic de paar weken zijn bloeddruk nog eens tf 0 laten meten. Maar ook na de derde metiifob, was de druk niet gezakt, en dat betekenden tie. ?ch In eerste instantie moet meneer Albers zidei buikje zien kwijt te raken en zijn rokertje( ten staan. Vaak blijkt dat leefregels als ee^ er vermageringsdieet, niet meer roken en ijgs meer lichaamsbeweging een goed result^ hebben in de bestrijding van te hoge blo# 0 druk. Helpen deze maatregelen niet, danM] moet overgegaan worden op medicijnen,^ die langdurig, vaak levenslang ingenome^s moeten worden. jtei Twee maanden later is meneer Albers drJ"1 kilo kwijt en heeft hij het roken er aan gere ven. Samen met zijn zoon is hij gaan joggde en de gevolgen zijn te merken. Zijn bloed druk is gedaald tot onder de 90. Zijn veraissi dering van levensstijl bespaart meneer Albe bers een leven van pillen slikken. Helaas r. vinden veel mensen het makkelijker med|es cijnen in te nemen dan af te vallen of mefcei roken te stoppen. De consequentie van hjis pertensie is echter slikken tot uw laatste ?c snik. t Te hoge bloeddruk is een bekende risicof|d{ tor voor hart- en vaatziekten. Langdurige onderzoekingen waarbij grote groepen He mensen gedurende vele jaren gevolgd zijf en bekeken op gedrag en ziekten, hebbeif dit uitgewezen. Daarnaast bestaan nog aij,of dere risicofactoren zoals een te hoog cholot lesterolgehalte in het bloed en het roken |er van sigaretten. Treden deze risicofactorenev gezamenlijk op, dan versterken ze eikaars werking en nemen de schadelijke effecten- enorm toe. Eén plus één is in dit geval ge$|| twee, maar vijf. Omdat de oorzaak van hypertensie niet bl kend is, kunt u zelf weinig doen om het kf gen van een te hoge bloeddruk te voorkoJN men. Wel kunt u uw kansen op het krijgeBs van een hartinfarct of hersenbloeding vertbl !'f" minderen door de volgende regels in achr zorg dat u niet te dik wordt; eet gevarieerd en matig; gebruik produkten met linolzuur; stop met roken; en mocht u hypertensie hebben, neem dan uw medicijnen regelmatig in. '"fl *u

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 8