Strijd tussen rekkelijk en precies
Zwitserse kerken: afscheid
nemen van het ideale gezin
Kerk Samenleving
Servisch-orthodoxen buigen niet voor stille diplomatie
Ethiopisch seminarie na
twintig jaar weer open
3r
DINSDAG 25 OKTOBER 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-356443 HET WEER
KORTWEG
Kerkhervorming
De gezamenlijke evangelisa
tiecommissie van de her
vormde gemeente en de Ge
reformeerde Kerk van Kat
wijk aan Zee organiseert
morgen een zangavond die
in het teken staat van 'Kerk
hervorming'. De samen
komst heeft plaats in de Ou
de Kerk aan de Boulevard en
begint om 20.00 uur. Vanaf
19.50 uur is er samenzang.
De verbindende teksten wor
den gesproken door dominee
P.J. Stam. hervormd predi
kant uit Katwijk aan Zee.
Muzikale medewerking
wordt verleend door het
Evangelisatiekoor onder lei
ding van Rielle Snijder. Orga
nist is Jaap van Rijn. Ieder
een is welkom.
Moker
In de radio-uitzendingen van
Moker - het media-overleg
van kerken in Rijnland en de
Bollenstreek - wordt deze
week een portret geschetst
van een pastoor uit de bin
nenstad, namelijk J. van
Winden van de Hartebrug-
kerk in de Haarlemmerstraat.
De overdenking is van me
vrouw I. Hasselbach-Jongs-
ma uit Leiden. Het program
ma is morgenmiddag te be
luisteren van 16.30 tot 17.00
uur en komende zondag leen
herhaling) van 19.00 tot
19.30 uur. Er wordt uitgezon
den op de FM 105.7 en via de
kabel op de FM 88.
Interkerkelijke dienst
De interkerkelijke dienst voor
verstandelijk gehandicapten
in de Adventskerk van Al
phen aan den Rijn wordt ko
mende zondag (30 oktober)
geleid door dominee P. Wil
schut. Het thema van de
dienst is "Wie is de sterkste'
en centraal staat een Mozes-
verhaal. Bezoekers zijn wel
kom vanaf 16.45 uur als
wordt begonnen met het zin
gen van bekende liederen.
Musical Ruth
Het jongerenkoor Dabar uit
Leiden en omstreken brengt
op zaterdag 20 oktober de ei
gentijdse musical 'Ruth' voor
het voetlicht. Dat gebeurt in
de Gereformeerde Kerk 'Het
Kruispunt' aan de School
straat 2 (tegenover Albert
Heijn). De uitvoering begint
om 20.00 uur. De musical is
gebaseerd op het gelijknami
ge verhaal uit de bijbel, maar
is vertaald naar de visie van
de huidige maatschappij.
Het koor wordt begeleid door
een combo met onder meer
gitaar, piano, mandoline,
saxofoon en drums. Alle lie
deren worden live gezongen.
Dabar bestaat uit ongeveer
30 personen met een gemid
delde leeftijd van 25 jaar. Het
gezelschap viert deze maand
het tienjarig jubileum. De
toegangsprijs voor deze uit
voering van 'Ruth' bedraagt
vijf gulden. Kaarten kunnen
worden gereserveerd via de
telefoonnummers 071-
314876,617455 en 612342.
Bazaar Lutherse kerk
In de hal en de consistorie
ruimten van de Lutherse
Kerk in Leiden wordt komen
de zaterdag (29 oktober) een
bazaar gehouden. Er staan
kraampjes met curiosa, kle
ding, boeken, meubilair,
handwerken en huishoude
lijke artikelen. Op de zolder
wordt een 'klein Waterloop
plein' ingericht en er kan
worden deelgenomen aan
een Rad van Avontuur. De
opbrengst van het evene
ment is bestemd voor het
opknappen van de binnen
muren van het Lutherse
kerkgebouw aan de Hoog
landse Kerkgracht 26- De ba
zaar duurt van 10.00 tot
17.00 uur.
GENEVE/DEN HAAG EPD/ANP
De zoveelste oecumenische de
legatie is met een vage verkla
ring uit het voormalige Joego
slavië teruggekeerd. Opnieuw
heeft de omstreden Servisch-
Orthodoxe Kerk geweigerd haar
uiterst nationalistische stand
punt te veranderen. Dit on
danks de stille diplomatie, be
dreven door een delegatie van
de Konferentie van Europese
Kerken (KEK) en de Raad van
rk-bisschoppenconferenties in
Europa (CCEE).
De delegatie meldt in het
communique niets over het ge
sprek dat ze met Servisch-Or-
thodoxe kerkleiders had. Harde
woorden aan het adres van pa
triarch Pavle, die er al jaren van
wordt beschuldigd aan de lei
band van de Servische autoritei
ten te lopen, zijn er niet geval
len. De Belgische kardinaal
Danneels, één van de delegatie
leden, kent Pavle immers als
'verzoenend en vredelievend',
aldus zijn secretaris. Het ge
sprek is dan ook 'in een zeer
goed klimaat' verlopen.
De verklaring van de delegatie
roept politici van alle landen en
alle partijen op tot 'flexibiliteit
en het sluiten van compromis
sen in plaats van een ultimatum
te stellen en de discussie voor
tijdig voor gesloten te verkla
ren'. „Vredesplannen kunnen
verbeterd worden", heet het in
aansluiting op de kritiek van de
Bosnische Serviërs, die afgelo
pen zomer het vredesplan voor
Bosnië hebben verworpen.
'Geen commentaar', luidt
steevast de reactie na besloten
bijeenkomsten van de KEK en
de Wereldraad over de oorlog in
het voormalige Joegoslavië. Ver
gaderingen in het Franse Mon-
treux in februari en het Hon
gaarse Pees vorig jaar december
eindigden met de publicatie van
een obligate vredesoproep.
De Wereldraad van Kerken
kwam in augustus voorzichtig
met kritiek, toen de servisch-or
thodoxe bisschoppen in navol
ging van Radovan Karadzic, de
leider van de Bosnische Ser
viërs, het \iedesplan verwier
pen. De KEK zweeg in alle talen.
De geloofwaardigheid van de
KEK was al eerder in het ge
drang gekomen. Eind 1992 deed
de Servisch-Orthodoxe Kerk de
berichten over massale ver
krachtingen van Bosnische
vrouwen af als 'oorlogspropa
ganda'. De KEK zond deze ver
klaring zonder commentaar
door naar de lidkerken. Een
paar maanden eerder was het
zelfde gebeurd met een verkla
ring waarin de servisch-ortho
doxen klaagden over de marte
ling van Servische militairen in
kampen in Kroatië en Bosnië.
Geen woord over de uitgemer
gelde krijgsgevangenen in Servi-
schekampen.
Vergeten hoofdstuk vaderlandse geschiedenis in Catharijneconvent
De kerkelijke en politieke
twisten die de Republiek
der Zeven Verenigde Ne
derlanden in de zeventien
de eeuw langs de rand van
de burgeroorlog voerden,
worden de komende we
ken in het Utrechtse Rijks
museum het Catha
rijneconvent nog eens op
gediept. Aanleiding voor de
expositie 'Rekkelijk of pre
cies' is het 375-jarig be
staan van de Remonstrant
se Broederschap.
UTRECHT» ANP
De roemruchte periode uit de
vaderlandse geschiedenis
waaraan namen als Arminius en
Gomarus. Maurits en Van 01-
denbamevelt zijn verbonden -
was voor oudere generaties op
school vaste kost. Bij jongeren is
deze episode, die zich afspeelt
tijdens het 12-jarig bestand van
de Tachtigjarige Oorlog, veelal
onbekend. Dat zegt de inrichter
van de expositie, drs. T. Kootte.
Zij ontmoet geregeld derde
jaars-studenten geschiedenis
die er niets van afweten.
Het verhaal is dan ook lastig
uit te leggen aan mensen die
opgroeien in een door en door
geseculariseerde samenleving.
Het begint namelijk met het
theologische conflict over de
voorbeschikking of predestina
tie. eenvoudig gezegd de vraag
wie in de hemel komt. Volgens
de Leidse hoogleraar Gomarus
heeft God al bij de schepping
bepaald wie het geloof zal ont
vangen; volgens zijn collega Ar
minius heeft cle mens echter de
vrijheid deze 'genadegave van
het geloof af te wijzen.
Dit steeds hoger oplopende
kerkelijk conflict vermengde
zich met theologische vraag
stukken over de rol van de belij
denisgeschriften en de verhou
ding tussen kerk en staat. Het
kreeg politieke proporties toen
de 'preciezen' (de calvinisten)
de steun kregen van prins Mau
rits en de 'rekkelijken' (de re
monstranten) zijn tegenstander
Van Oldenbarnevelt aan hun
zijde troffen.
De 'bijzonder complexe' strijd
wordt in het Catharijneconvent
uit de doeken gedaan aan de
hand van concrete voorwerpen,
schilderijen, pamfletten en vele
spotprenten. Zo is het door ontsnapping uit het Slot Loe-
Vondel bezongen stokje van vestein.
Van Oldenbarnevelt te zien, Pronkstuk van de expositie is
waarmee de oude landsadvo- een schilderij dat Rembrandt in
caat zich op het schavot staan- 1633 maakte van de theoloog
de hield. Ook wordt het metse- Johannes Uytenbogaert, be-
laarsjasje getoond, dat Van 01- langrijkste woordvoerder van de
denbarnevelts medestander Arminianen en stichter van de
Hugo de Groot droeg bij zijn Remonstrantse Broederschap
(1619). Dit onlangs door het
Rijksmuseum te Amsterdam
verworven portret wordt nu ge
toond in zijn historische con
text. Uytenbogaert en andere
remonstranten hebben in het
Catharijneconvent, van oor
sprong een klooster, regelmatig
vergaderd.
Ook zijn vele gravures en
spotprenten te zien over de Sy
node van Dordrecht (1618-
1619). Deze nationale kerkver
gadering, die na veel strijd bij
een was geroepen, veroordeelde
de remonstranten in de zoge
noemde Dordtse leerregels. Alle
1100 predikanten werden ge
dwongen deze en andere belij
denisgeschriften - tezamen de
Drie formulieren van eenheid -
te ondertekenen. Tweehonderd
voorgangers weigerden en slo
ten zich aan bij de Remon
strantse Broederschap.
Het conflict dat uiteindelijk
leidde tot de scheuring, is vol
gens de huidige 'zware' calvi
nisten nog steeds actueel, on
derstreept Kootte. „Als de syno
de van Dordt nu gehouden zou
worden, zou ik voor het wegstu
ren van de remonstranten
stemmen", liet ir. J. van der
Graaf, voorman van de Gerefor
meerde Bond, enkele maanden
geleden weten. En ook de re
monstranten zijn de geschiede
nis nog niet vergeten: zij staak
ten vorig jaar hun waarnemer
schap bij het Samen op Weg-
proces van hervormden, gere
formeerden en lutheranen, om
dat die in hun nieuwe kerkorde
de Dordtse Leerregels als belij
denisgeschrift handhaven.
Stafmedewerker C. Staal weet
dat de nieuwe tentoonstelling
geen publiekstrekker zal zijn
zoals de zomerexpositie Duivels
en Demonen. Hij hoopt dat op
z'n minst alle tienduizend re
monstranten komen kijken,
maar rekent ook op de nazaten
van de tegenstanders van toen,
Van der Graaf en medestanders.
Verder hoopt hij dat veel docen
ten hun leerlingen meeslepen
naar het museum. De expositie
duurt tot en met 20 november.
De Bond van protestantse kerken in Zwitserland
heeft de kerken opgeroepen afscheid te nepien
van het ideaal van het kleine gezin. De kerken
proberen te vaak 'het gezin te gebruiken als een
soort bolwerk tegen het verval van waarden', al
dus een notitie in het kader van het internationa
le jaar van het gezin.
In Zwitserland loopt één op de drie huwelijken
uit op een scheiding. Binnenkort groeit de helft
van alle kinderen in een onvolledig gezin op. In
de steden neemt het aantal andere relatievormen
en alleenstaanden toe. De kerken past het zich te
rughoudend op te stellen en niet te snel een oor
deel over andere dan gezinsvormen te vellen. Ook
in de bijbel is er geen sprake van een ideaal gezin,
aldus de notitie, die gisteren door de jaarvergeva-
dering werd besproken.
De vTouwencommissie van de Bond en de pro
testantse vrouwenvereniging in Zwitserland, die
de notitie hebben opgesteld, pleiten voor bijzon
dere kerkdiensten en voor de begeleiding van die
genen die 'niet aan de norm voldoen'. Gewezen
wordt op diensten waarin op een liturgische wijze
aandacht aan een scheiding wordt besteed, en
diensten voor alleenstaanden.
De Bond van kerken pleit ook voor een betere
wettelijke regeling voor vrouwen, vooral in ver
band met verzekeringen. De kerk moet aow-pre-
mie betalen voor vrouwen die vrijwillig werk voor
de kerk doen.
ADDIS ABEBA RTR
Het theologisch seminarie van
de Ethiopisch-Orthodoxe Kerk
is gisteren heropend, twintig
jaar nadat het op last van de
marxistische dictator
Mengistu Haile Mariam was
gesloten.
De formele opening van het
Drieëenheidsseminarie in de
hoofdstad Addis Abeba had
zondag plaats tijden een fees
telijke dienst die werd bijge
woond door patriarch Abune
Paulos, het hoofd van de
Ethiopisch-Orthodoxe Kerk.
Het seminarie begint het stu
diejaar met 150 studenten, al
dus de nieuwe dekaan, Abune
Gerima.
Kort nadat Mengistu in 1974
de macht naar zich toe had
getrokken, werden alle theolo
gische opleidingen verboden.
In plaats van godsdienston
derricht moest de jeugd
marxistisch-leninistische les
sen volgen. Bij de vervolging
van de christenen zijn enkele
leiders van de Orthodoxe en
de Protestantse Kerken spoor
loos verdwenen.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
JA, ÏK 65M NJU
v/EEU MiMDER
ÖESP/A/VJAJEAJ als
IK iMBRSEK.
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv
DIRECTIE. B.M. Essenberg. G.P Arnold (ad|). J
Kiel (adj),
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN: R D Paauw, tel dag. 9.30-
11.30 uur 071 -356215, of per post.
HOOFDKANTOOR:
Rooseveltstraat 82,2321 BM Lelden
Telefoon 071-356356
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071 -323508
Fam. berichten 071 -323508
Redactie 071-321921
ADVERTENTIES
ma -vnj van 08 30-17.00 uur
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vnj van 8.30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071 -128030 bij vooruitbet (incl. BTW)
peracc.giro autom.bet.
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84.55
per jaar 329,30 328.30
VERZENDING PER POST
Nededand: per kwartaal 125.50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvrij: 18.00-19.30 uur,
zat. 10 00-12 00 uur. Tel 071-143241
Wisselvallig plaatje
De laatste week van oktober laat
een wisselvallig plaatje zien. Vooral
de kustgebieden worden getrak
teerd op de bekende najaarsbuien.
De zon laat zich niet geheel onbe
tuigd en dan zijn er soms fraaie
stapelwolken waar te nemen. Het
temperatuurmveau ligt praktisch
op het normale niveau van 11 tot
14 graden overdag en rond 6 gra
den 's nachts. Vorst zit er voorlopig
met in. We zitten weliswaar in een
polaire luchtsoort, maar er staat
voldoende wind vanaf het relatief
warme water van de Noordzee om
sterke nachtelijk afkoeling te ver
hinderen. Een omvangrijke, maar
niet erg diepe depressie is voor an
ker gegaan bij Noord-Schotland en
blijft daar een groot deel van de
week liggen. Door deze positie is
de winterkou, die zich vorige week
nog ophield boven delen van
Noord-Europa, geheel verdwenen.
Nu probeert er aan de achterkant
van de depressie wel koudere pool-
lucht over IJsland naar het zuiden
te stromen, maar veel vaart zit daar
hfi
'i4j
jitl^.
niet in. Het lagedrukgebied is iL
intens genoeg om een echte htf
storm te veroorzaken, maar klei
storingen, die rond de kern ciroj
ren, laten de buiigheid soms fll
opleven. Maandagochtend krea
de westelijke kuststrook een pi
volwassen gietbuien, maar de
dag zag er vriendelijk uit. Het \l
met 12 graden en niet veel winl
goed weer voor allerhande buit®
activiteiten.
Vandaag ontkomt ook het binnaeej-
land niet aan het aaneengekloit
de buiengebied van een wat acPelc
vere storing. Daarachter is er mfcerl
gen wat meer ruimte voor zon ei„rc]
zijn het weer de kuststreken die
door een paar (losse) buien kuripaa
worden bezocht. Zolang de dep ert
sie op zijn stek blijft, verandert
weinig aan het soms buiige wee|e
Toch is er ook voldoende ruimte
voor droge en heldere perioden
een moment bij uitstek om er o 5^
uit te trekken. Het bonte kleure ETEF
palet van de herfst loont de moi -
'olg
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Noorwegen:
Buiig weer, met de meeste
buien vooral in het zuiden.
Middagtemperatuur rond
10 graden, maar in het
noorden niet warmer dan
Zweden:
Vandaag in het zuiden nog
een enkel buitje. Elders
droog, maar wel flinke
wolkenvelden. Morgen pe
rioden met zon, maar ook
dan nog enkele wolkenvel
den. Middagtemperatuur
tussen 5 en 10 graden.
Denemarken:
Half tot zwaar bewolkt en
buien. Middagtempera
tuur morgen ongeveer 9
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Veel bewolking en vooral
vandaag regen of motre
gen. Daarna minder buien e
in het zuiden enkele opklaringen Maxi
ma rond 11 graden.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en aanhoudend
buiig. Middagtemperatuur omstreeks 11
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en vooral in het midden
en westen enkele buten, soms met wind
stoten. Middagtemperatuur tussen 10
en 13 graden.
Portugal:
In het zuiden eerst nog wat zon, maar in
de loop van vandaag ook daar bewolkt.
Vooral in het noorden en midden af en
toe wat regen. Morgen op de meeste
plaatsen droog en af en toe zon. Mid
dagtemperatuur tussen 18 en 23 gra-
Madeira:
Wolkenvelden, nu en dan ook wat zon,
en een kleine kans op regen. Middag
temperatuur rond 24 graden
Spanje:
In het noordwesten vandaag veel bewol
king en af en toe regen. Elders opklarin
gen en vooral langs de costa's redelijk
veel zon. Middagtemperatuur van 17
graden langs de Golf van Biskaje tot 26
plaatselijk in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon, aan de noordkant nu
en dan ook flinke wolkenvelden. Droog.
Middagtemperatuur circa 26 graden.
Marokko:
Westkust: perioden met zon en op de
meeste plaatsen droog. Middagtempera
tuur rond 25 graden.
Tunesië:
Flinke perioden met zon en een kleine
kans op een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 26 graden.
Zuid-Frankrijk:
Weinig verandering. Half tot zwaar be
wolkt en vooral in de westelijke departe
menten enkele buien. Langs de Middel
landse Zee ook af en toe zon. Middag
temperatuur rond 18 graden.
Mallorca en Ibiza:
Flinke perioden met zon en droog. Maxi
mumtemperatuur rond 23 graden.
Italië:
Op de meeste plaatsen droog en perio
den met zon. Groot verschil in maxi
mumtemperatuur In het noorden maxi
ma van 12 graden, op Sicilië loopt het
kwik op tot 24 graden.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon en vrijwel overal
droog. Maximumtemperatuur circa 2l
graden.
Griekenland en Kreta:
Vandaag zon afgewisseld door stapel
wolken en enkele buien, mogelijk met
onweer Morgen op de meeste plaatsen
droog en flinke perioden met zon. Mid
dagtemperatuur uiteenlopend van 20
tot 25 graden.
Turkije en Cyprus:
Wisselend bewolkt en geleidelijk afne
mende buiigheid. Tijdens buien blijft
o'nweer mogelijk. Middagtemperatuur
langs de Turkse westkust ongeveer 22
graden. Langs de Turkse zuidkust en op
Cyprus maxima van 24 tot 28 graden.
Duitsland:
Half tot zwaar bewolkt en enkele buien.
In net oosten van Duitsland tot morgen
op de meeste plaatsen droog. Middag
temperatuur van 9 graden in
Schleeswijk-Holsteintot 13 in Beieren.
Zwitserland:
Vandaag slechts een enkele bui en voor
al in de zuidelijke kantons ook af en toe
zon. Morgen meer buien. Middagtempe
ratuur rond 13 graden.
Oostenrijk:
Vandaag op de meeste plaatsen droog
en af en toe zon. Morgen meer bewol
king en opnieuw buien Middagtempera
tuur circa 12 graden.
Polen:
Perioden met zon* en vandaag droog.
Morgen meer bewolking en vooral in het
westen kans op regen Middagtempera
tuur uiteenlopend van 8 graden langs de
Oostzee tot 13 in het zuiden van Polen.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
WOENSDAG 26 OKTOBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.23 Zon onder 17.
Maan op 22.28 Maan onder 13.
Waterstanden IJmuiden
Hoog water 06.42 18.59
Laag water 02.35 15.06
Weerrapporten 24 oktober 19 u
Amsterdam licht bew
licht bew.
half bew
half bew.
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Barcelona
Brussel
Cyprus
Dublin
Kopenhagen half bew
Las Palmas onbew.
Lissabon half b'ew.
Locarno onbew.
Luxemburg zwaar bew
Madrid zwaar bew
Malaga onbew.
Mallorca licht bew.
V/enen regen
Zurich onbew
Bangkok onbew
Buenos Aires regen/
Casablanca zwaar be
Johannesburg onbew
LosAngefes licht bew
New Orleans licht bew
New York onbew
Vancouver licht bew.
20 li o:
11 7 143
15 10 0.1
w3 10 7 21!
21 15 00
27 15 OC
17 12
30 23
HEINZ
Toen stak er een stevige.
bries op in Johannesburg
Hoeden en petten vlogen
door de lucht en ook. dozen
en sinaasappelkistjes en
en toen gebeurde er van
alles en toen en toen
I rik
(pj)(TJj)rii<\
IK/zYriK
