'Ze glippen zo onder je handen weg'
weTk
Piloot worden; wie droomt daar niet van?
'Niemand vraagt
prostituée om
een collegekaart'
Theo Bakker
Houthoudend
of houtvrij
rsïsSff"
Het Gesprek van de Dag
'Waarhijd' bestaat niet
Nekkramp,
nachtmerrie
voor de
huisarts
GESP RE
STOF;
Sassenheimer haalt op 17-jarige leeftijd vliegbrevet
WORDT 'T PRINT OF ETHER?
Een rondje-dagbladen, een serie TV-spots of radioreclame7
Keus genoeg met het risico van automatisme. Bij ons is elk mediaplan
voorzien van houtsnijdende argumenten Bel en vraag naar
Michael Breel of Theo Luijpen.
ZATERDAG 22 OKTOBER 1994
Terlouw was toen nog roer
ganger van D '66. Ik schreef
hem: 'Beste Jan, jouw partij
ontbreekt het aan een basisfi
losofie. Ik weet er eentje. Als
we nu eens wetenschappelijk
bepalen wat waarheid is. Dat
onweerlegbaar vast komt te
staan hoe de mens in elkaar
steekt en hoe hij moet samen
leven. Einde discussie van al
les, ja toch.
De aandoenlijke naïviteit van
de gedachte geeft aan dat mijn
enige politieke besmetting van
lang geleden stamt. Sinds ben
ik niet overreden door de
tram, dus ouder en cynicus
nu. Waarheid? Schrijf je dat
met een lange of een korte 'ei'.
Ik kan me niet heugen het
woord gebruikt te hebben. Al
is de leugen nog zo langzaam,
de waarheid achterhaalt haar
nooit, geloof ik tegenwoordig.
Alle 'Waarheid' is de afgelopen
vijftien jaar ontmaskerd.
Hooguit halsstarrige sektes
bieden nog de gevaarlijke ver
lokking van de enige 'Waar
heid'.
En dan ineens duikt in deze
krant als een fossiel het woord
'waarheid' op in een kopje van
maandagse pagina 'Leiden'.
'Waarheid centraal in debat'
staat er. Nota bene de VPRO
laat in het kader van een ra
dioprogramma mensen die er
voor doorgeleerd hebben
vanuit de Rijksuniversiteit Lei
den debatteren over de bewe
ring: 'In het gehele straftraject,
van opsporing tot veroorde
ling, is niemand echt geïnte
resseerd in de waarheid.' Een
uitspraak gedaan door een
hoogleraar psychologische
functieleer. Met kennis ver
gaar je geen wijsheid, maar
dat wisten we ook al een tijdje.
Schuin onder het bericht, alsof
de opmaker het erom heeft
gedaan, staat: 'Man schopt
zieke vrouw in buik'. Wat zou
de waarheid moeten zijn ach
ter dit kleine erbarmelijke in
cident en kunnen wij die ken
nen? 'Een 25-jarige man, die
illegaal in Nederland verblijft,
heeft een vrouw die op de
Nieuwe Beestenmarkt stond
over te geven in de buik ge
schopt.' Een onacceptabel feit
met misschien wel een diepe
re, achterliggende waarheid.
Eerste reactie: de man is eèn
bastaard. Maar hoe is de man
zo gekomen, wie heeft hem tot
bastaard opgevoed? En draagt
de vrouw wellicht zelf ook
schuld? Heeft zij, toen zij werd
omgeduwd, gezegd: 'Rot op,
teringturk. Ken je wel, een zie
ke vrouw omgooien. Gooi die
gesluierde trut van je onder
steboven.' Heeft zij dat over de
Beestenmarkt achter hem
aangeroepen? Of is het volko
men anders, gaf de vrouw ab
soluut geen aanstoot, maar
staat in het heilige boek waar
in de man dagelijks leest, dat
het zijn opdracht is vrouwen
die betrapt worden op open-
r rijde
chiph<
jen. Dt
bare dronkenschap te kastijen Am
den. Waarmee ik, voor goediet-
begrip, weer geen dronken-
schap wil suggereren. alleerTT^
maar datje het allemaal nieLj^j
weet. Misschien deed de (p zate
vrouw hem wel denken aaniaie er
zijn moeder, een prostitué, eid er
hem op jonge leeftijd heeft ling hi
weggegeven. En hoe was die
moeder dan weer zover gekt
men? j
Vragen waar ik geen an two 0/
op heb. De kleine 'waarheid
van één zo'n enkel incident 1 1
krijgen wij al nooit volledig
boven water. Laat staan de
grote 'Waarheid' van al dat
leeft. De mens is genoopt inl!PHOL
het wilde weg te schreeuwer
de stilte bezwerend door ma^1"
wat te beweren. Het betekeq, een
eeuwige uitzichtloosheid. Zo mai
lang de een denkt te beschikjg nie
ken over een Waarheid die juli
ook voor de ander geldt, zal in wa
strijd, ellende, oorlogen and1^''^
re rampspoed zijn. Er bestaa-
geen algemene 'Waarheid',
zullen wij dat nu voor eens -jr -
voor eeuwig afspreken? t/\J
Ooit begon ik een liedje met
'Kom mij niet aan met fout e
goed, zeg mij nou niet hoe il^-PA
leven moet. Want jouw waar ejnei
heid is de mijne niet, waar jijgj
om lacht, doet mij verdriet.' ;tivit«
Kan de VPRO niet beter daaroor
over radiodiscussies organiseaarn
ren? chtei
P.S. Bovenstaande column bê^'
vat uiteraard geen enkele oc
waarheid.
1 poli
Emile Vermeulen achter de stuurknuppel. Geen jongensdroom maar werkelijkheid. foto A Vermeulen
is? Je beweegt je in drie dimen
sies. Je kunt overal naar toe. De
eerste keer dat ik boven de wol
ken vloog, zal ik nooit vergeten.
Helemaal vrij ben je. Als je met
de auto rijdt en je wilt naar bo
ven, dan moet je de bergen in.
Juist, het is duidelijk: Emile
wordt gewoon piloot. Hij aarzelt
echter nog even. „Eerst wil ik
mijn VWO halen. De examens
staan voor de deur. Ja, en dan
moet ik gaan beslissen. Ik heb
van sommigen het advies ge
kregen gewoon rustig door te
vliegen, vlieguren te maken, en
tegelijktertijd te studeren.
Lucht- en ruimtevaarttechniek
in Delft bijvoorbeeld. Slaag ik
niet om als piloot aan de bak te
komen, dan ben ik in elk geval
toch in de luchtvaart bezig."
Want er zijn op dit moment te
veel piloten met te weinig uren.
En er is een tekort aan piloten
met veel vlieguren. „Daarom
benaderen ze nu vaak piloten
uit de luchtmacht." Vlieguren,
daar draait het nu dus om. „In
kleine vliegtuigjes, dat vind ik
het mooist. Ik wil later wel in
structeur worden. Of in zaken-
vliegtuigjes vliegen. Die grote
kisten hoeven voor mij niet zo."
Maar dat is duidelijk intussen:
Emile hoeft niet zo nodig op te
vallen.
HERMAN JOUSTRA
Het is de droom van zo veel
jongens: piloot worden. Maar in
de praktijk komt daar meestal
bitter weinig van terecht. Ze
hangen wat posters op de ka
mer. ze plakken wat vliegtuig
modelletjes inelkaar en ze dro
men verder. En als ze als eens
vliegen is het als passagier, op
weg naar een vakantiebestem
ming. Nou. zo steekt Emile
Vermeulen dus niet inelkaar. De
17-jarige Sassenheimer is er al
les aan gelegen te slagen als pi
loot.
Zijn eerste schreden heeft hij
inmiddels al gezet en zijn eerste
onderscheiding is net binnen:
een speciale wing, die alleen
wordt uitgereikt aan jongeren
die op 17-jarige leeftijd hun
vliegbrevet halen. De onder
scheiding is ingesteld door de
oprichter en directeur van Mar-
rinair. Martin Schroder, die zelf
ook ooit op die leeftijd zijn bre
vet haalde. .Ach, mén vindt het
een bijzondere onderscheiding.
Voor mij is het een onderschei
ding. Ik bedoel: ik lig er niet
wakker van.
Emile heeft het niet zo op uiter
lijk vertoon. Hij houdt van vlie
gen. maar dat betekent niet dat
hij dat altijd en overal aan de
grote klok hoeft te hangen.
„Niet iedereen weet hel", is zijn
korte commentaar terwijl hij
naar zijn vader kijkt. Die heeft
eigenlijk de eerste aanzet gege
ven tot Emile's vliegcarriére.
„Hij wist dat ik wilde vliegen,
nam me een dagje mee naar
een vliegveld. Veertien was ik
toen. Ik was stomverbaasd dat
ze me daar vroegen of ik een
proefvlucht wilde maken. Dat
mocht. Zij zorgden zelf voor het
opstijgen en het landen. De rest
mocht ik doen."
Na de vlucht kreeg Emile zelfs
het advies door te gaan. „Het zit
in je, zeiden ze." Toen was er
uiteraard geen houden meer
aan. Inmiddels heeft Emile naar
eigen schatting zo'n 130 vliegu
ren gemaakt. Dat werkt versla
vend. „Weet je wat het mooiste
Er is geen reden tot paniek.
Van een nekkrampepidemie is
geen sprake. Bovendien is her
senvliesontsteking niet per de
finitie hetzelfde als nekkramp.
Nekkramp is slechts één van
de vormen van hersenvlies
ontsteking. zo betoogt Inter-
nist-infectioloog P.J. van den
Broek van het Academisch
Ziekenhuis Leiden.
Dat neemt niet weg dat nek
kramp wel de meest kwaad
aardige vorm is van hersen
vliesontsteking. „Maar hersen
vliesontsteking die door een
virus wordt veroorzaakt, komt
het meest voor. Dat is bijna al
tijd een betrekkelijk onschul
dige vorm. Een van de ver
schijnselen is weliswaar een
stijve nek, maar een stijve nek
is niet per se een teken van
nekkramp."
„Nekkramp, is een van de vor
men van hersenvliesontste
king die door bacteriën wordt
veroorzaakt. De pneumococen
de hemofilus influenzae, zijn
niet zulke gevaarlijke bacte
riën. De meningpcoc, de bacte
rie die nekkramp veroorzaakt,
wél. Nekkramp kan twee ziek
tebeelden geven: de zuivere
hersenvliesontsteking en een
zogeheten scepsis. In het eer
ste geval is er niet zo veel aan
de hand. In het laatste geval
zijn er over het hele lichaam
ziektemanifestaties. Karakte
ristieke huidafwijkingen, door
stolseltjes in het bloed. Je ziet
dan overal op het lichaam
zwarte vlekjes. Zo'n scepsis is
een ziektebeeld dat drama
tisch verloopt en waar men
snel aan kan overlijden."
De snelheid waarmee de ziek
te verloopt is dan ook het
grootste probleem. Wanneer
een kind hoge koorts heeft, het
vermoeden bestaat dat er
sprake is van griep, en de huis
arts wordt gealarmeerd, kan
het zijn dat deze bij het be
zoek niet veel bijzonders kan
constateren. Een paar uur later
kan het kind echter al onder
de vlekjes zitten zonder dat ie
mand dat opmerkt. „De ziekte
is dan ook een nachtmerrie
voorde huisarts", zegt Van
den Broek.
Van den Broek benadrukt ech
ter nogmaals dat er geen re
den is voor ongerustheid. Alle
vormen van hersenvliesontste
king zijn weliswaar besmette
lijk, via speeksel. „Maar je
moet wel vrij dicht op elkaar
zitten wil er besmetting optre
den. Op school bijvoorbeeld is
de kans niet zo groot. In een
huishouden, waar men in het
algemeen wat intiemer met el
kaar omgaat, is de kans iets
groter."
Mits men er op tijd bij is, is de
kans op genezing zeer groot.
HERMAN JOUSTRA*
foto dick hocewoning
Met Patrick Durieux gaat nu alles weer goed. Maar de jonge Rijnsburger ging langs het randje van de afgrond.
Patrick heeft meer geluk gehad dan Jantina
Terwijl de laatste vuurpijlen de
hemel inklommen, stierf Janti
na. Zestien jaar oud. Aan nek
kramp. Op Oudejaarsavond van
het jaar 1992 voelde ze zich niet
goed worden. Een griepje, zo
dacht haar moeder. Om vier uur
die nacht was zij klinisch dood.
„Het was echt een drama", zegt
mevrouw Van den Burg, de
moeder van Jantina. „Ze is op
die avond nog mee naar de kerk
geweest. Toen ze thuiskwam,
zei ze tegen een vriendin: 'Zeg,
Cor, heb jij het ook zo koud?' Ze
is naar boven gegaan, naar bed.
Ze kreeg verschrikkelijke hoofd
pijn."
„Ik heb de dokter gebeld en zei
tegen hem: 'Jantina is hard
ziek'. Ik dacht dat het griep was
en de dokter schreef een recep
tje uit. Jantina had voor de Kerst
ook een griepje gehad en we
dachten dat ze niet goed ge
noeg was uitgeziekt. Maar toen
ze begon over te geven en rode
puntjes op haar lichaam kreeg,
hebben we de dokter nogmaals
gebeld en zijn we naar het zie
kenhuis gegaan. Ze was toen al
buiten bewustzijn."
„In het ziekenhuis hebben de
dokters gevochten voor haar le
ven. Maar het heeft niet mogen
baten. Om vier uur die nacht is
mijn dochter gestorven. Er kwa
men twee doktoren naar ons
toe en een van hen zei: 'Me
vrouw, het is afgelopen'. In nog
geen zeven uur was ik mijn
dochter kwijt. Het was een flink
en vrolijk kind."
„Zoiets vergeet je je leven lang
niet meer. We mochten wel bij
Jantina binnenkomen in het
ziekenhuis. Telkens weer met
andere kleren aan, want de
ziekte is erg besmettelijk. Ze
zeggen altijd datje bij nek
kramp je kin niet meer op je
borst kunt krijgen, maar dat
kwam bij Jantina pas in het
laatste en allerernstigste stadi
um. Voor die tijd kon ze dat nog
gewoon. Haar hoofd was opge
zwollen van het vocht. Ik dacht
eerst dat die doktoren naar ons
toe kwamen om te vragen of ze
een drain mochten plaatsen.
Maar ze kwamen ons vertellen
dat onze dochter klinisch al
dood was."
„Mijn andere zoon en dochter
hadden een codicil. Ik kon me
herinneren dat Jantina ook zo
iets in haar agenda had en ik
wilde naar huis om dat te gaan
zoeken. Dan kon misschien ie
mand anders nog gered wor
den. Maar de dokter zei me dat
dat niet nodig was en dat alle
organen al waren aangetast. Ge
lukkig ben ik erg gelovig. Mijn
geloof heeft me er doorheen ge
sleept. Ik lees soms die berich
ten over nekkramp in de krant.
Nergens wordt vermeld dat ze
eerst van dat groenige spul gaan
overgeven. Ik denk dat het toch
belangrijk is om dat eens te ver
melden."
Patrick Durieux uit Rijnsburg
heeft meer geluk gehad dan
Jantina. Op een ochtend werd
zijn moeder gebeld door de di
recteur van de school. Patrick,
die in groep zes zat, was plotse
ling ziek geworden. Of ze hem
wilden komen halen.
„Patrick begon toen hij thuis
was over te geven", vertelt me
vrouw Durieux. „Van die rare
kleuren groen. Ik belde de huis
arts en die zei dat het griep was.
Maar toen ik door de directeur
van de school werd gewaar
schuwd dat er nog een jongen
ziek was geworden en dat er
nekkramp was geconstateerd,
heb ik mijn man op zijn werk
gebeld en zijn we op eigen gele
genheid naar het Diaconessen
Zieken uis gereden
„Patrick had toen al hoge
koorts. In het ziekenhuis zijn er
bloedtesten uitgevoerd, maar
die gaven geen zekerheid. Ze
wisten het pas toen er allemaal
van die rode puntjes op zijn li
chaam verschenen. Net een
soort bloeduitstortinkjes. Toen
hebben ze hem onmiddellijk
antiobiotica toegediend. De
toestand is 48 uur kritiek ge
weest. Hij heeft het gelukkig ge
haald maar daarna zag hij er
vreselijk uit."
„Een tijd later heeft hij ook nog
longontsteking gekregen. Moest
hij ook voor naar het zieken
huis. Maar hij heeft het gered.
Hij is nog wel een jaar lang erg
afwezig geweest. Maar als er
weer van die berichten over
nekkramp in de krant verschij
nen, komt die angst weer terug.
Je blijft altijd angst houden. Je
denkt altijd bij jezelf: is dat wel
een gewone griep. Het gaat alle
maal zo verschrikkelijk snel met
die ziekte. Ze glippen zo onder
je handen weg."
CEES VAN HOORE
Studenten die steeds vaker kie
zen voor prostitutie en escort
service? 'Sjaak' moet een beetje
lachen om deze verhalen van
bordeelhouders en de belan
genverenigingvan prostituées.
Deze Leidenaar was student én
prostituée of gigolo, maar ont
moette amper 'soortgenoten'
bij zijn werk voor herenborde
len en escortbureau's: „Ik denk
dat men vooral graag advertéért
met studenten. Dat klinkt an
ders dan 'meisjes of jongens'
van de straat."
„De stelling is ook moeilijk te
controleren, want niemand laat
zijn collegekaart zien", merkt
hij nuchter op. „Veel klanten
hoéven het ook niet te weten.
Ze betalen vooral voor de illu
sie." Aan de andere kant kan hij
zich voorstellen dat studenten
niet te koop lopen met hun ero
tisch? bijbaantjes.
De enkele keer dat hijzelf zijn
mond opendeed, kwam hij van
een koude kermis thuis. „Ze
zeggen: 'Goh wat leuk'. Maar
opeens word je niet meer op
feestjes uitgenodigd.
Tegenover zulke tegenvallers,
stonden goede vriendschappen
en waardevolle contacten. „Ik
kwam veel bij directeuren over
de vloer en heb van hun meer
geleerd dan van mijn docen
ten." Toen er ook nog een aar
dige baan uitrolde, was hij zo
student-af.
Telefoon
De studie liep toch al niet zo
lekker. Het verhaal dat escort -
werkzaamheden zo goed te
combineren zijn met studeren,
ging bij Sjaak niet op. Als hij bij
de telefoon zat te wachten op
een volgende klant, kon hij zijn
hoofd maar moeilijk bij de zwa
re stof houden.
Ook het werken in de late uur
tjes brak hem meermalen op:
„Je moest er ook het nodige bij
drinken. Voor de 'gezelligheid'.
Maar ook omdat hij daar, in
clubs, voor werd betaald.
„Ik had de volgende ochtend
dus vaak een kater, ook omdat
ik aan mijn figuur moest den
ken en niet teveel durfde te
eten. En rugpijn, want het is li
chamelijk best zwaar werk. De
klanten verwachten iedere keer
weer een fysieke prestatie van
je."
Als studiegenoten hem dan 's
ochtends vroegen: „Wat heb jij
gisteravond gedaan? lachte hij
maar eens schaapachtig. Of zei
hij: „Ik ben lekker uit geweest in
Amsterdam." Want zijn werkge
bied hield hij het liefst ruim. Pas
de laatste maanden van zijn
erotische carrière had hij een
Leids (geheim) nummer. Al ad
verteerde hij daar niet mee.
Of hij iedere student het werk
zou aanbevelen? „Dat zou een
beetje gevaarlijk zijn. Dan vel
laagt het ministerie meteen 0
basisbeurs. Het is ook een pe
soonlijke afweging. Je moet j(
realiseren datje gestigmatise
wordt en niet zo makkelijk ni
de politie stapt wanneer je
wordt beroofd of mishandeld
Ook de belasting zit steeds m v
achter prostituées aan.Vc
Zelf heeft Sjaak nooit proble- q
men met klanten of belasting |a;
dienst gehad. Al wil dat niet
zeggen dat-ie nu rijk is. „Er u
wordt erg veel opgeschept inkoi
het wereldje. Ik ken hoeren
vanuit het bordeel een taxi bt
stellen en om de hoek uitstap
pen. Daar nemen ze dan de b
nenwagen." f
k<
Lopende band
Zelf had de klussende studen
niet te klagen over zijn inkom
sten, al gingen veel opbrengst V(
direct weer 'de onderneming'
in: kleren en een representatii
werkvertrek. Voor zijn escort-
tijd, stond Sjaak aan de lopen
band, werk dat hij kreeg via s»
denten-uitzendbureau ASA. li
leverde een paar schamele gu
dens per uur op. Als escort vel
diende hij tientallen malen
meer. Geen wonder dat-ie arr
mede-studenten wel eens de I I
gaf escort te worden. „Ze lach:
ten dan wat schamper."
De naam van de hoofdpersoo
in dit verhaal is een gefingeerd
Decanen en studentenpsychoi m
logen melden dat ze nooit iets re
gemerkt hebben van prostituü w
onder 'Leidse' studenten. Een. o<
studentenpastor wel. Maar die is
wil daar verder niets over kwij
PAUL VAN DER KOOU b
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare tips worden
beloond met een cadeaubon
van 25 gulden.
