'Wij spelen niet traditioneel'
'Markies' zaait verwarring
Cultuur Kunst
Spaans programma
achter glazen wand
Beatcream -
trekpleister
in popwereld
Kelen publiek zijn
het best gesmeerd
Radius danst op video
onvermoeibaar door
Bomschuiten bij Christie's
MAANDAG 17 OKTOBER 1994
RUYGROK. 071 -356471PLV -CHEF JAN RIJSDAM. 071 -356472
Cela wint ook Spaanse literatuurprijs
Barcelona Dc Spaanse Nobelprijswinnaar Camilo José Cela
heeft dc belangrijkste literatuurprijs van Spanje gewonnen. Cela,
Nobelprijswinnaar in 1989, ontving in het weekeinde in Barcelo
na voor zijn roman La cruz de San Andres de Planeta-roman-
prijs. Aan de prijs is een bedrag van 675.000 gulden verbonden.
In Het kruis van San Andres beschrijft Cela de levensgeschiede
nis van een vrouw, haar familie, buren en vrienden.
Biiehner-prijs voor Zwitserse auteur
darmstadt De Zwitserse auteur Adolf Muschg krijgt zaterdag in
Darmstadt de hoogste Duitse literatuurprijs. Het gaat om de
Büchner-prijs, waaraan een bedrag van 60.000 mark is verbon
den. De thans 60-jarige Muschg geldt als een indringend vertel
ler, die zwarte humor met psychologische diepte verbindt. Een
plaats in de Duitse literatuur verwierf hij al in 1965 met zijn eer
ste roman lm Sommer des Hasen. Sindsdien produceerde hij et
telijke andere romans, essays, drama's en hoor- en tv-spelen.
Hanco Kolk krijgt prijs voor stripboek
breda Gilctte van Hanco Kolk is gisteren uitgeroepen tot Ne
derlands stripalbum van het jaar. Krijtlijn van de Spaanse teke
naar Miquelanxo Prado werd als beste buitenlandse album on
derscheiden. Uitgeverij Sherpa ontving de jaarpijs wegens bij
zondere verdiensten. De prijzen zijn tijdens de Stripdagen in
Breda uitgereikt. De jury prees Kolk orri zijn eigenzinnig kleurge
bruik, bizarre tekenstijl en extreme plot. Gilette is de vrouwelijke
hoofdpersoon in de jet set van de ministaat Meccano, waar sex
de basis is van alles.
SFeQ speelt zaterdag in Leidse Waag
Falla, Otte e.a. door het Nederlands
Gitaarduo m.m.v. Marianne Kweksilber.
Gehoord: 16/10, WilleDrordkerk, Oegst-
Glashelder, haarzuiver, ingeto
gen en knap. I let concert van
Juun Voorhoeve en Erik Otte is
zo het best te omschrijven. So
praan Marjanne Kweksilber
schikte zich ook geheel naar die
stijl. Echt voor de hand liggend
was deze koele, voorzichtige
aanpak eigenlijk niet, het
Spaanse programma in aan-
merking genomen. Een argu-
ment vóór deze opvatting is dat
de muziek zelf kan spreken, niet
gehinderd door allerlei fratsen,
l!en nadeel, althans bij dit con
cert, is dat musici en muziek
zich achter een glazen wand lij
ken terug te trekken. De akoes
tiek van het Groene kerkje ver
sterkte dit effect nog. Toen in
het laatste lied van de serie van
De Falla wat meer uitgepakt
werd, steeg de temperatuur
meteen.
Warmer werd het ook tijdens
'Burengerucht opus 67' van Erik
Otte zelf. Deze pastiche op het
gemiddelde modern-klassiek
repertoire werd toen gespeeld
omdat hun oorspronkelijke
keus als 'candlelight' werd afge
keurd. Maar zonder deze venij
nige toelichting had ik het ver-
moodelijk niet als satire her
kend.
Prachtig waren 'Trois aspects
de Baudelaire'. Het eerste deel,
een strofe uit het gedicht
'Spleen', groeide door de kaai
en kilheid. Ingetogen gitaren
wisselen een eenzame stem af.
liet accent op hoop en angst
versterkt de melancholie. In
'Parfum exotique' zorgt de me
lodische lijn voor een zweveri
ge, nevelige sfeer. In deze liede
ren is Kweksilber op haar best.
Mooi zijn ook de 'Siete can-
ciones populares espanolas' van
De Falla. Nu eens lieflijk, zoals
het wiegeliedje, dan weer ge
meen, zoals de 'Segeduilla mur-
ciana', een regelrechte beledi
ging.
Verdriet onlokte Kwekwilber
prachtige pianissimi en fors ge
zongen weeklachten. Haar in
terpretatie van De Falla was èf.
'Low Impact, High Energy,
Totale Body Work Out'.
Het was de aanbeveling
voor een of andere Fitnes
smachine. Toen alle regu
liere tv-uitzendingen wa
ren afgelopen, hadden ze
daar toevallig een recla
mespotje van gezien. Bij de
muzikanten van SFeQ be
gon het direct te borrelen.
Dat was een mooie titel
voor hun tweede cd. Beetje
langer dan die van hun de
buutplaat: 'Rumble'. Net
voordat de groep voor drie
maanden naar de Verenig
de Staten vertrok, ver
scheen de cd.
amsterdam ton ouwehand
Na afloop van de bruisende
SFeQ-muziek klinkt die rare
stem uit dat reclame-spotje:
'Low Impact, High Energy, To
tale Body Work Out'.
SFeQ is in bijna vijfjaar uitge
groeid tot een uniek ensemble
van vier muzikanten en scrat-
cher Dl Git Hyper dat zowel
pop- als jazzpodia bestormt.
Begin dit jaar zat de groep voor
drie maanden in New York. Met
een beurs van WVC studeerden
ze er als groep bij een aantal
jazzmusici en ze gaven vier
concerten in de befaamde Knit
ting Factory.
SFeQ speelt op North Sea,
maar ze zetten net zo goed hun
schouders onder concerten op
progressieve poppodia.
,,We hebben een jazzopleiding,
maar we zijn aan de andere
kant ook afkomstig uit de jaren
'60 en '70. Vanuit de saxofoon
merkte ik dat als ik goed wilde
leren spelen dat ik veel aan jazz
had. Het instrument is ontwik
keld door jazzmuzikanten.
Vanuit die associatie sprak de
jazz me aan. Maar uiteindelijk
ben ik ook opgegroeid met he
dendaagse popmuziek", aldus
Bart Suèr. „We zagen al gauw
dat er naar jazzconcerten toch
een heel select publiek komt.
We merkten a«in de andere kant
dat mensen die helemaal geen
jazzplaten in de kast hebben
SFeQ. „Met die kleine 'e' lijkt het net een woordje."
staan, onze muziek toch leuk
vinden. In mijn directe omge
ving zijn een heleboel mensen
die niet van jazz houden. De
hoeveelheid jazzliefhebbers van
mijn leeftijd, is gewoon erg
klein. Uit documentaires heb ik
begrepen dat je vroeger uitver
kochte jazzconcerten in het
Concertgebouw en in Paradiso
had. Dat is nu ondenkbaar. Het
is een heel andere tijd. Daar
door zijn we gesterkt in het feit
dat we best in de progressieve
popzalen zouden moeten kun
nen spelen."
Nooit keurig
„Bij onze muziek hebben we
nooit een keurige afwisseling
tussen thema's en improvisa
ties. We hebben altijd veel aan
dacht aan arrangementen ge
schonken. De grens tussen be
geleiden en soleren is in onze
muziek niet zo vanzelfsprekend.
Wij laten bijvoorbeeld een
drumsolo begeleiden door een
melodie van de sax. Wij zitten
daarmee niet op de traditionele
indeling tussen thema en im
provisatie."
Suèr gebruikte de New Yorkse
periode om o.a. bij de saxofo
nisten Lee Konitz, Steve Cole
man en Joe Lovano te studeren.
„Als groep hebben we
workshops gedaan bij Steve Co
leman. Hij heeft een concept
dat niet alleen op saxofoon
slaat. Hij schrijft veel zelf, hij
weet daarom ook veel dingen te
vertellen die voor andere muzi
kanten dan saxofonisten inte
ressant zijn. Hij bracht ontzet
tend veel tijd met ons door.
Naast Coleman stond ook Bill
Frisell op ons lijstje. Die bleek
het veel te druk te hebben in de
periode dat wij er waren. En an
dere muzikanten wilden we ei
genlijk niet. Je kunt wel gaan sa
menspelen met heel goede mu
zikanten, maar meestal kom je
dan niet veel verder dan dat je
er energie van opdoet. Daar
blijft het dan bij."
Heimwee
„We hebben allemaal alweer
heimwee naar New York. Je
krijgt er een enorme energie. Je
kunt daar zoveel muzikanten
ontmoeten, dat je het idee krijgt
dat de hele wereld daar jazz
speelt."
Toen Bart Suèr, Francois van
Bemmel, Peter Bergman en
Stefan Kruger in oktober 1989
met hun respectievelijke sax, gi
taar, basgitaar en drumstel bij
elkaar kwamen, kwam diezelfde
dag ook de naam van het gezel
schap uit de lucht vallen. „Die
dag was er een aardbeving in
San Francisco. Dat vonden we
een aardige naan\: San Francis
co Earthquake. En om te voor
komen dat de naam uitgespro
ken zou worden als vier losse
letters, zijn we het gaan schrij
ven met een kleine 'e'. SFeQ.
Dan lijkt het net een woordje."
De formatie SFeQ is zaterdag
22 oktober om 21.30 uur in de
Waag, Leiden; op 6 november
spelen zij in het Haagse Spuit-
heater.
recensie hans keuzers
Beatcream P P - zang, hoorn, J. - gitaar,
zang, D.R.E - bas, Hi-O - drums
Gezien-15/10, LVC, Leiden.
18.
Met het uiteenvallen van de
groep Gotcha! viel voor het
Haarlemse popwereldje een
scorende landelijke exponent
weg.
Flet wat meer op de achter
grond opererende Beatcream
staat te trappelen om het esta- 18
fette-stokje over te nemen. In
het verleden zette Beatcream al
tijd een zeer energieke set neer, 118
maar bleef teveel hangen aan
het aan een groove opgehangen
een-dimensionale Red Hot Chili
Peppers-materiaal. Een aantal
jaren intensief toeren door een
groot aantal landen heeft de
band zeker qua podiumper- 19
soonlijkheid geen windeieren
gelegd.
Veel van het nieuwe materi
aal, afkomstig van het net uitge
komen album 'Master of bad
taste' is veel avontuurlijker van
opzet. Binnen de nummers 2C
durft Beatcream het nu veel ,2C
meer aan om wat gas terug te 2C
nemen en ruimte te laten voor
funk en uitgekiende jazz-ele-
menten. Een mooi voorbeeld is
het in het begin van de set ge
speelde 'Newly hurt souls'. 21
Jeroen van de Hengst - alias
P.P. - had zich zaterdag in het 21
LVC met zijn punkie uiterlijk in
het drie-delig gehesen. Zijn vo
cale vermogens baren niet zo- 2'.
zeer opzien, maar juist de
waanzinnige energie die de
zanger uitstraalt, gekoppeld aan
een gave podiumpersoonlijk
heid maken dit meer dan goed.
Gitarist J., het gehele concert
al zo overtuigend met zijn hel
dere achtergrondkoortjes, steelt
aan het eind van de de set nog 2
even de show met 'Not so long
ago'een melodieuze cover van
de Australische Hunters Col
lectors. Met de toegift keert J.
met de aanstekelijke ballad 'Mi- 2
ne' alleen terug op het podium.
De Haarlemmers zetten de boel
daarna nog flink op stelten met
het rappende en sterk grooven- 0
de 'Pinball Boogie' en 'People 0
Stink'. Met Beatcream heeft de
Nederlandse popwereld er ge-
lukkig weer een live-trekpleistèr S
bij.
Theo Pont en Elja Pelgrom in 'De Markies van Keith',
melige voorstelling, foto pr/eduard coblijn
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
■De Markies van Keith' van Frank Wedekind door het Thea
Oosten. Regie: Leonard Frank. Spel: Theo Pont, Han Rö
Donk, Elja Pelgrom e.a. Cezien: 15/10, schouwburg Li
Het programmaboekje meldt dat 'De Markies van
Keith' - bijna op de kop af 93 jaar geleden in pre
mière gegaan - een 'parabel over onze tijd' is. Het
zou namelijk gaan over 'commercieel opportunis
me, cultureel cynisme en ideologische verstar
ring'. Tjonge, dat is nogal wat. Helaas toont de
voorstelling van het Theater van het Oosten voor
namelijk verwarring. Het verhaalkader komt te
weinig satirisch over en de thematiek blijft in on
duidelijke woordenbrij steken. We zien hard wer
kende acteurs en veel gedoe in de enscenering,
maar dat alles leidt uiteindelijk tot een allerminst
bevredigend resultaat.
Het verhaal gaat over een oplichter die zich
markies noemt en geld weet los te krijgen voor
zijn idee van een Paleis voor Schone Kunsten.
Van het aandelenkapitaal maakt hij voor zichzelf
goede sier en al gauw wordt hij de stad uitgewe
zen. Einde verhaal. Even overweegt hij zelfmoord,
maar dan zegeviert toch zijn ware aard: met wat
geld gaat hij opnieuw zijn geluk zoeken. Want
'das Leben ist eine Rutschbahn', 'het leven is een
achtbaan' - nieuwe ronde, nieuwe kansen.
Tegenover deze vrijbuiter die het met niets en
niemand zo nauw neemt, staat in dit stuk een
tobberige moralist. Tegen betaling wil hij iets van
de levensvisie van de markies leren. Zo'n zelfde
soort tegenstelling is er tussen de echtgenote en
de vriendin van de markies. Eerstgenoemde is vol
toewijding voor haar man en pleegt teleurgesteld
zelfmoord, laatstgenoemde kiest uit berekening
een ander. De opzet van dit stuk is dus betrekke
lijk doorzichtig, de uitwerking in deze voorstelling
beduidend minder. Waar dat precies aan ligt, valt
moeilijk te achterhalen. Misschien hadden de ge
noemde tegenstellingen strakker, soberder en
daardoor helderder uitgewerkt moeten worden.
Om 'De Markies van Keith' zo maar tot 'parabel
over onze tijd' te bombarderen, is een boude be
wering. De rommelige, weinig grijpbare voorstel
ling geeft daar in elk geval geen aanleiding toe.
Vierde Night Of The Proms
Hoogtepunten danscarrière
HAARLEM JOHN OOMKES
Het is aan het hardnekkige
doorzettingsvermogen van een
leek te danken dat de danscar
rière van Nederlands' beste pri
ma ballerina een tastbaar ver
volg krijgt. Toen zij in 1990 een
einde maakte aan een actieve
loopbaan van liefst 31 jaar, ge
beurde dat na een imposante
afscheidstournee langs Neder
landse schouwburgen. Alexan
dra Radius stond bij wijze van
spreken nog op ieders netvlies
toen zij terugtrad.
Vier jaar later is dc herinne
ring aan haar veelzijdige talent
en haar vermogen om zowel het
klassieke ballet als dc moderne
dans te dienen vergleden lot die
van een zoete mijmering. In te
genstelling tot schrijvers die
boeken nalaten of zangers die je
ver na hun dood tot tranen toe
kunnen bewegen, resteerde er
van 'Lcx' Radius geen docu
ment. 1 loc subtiel was haar Voe
tenwerk? Hoe sterk haar inle
ving van choreografieën van
Hans van Manen? Tot dusverre
kon je dat alleen maar beschrij-
Vandaag komt daar verande
ring in. Na twee jaar van inten
sief lobbyen kan Sony-directeur
Paul Hertog het eerste exem
plaar van de videocassette
'Alexandra Radius - Souvenirs'
overhandigen aan de ballerina
in ruste. Dat gebeurt in het Mu
ziektheater tijdens de bekend
making van de jaarlijkse prijzen
van de Stichting Dansersfonds
'79. Aan deze non-profit-instel-
ling, die zich ten doel stelt aan
komende dansers te begeleiden,
komt de netto-opbrengst van de
cassette ook ten goede.
De 120 minuten tellende tape
is van een verbluffende kwaliteit
en toont dertien kostelijke frag
menten uit Radius' internatio
nale loopbaan. Voor een bedrag
van f 39,95 zie je niet alleen een
paar historische pas-de deux
waarin Radius schittert met
haar vaste partner en echtge
noot Han Ebbelaar, maar ook
haar samenwerking met de be
treurde Henny Jurriëns (Sleep
ing Beauty), wijlen Rudolf Nu-
reyev (Le Corsaire), Fred Berlips
en Alan Land wordt in beeld ge
bracht.
Hoogtepunt van de tape is
een, in visueel opzicht extreem
verbeterde, registratie van Van
Manens ballet Twilight, dat in
1976 door de NOS werd opgete
kend tijdens een uitvoering bo
ven op een fabrieksdak in het
Amsterdamse industriegebied.
Amsterdam Onder kavelnummer 238 is bij veilinghuis Christie's in Amsterdam een schilderij van J.H.B. Koekkoek (1840-1912) te koop dat
visserslieden bij aangemeerde bomschuiten in Katwijk als onderwerp heeft. De geschatte waarde van het schilderij, dat donderdag tijdens een
veiling van andere 19de-eeuwse Europese schilderijen, aquarellen en tekeningen onder de hamer komt, ligt tussen de tien- en de vijftiendui
zend gulden. foto pr
ROTTERDAM LOUIS DU MOUUN
De vocale begeleiding van het
publiek liet zaterdagavond bij
de vierde Heineken Night Of
The Proms in Ahoy' niets te
wensen over. Presentator Jeroen
van Inkel hoefde maar te kikken
of uit ruim 10.000 kelen steeg
telkens weer een imponerende
samenzang op. Veel minder ge
smeerd bleken diverse profes
sionele stemmen tijdens deze
feestelijke ontmoeting tussen
populaire en klassieke muziek.
Met name de ooit voor goud
versleten strot van Paul Young
bleef ver onder het gewenste ni-
Voor de goede verstaander
was het zeer pijnlijk te moeten
constateren dat de Engelse zan
ger, die in de eerste helft van de
jaren tachtig uitgroeide tot een
van de meest interessante neo-
soul-zangers, haast geen stem
meer over heeft. Drie 'gouwe
oqwe' lang ('Love Of The Com
mon People', 'Don't Dream It's
Over', 'Come Back And Stay')
zocht de inmiddels 38-jarige
Young tot in zijn tenen naar zijn
vertrouwde geluid, maar perste
hij er slechts schrale aftreksels
uit. Zodoende werd het al lan
ger bestaande vermoeden over
het blijvende waardeverlies van
zijn kapitale instrument weer
eens bevestigd.
De enige vrouwelijke ster (van
weleer) van 'The Night', Belinda
Carlisle zong haar twee grootste
successen ('Heaven Is A Place
On Earth', 'Circle In The Sand')
wel net op aanvaardbare wijze,
maar ook alsof ze thuis voor de
spiegel stond. Anders gezegd,
de ex-frontvrouw van The Go-
Go's vergat dus helemaal dat ze
voor een uiterst gretige meute
stond.
Om het hoofdstukje 'matige
zang' af te ronden: ook Toto
kent in de huidige bezetting
geen stem die echt tot de ver
beelding spreekt. Voorman Ste
ve Lukather mag dan een be
genadigd gitarist zijn, als zanger
is hij hooguit doorsnee. Hetzelf
de geldt voor toetsenist David
Paich, die hem incidenteel
(zoals bij 'Africa') als voorzanger
vervangt. Getuige het inhuren
van een 'hulpstem' in cfe per
soon van John James zijn 'de
Toto's' zich ook wel van hun
vocale beperkingen bewust.
Waarom echter deze betere
zanger niet ruim baan gegeven?
Voor het gros van de Proms-
bezoekers (de een nog carnava-
leSker uitgedost dan de ander)
deden voornoemde minpuntjes
er overigens maar weinig toe.
Wellicht dat menigeen zich
meer zal hebben gestoord aan
de lengte van sommige klassie
ke gedeelten. Zoals bijvoorbeeld
het ingetogen optreden van gi
tarist Manuel Barrueco. Deze
Amerikaan van Cubaanse
koijiaf stelde het geduld van de
zaal danig op de proef door na
het adagio uit 'Concierto de
Aranjuez' van Rodrigo ook nog
op z'n gemak uit te pakken met
'Asturias' van Albeniz. Verder
hoorde de inbreng van het vaste
Night Of The Proms-orkest on
der leiding van Robert Groslot,
II Novecento, met onder meer
'Russian Ludmilla' (van Glin
ka) en 'Les Préludes' (van Liszt)
wat minder luchtig weg dan in
voorgaande jaren.
Op de valreep kon iedereen
op de tribunes en in de arena
echter toch helemaal loos gaan
bij eerst een vlammende mon
sterversie van 'Rosanna' en ver
volgens de traditionele finale
'Land Of Hope And Glory',
waarvan de tekst zowaar op het
videoscherm werd vertoond.
Omdat Veronica 'The Night'
gaat uitzenden (donderdag 10
november, 21.55 uur) fungeerde
Jeroen van Inkel voor het eerst
als gastheer. Helaas ontpopte
deze typische radiomaker zich
niet tot een gouden greep, om
dat hij hoorbaar geen affiniteit
heeft met klassieke muziek: bij
het uitspreken van nagenoeg al
le componistennamen legde
Van Inkel de klemtoon op de
verkeerde lettergreep.
'4e Heineken Night Of The
Proms'. Met Manuel Barrueco,
Paul Young, Belinda Carlisle,
John Miles, Toto en II Nove
cento, het orkest van de XXe
Eeuw onder leiding van Robert
Groslot plus koor. Eerste uit
voering: Brabanthallen, Den
Bosch, donderdagavond jl. Ge
hoord: in Ahoy', zaterdag
avond. Herhaling: gisteravond.
