Wengen niet
voor een gat
te vangen
Seksen doen ze nog volop in 'Eierland' Barneveld
Toerisme
Wengen Info
ZATERDAG 15 OKTOBER1994
N DOBBELSTEEN
Garuda weet niets
van lagere prijzen
Bij Garuda worden ze er onderhand gek
van. De Indonesische luchtvaartmaat
schappij ontvangt per dag meer dan dertig
telefoontjes, die allemaal handelen over het
speciale tarief dat volgend jaar zou gelden
voor retourvluchten naar de Archipel. Dui
zend piek zou zo n retourtje moeten kosten
en dat ter gelegenheid van de 50ste verjaar
dag van de Indonesische onafhankelijk
heidsverklaring. Maar, zegt een woordvoer
der van Garuda Nederland: „,Er is geen
sprake van dat we voor dergelijke bedragen
gaan vliegen. Dit bedrag is klinkklare on
Ter gelegenheid van de halve eeuw onaf
hankelijkheid worden het komende jaar in
Indonesië tal van activiteiten georgani
seerd. De Garuda-man: „Daar zullen we na
tuurlijk op inspelen en bij sommige gele
genheden bieden wc pakketten aan. Dat
zijn vliegtickets waarmee je ook dergelijke
activiteiten kunt bezoeken. Maar hoewel we
de prijs van die speciale kaartjes nog niet
hebben bepaald, kan ik nu al vertellen dat
het zeker niet gaat om bedragen die op het
ogenblik de ronde doen."
De woordvoerder geeft toe dat de Garuda
ter gelegenheid van het 45 jarig bestaan wèl
een speciaal tarief hanteerde. „Ik dacht dat
we toen in de buurt zaten van 1.550 gulden
terwijl een retourtje naar Indonesië nor
maal iets meer dan 2.200 gulden kost en in
het laagseizoen 2.050 gulden. In het verle
den werd het laagseizoentarief ook nog wel
eens met enkele honderden guldens ver
laagd, maar of dat ditmaal weer zo zal zijn,
wordt pas in december bekend.
Theo Thijssen
in de Jordaan
In het hartje van de Jordaan, Eerste lelie
dwarsstraat 16. wordt in de loop van de
cember het Theo Thijssenmuseum ge
opend. Die locatie is niet geheel toevallig
gekozen. I lier namelijk, werd in 1897 Theo
Thijssen geboren, de schepper van Kees de
longen, in heel lezend Nederland befaamd
om zijn zwembadpas en z'n prachtige dro
mcrijcn. Het kleine museum biedt de be
zoeker een permanente expositie van origi
nele manuscripten, eerste drukken en her
inneringen aan de boeken, die Thijssen
schreef. Uiteraard ook veel foto's en teke
ningen.
Info: 020 - 6380274.
Goedkoop het
Kanaal over
Onder druk ongetwijfeld van de nakende
opening van de Kanaaltunnel voor perso
nenvervoer, hanteert P&O Ferries (Calais-
Dover) van 23 oktober tot en met 31 de
cember twee speciale tarieven: een
vijfdaags retour voor een auto met maxi
maal negen inzittenden kost 200 gulden en
een retour met onbeperkte verblijfsduur
375 gulden. Voor de Clipper Line (Zcebrug
ge-Felixstowe) zijn in die periode retour
overtochten verkrijgbaar vanaf 185 gulden.
Info: P&O, telefoon: 02503 - 21888.
Het wordt winter
in Zuiderzeemuseum
Het buitenmuseum van het Zuiderzeemu
seum organiseert van 15 tot en met 30 okto
ber (herfstvakantie) activiteiten, die ver
band houden met de voorbereidingen voor
de winter zoals die vroeger aan de boorden
van het huidige IJsselmeor werden getrof
fen. Netten gaan naar zolder, warme kle
ding komt uit de mottcballcn, de koeien
gaan op stal en er wordt turf in huis ge
haald. In het Kollummer schooltje worden
de lichten ontstoken ten einde de kinderen
onder optimale condities de eerste schoon-
schijfbeginselen aan Ie leren, liet museum
is tot en met 30 oktober dagelijks van 10.00
tot 17.00 uur geopend.
Info: Zuiderzeemuseum, telefoon 02280 -
10220.
Erotisch Museum in
Kopenhagen verhuisd
I iet Erotisch Museum in Kopenhagen heeft
in de korte tijd dat het bestaat al zoveel be
zoek te verwerken gekregen, dat het wegens
ruimtegebrek moest omzien naar een rui
mere behuizing. I let oude pand - een voor
malig bordeel aan de Vesterbrogade - werd
ingeruild voor een gebouw aan de Kobma-
gergade 24, centraal gelegen in het grote
winkel-wandelgebied van de Deense hoofd
stad. Tegelijkertijd werd de naam veranderd
in het iets internationaler klinkende Muse
um Erotica. Het museum geeft een over
zicht van de erotiek door de eeuwen heen
en de manier waarop er door de autoritei
ten op werd gereageerd. Openingstijden tot
en met 30 december van 11.00 tot 1H.(K)
Info: 00 45 33 120346.
Met de boswachter
De Stichting Het Utrechts Landschap orga
niseert de hele maand oktober in verschil
lende natuurgebieden de 'Ronde met de
Boswachter'. De wandelingen duren onge
veer een uur. Tijdens de tippel kunnen vra
gen worden gesteld aan een 'op kop' lopen
de boswachter. Een van de tochten, die van
woensdag 19 oktober, begint om 14.00 uur
bij de ingang Leeuwenburgerlaand van het
Kasteelbos Moersbergen te Doorn.
Info: 030 - 205555.
Jn Droombos
In het bezoekerscentrum Bosmuseum in
het Amsterdamse Bos vindt de gehele
maand oktober de tentoonstelling 'Droom
bos' plaats. De expositie heeft de herfst als
thema. Uiteraard wordt er veel informatie
verschaft over paddestoelen. Maar er wordt
ook aandacht besteed aan andere herfstver-
schijnselen. Verder is er een expositie van
handgemaakte fantasie- en droomfiguren.
Elke zondagmiddag tussen 12.00 en 16.00
uur verzorgt het IVN, afdeling Amsterdam,
wandelingen door het Amsterdamse Bos.
Kinderen worden beziggehouden met knut-
selactiviteiten. Het bezoekerscentrum aan
de Nieuwe Kalfjeslaan 10 is dagelijks ge
opend tussen 10 en 17 uur.
Jacht huren
Wie overweegt voor z'n vakantie een mo
torjacht te huren zou een keuze kunnen
maken uit de aanbiedingen in de brochure
van 'Boat Charter Holland'. Hierin wordt
informatie gegeven over 230 schepen van
bootbedrijven uit heel Nederland. Alle bo
ten zijn ANWB gekeurd en met een kleu
renfoto afgebeeld. Op een uitvouwbare
bladwijzer vindt de lezer de prijzen. Voorts
bevat de gids allerlei praktische wenken
voor een vaar-vakantie.
Info: 05142 -2607.
nt Bedrijven in olieverf
's| Het Nederlands Textielmuseum in Tilburg
presenteert tot en met 15 januari 1995 de
tentoonstelling 'Kunst van zaken'. Geëxpo-
seerd worden kunstwerken, die een gevari
eerd beeld geven van het bedrijfsleven in
Noord-Brabant en Zeeland. De werken be
strijken een periode van ruim honderd jaar.
Plaats: Goirkestraat 6 in Tilburg, open: dins-
j dag tot en met vrijdag 10 tot 17 uur, zater-
I dag, zondagen feestdagen 12 tot 17 uur.
m Het museum is gesloten op 24, 25, 31 de-
cember en 1 januari.
Info: 013 - 367475.
EuroDisney
Fietsroutes 1
De Streek-VW Achterhoek heeft 24 beweg-
wijzerde fietsroutes gebundeld in een 68
pagina's tellende gids met ringband. Van ie
dere tocht is een routekaartje en een uitge
breide beschrijving van de bezienswaardig
heden opgenomen. 'Fietsen in de Achter
hoek' bevat onder meer de Kastelenfiets
route Oost-Gelderland, een 355 kilometer
lange tocht, verdeeld in elf trajecten. De
gids kost 17,50 en is verkrijgbaar bij alle
VW's en boekhandels in de Achterhoek
plus de grotere VW-kantoren elders in het
land.
Info: 05750- 193 30.
Afstand Amsterdam - Wengen: circa 960 kilometer.
Met de auto via Keulen - Frankfurt - Bazel - Bern - In
terlaken. Met de trein van Amsterdam naar Interlaken
en daar overstappen op de Jungffaubahn. Met het
vliegtuig van Amsterdam naar Zürich (Swissair - Alpen
lift) en vandaar per trein via Bem en Interlaken.
Hoogte: 1.274 tot 2.971 meter (Schilthorn/Mürren)
Aantal bedden: 5.500
Liftinstallaties: 45 (hele Jungfrauregion) met een capa
citeit van 35.000 mensen per uur.
Wachttijden: Redelijk.
Totaal aantal kilometers aan afdaling: 195 (niet aan
eengesloten). Hoofdgebied: 100 kilometer.
Ligging skipistes: Alle windrichtingen.
Moeilijkheidsgraad: Over het algemeen licht tot mid
delzwaar. Er zijn diverse diepsneeuwpistes waaronder
een schitterende vanaf het Eismeer. Wel een gids mee-
Kinderopvang: la, van 3 tot 7 jaar op zaterdag gesloten.
Langlaufmogelijkheden:In Lauterbrunnen 17 kilome-
Verdere sportieve ontspanning: Wandelen (20 kilome
ter in Wengen), rodelen, curling, paragliding en schaat-
Prijspeil: zesdaagse skipas voor hele gebied 218 Zw.
Francs. Zes halve dagen les 174 Zw. Francs.
Avondvertier: Uitgebreid: diverse bars, drie discothe
ken, snooker, kegelbaan en een bioscoop.
Taal: Duits en Engels.
Bijzonderheden: Vanuit Wengen kan een prachtige
treintocht, dwars door de Eigerwand, naar het Jung-
fraujoch (3454 meter) worden gemaakt (niet gratis voor
skipashouders). Vanuit Mürren gaat een gondel naar
het draairestaurant op de Schilthorn, dat onder de
naam Piz Gloria wereldberoemd werd uit de James
Bondfilm: 'On her Majesty's Secret Service' (1968).
Magnifiek uitzicht. Ook kan er vanuit Wengen een
fraaie treintocht worden gemaakt via de route: Wengen
- Kleine Scheidegg - Grindelwald - Lauterbrunnen -
Wengen.
Nadere informatie: Nationaal Zwitsers Verkeersbu
reau, Koningsplein 11, Amsterdam, telefoon (folderlijn)
020 - 6222036. Of: Verkehrsbüro Wengen, CH 3823
Wengen, Zwitserland, telefoon (vanuit Nederland):
00 41 36 551414.
Een dorp vol poppenkastgebouwen. Daar tussenin het ijsbaantje.
SchaffhaqSétfry.
A n v Basel '/v Konstanz
Winterthur
Zürich
/biel
2L
Solothurn
C' Luzerp
Neuenburg Bern
L ZWITSERLAND
Thun C Interlaken Chur
Tausanne Wengen I
Montreux 1
Sion
--V/"
OOSTEN
RIJK
In de vroege ochtend van eerste kerstdag begint het wa
rempel nog te regenen ook. Op bijna 1.300 meter boven
de zeespiegel prikken dikke druppels zwarte gaatjes in de
sneeuw en halverwege de middag, komt het eerste bruin
te voorschijn. Winter in Wengen, veel skiërs hadden het
zich anders voorgesteld. Maar niemand moppert. Bene
den - in het dal - lokt luxueus Interlaken; langs het sta
tionsperron staat het treintje naar de Kleine Scheidegg en
Grindelwald op het punt van vertrekken en bij de ijsbaan
verzamelen de eerste gasten zich voor een in allerijl geor
ganiseerd curlingtoernooi. Wengen is niet voor een gat te
vangen.
Een dorp met traditie. In stand ge
houden en gepolijst door Britten,
die het nest aan de voet van de
Jungfrau zo'n driekwart eeuw ge
leden ontdekten. Een Britse encla-
-ve waarin je tegen de boy van de
sportwinkel maar het beste Engels
kunt praten en waarin het skige
bied wordt opgesierd met plekjes,
die namen kregen als Brooklatids,
Plumpuddinghill, Devil's Cap,
Knife Edge en Oh God. Bovendien
wordt er om vier uur in Wengen
geen The gedronken, maar zet
men zich vrolijk koutend aan de
High Tea. Liefst in een van die
poppenkastgebouwen waarvan
het in het dorp en op dë Kleine
Scheidegg (Bellevue) wemelt.
'We were here before the Swiss',
pocht Piers Benson Browning,
vice president van de in 1912 op
gerichte, typisch Britse Downhill
Only Club (DHO). Downhill Only?
Browning met eeivonbewogen ge
zicht (hij hoorde die vraag eerder):
„Yes indeed, Downhill Only. Onze
club heet zo omdat je in Wengen
niet urenlang met zeehondevellen
naar boven hoefde te lopen. Daar
hadden we de trein voor. Skiën
deden wij alleen maar naar bene
den. In die tijd vrij uniek. Liften
kwamen er pas veel later."
Zo'n plaatsje waarop je meteen
verliefd wordt. Treintje, rijk geor
namenteerd stationnetje met hou
ten krullen, besneeuwde straatjes
die de gast dalend en stijgend
langs ettelijke winkeletalages voe
ren, ijsbaantje in het centrum en
tientallen van (zo lijkt het) suiker
gesponnen hotels. En of het alle
maal niet op kan, mag Wengen
ook nog eens bogen op een van de
aantrekkelijkste skigebieden van
Zwitserland: het Jungfrauregion.
Dat blijkt als de ruisende regen
overgaat in een feeërieke sneeuw
bui en boven, op Mannlichen, de
chauffeurs gehaast in de cabines
van hun pistemachines klauteren.
Drie uur later al maken op het
mededelingenbord in het dorp de
eerste rode stippen plaats voor
groene. De ene na de andere afda
ling wordt geopend: die heerlijk
makkelijke Wasserwendi, de iets
lastigere Seeli, de Faxhubel en -
zodat iedereen vanavond via
Mary's Café skiënd naar Wengen
kan komen - de Standard, Wixi en
Lauberhorn Rennstrecke.
Die 4.200 meter lange Lauberhorn
maakte Wengen in heel de wereld
beroemd. Als het al niet de specta
culairste piste van Zwitserland is,
dan behoort hij in elk geval tot de
mooiste. Als op de laatste zaterdag
van januari 's werelds beste skiërs
zich bij de Wengenralp met een
snelheid van ver boven de 120 ki-
Far West bij Parijs. foto pr
In de maand oktober wordt in EuroDisney
bij Parijs het Far West Festival gehouden.
Het festival accentueert nog eens alle reeds
aanwezige western-aspecten van het Dis-
neypark en voegt daar een groot aantal op
tredens aan toe. Daaronder die van be
faamde country-zan'gers als Willie Nelson
en Charlie McCoy. Verder vertier met ma-
riachi-orkesten (Mexicaanze muziek) en -
uiteraard - Buffalo Bill's Wild West Show.
Info: 06 - 0223231.
De Kleine Scheidegg, midden in het skigebied, kan per trein worden bereikt.
Op de achtergrond de beruchte Eiger-Nordwand. foto pr
lometer per uur naar beneden
storten, kijken miljoenen toe
schouwers via de televisie niet al
leen naar de capriolen van die
koene durfals op hun smalle lat
ten; zij zien ook - als adembene
mend bergdecor - de Maagd, de
Monniken het Kwaad. Kadastraal
bekend als respectievelijk de vier
duizend meter hoge Jungfrau, de
even hoge Mönch en de iets lagere
Eiger, berucht doorzijn noord
wand, een loodrecht oprijzende
gruwel-muur die pas in 1935 voor
het éérst werd bedwongen.
Tragische verhalen
Precies aan de voet van die berg
vol tragische verhalen liggen de
mooiste pistes van het Jungfraure
gion, zoals de Fallboden en de
Punchball. Zij vormen de poort tot
de lange, lange afdalingen vol
zwierige bochten naar Grindel
wald, het bergbeklimmersdorp dat
het Kleine Scheidegg-gebied deelt
met Wengen. Het ligt er voor de
skiër wat ongemakkelijk bij, Grin
delwald. Wil je naar de aantrekke
lijke zonnehellingen (50 kilometer
in totaal) van I irst, aan de andere
kant van het dorp - en wie wil dat
eens een keertje niet - dan dient er
fors te worden geklünd. Waarbij je
dan nog het geluk moet hebben
dat er bij aankomst net een trein
tje gereed staat, dat je van Grund
(943 meter) naar Grindelwald
(1.034 meter) sjouwt.
Kost niets extra's trouwens, dat
tripje. Skipashouders hebben in
het Jungfrauregion een rijk voor
zich. Al willen ze met de trein naar
Interlaken. Of Mürren aan de an
dere kant van de met een grillig
gevormde ijskap bedekte Trüm
melbach. Het lijkt een fikse tocht
en dat is het ook: eerst van Wen
gen naar Lauterbrunnen, vandaar
met de tandradbaan naar Grüt-
schalp en vervolgens met de trein
weer naar Winteregg. Reken op
een uurtje reistijd en weet ook dat
je in het gebied onder de Schilt
horn vlug bent uitgekeken: Bij el
kaar 35 kilometer aan afdalingen,
inclusief de zeer lastige, niet voor
beginners aan te bevelen piste,
vlak onder het draairestaurant.
Maar de sneeuw, de sneeuw is
hier nog zo rul als woestijnzand
op een moment dat ze elders door
zon en vorst al is opgestijfd tot een
ijsvlakte. Het voordeel van een
noord-helling.
Overigens een aardig, authentiek
Zwitsers dorp, dat Mürren. Veel
houten huizen langs heuv'lende
kronkelstraatjes en net als Wen
gen autovrij, hoewel... dat is niet
helemaal juist geformuleerd. In
Wengen immers wordt door een
aantal inwoners nog wel eens de
hand gelicht met het rij verbod.
Excuus van de overtreders
(dikwijls een van de negen boeren
die het dorp nog heeft): de forse
hoogteverschillen en afstanden
die niet per slee kunnen worden
overwonnen. Want tijd is geld.
Zelfs in good old Wengen.
Fietsroutes (2)
De zogeheten Euregio Rijn Waal vormt het
decor voor de grensoverschrijdende Euro-
bikeroute; een honderd kilometer lange
tocht door Oost-Gelderland en de Duitse
steden Emmerich en Isselburg. Een deel
van de trip gaat langs de rivier de Rijn, door
bosgebieden en een aantal interessante be
zienswaardigheden zoals Huis Berg in 's-
Heerenberg, Schloss Anholt bij Isselburg,
het natuurgebied 'De Gelderse Poort' en di
verse recreatiegebieden. De Eurobikeroute
is in Nederland bewegwijzerd door middel
van zeskantige ANWB-borden; in Duitsland
met een blauw-geel logo. De route com
pleet met kaart en informatie over de be
zienswaardigheden kost 4,95 en is ver
krijgbaar bij de VW'§ in de regio.
Info: 085 - 420 330.
Pluimveemuseum schetst geschiedenis van de kip
BARNEVELD ARVID VAN DER WOLF
De geschiedenis van de kip. In
beeld gebracht door het Pluimvee
museum. De echte ouderwetse Bar
nevelder naast de moderne kip uit
de legbatterij: de broèdbakken uit
het begin van deze eeuw naast de
moderne broedmachines van 1994
en... het mysterie van het kuiken
seksen natuurlijk.
Voor een goed begrip: de beroemde
seksschool van eind jaren veertig is
er al lang niet meer. Maar 'seksen'
doen ze nog steeds in Bameveld,
het hart van Nederland-Eierland.
Hoewel, seksen, kun je dat eigenlijk
nog wel zo noemen? Om te zien of
een kuiken een hennetje of een
haantje is, kijkt de kenner op het
ogenblik gewoon naar de vleugel-
pennetjes. Bij een vrouwtje zijn die
afwisselend kort en lang en bij een
mannetje allemaal even lang. Bij
sommige rassen kun je de haantjes
en hennetjes bovendien qnder-
scheiden door de kleur. Haantjes
zijn donkerder.
„Een kwestie van goed fokken
licht Gerard Willems, directeur van
de VW in Bameveld, toe. „Ik denk
dat iemand op een gegeven mo
ment bij het seksen heeft ontdekt
dat er onderscheid was bij vleugel
pennetjes en bij kleur. En daar is
toen op doorgefokt." Met het gevolg
dat kenners nu met relatief gemak
in een kippenschuur het verschil
tussen jongetjes en meisjes kunnen
vaststellen.
Begin jaren dertig was dat anders.
Toen had men er in centraal Eier
land geen flauw benul van hoe je
sekse-onderscheid moest maken.
Terwijl er toch duidelijk behoefte
aan was. Want de eierhandel wilde
dolgraag weten of men een eierge-
vend en dus lucratief hennetje in
huis haalde dan wel een kraaiend
verenpak dat alleen maar opgewon
den kon worden. Willems: „Via no
tabelen is men hier toen in contact
gekomen met Japanners die goed
konden seksen. Eind jaren veertig is
één van die Japanse vakmensen,
Saiki, naar Nederland gehaald. En
dat was het feitelijke begin van de
beroemde seksschool van Bame
veld."
De geschiedenis van het kuiken
seksen staat minutieus beschreven
in het Pluimveemuseum in Barne
veld. Daar hangen onder meer fo
to's van trotse mannen en vrouwen,
die hun hand niet omdraaiden voor
de handmatige controle van een
paar duizend pluizige beestjes per
dag. En daar ook is de ontwikkeling
te volgen van het vrij scharrelende,
Romeinse Bankiva-hoen tot mo
derne turbo-legkip. Via een knus
houten hokje op een gezellig rom
melig boerenerf met veel loopruim
te is het in veel gevallen terechtge
komen in een kille, benauwde leg
batterij. Maar ze zijn - onder druk
van de klant - op de terugtocht, die
legbatterijen. Willems: Een jonge
boer die nadenkt begint er nu niet
Grote vraag: wat gebeurde en ge
beurt er eigenlijk met al die haan
tjes die werden en worden uitgese
lecteerd? Willems van het Pluim
veemuseum kijkt een beetje sip.
Niet onbegrijpelijk. De diertjes wor
den immers nog steeds massaal
vernietigd. Aan teveel vruchtbare
mannetjes is in deze economisch
denkende maatschappij geen be
hoefte. Al doet de landbouw zeer
zijn best, benadrukt Wiljems, kui,-
kens bij de vernietiging niet onno
dig te laten lijden.
De ontwikkeling van 'de kip', en
dan speciaal die van Barneveld. Zij
valt ook mooi af te lezen uit wat cij
fers. Liepen er in het dorp anderhal
ve eeuw geleden precies 3.558 kip
pen rond; nu zijn het er drie mil
joen. Samen produceren ze jaarlijks
honderd miljoen eieren en in het
Pluimveemuseum aan de Boemen-
daallaan 59 in Barneveld wordt er
meer over verteld. Geopend: dins
dag tot en met vrijdag van 10.00 tot
12.30 uur, en van 14.00 tot 17.00
uur, zaterdag van 13.00 tot 16.00
Info: tel. 03420 - 93904.
