Cultuur Kunst Bastiaanssen knipoogt naar burgertruttigheid ewondering 99 99 Spielberg begint met nieuwe filmmaatschappij John Lanting stopt met acteren Britannicus: kille schoonheid niet voor zapgraag publiek Theater in olieverf: geladenheid en humor van Hans Leijerzapf DONDERDAG 13 OKTOBER 1994 Slagwerkerfestival in drie steden den haag In Utrecht, Den Haag, Amsterdam en Groningen vindt in de week van 14 tot en met 23 oktober het Slagwerkfesti val plaats. In Muziekcentrum Vredenburg (Utrecht), de Beurs van Berlage (Amsterdam) en de Dr. A. Phüipszaal (Den Haag) worden onder de titel 'Slag om de wereld' concerten gegeven door onder andere Terry Bozzio. In de Dr. A. Philipszaal, Paradi- so (Amsterdam) en Cultuurcentrum De Oosterpoort (Gronin gen) speelt de Slagwerkgroep Den Haag werken van de Ameri kaanse componist Henry Brant. Superinsekten week verlengd leiden De tentoonstelling SUPERinsekten in het Pesthuis in Lei den is vanaf 15 oktober aangevuld met insekten uit de tijd van de dinosauriërs. De expositie is hiervoor met een week verlengd tot en met 30 oktober. Uitvoering 4-delige cyclus Kantcheli utrecht Het Nederlands Blazers Ensemble en Nieuw Sinfoniet- ta Amsterdam gaan de eerste integrale uitvoering van de vierde lige cyclus Leben ohne Weihnacht van de Georgische componist Gija Kantcheli verzorgen. Een Georgisch strijkkwartet, de Kathe drale Koorschool St. Bavo en vocalisten van het Groot Omroep koor verlenen medewerking. Leben ohne Weihnacht is een he dendaags oratorium. Het bestaat uit vier 'gebeden', elk voor een verschillende instrumentatie. De concerten zijn op 20 oktober in Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht en op 23 oktober in de Oude Kerk in Amsterdam. De uitvoering in 'de hoofdstad wordt voorafgegaan door een interview met Kantcheli en dirigent Lev Markiz. Aanvang 19.30 uur. Indonesische kunst ter veiling Amsterdam Christie's in Amsterdam heeft een extra veiling van Indonesische kunst op 19 oktober. Het accent van de schilderij en ligt op werken van Europese kunstenaars die werden beïn vloed door de Indonesiërs, hun cultuur en het Indonesische landschap. Kijkdagen: 14,16,17 en 18 oktober. Expositie vol ironie in Katwijks Museum los angeles Drie van de machtigste figuren in Hollywood - studiobaas Jef frey Katzenberg, regisseur Ste ven Spielberg en muziekuitge ver David Geffen - gaan een filmmaatschappij beginnen die met de grootste filmstudio's moet gaan concurreren maar kwaliteit boven produktietempo wil stellen. De nieuwe maat schappij, die nog geen naam heeft, zal speelfilms, tekenfilms en televisieprogramma's gaan maken. Ook maken een platen maatschappij en een onderne ming voor 'interactief amuse ment' deel uit van de plannen. Het idee komt van Katzenberg, de voormalige baas van de Dis ney Studios. Het is de bedoeling dat de studio begin 1995 begint te draaien. Spielberg zei dat er 'een grote mate van vrijheid gegeven zal worden aan filmmakers'. Het bedrijf Amblin Entertainment Co. van Spielberg en het filmbe drijf Geffen Films zullen opgaan in het nieuwe bedrijf. De drie zullen als gelijkwaar dige financiële partners opere ren. Geffen brengt vermoedelijk 1 miljard dollar in, Spielberg 600 miljoen en wellicht zullen ook Bill Gates van Microsoft en John Malone van de kabeltelevi siemaatschappij TCI geld in het bedrijf stoppen. „Het werk knalt je tege moet". André Groeneveld die de expositie 'Over ha ring hakken en bloemen snijden' van Peter Basti aanssen naar het Katwijks Museum heeft gehaald ty peert de kleurrijke sculptu ren van Bastiaanssen als zeer herkenbaar, voor een breed publiek. De expositie kreeg het motto 'Burgerlijkheid' mee, een visie vol ironie op de bur gertruttigheid. katwuk maria straatsma De expositie van kleurrijke sculpturen en schilderijen de jonge Rotterdamse kun naar is tamelijk ongewoon het Katwijks Museum, veelal wat 'rustiger' werk wordt getoond. Bastiaanssen presen teerde zich op de KunstRai dit jaar aan het grote publiek. Het Katwijks Museum toont als eer ste museum zijn beelden en schilderijen. Die uitgesproken uitbundig mogen worden genoemd. Het effect van de harde, primaire kleuren is inderdaad sterk. De grote houten beelden zijn kin derlijk eenvoudig van vormge ving en geven voornamelijk in terieurs weer, of onderdelen daarvan. De langgerekte meu belen zijn een duidelijke karika- Met deze installatie (detail, zonder titel, hout en acryl) presenteerde Bastiaanssen zich op de KunstRai. Zon der het 'stippeltjesbehang' is het werk nu in het Katwijks Museum te zien. tuur van doorsnee huiselijkheid, en daarmee ook van de mensen die hierin leven. De ironie in het werk krijgt door de combinatie van vormgeving en kleur een vrolijk getint karakter. Met een knipoog wordt de burgerlijkheid te kijk gezet. Door de expositieruimte staan de kunstwerken soms niet meer helemaal op zichzelf. Op een rood marmeren schouw staat bijvoorbeeld een fel oranje fles. Het effect is erg dubbel: de schoorsteenmantel maakt van het object pas écht burgerlijke kitsch, verdwijnt nu hiermee de ironie of is het juist de ultieme bespotting? Houten haringen Speciaal voor de expositie in Katwijk heeft de kunstenaar een aantal nieuwe sculpturen ge maakt. Wie 'Katwijk' zegt denkt al snel aan vis en met dit thema kan de kunstenaar goed uit de voeten. In zijn werk komt de vis, die symbool staat voor de ziel, veelvuldig voor. In een viskraam worden zelfs zilverkleurige hou ten haringen per stuk aangebo den. Alsof Bastiaanssen met zijn Tuinkabouters van Peter Bastiaanssen, maar dan niet de gepolijste exemplaren die doorgaans in burgermanstuintjes staan. afrlfldinc ziel te koopt loopt. Welbeschouwd is dit niet eens een vreemde gedaphte, het vroegere werk van de kunste naar, waarvan ook een paar schilderijen op de expositie te zien zijn, onthullen een soort innerlijke onrust. Nadat Peter Bastiaanssen in 1987 afstudeer de aan de Kunstacademie van Breda, vertrok hij naar Barcelo na om zich los te kunnen ma ken van de invloed van zijn do centen en de kunstenaars om zich heen. Een jaar lang maakte hij uitsluitend sombere en rau we zwart/wit tekeningen. De zwaarmoedige tekeningen maakten pas na de geboorte van zijn eerste kind in 1992 plaats voor kleurrijke schilderij en. Bastiaanssen zegt hierover: „Eigenlijk ben ik conservatief en kan ik slecht tegen veranderin gen. Maar zodra ik in een situa tie kom waarin de dingen vast komen te liggen word ik onrus tig. Tussen die uitersten wringt het. Misschien heeft de huiselij ke situatie me eindelijk de rust gegeven om te kunnen wer- 'Over haring hakken en bloemen snijden'; sculpturen en schilderijen rond het thema burgerlijkheid van Peter Basti aanssen. Te zien t/m 9/11, do t/in za 10-12 en 14-17 uur, Katwijks Museum, Voorstraat 46, Katwijk aan Zee. Tegen inlevering van de le zersservice-bon elders in deze krant, krijgen bezoekers van de tentoonstelling een setje an sichtkaarten met afbeeldingen van het werk van Peter Basti aanssen cadeau. zwolle gpd De laatste 'meester van de klucht' in Nederland, John Lanting, heeft aangekondigd te zullen stoppen met acteren. Na 'Japon op het balkon', waarmee hij onder meer op 16 maart in de Leidse schouwburg te zien is, maakt Lanting nog één produktie met zijn Theater van de Lach. In mei 1996 stopt hij, zoals hij zelf zegt, 'op het hoogtepunt'. Met Lanting verdwijnt de laatste echte kluch tenmaker van het Nederlandse toneel. De ac teur heeft er dan pakweg 25 jaar acteren op zit- In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die, hetzij direct* hetzij zijdelings met kunst en cultuur te maken hebben. Ze praten over een kunstvoorwerp, een kunstuiting waaraan ze bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma tot het grijsgedraaide muziekstuk en alles wat daar tussen zit. Vandaag spreekt de 13- jarige Kai van Hasselt uit Leiden, Thea Beekman- fan, Kinderboekenweekfanaat en misschien zelf wel aankomend schrijver, zijn bewondering uit voor het kinderboek'Hasse Simonsdochter' van Thea Beekman: 'Ik moest er echt van huilen'. recensie max smith Britannicus van Jean Racine. Regi Thijs. Met o.a. Cijs Scholten van Aschat, Cer Ik kreeg het boek van mijn moeder toen ik nog geen boekengeld kreeg, dat v ide Kinderboekenweek van 1991. Het was het tweede boek dat ik van Thea Beekman las en toen ik het uit had, was ik echt helemaal fan van haar. 'Hasse Simonsdochter' is een heel spannend verhaal, en zo prachtig geschreven. Je leeft heel erg mee, daarom vind ik het zo goed. In het boek gaat bijvoorbeeld Jan van Schaffelaar, de geliefde van Hasse, dood. Toen ik dat las had ik het gevoel dat er een familielid van me dood was gegaan. Ik moest er echt van huilen. Ik heb bij het boek echt een gevoel van ontroering, de gevoelens die worden beschreven kunnen echt gebeuren. Je zou bijna zeggen dat het 'uit het leven gegrepen' is. De hoofdpersoon in het boek is een heel vrijgevochten meisje, dat zich door niemand wat laat vertellen. Ik vind dit heel mooi, maar niet omdat ik mezelf er in herken ofzo, ik zou mezelf niet met haar willen vergelijken. Wel zou ik net als haar in de Middeleeuwen willen leven. Het boek gaat dus over Hasse, ze is een boerenmeisje en haar ouders zijn heel slecht voor haar. Ze wordt verkracht door wenhuyzen, Jac queline Blom en Lou Landré. Gezelschap: Het Nationale Toneel. Première: 7/10, Ko ninklijke Schouwburg Den Haag. Nog te zien: 20 t/m 22 okt„ 2 t/m 5 nov., 16 t/m 19 nov. en 28 t/m 30 nov. in de Kon. Schouwburg, Den Haag; 24 t/m 28 okt. Stadsschouwburg Amsterdam. Nero is dankzij de moorddadige intriges van zijn moeder Agrip- pina keizer van Rome gewor den. Hij moet haar daar eeuwig dankbaar voor zijn. Dat pepert zij hem te pas en te onpas in. Zij beschouwt hem als een instru ment van haar niet in te tomen heerszucht. De jonge Nero van wie de machtswellust evenmin te temperen is, wil af van die le vensgevaarlijke bespeling door zijn moeder. Om haar te trotseren schaakt hij Junia, de geliefde van zijn halfbroer Britannicus. Nero raakt echter redeloos verliefd op haar. Zij weigert haar liefde voor Britannicus prijs te geven en dat heeft diens dood en de hare tot gevolg. Met de gifmoord op Bri tannicus heeft Nero radicaler dan aanvankelijk de bedoeling was zich losgerukt van de in vloedssfeer van zijn monsterlij ke moeder. Zijn verdorvenheid blijkt nog groter te zijn. Britannicus, geschreven door Racine (1639-1699), is een stati sche tragedie die amper hande ling kent. Het is een spannend praatstuk met grote dramati sche zeggingskracht. Voor de personages is het steeds een kwestie van zegevieren of over gave. Ook in de liefde. In zijn enscenering plaatst Ger Thijs de spelers dikwijls ver uit elkaar. Het zijn geen toenaderingen, maar confrontaties, duels om wie overwicht behoudt. Die af standelijkheid benadrukt ook vijandigheid en behoedzaam heid. Alleen wanneer er sprake der lan over lijken en ken- i scrupules. Als blijk ening omhelzen i elka; Maar de eken j ge lijke belangen zijn de gedragin gen van de betrokkenen opener en spontaner. Het toneelbeeld bestaat uit niet meer dan twee grote ach terdoeken. Een prachtige be lichting daarop suggereert sfeer en stemming. De spelers dragen mooie gewaden, waaruit weel de, maar tevens zoals bij Nero en de verrader Narcissus (Hylke van Sprundel) sensuele wreed heid en militante dreiging spre ken. Er wordt door Gijs Scholten van Aschat subliem geacteerd. De onberijmde alexandrijnen zet hij geheel naar zijn hand. In elke vezel is hij een potentaat die zelfs zijn geslepen moeder met succes weet te weerstreven. cestueuze liefdeskus dient om elkander op een dwaalspoor te brengen. Annet Nieuwenhuij- zen geeft met evenveel kracht tegenspel als de meedogenloze Agrippina, die ondanks alles Nero liefheeft. Zij draagt de tra giek met zich mee dal ze die ge negenheid verspeelt als gevolg van hun verslaving aan macht. Britannicus is niet doortrapt genoeg om het hoofd te kunnen bieden aan de arglistigheid van dit tweetal. Zoals Peter Blok hem uitbeeldt kun je je goed voorstellen dal ze zijn aanspra ken op het keizerschap hebben kunnen ontnemen en dat hij fi naal in de valkuilen van zijn halfbroer Nero trapt. Jacqueline Blom is de beeldschone Junia, wiens zuiverheid haar noodlot tig wordt en Lou landré past eveneens geheel als de recht schapen raadsheer van Nero. Deze opvoering van Britanni cus oogt als een plaatje, maar de esthetiek is van een kille schoonheid. Al zijn stuk en ver tolking boeiend genoeg, ze ver gen wel de wil en de zin om in spannend te luisteren. Het is maar de vraag of menige zap grage toeschouwer dat heden- tendage nog kan opbrengen. beeldende kunst een jongen die daarom door Jan van Schaffelaar wordt vermoord. Voor deze misdaad krijgt hij de strop, maar Hasse redt Jan van de doodstraf door met hem te trouwen. Ze worden beide huurlingen in een bende. Het boek heeft een open einde, ik bedenk dan zelf in mijn hoofd helemaal nieuwe hoofdstukken. Ook de plaatjes verzin ik er gewoon zelf bij. Ik stel me helemaal voor hoe alles gaat en ook waar het is. Je maakt dan eigenlijkje eigen film. 'Hasse Simonsdochter' is ook het lievelingsboek van Thea Beekman zelf. Ze heeft 19 boeken geschreven en ik heb ze nu allemaal gelezen, op vier na geloof ik. Ik heb ook eens een werkstuk over haar gemaakt en toen heb ik haar een brief geschreven. Ze schreef me terug en dat vond ik heel erg leuk. Twee jaar later ontmoette ik haar voor het eerst, ik was erg onder de indruk van haar. Ik vind haar heel fier, ze is best oud en toch zo vol van levenskracht. Dit vind je ook terug in haar boeken, de hoofdpersonen hebben allemaal een geweldige vrijheidsdrang. 'Geef me de ruimte' is daar een goed voorbeeld van, alleen die titel al. De personen waarover ze schrijft léven echt en ook heel doordrongen. Bij andere verhalen heb je al snel het gevoel dat de figuren gemaakt zijn voor het boek, ze beleven van alles, maar dat moet ook wel, anders gaat het immers nergens over! Bij de boeken van Thea Beekman heb ik juist het gevoel dat het boek geschreven is omdat de hoofdpersoon het waard is. Het boek is er om het verhaal en niet andersom. Ik heb de schrijfster nu vier keer gezien, als ze in de buurt is moet ik er gewoon heen, daar zeg ik dan ook al mijn afspraken raf. foto loek zuyderduin eijerzapf. Te zien tot 24/11 10.30-17 uur, K2 Galerie, Nieuwstraat 13. Hans Leijerzapf maakt 'verhale'. Je zou ze ook 'stillevens' of 'to neelstukken' kunnen noemen. Zijn olieverfschilderijen worden uitsluitend bevolkt door man nen. Zij staan of zitten op een podium in een welgevormde compositie, en gebaren the atraal en dikdoenerig in de on bestemde ruimte. Het is of je naar een theaterstuk kijkt, zort- der overigens te weten waar het stuk over zou moeten gaan. De mannen zijn - net als hun ac cessoires - realistisch en nauw gezet uitgewerkt. Ze dragen bij na altijd lange oliejassen, petten of hoeden. Hun gezicht is meestal verborgen achter een voorwerp, of slechts gedeeltelijk zichtbaar. Met al die dramati sche poses en gekozen kleding hebben zij iets weg van zowel een Russische of Oosteuropese arbeiderswereld als van een slecht Hollywood-toneelstuk. Leijerzapf heeft spanning en geladenheid én humor in zijn werken weten te leggen. Die twee tot vier kerels staan daar vreselijk stoer te doen, maar stralen ondanks of wellicht dankzij hun grote ernst vooral gebakken luent uit. Ze hebben onderling geen contact, druk als ze hel hebben mei het uitdra gen van een dramatische pose. Deze pose gaat vaak richting publiek dat zich op de achter grond zou moeten bevinden, maar daar niet zichtbaar is. Ook de titels zijn vaak ko misch. Met als droge titel 'Er is wat gevallen' schildert Leijer zapf inderdaag vier in oliejassen gestoken mannen die naast, over en onder een tafel hectisch op zoek zijn naar iets onduide lijks. Hun gezichten zijn geheel of gedeeltelijk verborgen, sa- compositie. Doordat het accent zo speels op de vreemd gebo gen jassen en die tafel komt te liggen heeft het werk ook veel weg van een stilleven. twintiger Het schilderij 'Een zeer oude lïaagt een sfeer van de -'jaren. Een van de steekt net met veel aplomb een sigaar op. Zijn buurman heft theatraal de ar men. De houdingen en gelaats uitdrukking zijn prachtig getrof fen. Het is een combinatie van verve, leegte en spot, die Leljer- zapf met een onderkoelde on dertoon van spot en cynisme weergeeft. Dit, in combinatie met de kundige technische uitwerking, maakt dat de werken op een aantrekkelijke manier je aan dacht gevangen weten te hou den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 19