Israël schort overleg
met PLO op uit protest
VN: Alles rustig
aan Iraaks front
Buitenland
Opgeruimd staat netjes
Weinig applaus voor Thatcher
Economie als poker- of schaakspel
Amnesty: Franse politie schiet graag en mishandelt arrestanten
'Waarom gelooft Clinton
onze president niet?'
Poolse defensieminister
negeert opdracht Walesa
WOENSDAG 12 OKTOBER 1994
,e ARentur CPD Ccü
Herzog op bezoek in België
De nieuwe Duitse bondspresident Roman Herzog is gisteren met zijn
vrouw Christine (tweede van rechts) op de eerste dag van een offi
cieel bezoek aan België op het paleis te Laken ontvangen door het
Belgische koningspaar. Herzog bezoekt in Brussel onder andere de
NAVO en de Europese Commissie.
FOTO REUTER BENOITDOPPAGNE
Uranium onderschept in Roemenië
Boekarest De Roemeense politie heeft vorige week zeven men
sen aangehouden die hadden geprobeerd zeven kilogram urani
um te verkopen. De arrestanten, drie Moldaviërs, twee in Roe
menië woonachtige Jordaniërs en twee Roemenen, probeerden
voor een restaurant in het oosten van het land de uranium te
verkopen voor ongeveer 400.000 dollar, aldus een zegsman van
de politie.
Nieuwe premier in Kazachstan
alma ata» Het parlement van Kazachstan heeft vandaag de be
noeming van Akezjan Kazjegeldin als premier goedgekeurd. Hij
was voorgedragen door president Nazarbajev die gisteren pre
mier Teresjtsjenko en diens regering had gevraagd te vertrekken.
Doden bij staking in Pakistan
val
Islamabad» Minstens elf mensen zijn gisteren bij stakingsrellen
in Pakistan om het leven gekomen en zeker dertig personen
raakten gewond. Dit hebben regeringsfunctionarissen en de po
litie bekendgemaakt. De conservatieve oppositie probeert met
de door haar uitgeroepen staking premier Benazir Bhutto
te brengen.
Beperkte capaciteit Joegoslavië-tribunaal
den haag De bulk van het aantal processen tegen vermeende
oorlogsmisdadigers uit ex-Joegoslavië zal niet door het speciale
oorlogstribunaal, maar door nationale rechtbanken moeten
worden gevoerd. Aanklager Richard Goldstone van het in Den
Haag zetelende tribunaal zei gisteren eenvoudigweg niet vol
doende middelen te hebben om alle verdachten naar Nederland
te halen.
ÖVP niet samen met partij Haider
wenen De conservatieve Volkspartij ÖVP in Oostenrijk heeft
gisteren een aanbod tot samenwerking van Jörg Haider, wiens
Vrijheidspartij de grote winnaar werd van de verkiezingen van
zondag, van de hand gewezen. De leider van de uiterst rechtse
partij probeerde met zijn voorstel de Oostenrijkse coalitie van de
sociaaldemocratische SPÖ en ÖVP te splijten.
Noodweer teistert Catalonië
Barcelona Stortregens hebben de afgelopen dagen het open
bare leven ontregeld in Catalonië. Vier mensen zijn om het leven
gekomen en vijf anderen worden vermist. Veel auto's zijn weg
gespoeld. Honderden mensen hebben hun huizen verlaten, we
gen en spoorwegen raakten onbegaanbaar. In de zwaar getrof
fen havenstad Taragona is een chemische pijpleiding gespron
gen, waardoor de haven is vervuild.
venessieux Het opblazen van vier voor bewoning ongeschikte flatgebouwen in Venissieux, e
ling. De flats gingen fraai in het gelid tegen de vlakte.
Harnas ontvoert Israëlische soldaat Vrijlating Palestijnse gevangenen geëist
jeruzalem ad bloemendaal
Israël heeft de onderhandelingen met de PLO opgeschort
uit protest tegen de ontvoering van een soldaat door de
islamitische verzetsbeweging Harnas. De organisatie zegt
dat hij zal worden geëxecuteerd als Israël niet voor vrij
dagavond een groot aantal Palestijnse gevangenen vrij
laat.
komstige relatie van Israël met
de Palestijnse autoriteiten en
voor de voortzetting van het
vredesproces met de Palestij -
nen", aldus Rabin. Het Israëli
sche leger heeft de Gazastrook
tot nader order van de buiten
wereld afgesloten.
Volgens het Palestijns bestuur
in Gaza houdt Harnas de ont
voerde Israëli in Israël, gevan
gen. ,,Na ondervragingen en
grondig onderzoek tot vanoch
tend is ons gebleken dat de mi
litair niet in de Gazastrook kan
zijn. Hij is in Israël", zo ver-
Het vermoeden bestaat dat de
soldaat, korporaal Nachshon
Wachsman uit Jeruzalem, wordt
vastgehouden in de Gazastrook
en premier Rabin heeft PLO-lei-
der Arafat in een telefoonge
sprek verantwoordelijk gesteld
voor zijn veiligheid.
„Als de door Harnas ontvoer
de soldaat een haar wordt ge
krenkt of niet snel wordt vrijge
laten, dan kan dat zeer ernstige
gevolgen hebben voor de toe-
klaarde woordvoerder Tayeb
Abdel-Rahim van de Palestijnse
Nationale Autoriteit.
De Israëlische televisie ver
toonde gisteravond een video
tape, waarop een gemaskerde
vertegenwoordiger van Izadin
al-Kassem, de gewapende arm
van Harnas, de eisen voorleest.
De ontvoerde soldaat is niet op
de tape te zien. Het is niet dui
delijk of hij nog in leven is. Bij
eerdere ontvoeringen zijn sol
daten steeds onmiddellijk ver
moord, nog voor Harnas eisen
stelde.
De Harnas-vertegenwoordi
ger die op de video-tape de ei
sen voor Wachsmans vrijlating
voorlas, toonde de identiteits
kaart van de soldaat. Hij zei dat
de ontvoering een reactie is op
de 'moord' op twee Hamas-le-
den, afgelopen zondagavond,
Drie wetenschappers delen Nobelprijs
tilburg heleen paalvast
Bournemouth» Een zichtbaar aangeslagen en zeer
vermoeide Margaret Thatcher kreeg gisteren op de
openingsdag van het jaarlijkse partijcongres van de
Britse Conservatieven slechts eeri beleefd wel-
komstapplaus. De ex-premier is deze week in op
spraak geraakt na beschuldigingen over de rol van
haar zoon Mark bij wapenhandel met Saudi-Arabië.
Lady Thatcher was gisieren gedwongen een verkla
ring uit te geven waarin zij echter naliet de aantijging
expliciet te ontkennen.
Het congres werd gisteren gekenmerkt door een
sfeer van verdeeldheid. Eurosceptici, van wie was
verondersteld dat hun uiterste verkoopdatum was
gepasseerd, lanceerden een hernieuwde aanval op
Europa. Een van hen, ex-minister Lamont van defen
sie, bepleitte impliciet zelfs een uittreden uit de Eu
ropese Unie. „Ik kan geen enkel economisch voor
deel aanwijzen dat voortvloeit uit ons lidmaatschap
van de Unie", zei Lamont. Sir Geoffrey Howe, een
andere ex-minister, brandmerkte Lamonts uitlating
als 'volstrekt dwaas'.
De Nobelprijs voor de econo
mie gaat dit jaar naar de Ameri
kanen John Nash en John
Harsanyi en de Duitser Rein-
hard Selten, die naam hebben
gemaakt als speltheoretici. Zij
ontwikkelden specifieke model
len om net als in het poker- en
schaakspel te kunnen door
gronden wat de andere speler of
spelers ondernemer, consu
ment of overheid doen.
Nash is de oudste van de drie
en in economenland de be
kendste. Hij ontwikkelde zijn
ideeën al in de jaren '50. De
Amerikaan is de man achter het
Nash-evenwicht, een theorie
om de uitkomst van de (onder
handelingen tussen twee par
tijen op de markt te voorspel
len. „Zoals de gevolgen van de
prijsconcurrentie tussen Philips
en Sony. Nash bewees dat er
wel degelijk stabiliteit op de
markt kan ontstaan", zegt de
Nederlandsespeltheoreticus
Eric van Damme.
Harsanyi en Selten, promotor
van Van Damme in het begin
van de jaren '80, zijn van een la
tere generatie, ook al zijn ze niet
veel jonger dan Nash. Zij bor
duurden voort op diens ideeën
en schreven samen een boek:
De algemene theorie van even-
wichtsselectie. Hun ideeën zijn
meer toepasbaar, aldus Van
Damme, die is verbonden aan
de Katholieke Universiteit Bra
bant.
Zo kwam Harsanyi, ex-hoogle
raar aan de Berkeley-universi-
teit in Californië, met een mo
del voor een situatie waarbij
een van de partijen meer kennis
heeft dan de andere. Van Dam
me illustreert die zogenoemde
'a-symmetrische' situatie aan
de hand van de gang van zaken
rond het failliete automatise
ringsbedrijf HCS en Joep van
den Nieuwenhuyzen.
Van den Nieuwenhuyzen zou
met voorkennis hebben gehan
deld in HCS-aandelen. Er loopt
momenteel een beroepszaak.
Van Damme: „Van den Nieu
wenhuyzen zou weet hebben
gehad van afspraken bij HCS,
anderen niet. Als econoom wil
je antwoord op de vraag of ie
mand meer weet dan de ander.
Daar kan je met speltheoreti
sche modellen achter komen.
Harsanyi heeft die modellen
ontwikkeld".
De Duitser Selten, die in Bonn
doceert, breidde dat uit tot 'dy
namische spelen', waarbij de in
het model gebruikte i'
Nash, die de Nobelprijs-jury
'niet had kunnen passeren', is
sinds halverwege de jaren '50
niet meer actief als academicus.
Hij kampt met psychische pro
blemen, aldus Van Damme.
Harsanyi, een tot Amerikaan ge
naturaliseerde Hongaar, en Sel
ten reageerden gisteren 'blij' en
parus «hans gertsen
correspondent
De Franse politie is schietgraag, slecht opgeleid
en handelt regelmatig uit racistische motieven.
Die conclusies trekt Amnesty International in
een vandaag verschenen rapport.
In het rapport signaleert Amnesty elf incidenten
die een dodelijke afloop hadden en tientallen ge
vallen van ernstige mishandeling van verdach
ten tijdens of na hun aanhouding.
Het rapport heeft betrekking op de periode van
december 1992 tot juni dit jaar. In deze tijd vie
len volgens Amnesty elf dodelijke slachtoffers
door buitensporig gewelddadig optreden van
politiemensen. Vooral jongeren van niet-Eu-
ropese afkomst worden geregeld het slachtoffer
van individuele agenten die zich niet weten te
beheersen en die bovendien niet zelden onver
bloemd racistisch reageren.
Het rapport van Amnesty bevat hiervan tal van
schrijnende voorbeelden. De meest flagrante is
wel het geval van de 17-jarige Makomé
M'Bowole. De jongen van Zaïrese afkomst werd
in april vorig jaar tijdens een verhoor in een Pa
rijs politiebureau 'per ongeluk' doodgeschoten
door een agent. Tijdens het verhoor zou de
agent zijn dienstpistool tegen het hoofd van de
geboeide jongen hebben gehouden 'om hem
bang te maken'.
De agent in kwestie is in afwachting van een
proces wegens moord ingesloten, maar dat lijkt
een uitzondering. In veel andere gevallen gaan
politie-agenten die zich misdragen ofwel hele
maal vrijuit, of ze komen er met een relatief lich
te straf vanaf. Volgens Amnesty is de Franse jus
titie veel te lankmoedig en te laks als het om het
vervolgen van ernstig blunderende of zich ern
stig misdragende politiemensen gaat.
Volgens woordvberder David Brahm van Am
nesty International in Londen is de houding van
de Franse justitie 'uiterst kwalijk'. „In veel geval
len stelt justitie pas een onderzoek in onder druk
van de slachtoffers of hun nabestaanden. Onder
zoeken die meestal een eeuwigheid duren. Van
de tientallen gevallen die in ons rapport ge
noemd worden, is slechts één zaak volledig afge
rond. De andere onderzoeken lopen nog", aldus
het rapport.
Het is bepaald niet de eerste keer dat de Franse
politie in opspraak komt. Een Europese onder
zoekscommissie signaleerde begin 1993 na een
studie al dat mensen die in Frankrijk door wets-
dienaren worden meegenomen voor verhoor
'een niet te verwaarlozen kans' lopen te worden
mishandeld.
In april vorig jaar braken in tal van steden rellen
uit nadat in amper een week tijd op verschillen
de plaatsen drie jongeren om het leven waren
gekomen bij arrestaties. Onder druk van de kri
tiek beloofde minister Pasqua van binnenlandse
zaken toen streng te zullen ingrijpen. „Ik zal ge
nadeloos zijn voor degenen die ernstige fouten
begaan", aldus Pasqua in april vorig jaar. Vol
gens Amnesty is het echter bij woorden geble-
Aan de grens tussen Irak en
Koeweit is alles rustig. Dat heb
ben militaire waarnemers van
de Verenigde Naties vanmorgen
meegedeeld. De VS hebben be
vestigd dat Irak een begin heeft
gemaakt met de terugtrekking
van zijn troepen.
De VS hebben inmiddels in
Koeweit Patriot-raketten in stel
ling gebracht, aldus een Ameri
kaanse woordvoerder. Hij kon
niet zeggen of de Patriots, die
tegen vliegtuigen en raketten
kunnen worden ingezet, al ope
rationeel zijn. De Amerikaans
en Britse ministers van buiten
landse zaken, Christopher en
Hurd, voeren vandaag overleg
in het olie-emiraat.
De Verenigde Staten overwe
gen een zone in Zuid-Irak in te
stellen waar Bagdad geen zware
wapens of grote aantallen troe
pen mag plaatsen. Daarmee
moet worden voorkomen dat
Irak in de toekomst provoceren
de militaire manoeuvres houdt
nabij de grens met Koeweit.
„We willen ophouden met dit
kat-en-muisspelletje", aldus
een hoge ambtenaar van het
Pentagon gisteren.
De Verenigde Naties hebben
in Zuid-Irak al een vliegver
bodzone ten zuiden van de
32ste breedtegraad afgekon
digd, waar geen Iraakse vliegtui
gen zich mogen vertonen. Vol
gens Amerikaanse functionaris
sen wil Washington de VN vin
gen een dergelijke zone ook
grondtroepen en tanks in
ellen
wille:
Volgens NBC Na
Amerikaanse functionarissen
dat de Iraakse troepen tot bo
ven de 32ste breedtegraad, 100
kilometer van Koeweit, verdwij
nen. Koeweit vindt dat niet ver
genoeg en pleit voor een gede
militariseerde zone van 240 ki
lometer.
Volgens de VN-rapporteur
voor Irak, Rolf Ekens, is dat land
niet langer in staat Koeweit of
andere landen in de regio te be
dreigen met massavernieti
gingswapens. De Zweed gaf aan
liet oneens te zijn met CIA-di-
recteur James Woolsey die vori
ge maand opmerkte dat Irak
werkte aan het herstel van zijn
wapenprogramma. Ekeus
meent dat de Iraakse leider Sad
dam Hussein zijn kansen om
onder het internationale em
bargo uit te komen heeft ver
speeld door troepen naar de
gren
door de politie in Jeruzalem. Hij
doelde daarmee op de twee ter
roristen, die werden doodge
schoten nadat ze het vuur had
den geopend in een drukke Je-
ruzalemse straat. De ontvoering
kan hierop geen reactie zijn,
omdat de soldaat al sinds zon
dagmorgen werd vermist.
Harnas eist onder andere de
wijlating van haar leider en op
richter, de tot levenslang ver
oordeelde invalide sjeik
Achmed Yassin. Op de lijst
staan verder de namen van sjeik
Salah Shehadeh en sjeik Abdel-
karim Obeid. De laatste, een
van de leiders van de islami
tische verzetsbeweging I lezbol-
lah in Libanon, is in 1989 door
het Israëlische leger uit zijn
Zuidlibanese woonplaats ont
voerd.
herhaalde malen voorkomt.
„Een situatie kan namelijk een
keer voorkomen, zoals bij de
onderhandelingen tussen Fok
ker en Dasa, maar de onderhan
delingen kunnen ook regelma
tig terugkomen, zoals CAO-
overleg."
Selten is ook belangrijk als ex
perimenteel econoom. Daarbij
wordt de werkelijke situatie na
gebootst, zoals de gevolgen van
het gebruik van een of twee
hoekmannen (handelaren) per
fonds op de beursvloer. „On
danks de vele haken en ogen is
deze aanpak zeer bruikbaar",
stelt Van Damme.
Hij staat er niet van te kijken dat
de Nobelprijs economie einde
lijk eens naar speltheoretici
gaat, al duurde het wel wat lang.
„De speltheorie is al zo'n tien
jaar een standaardinstrument
bagdad» sarah helm
the independent
De Irakezen aan de Jordaans-
Iraakse grens tonen zich op
gelucht als ze horen dat presi
dent Saddam Hussein zijn
troepen van de grens met
Koeweit terugtrekt. „Er komt
geen oorlog. Geen oorlog. De
troepen zijn teruggetrokken
en nu moet Clinton eindelijk
naar ons luisteren", zeggen ze
terwijl ze in hun met nood
voorraden volgeladen auto's
klimmen.
Door de duisternis lacht ook
de Iraakse president terwijl hij
vanaf een gigantisch affiche
neerkijkt op de grens. Voor
even lijkt de nieuwste crisis
voorbij. De Irakezen zijn er
van overtuigd dat hun presi
dent het beste met ze voor
heeft en dat het een slimme
zet is geweest te dreigen met
het inzetten van zijn troepen.
De Verenigde Staten zouden
dan wel moeten toestaan dat
de verlammende VN -sancties
worden verzacht.
Uren later is de stemming op
de Issamarkt in het centrum
van Bagdad radicaal veran
derd. Het feit dat de Ameri
kaanse president Saddams
belofte over het terugtrekken
van zijn troepen niet zonder
meer gelooft en daarom door
gaat met het sturen van Ame
rikaanse troepen naar Koe
weit, wordt met boosheid
ontvangen. „Clinton is een
leugenaar. Waarom gelooft hij
onze president niet?",
schreeuwt Lejat Kadum, moe
dervan zeven kinderen. „Wij
lijden al drie jaar lang. We
hebben geen medicijnen. Ik
heb niet eens aspirine voor
mijn kinderen. Ik heb geen
geld voor eten. Wij hebben
gehoorzaamd aan alle VN-
resoluties en nu wil Clinton
ons allemaal vermoorden."
Terwijl de dreiging van een
hernieuwd conflict met de VS
escaleerde, reageerden de Ira
ki's eerst met verwarring en
angst, maar gisteren werd de
sfeer explosief. Zij spraken al
leen maar over de wreedheid
van sancties en hun honger,
De bewijzen van verwoesting
waren alomtegenwoordig. Uit
gebarsten rioleringen stroomt
ongezuiverd rioolwater de Ti
gris in en veel openbare dien
sten en industrieën zijn ver
lamd door gebrek aan reser
veonderdelen. De buit die uil
Koeweit werd gehaald is al
lang op en moeders zoeken
tomaten en aubergines uil op
de markt omdat ze zich geen
vis of vlees kunnen veroorlo-
De mensen hier lijken niet
bang te zijn voor Clintons
B52-bommen werpers. „Wij
zijn allemaal bereid opnieuw
tegen de Amerikanen te vech
ten om ze te verslaan", aldus
Bassini kassim, een markt
koopman die in Koeweit heeft
gevochten en een van de vele
jonge mannen in Bagdad die
zich de afgelopen dagen heb
ben aangemeld bij de nieuwe
vrijwillige milities.
President verlangt aftreden K0l0dz.iejc7.yk
WARSCHAUDPA-Rtr-AFPvesteert het te weinig in de mo
dernisering van het wapentuig.
De president wil zelf de controle
over de chefstaf, en daarmee
over de structuur van het leger,
overnemen. Maar Kolodziejczyk
staat erop dat de legerstaf onder
zijn bevel blijft.
Het parlement heeft een on
derzoek ingesteld naar het con
flict tussen de minister en de le
gertop. Kolodziejczyk, een ge
pensioneerde admiraal, gold
steeds als een naaste medewer
ker van Walesa. Hoewel de mi
nister van defensie door het
staatshoofd wordt benoemd,
kan alleen premier Waldemar
Pawlak hem ontslaan, en die
heeft zich achter zijn minister
geschaard. Pawlak waarschuw
de dat de rel de stabiliteit van
Volgens Walesa zet hel minis- het land in gevaar kan brengen
terie zich onvoldoende in voor en de gewenste toetreding tot
militaire hervormingen en in- de NAVO zal bemoeilijken.
De Poolse minister van defen
sie, Piotr Kolodziejczyk, weigert
op te stappen, hoewel president
Walesa hem daartoe heeft op
geroepen. Dat heeft de minister
gisteren gezegd. Kolodziejczyk
kan rekenen op steun van de
centrumlinkse regering en het
parlement.
Walesa had de minister
maandag opgeroepen af te tre
den, uit onvrede over de hervor
mingen in het leger. Op
Walesa's verzoek had de leger
top tijdens een oefening eind
september in Drawsko een
stemming over Kolodziejczyk
gehouden. Van de dertien gene
raals keerden elf zich tegen hun
