VS-troepen pakken
milities Haïti aan
Buitenland
Nelson Mandela vraagt steun bij VN
'Di Pietro op het punt om
Berlusconi te dagvaarden'
IMF-ruzie kan een lang staartje krijgen
Braziliaanse wonderdokter
Sancties Klein-Joegoslavië morgen opgeschort
Pruikenstoet in Brits parlement
DINSDAG 4 OKTOBER 1994
ANt' Al^rmecn Ncdcri.inds Prrsburr.lu AP
sse Agentut CPD Geass<xi(*fdr Pets Dicmten
S Inlet Press Service 1TR Reuter UPI Unit
VS knopen contacten aan met Sinn Fein
Washington» De Verenigde Staten hebben gisteren het verbod
opgeheven op officiële contacten met Sinn Fein, de politieke
vleugel van het Ierse Republikeinse Leger. Sinn Fein-leider
Adams in de VS om steun te verwelven sprak van een
'veelbelovende stap' die Groot-Brittannië zou moeten volgen.
De wijziging van het beleid is een reactie op het staakt-het-vu-
ren dat de IRA op 31 augustus afkondigde.
Landbouwminister VS neemt ontslag
Washington De Amerikaanse minister Mike Espy (landbouw)
heeft gisteren bekendgemaakt dat hij eind dit jaar opstapt. Espy
is in opspraak geraakt door beschuldigingen dat hij giften en an
dere gunsten zou hebben aangenomen van organisaties en be
drijven die zaken doen met zijn ministerie. Espy, een van de drie
zwarte ministers in het kabinet-Clinton en met zijn 40 jaar de
jongste, zei uit zichzelf op te stappen, niet onder druk van het
Witte Huis.
Duitser aan boord Euromir
den haag Euromir 94, de eerste vlucht van een Russisch ruimte
vaartuig met een astronaut van het Europese Ruimtevaartagent
schap ESA aan boord, is gisteravond vlak voor middernacht be
gonnen vanaf de Kazachse lanceerbasis Bajkonoer. Aan boord is
Ulf Merbold, een ervaren Duitse astronaut die al aan twee mis
sies van een Amerikaans ruimteveer heeft deelgenomen.
Chinese hangbrug breekt: 40 doden
peking» In een pretpark bij de Zuidchinese stad Guangzhou zijn
zondag bijna veertig mensen om het leven gekomen toen de sta
len kabels van een hangbrug braken. De meer dan 160 bezoe
kers op de brug stortten in het Tianhu-meer. De officiële Chine
se media hebben het ongeluk pas vandaag bekendgemaakt.
Duikers zoeken nog naar slachtoffers.
Jong reuzenpanda in China gestorven
Duizenden w apens ran Fraph in beslag genomen
De Amerikaanse bezettingstroepen in Haïti hebben giste
ren in de hoofdstad Port-au-Prince het hoofdkwartier
van de grootste anti-Aristide-militie opgerold. Daarbij
werden grote hoeveelheden wapens in beslag genomen.
Het Front pour l'Avancement et le Progress d'Haiti
(Fraph) wordt beschouwd als een van de gewelddadigste
milities, en wordt verantwoordelijk geacht voor recente
bloedige aanslagen op aanhangers van Aristide.
washington hans de bruun
correspondent
De actie, waarbij honderden
soldaten betrokken waren, was
een nieuw bewijs voor de har
dere houding die de Amerika
nen aannemen tegenover de
gewapende aanhangers van de
militaire junta. Zondag arres
teerden de Amerikanen al twee
topleden van de veiligheids
dienst van de junta, toen die ge
wapend op straat liepen. Dit
weekeinde werden bovendien
duizenden wapens in beslag ge
nomen bij een grenspost en een
gebouw van een para-militaire
eenheid. Hen Amerikaanse sol
daat werd gisteren gewond,
toen hij werd beschoten door
enkele gewapende mannen die
een wijk wilden binnengaan
waar veel Aristide-aanhangers
wonen.
Gisteren werd begonnen met
het terugtrekken van alle 1.800
Amerikaanse mariniers die bij
de bezetting een voorhoederol
vervulden. Hun aanwezigheid
is, nu geen sprake is van militair
verzet, niet meer nodig. De
19.000 Amerikaanse soldaten
die overblijven, vervullen vooral
een politietaak. Gisteren kwa
men in Port-au-Prince de eerste
driehonderd soldaten uit vier
Caribische landen aan, die deel
gaan uitmaken van de VN-vre-
desmacht die over enkele
maanden de taak van de Ameri
kanen moet overnemen. Hen
internationale politiemacht van
duizend man zal onder com
mando komen te staan van de
vroegere Newyorkse hoofdcom
missaris van politie Raymond
Kelly.
De Amerikaanse troepen zijn
de afgelopen week fel bekriti
seerd omdat zij niet in actie
kwamen toen Aristide-aanhan
gers tijdens demonstraties in de
straten van Port-au-Prince wer
den beschoten. Daarbij vielen
zeker dertien doden en honderd
gewonden. Maar de troepen
zijn nu eindelijk overgegaan tot
het masaal ontwapenen van het
leger, de politie en de milities.
Zaterdag werd een marine-wa
pendepot ingenomen.
new york De Zuidafrikaanse
president Nelson Mandela dept
zijn ogen tijdens zijn eerste toe
spraak tot de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties.
Mandela riep gisteren de interna
tionale gemeenschap op zijn land
meer economische steun te bie
den. Een jaar geleden werden de
economische sancties van de VN
afgeschaft, maar Mandela be
klaagde zich er in een rede voor
de VN over dat de buitenlandse
investeringen achterblijven. „De
mogelijkheden om van Zuid-Afri-
ka een niet-racistisch en niet-
sexistisch land te maken hangt in
grote mate af van de materiële
omstandigheden van ons volk.
Het gaat er nu om dat zij niet al
leen een stem hebben, maar ook
brood en werk", aldus Mandela in
New York. Het was de eerste keer
dat een Zuidafrikaanse president
de VN toesprak. Volgens de 76-
jarige president, die vandaag en
morgen een staatsbezoek aan de
VS brengt, is Zuid-Afrika nu een
ideale omgeving voor investeer
ders. Die worden kennelijk vooral
afgeschrikt door verhalen over on
rust en onveiligheid, suggereerde
Mandela.
FOTO EPA TIMOTHY A. CLARY
peking» Reuzenparidamoeder Le Le zoogt en verzorgt haar ene
jong na de dood van het tweede jong dat maar twee dagen heeft
geleefd. Dit hebben medewerkers van de dierentuin van Peking
vandaag gezegd. De zes jaar oude panda bracht op 25 septem
ber twee jongen ter wereld. Le Le verwaarloosde de grootste van
de twee omdat een panda maar één jong kan voeden. Pogingen
van het personeel om de andere pandababy te verzorgen, mis
lukten.
Gratie voor bekendste dissident China
hong kong De bekendste dissident van China, Wei Jingsheng,
die niet in het openbaar was gezien sinds hij in april weer werd
vastgezet, heeft gratie gekregen. Dit heeft een krant in Peking
vandaag gemeld. De autoriteiten hadden Wei naar verscheidene
economisch sterk ontwikkelde regio's gestuurd zodat hij kon
zien hoe China onder het beleid van economische hervormin
gen is veranderd, aldus onderminister Zhang.
VN bepleiten oorlogstribunaaLRwanda
new york Een commissie yan de Verenigde Naties heeft giste
ren aanbevolen dat het speciale oorlogstribunaal voor het voor
malige Joegoslavië zich ook met Rwanda gaat bezighouden. Het
tribunaal zou misdaden tegen de menselijkheid, volkerenmoord
en oorlogsmisdaden in Rwanda moeten berechten. De commis
sie heeft bewijzen dat 'daden van volkerenmoord tegen de Tut-
si-bevolkingsgroep zijn begaan met voorbedachte rade op een
systematische wijze'.
rome eelco van der linden
correspondent
Antonio Di Pietro. de bekende
anti-corruptiemagistraat van
het Milanese team 'Schone
Handen', zou op het punt staan
een dagvaarding te verzenden
aan premier Berlusconi wegens
corruptie. Dit beweert Rocco
Buttiglione, secretaris van de
vroegere christen-democrati
sche partij, PPL
Buttiglione heeft de Italiaanse
politiek flink in beroering ge
bracht. Vooral omdat hij de
'post-fascistische'
(regeringspartij) Nationale Alli
antie ervan verdenkt Di Pietro
te Willen 'gebruiken' op het mo
ment dat Berlusconi moet aftre
den. Volgens Buttiglione wil NA
de magistraat de post van pre
mier aanbieden. „Dit scenario
verontrust mij zeer. Als het zo
ver komt, zal ik Berlusconi ech
ter verdedigen", aldus Buttiglio
ne.
De woorden van Buttiglione
zijn zeer opmerkelijk, mede
omdat hij bekend staat als een
integer man, die geen 'wilde'
uitspraken doet. Gisteravond
zei hij echter op een van de
journaals van de staatsomroep
RAI dat 'onderhand iedereen
weet dat de Milanese magistra
ten Berlusconi dicht genaderd
zijn'. Hij zei verder dat Di Pietro
zelf waarschijnlijk geen weet
heeft van de plannen.
Noodtoestand
Azerbeidzjan
afgekondigd
President Gajdar Alijev van
Azerbeidzjan heeft maandag in
zijn transkaukazische GOS-re-
publiek de noodtoestand afge
kondigd. Hij deed deze mede
deling in een televisietoespraak
aan de natie, nadat speciale po-
litietroepen (OPON) zondag
avond procureur-generaal Ali
Umarov voor enige uren had
den gegijzeld.
De ongeveer honderd OPON-
leden eisen de vrijlating van
drie gedetineerde collega's. Zij
lieten Umarov gisteren vrij,
waarop een vuurgevecht met
het leger volgde. Er zijn geen
gewonden gevallen; alleen de
procureur-generaal kreeg een
paar rake Happen. De elitesol
daten van OPON keerden terug
naar hun kazerne die inmiddels
door het leger is omsingeld. De
militairen willen OPON ontwa
penen.
President Alijev verklaarde op
TV: „Ik heb vandaag een bevel
getekend om de noodtoestand
in de republiek in te voeren."
Hij zei de handelwijze van de
OPON-agenten als een staats
greep te beschouwen. De nood
toestand kan zonder toestem
ming van het parlement maxi
maal zestig riagen van kracht
blijven. In die periode zijn de
monstraties en stakingen verbo
den, is er censuur op de media
en gelden er bijzondere regels
voor buitenlandse reizen. Ook
geldt er een nachtelijk uitgaans
verbod. In de hoofdstad Bakoe
komen er meer patrouilles en
identiteitscontroles.
PORTRET: FERNANDO HENRIQUE CARDOSO
Pronk juicht
rebellie in
IMF luid toe
De Nederlandse minister Pronk
(ontwikkelingssamenwerking)
kan zich helemaal vinden in het
verzet van ontwikkelingslanden
tegen pogingen van de zeven
grootste industrielanden (G-7)
in het Internationaal Monetair
Fonds (IMF) om hun zin door te
drijven. „De G-7 beslist altijd
maar. Het is goed dat dat daar
onder leiding van India eens
een keer een stokje voor wordt
gestoken", aldus Pronk gisteren
vanuit Madrid, waar hij de jaar
vergadering van het IMF en de
Wereldbank bijwoont. De be
windsman verwacht dat 'een
beetje dooronderhandelen' tot
een bevredigende uitkomst
leidt. Daarbij zullen de Verenig-
Staten. Ganada, Japan,
Duitsland, Frankrijk. Groot-
Brittannië en Italië, die de G-7
vormen, dan wel concessies
moeten doen.
Wat een feest had moeten worden, werd
een van de felste ruzies uit de geschiedenis
van het Internationale Monetaire Fonds.
Maar een historische dag werd het zondag
wel: voor de eerste keer zagen de ontwikke
lingslanden kans om de G-7, de groep van
grote westerse industrielanden die sinds
jaar en dag de dienst uitmaken, de voet
echt dwars te zetten.
Inzet van het gevecht was het voorstel van
IMF-baas Camdessus om 36 miljard dollar
(80 miljard gulden) in de wereldeconomie
te pompen via een uitbreiding van de zoge
heten speciale trekkingsrechten (SDR). Dat
zijn gelden die IMF-leden bij de bank kun
nen opnemen zonder dat daaraan allerlei
voorwaarden worden gesteld, zoals bij ge
wone IMF-leningen wel het geval is.
Vooral voor de ontwikkelingslanden was
dat voorstel aantrekkelijk, omdat zij in te
genstelling tot de rijke landen vaak moeilijk
aan geld kunnen komen op de internatio
nale kapitaalmarkten. Maar de rijke landen
wilden niet verdergaan dan 16 miljard dol
lar, een bedrag dat bovendien voor het
overgrote deel ten goede zou moeten ko
men aan de voormalige Oostbloklanden.
Vooral Duitsland was de grote motor achter
het verzet tegen het plan van Camdessus.
De Duitsers, immer bevreesd voor inflatie,
stellen dat de economische groei wereld-
dwijd aantrekt en dat er op de gewone kapi
taalmarkten geld genoeg votjrhanden is. Ex- -
tra geld scheppen zou dus alleen maar in-
fiatiebevorderend werken.
Dat standpunt, gedeeld door de VS, Groot-
Brittannië en Frankrijk, was al maanden be
kend. Vandaar de verwondering en de
woede daar over het taaie vasthouden
aan zijn plan door Camdessus. Van hun
kant waren de G-11een groep van opko
mende industrielanden onder aanvoering
van India en Brazilië, woedend over het feit
dat de rijke landen geen extra geld wilden
uittrekken voor hen, maar wél voor de voor
malige Oostbloklanden. Vooreen uitbrei
ding van de SDR's is een meerderheid van
85 procent van de>temmen nodig. Omge
keerd is dus 15 procent van de stemmen
genoeg om zo n besluit te blokkeren, en van
dat feit hebben de ontwikkelingslanden nu
gebruikgemaakt.
Natuurlijk beseffen de Indiërs ook wel dat
de westerse industrielanden grote prioriteit
hechten aan het stabiliseren van de nog al
tijd geladen politieke en economische situ
atie in het voormalige Oostblok. Bovendien
hebben deze landen sinds ze de afgelopen
paar jaar tot het IMF zijn toegetreden, voor
al de verplichtingen van dat lidmaatschap
gevoeld. De laatste toewijzing van SDR's
vond immers plaatsin 1981. ver voorde val
de Berlijnse muur en de toetreding van de
ze landen.
Daarmee doemt de bredere reikwijdte van
de clash in Madrid op: een verdere verbrok
keling van belangengroepen in de wereld.
I lier en daar wordt nu ook gevreesd dat de
Groep van Elf opkomende industrielan
den haar blokkerende meerderheid va
ker zal gaan gebruiken. Bijvoorbeeld wan
neer de komende maanden de ook al
weer speciale kredietfaciliteit van het
IMF' voor de voormalige communistische
landen verlengd moet worden. Afgelopen
zondag is de besluitvorming daarover naar
een later tijdstip verdaagd. I )e ruzie in Ma
drid kan op die manier veel verder reikende-
gevolgen hebben dan de hoofdpijn bij mi
nisters en ambtenaren.
Camdessus had dat allemaal moeten besef
fen. Het herstellen van de schade zal heel
wat meer tijd en diplomatiek vernuft vragen
dan afgelopen weekeinde in Madrid is ge
toond. Of Camdessus daar nog een rol in
zal spelen, is een open vraag. Want bij de
geluiden dat er koppen moeten rollen,
wordt steeds ook diens naam genoemd.
NVJ vraagt inzet
Van den Broek
voor Verkijk
den haag anp
De Nederlandse Vereniging van
Journalisten (NVJ) heeft Euro
pees commissaris Van den
Broek (buitenlandse betrekkin
gen) gevraagd onmiddellijk
stappen te ondernemen om de
uitzetting van de Haarlemse
journalist Dick Verkijk uit Servië
te voorkomen. NV|-algemeen
secretaris Hans Verploeg meent
dat Van den Broek de juiste
man is om te bemiddelen, nu er
sprake is van een versoepeling
van de sancties tegen Klein-Joe-
goslavië (Servië en Monte
negro). Ook de internationale
journalistenfederatie IFJ heeft
zich achter Verkijk geschaard.
Verkijk kreeg eind vorige
week zonder opgaaf van rede
nen te horen dat hij voor 6 ok
tober Klein-Joegoslavië moet
hebben verlaten en de eerste
vijf jaar niet meer mag terugke
ren. Verkijk (65) heeft tien jaar
lang in Belgrado gewoond en
voor verschillende Nederlandse
omroepen gewerkt. De Neder
landse regering heeft al gepro
testeerd tegen de uitwijzing.
Massamoord in
Noord-Liberia
genêve-monrovia upi
Vermoedelijk honderden men
sen zijn de afgelopen dagen om
het leven gebracht ir\ Gbarnga,
160 kilometer ten noordoosten
van de Liberiaanse hoofdstad
Monrovia. Duizenden mensen,
voornamelijk vrouwen en kin
deren, hadden hun toevlucht
gezocht in een hospitaal-com
plex in de omstreden stad, zo
deelden de Verenigde Naties
gisteren in Genève mee. In dit
complex zijn volgens VN-waar
nemers honderden mensen ver
moord.
Gbarnga is het hoofdkwartier
van het Nationale Volksfront
van Liberia (NPLF), dat geleid
wordt door Charles Taylor. Hen
rivaliserende rebellenbeweging
probeert de stad te veroveren.
Het is onduidelijk of het NPFI
Gbarnga nog in handen heeft
en ook wie verantwoordelijk is
voor de burgerslachtoffers in
het hospitaalcomplex.
MDB, waarvan zowel orthodoxe
communisten als gematigde
christen-democraten deel uit
maakten.
In 1983 veroverde hij een zetel
in de Braziliaanse Senaat. Twee
jaar later verloor de socioloog
op het nippertje de strijd om
het burgemeesterschap van Sao
Paulo, waarna hij samen met
andere intellectuelen de soci
aal-democratische PSDB sticht
te. Onder de huidige president
Itamar Franco vervulde hij ook
korte tijd de functie van minis
ter van buitenlandse zaken.
Tegenover de meer protectio
nistische plannen van I.ula, legt
FHC de nadruk op de liberalise
ring van de economie. Hij wil
de markt openen voor buiten
landse investeringen, op grote
schaal staatsbedrijven verkopen
en het aantal werknemers bij de
overheid terugbrengen. Daar
naast wil hij extra aandacht be
steden aan onderwijs en ge
zondheidszorg. Voor een radi
cale verandering van het ineffi
ciënte en oneerlijke belasting
systeem is een hervorming van
de Grondwet nodig.
De nieuwe president hoopt dat
Brazilië 'een land van burgers
wordt en niet van verschoppe
lingen'. Om die droom te ver
wezenlijken sluit Cardoso zelfs
samenwerking met Lula niet
uit. „Ik wil compentente minis
ters van welke partij ze ook
zijn."
den haag anp
'Grens met Bosnisch Servisch gebied dicht
Klein-Joegoslavië (Servië en Montenegro)
mag het vliegveld van Belgrado openen en
de veerdienst op Italië hervatten. De op
schorting van een deel van de strafmaatre
gelen tegen Servië en Montenegro gaat
morgen in, als beloning voor het sluiten van
de grens tussen Klein-Joegoslavië en het
door Bosnische Serviërs gecontroleerde ge
bied.
De rapporteurs David Owen en Thorvald
Stoltenberg, de voorzitters van de Interna
tionale Joegoslavië conferentie, constateer
den in een rapport aan de Verenigde Naties
dat oorlogsmateriaal voor de Bosnische Ser
viërs gisteren al werd tegengehouden en dat
de sancties tegen de Bosnische Serviërs in
feite al effectief waren.
Resolutie 943 van de Veiligheidsraad
voorziet in een verlichting van de sancties
tegen Klein-Joegoslavië voor een proefpe
riode van honderd dagen. In opdracht van
de VN had een missie onder leiding van de
gepensioneerde Zweedse generaal Bo Pell-
nas de situatie aan de grens onderzocht en
gisteren een rapport uitgebracht. De missie
blijft voor onbepaalde tijd toezicht houden
op de sluiting van de grens.
De NAVO-luchtaanvallen in Bosnië ter
ondersteuning van de VN-vredesmacht zul
len in de toekomst niet meer worden voor
afgegaan door een waarschuwing. Daarover
hebben de Amerikaanse minister Ferry
(buitenlandse zaken) en de speciale VN-ge-
zant Akasbi gisteren overeenstemming be
reikt bij gesprekken in de Kroatische haven
stad Split.
De Bosnische Serviërs hebben gisteren
twee VN-hulpkonvooien op weg naar de
omsingelde moslim-enclave Gorazde te
gengehouden. De blauwhelmen die in to
taal 360 ton voedsel uit Belgrado vervoer
den, werden in Dobrun, zo'n veertig kilo
meter ten noordoosten van Gorazde, ge
stopt ondanks een eerder gesloten akkoord
over de transporten.
„Vandaag begint de reorgani
satie van de Braziliaanse eco
nomie. Wij zullen een eind ma
ken aan de perversiteit van
macht en corruptie." Met die
woorden deponeerde Fernan
do Henrique Cardoso gisteren
zijn stembiljet in de bus bij de
verkiezingen voor het presi
dentschap van Brazilië. Kort
na middernacht Nederlandse
tijd was het duidelijk dat de
63-jarige sociaal-democraat
direct in de eerste ronde geko
zen is tot staatshoofd van Bra
zilië. Hij is pas de tweede poli
ticus die in meer dan 30 jaar in
vrijheid tot president gekozen
is van het grootste land van
Zuid-Amerika.
Fernando Henrique Cardoso
voor de Brazilianen gewoon
'FHC' is de geestelijke vader
van een economisch herstel
plan dat de torenhoge inflatie
nagenoeg stopte. Zijn 'real-
plan' heeft ervoor gezorgd dat
de Braziliaan voortaan leeft
zonder dagelijkse prijsverhogin
gen. Cardoso voerde de real in,
de zevende nieuwe munt in
Brazilië in tien jaar. Hij koppel
de de real aan de dollar en
bracht de spiraai van geldont
waarding tot stilstand die het le-
ven van miljoenen Brazilianen
tot een permanente hel maakte.
De inflatie daalde het afgelopen
jaar van circa 2.500 procent
naar ruim 2 procent in septem
ber. Dat was een geweldige op
steker voor de populaire ex-mi
nister van economische zaken
en financiën uit Rio de Janeiro. -
Fernando Henrique Cardoso.
FOTO AP
Cardoso had in de peilingen
dan ook al een forse voorsprong
op zijn voornaamste tegenstre
ver Luis Inacio Lula da Silva, de
leider van de Braziliaanse Arbei
derspartij (PT).
Cardoso (63), gaf ongeveer
twintig jaar geleden nog les aan
medewerkers van de militante
vakbondsman Lula, die zich
met het organiseren van stakin
gen en demonstraties sterk
maakte voor de terugkeer van
de democratie. De in de jaren
zestig linkse Cardoso, destijds
professor aan de universiteit in
Sao Paulo, werd na een militaire
staatsgreep in 1964 gedwongen
in ballingschap te gaan. Vier
jaar later keerde hij terug naar
Brazilië en werd hij lid van de
toenmalige oppositiepartij
londen Een Londense Bobby kijkt duidelijk geamuseerd naar de stoet gepruikte rechters die hun jaarlijkse bezoek aan het Britse parlement bren
gen. De processie die vertrekt vanaf Westminster Abbey na een mis aldaar, markeert het begin van het nieuwe rechtelijke jaar.
FOTO ERA ANDREW WINNING
