Aantal griepdoden
drie keer zo groot
'Zelfs een leek kon zien dat er iets goed fout zat'
Binnenland
"Opgerold XTC-lab was
en van de allergrootste
Oogst groene kool redelijk goed
Puntjes op de i
Winterstop voor wegwerk
is eind '95 van de baan
Rechter moet beslissen of
kind tegen ouder getuigt
Franeker moet nog even
wachten op atheneum
RIJDAG 30 SEPTEMBER 1994
GPD GMMdMldl Pen Dicnslen
^evenaar kan ook thuis trouwen
[evenaar Bewoners van Zevenaar kunnen vanaf 1 januari thuis
Jrouwen, zo hebben burgemeester en wethouders besloten,
ivoor een extra bedragje komt de ambtenaar van de burgerlijke
«tand bij de mensen thuis. De pasgehuwden moeten nog wèl
laar het gemeentehuis om de huwelijksakte te tekenen. Een uit
drukkelijke voorwaarde is dat de ceremonie 'een waardig karak-
■- (er heeft'. Huwelijksplechtigheden in 'openbare gelogenheden
fen dergelijke' zijn niet toegestaan.
J1 Aantal zelfdodingen blijft dalen
■fccN haag Vorig jaar hebben 1.555 mensen zich van het leven
ïeroofd. Daarmee is de bijna constante daling van de afgelopen
len jaar voortgezet. Dit heeft het Centraal Bureau voor de Statis
tiek gisteren bekendgemaakt. In de leeftijdsgroep van 25 tot 40
fear is suïcide met één op de vijf sterfgevallen de belangrijkste
doodsoorzaak. Bij kinderen onder de vijftien komt zelfdoding
'tolgens het CBS nauwelijks voor. Het aantal suïcidepogingen is
hverigens veel groter dan het aantal zelfdodingen. Bij jongeren
éussen de 15 en 20 jaar zeventien keer zo groot en bij 65-plussers
■drie keer zo groot.
Splijtstoffen toch gelost in VS
Twee schepen met gebruikte splijtstof afkomstig uit Zwe
llen, Denemarken, Oostenrijk en Nederland (van het Interfacul
tair Reactor Instituut van de Technische Universiteit Delft) zijn
gisteren toch gelost in de haven van Sunny Point in de Ameri-
jlaanse staat North Carolina. Het lossen was tot twee keer toe
Sitgesteld wegens gerechtelijke procedures. De Amerikaanse
protesten kwamen voort uit bezorgdheid voor het milieu.
foedende stier verwondt vrouw
Een woedende stier heeft gisteren een 61-jarige vrouw
lit Jubbega (Friesland) zwaar verwond. Ze heeft een aantal rib-
len en een sleutelbeen gebroken en een zware hoofdwond op
gelopen. Haar toestand was gisteren nog kritiek. De vrouw was
lezig de koeien van haar zoon uit een weiland te halen om ze te
nelken. Tussen de koeien liep een driejaar oude stier. Het dier
treeg plotseling een woede-aanval en rende de vrouw omver,
let beest is later naar het slachthuis gebracht en afgemaakt.
ïijdrage hulpmiddelen afgeschaft
ien haag Minister Borst van volksgezondheid wil de eigen bij
lrage voor hulpmiddelen per 1 januari 1995 volledig afschaffen,
n het regeerakkoord was vastgelegd dat de bijdrage alleen zou
'erdwijnen voor ouderen en chronisch zieken. De minister had
le Nationale Commissie Chronisch Zieken (NCCZ) en de Zie
kenfondsraad om een definitie gevraagd van 'chronisch zieken'.
Volgens de NCCZ is iedereen die van hulpmiddelen (protheses,
olstoelen en dergelijke) gebruik maakt, als chronisch ziek te be-
ichouwen. De NCCZ drong woensdag in haar advies aan op vol-
edige afschaffing van de eigen bijdragen voor hulpmiddelen. De
ninister neemt dit advies over.
^Schietpartij na veertig biertjes
pen bosch De rechtbank in Den Bosch heeft gisteren een 33-ja-
(6L
ige man uit Eindhoven veroordeeld tot zes jaar onvoorwaarde-
ijke gevangenisstraf. Tegen de man was zeven jaar geëist voor
iet doodschieten van een 24-jarige stadsgenoot. De schietpartij
'ond plaats in een Eindhovens café, waar de 33-jarige veertig
liertjes had gedronken. Daar kreeg het tweetal ruzie.
raëlische politie tipte Nederlanders
irtsterdam anp
et XTC-laboratorium dat deze
:ek in Wormerveer werd ont-
erjanteld, blijkt door een crimi-
ile organisatie uit Israël te zijn
igezet. In verband met de
I ak zijn in Nederland vier, in
Hfelgië één en in Israël negen
irdachten aangehouden, allen
in Israëlische origine. Deskun-
gen zeggen dat het laboratori-
n een van de grootste in zijn
irt was.
Volgens een woordvoerder
de Amsterdamse politie
de politie in Israël in april
jntact op, nadat zij aanwijzin-
had binnengekregen dat
Israëlische organisatie een
'C-laboratorium in Nederland
Ide opzetten. De Israëlische
litie was al vanaf juli vorig
bezig met een onderzoek
ïar de bende.
Onderzoek wees vervolgens
dat de Israëliërs in Wormer
ter een grote loods hadden ge-
lurd. De nietsvermoedende
genaar werd verteld dat er
lemicaliën voor de landbouw
bakkerijspullen in de loods
>uden worden opgeslagen.
De laboratoriumapparatuur
erd in binnen- en. buitenland
besteld en in de loods afgele
verd. Ook grote hoeveelheden
grondstoffen voor de pillenpro-
duktie werden van diverse leve
ranciers betrokken en naar de
loods getransporteerd.
Deze week ontsnapte tijdens
het produktieproces een grote
hoeveelheid ammoniak, die
zich in de buitenlucht ver
spreidde. Twee mensen die zich
in de omgeving van de loods
ophielden, moesten met adem
halingsproblemen in een zie
kenhuis behandeld worden.
Daarop rukten politie en brand
weer uit voor een onderzoek.
In de loods werden drie Israë
liërs gearresteerd. Een vierde
man ontsnapte, maar kon later
worden aangehouden bij de
grensovergang naar België. Een
hoofdverdachte, van wie be
kend was dat hij naar Duitsland
was afgereisd voor het inkopen
van materialen, werd gevolgd
en tenslotte in Antwerpen aan
gehouden.
Volgens de politiewoordvoer
der waren de gebeurtenissen in
Nederland voor de Israëlische
politie het sein in eigen land
ook in te grijpen. Zij arresteerde
daarop negen personen.
Twee golven in '93 zorgen voor relatief Itoog sterftecijfer
rotterdam gpd
Het aantal sterfgevallen als gevolg van griep is vorig jaar
bijna drie keer zo groot geweest als in andere jaren. Dat
heeft de Nederlandse Influenza Stichting in Rotterdam
vastgesteld.
gaat de jaarlijkse griepvaccina
tiecampagne van start. De cam
pagne richt zich op de twee mil
joen mensen in Nederland die
een verhoogde kans op compli
caties lopen, zoals Cara-, hart
en diabetespatiënten. Vooral
ouderen zijn erg kwetsbaar.
Ondanks de nationale voor
lichtingscampagnes haalt
slechts een minderheid van de
mensen uit de risicogroepen
een griepprik. De vaccinatie
graad is de laatste jaren welis
waar gestegen van 28 naar 47
procent, maar dat kan beter,
vindt de Influenza Stichting. In
Frankrijk hebben herhaalde
campagnes geleid tot een vacci
natiegraad van 75 procent on
der de risicogroepen.
De campagne draagt dit jaar
het motto 'Vaste prik in novem
De stichting gaat ervan uit dat
bij bijna zesduizend mensen
griep een belangrijke rol bij het
overlijden heeft gespeeld. In
verreweg de meeste gevallen
was er sprake van een combina
tie van griep en een andere aan
doening, zoals longontsteking
of een hartaanval. Bij ruim ze
venhonderd mensen was influ
enza de enige doodsoorzaak.
In Nederland woedden in de
maanden maart en december
1993 twee grote griepgolven.
Het Centraal Bureau voor de
Statistiek legde in april van dit
jaar al een verband tussen het
onverwacht hoge aantal sterfge
vallen vorig jaar (138.000) en
deze epidemieën.
Volgende week, op 5 oktober,
Geen proef met
'blijf in uw
eigen rijstrook'
den haag gpd
Nederland krijgt op de auto
snelwegen voorlopig geen keep
your lane-systeem (blijf in uw
eigen rijstrook). Het ministerie
van verkeer en waterstaat heeft
een proef hiermee afgewezen.
De Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid
(SWOV) had om zo'n proef ver
zocht.
Volgens de Nederlandse ver
keersregels moeten automobi
listen zoveel mogelijk rechts
houden. In de Verenigde Staten
bestaat een systeem waarbij dat
niet hoeft. Daarbij mag je con
stant in één baan blijven rijden
en rechts inhalen. De bedoeling
van dat systeem is dat het wis
selen van rijstrook tot een mini
mum wordt beperkt. Juist dat
wisselen kan het wegbeeld
vooral op drukke wegen zeer
onrustig maken.
De SWOV kreeg vorig jaar op
dracht van het ministerie een
onderzoek uit te voeren naar de
uitvoering van keep your lane-
systemen. Ook moest er inzicht
komen in de gevolgen ervan op
de verkeersveiligheid, de door
stroming en het snelheidsge-
drag.
Verkeer en Waterstaat vindt
het experiment te duur en er
zitten te veel haken en ogen
aan.
Aanpak witwassen
bij bank is succes
den haag gpd
De aanpak van het witwassen
van zwart geld bij de banken is
een succes. Sinds 1 januari heb
ben banken 12.500 verdachte
transacties gemeld. Daarvan is
12,5 procent aan de politie
voorgelegd: circa 200 zaken per
maand. Het gaat hierbij vooral
om gevallen waarbij 25.000 gul
den of meer contant werd aan
geboden.
Op 1 januari werd de Wet
melding ongebruikelijke trans
acties van kracht. Medewerkers
van banken zijn sindsdien ver
plicht alle verdachte transacties
en transacties van meer dan
25.000 gulden te melden.
ber'. Daarmee wil de Influenza
Stichting benadrukken dat de
griepprik elk jaar opnieuw moet
worden gehaald. De jaarlijkse
griepgolf wordt veroorzaakt
doordat het griepvirus regelma
tig van 'schil' verandert. Hier
door kan het griepvirus het af
weersysteem steeds opnieuw
verrassen.
Over de hele wereld zijn 'uit
kijkposten' waar plaatselijk
voorkomende griepvirussen
worden onderzocht. Op die ma
nier kunnen deskundigen voor
spellen welke virussen de ko
mende winter in Nederland zul
len opduiken. Het griepvaccin
bevat doodgemaakt en in stuk
jes gehakt griepvirus. Als dit
wordt ingespoten, reageert het
afweersysteem met het maken
van afiveerstoffen, speciaal te
gen het type virus dat wordt
verwacht. Wanneer een ingeënt
iemand later het levende griep
virus inademt, maken de af-
weerstoffen het virus direct on
schadelijk.
- -
warmenhuizen Jan Koopman uit Warmenhuizen is niet ontevreden. Over de oogst van de groene kool ten
minste. Die ziet er redelijk uit. De oogst van de rode kool heeft hij door de overstromingen van twee weken
geleden op zijn buik kunnen schrijven. foto anphans steinmeier
Amsterdam In Amsterdam werd gisteren de laatste hand gelegd aan het NS-emplacement De Watergraaf
smeer. Op dit emplacement zullen internationale treinen, waaronder de TGV's, worden onderhouden en ge
reinigd. Het emplacement biedt werk aan 115 mensen. Er zijn in totaal zeven perrons. De kosten van de her
inrichting en het bouwen van alle voorzieningen bedragen 75 miljoen gulden. foto anp koen suyk
Gevangenen en personeel Norgerhaven woedend over behandeling stervende man
VEENHUIZEN/UTRECHT. GPD
gÉVeel tijd om hem te leren kennen hebben ze niet
gekregen, de gedetineerden uit gevangenis Nor
gerhaven in Veenhuizen. Drie maanden geleden
kwam hij binnen, veroordeeld tot drie jaar we
gens doodslag. Maandag wordt hij ter aarde be
steld in zijn woonplaats Rotterdam.
De woede over zijn dood is- enorm in de straf
inrichting. Niet alleen onder de gedetineerden.
Ook het personeel vraagt zich af waarom hij, een
stille 38-jarige in zichzelf gekeerde man, niet
eerder naar een ziekenhuis is gebracht. De
laatste dagen voor zijn dood was hij erg slecht.
Hij lag in bed, kwam niet meer overeind en liet
lie ontlasting lopen.
.Afgelopen vrijdag heeft de teamleider hem
ït de psycholoog en de verpleger nog onder de
>uche gezet", zegt George, woordvoerder van
Ie gedetineerden. ..Ik weet dat ze om de dokter
lebben gevraagd. Maar die is niet gekomen. Het
on allemaal best wachten tot maandag. Bela-
helijk natuurlijk. Zelfs een leek kon zien dat er
iets goed fout zat."
Volgens de lezing van justitie is de man maan-
agmorgen levenloos aangetroffen in zijn cel.
ij zou 's nachts zijn overleden. Volgens George
lemde de gedetineerde echter nog toen de be
waarder 's morgens om half acht de celdeur
opende. Pas een uur later zou hij zijn overleden.
Uit protest hebben de gedetineerden deze
week drie dagen niet gewerkt. Bovendien heb
ben ze het vertrouwen in de medische dienst
opgezegd. De dokter, een huisarts uit Oosterwol-
de, hoeft wat George betreft niet meer terug te
komen. „Ik kan me niet voorstellen dat iemand
hier nog door hem behandeld wil worden. Hij
heeft het voorgoed verbruid."
Conform de richtlijnen heeft de Friese procu
reur-generaal mr. D.W. Steenhuis de rijksrecher
che opdracht om de dood te onderzoeken. Als
alles meezit is dat over vier weken klaar, aldus
een woorvoerder van het parket gistermiddag.
Een commissie van gedetineerden heeft op zijn
beurt de Nationale Ombudsman, mr. M. Oos-
ting, gevraagd een ondezoek in te stellen. „Het
verzoek is nog niet in behandeling genomen",
zegt zijn woordvoerder. „Maar de kans dat wij
een onderzoek instellen, acht ik zeer groot."
Eerder dit jaar constateerde de Ombudsman
al dat het personeel van het huis van bewaring
Wolvenplein in Utrecht ernstig tekort was ge
schoten in de zorg van een ernstig zieke gedeti
neerde. Mede omdat er veel te laat een arts werd
ingeschakeld, overleed de man op zondagmor
gen 24 mei 1992 in zijn cel. Bewaarders hadden
eenvoudig niet eerder een ambulance willen
bellen. Uiterst onbehoorlijk, meende de Om
budsman.
Cijfers van het ministerie van justitie wijzen
uit dat er tussen 1987 en 1993 in totaal 95 gede
tineerden overleden. Van hen hebben 44 zelf
moord gepleegd. Wat de doodsoorzaak was van
de anderen, heeft het departement niet geregi
streerd. Volgens een woordvoerder gaat het in
de meeste gevallen om een natuurlijke dood.
Jaarlijks schommelt het aantal overleden gevan
genen tussen de negen en zestien.
Volgens het departement kunnen alle gedeti
neerden vrijelijk hun eigen huisarts kiezen. Maar
de praktijk is anders, zegt de Maastrichtse advo
caat G. de Jonge. In opdracht van de Coornhert
Liga is hij momenteel bezig aan een boek over
sterftegevallen in strafinrichtingen. „Zeker in ge
vangenissen is er één arts waarmee je het als ge
detineerde moet doen. Je kunt wel vragen om
een ander, maar die komt niet. Je bent volledig
afhankelijk van die ene arts."
Anders dan in Engeland vertrouwen Neder
landse strafinrichtingen de medische zorg toe
aan een huisarts. Daar is bewust voor gekozen,
verklaart Th. J. de Man, geneeskundig inspecteur
bij het ministerie van justitie. „We willen men
sen die de kanalen in de regio kennen. Soms
moet je even een specialist kunnen bellen om
iets te vragen. Ken je zo-iemand niet, dan zijn
artsen geneigd een gedetineerde maar een ver-
wijsbriefje te geven. Of de vraag voor zich te
houden. Dat is in onze ogen niet bevorderlijk
voor de medische zorg."
Nadeel van het systeem is echter dat de artsen
niet permanent in de strafinrichting beschikbaar
zijn. In gevangenis Norgerhaven beperkt de aan
wezigheid van de arts zich volgens de gedeti
neerden tot het spreekuur: drie keer in de week
een krap halfuurtje. De rest van de uren is hij al
leen op afroep beschikbaar. En dan moet de
nood heel hoog zijn.
„We hebben het meegemaakt dat een gedeti
neerde, een suikerpatiënt, er 's maandags ach
terkwam dat zijn insuline-voorraad op was",
zegt George. „Normaal moet je dat altijd een
paar dagen vantevoren aanvragen, maar dat was
deze jongen vergeten. Dus hij bellen, biedt zijn
excuses aan en vraagt of hij die middag een paar
capsules zou kunnen krijgen. Niet dus. De man
moest maar tot de volgende dag wachten. Ter
wijl dat echt niet ging! Gelukkig konden we een
andere arts bellen en die kwam meteen. Des
duivels omdat zijn collega een suikerpatiënt in
desteek liet."
den haag anp
Bond tevreden met maatregelen minister
er in zomer en najaar altijd een
piek in de werkzaamheden met
onder meer veel extra files als
■nota.
Dok komt er voortaan bij aan
bestedingen van wegen een
apart budget voor de veilig
heidsmaatregelen. Aannemers
hoeven daarmee dus niet meer
te concurreren en in het ver
lengde daarvan niet te beknib
belen op deze maatregelen. De
hoeveelheid geld voor de veilig
heidsmaatregelen staat vooraf
vast.
Bovendien heeft Jorritsma be
sloten dat in de toekomst meer
dan voorheen het verkeer bij
wegwerkzaamheden moet wor
den omgeleid en er meer poli
tieeontroles moeten komen.
Verder maakte ze bekend dat
op wat langere termijn de be
staande oranje piionen worden
vervangen door stalen of beton
nen exemplaren. Ook komt er
een werkgroep die de richtlij
nen voor wegwerkzaamheden
gaat moderniseren.
De winterstop voor wegwerk
zaamheden, die altijd van I no
vember tot 1 maart duurde,
komt met ingang van eind vol
gend jaar te vervallen. Dit heeft
minister jorritsma van verkeer
en waterstaat gisteren in een
gesprek met een delegatie van
de Bouw- en Houtbond FNV
bekendgemaakt.
Jorritsma kondigde een heel
pakket maatregelen aan die de
veiligheid van wegwerkers sterk
moet verbeteren. De Bouw en
Houtbond FNV is zeer tevreden
over de toezeggingen. De bond
voerde vorige week acties naar
aanleiding van ongevallen
waarbij twee wegwerkers om
het leven kwamen.
De winterstop is ooit inge
steld omdat asfalteren en ver
ven van lijnen vaak moeilijk was
door vorst, regen en sneeuw.
Door het gebruik van betere
soorten verten asfalt gelden die
belemmeringen echter steeds
minder. Door de winterstop was
Psycholoog Bonarius bepleit:
den haag. anp
Niet de politie, maar de rechter
zou moeten uitmaken of een
kind moet geiuigen als tegen
zijn vader of moeder een straf
rechtelijk onderzoek wordt ge
opend naar seksueel geweld. Dit
vindt de psycholoog en docent
prof.dr. J. Bonarius.
Over het lange termijneffect
van het politieverhoor is weinig
bekend. I let kind kan zich er la
ter van bewust worden dat door
zijn getuigenis vader of moeder
in de gevangenis is beland. Het
kan ook psychische schade op
lopen als de ouder nog vele ja
ren later het kind verwijt dat hij
bijna in de gevangenis is beland
doordat zijn eigen kind hem
van iets heeft beschuldigd wat
'de rechter nooit heeft kunnen
bewijzen'. Want valse beschul
digingen op dit gebied komen
wel degelijk voor, zegt Bonarius.
Een kind van tussen de drie
en twaalf jaar snapt niet wat er
aan de hand is als wordt ge
vraagd of het als getuige wil
meewerken aan een strafrechte
lijk onderzoek tegen de vader.
I let is niet in staat een dergelijk
verzoek formeel af te wijzen.
Een volwassene kan zich be
roepen op het verschonings
recht (bloed- en aanverwanten
van verdachten hoeven niet te
getuigen of vragen te beant
woorden). Met het oog op het
belang van het kind zou de ver
tegeinvoordiger van het kind
een beroep kunnen doen op dit
verschoningsrecht. Maar dat
zou dus ook de van incest ver
dachte ouder kunnen zijn en
dat is natuurlijk niet acceptabel.
Daarom moet öf de rechter, de
kinderrechter óf de rechter
commissaris beslissen of het
betrokken kind als getuige
wordt gehoord. De rechter moet
deze principiële bevoegdheid
niet overlaten aan leden van het
openbaar ministerie of aan een
externe deskundige. Het gaat
immers om de immateriële psy
chologische belangen van heel
den haag anp
nieuwe atheneum op voldoen
de leerlingen kan rekenen.
Vooral de rijksscholenge
meenschap Simon Vestdijk in
Harlingen vreest een leegloop
van leerlingen, omdat die
school nu tientallen VWO leer
lingen uit het nabij gelegen Fra
neker telt. Recent onderzoek
van de Vereniging van Neder
landse Gemeenten (VNG) on
derschrijft dat vermoeden.
Niet alleen het aantal athene
um-leerlingen aan de Simon
Vestdijk Scholengemeenschap,
maar ook dat van het Titus
Brandsma Gollege in Bolsward
daalt tot onder een levensvatba
re grens. Bovendien komt het
aantal VWO-leerlingen in Fra
neker nauwelijks boven de 200
uit, aldus het onderzoek.
De christelijke scholengemeen
schap Ana Maria van Schurman
in hel Friese Franeker mag
voorlopig geen atheneum op
richten. Er komt eerst een on
derzoek naar de levenskansen
van zo'n opleiding. Op basis
van de resultaten neemt het mi
nisterie dan een definitief be
sluit. Dat deelde staatssecretaris
Netelenbos gisteren de Tweede
Kamer mee.
Zij komt hiermee terug op
haar beslissing de aanvraag van
de christelijke scholengemeen
schap te honoreren. De rege
ringsfracties PvdA, WD en D66
en de oppositiepartij Groen-
Links hadden haar daarom ver
zocht. Het is volgens de fracties
nog maar zeer de vraag of het
t
