'Ars bruist van de activiteiten'
Fantasie gaat met
Meijs op de loop
Cultuur Kunst
Computerkunst bij 300-jarig teken- en schildergenootschap
Ruïne van
Rijnsburg
941
21
v.- 'au o'' -•
'Vrolijke kunst' en andere exposities
regio Onder de titel 'Exposition a deux' is van 7 oktober t/m 18
november een expositie te bezichtigen in het gemeentehuis van
Noordwijkerhout Ans Basten en Diane Schriever stellen daar
hun vrolijke kijk op kunst ten toon. De expositie is op werkdagen
te zien van negen tot twaalf en van twee tot vier uur. Bij de
Kunstuitleen SBK Rijnstreek in Alphen aan den Rijn is tot 16 ok
tober werk te zien dat aan de kunstcollectie wordt toegevoegd.
De Kunstuitleen, St. Jorisstraat 4, is geopend: do, vr en za van
10-16 uur, vrook van 18-20 uur. Beeldhouwwerken van Fons
Versluijs zijn tot 28 oktober te zien in het gemeentehuis van Lei
derdorp. maandags t/m vrijdags van acht tot vijf uur.
Aquarel op muziek, kunst van beton
leiden Op speciaal geselecteerde muziek leren te aquarelleren
en een strijd met de materie aangaan door uit beton kunstwer
ken te snijden. Op workshops van atelier Van Houwelingen
Prins behoort dat tot de mogelijkheden. Inlichtingen: 071-
144131.
Workshop popmuziek bij M123
leiden De Leidse Vereniging van Popmuzikanten houdt vanaf
maandag 10 oktober een workshop popmuziek. Deze workshop
is speciaal voor beginnende muzikanten bedoeld. Elk instru
ment is welkom op de in totaal acht sessies (van acht tot tien
uur). Wie informatie wil hebben of zich wil inschrijven kan bel
len met de LVP: 071-130984, of Arthur Schouten 071-226229. De
workshops worden gehouden in het Muziekhuis M123, Middel
stegracht 123.
Pools koor in Zoeterwoude
ZQETERwouDEHet Zoeterwoudse Cantate Domino krijgt zon
dagmiddag een koor uit het Poolse Zory op bezoek. Om drie
uren brengen zij in de Dorpskerk Poolse en Nederlandse liede
ren ten gehore: werken van Mendelssohn, Scarlatti, Pachelbel en
andere componisten staan op het programma. Ook zingen de
koren tijdens de kerdienst op zondagochtend. De toegang voor
het middagconcert is gratis.
'Oscar voor wreedheid' voor Loren
milaan» Sophia Loren hoefde niet zelf een bontmantel te dragen
om protesten uit te lokken van dierenrechtenactivisten. Een be
zoek aan een modeshow van het Italiaanse bontkledingbedrijf
Annabella volstond om een menigte demonstranten op de been
te brengen die met bloed doordrenkte valse dollarbiljetten
zwaaiden en haar de 'Oscar voor wreedheid' toekenden wegens
haar gewoonte bontmantels te dragen. La Loren, onlangs voor
de rechter gesleept door ex-collega Brigitte Bardot wegens haar
kledingvoorkeur, maakt in Italië reclame voor Annabella-bont.
Sophia Loren, die onlangs haar 68ste verjaardag vierde, vol aandacht
tijdens de bontmodeshow in Milaan. foto epa
leiden» jan rusdam
Ruud Aarbodem volgde een opleiding
tekenen en schilderen aan de Koninklij
ke Academie van Beeldende Kunsten in
Den Haag. Maar in 1985 hing hij zijn
potloden en penselen definitief aan de
wilgen. Aarbodem stapte over op de
computer. Met een videocamera maakt
hij opnamen die hij vervolgens met de
computer digitaliseert. Door middel van
retoucheren, vergroten, vermenigvuldi
gen of inkleuren ondergaat het oorpron-
kelijke beeld talloze metamorfosen. Wat
hij aan fantasiëen in zijn hoofd heeft,
geeft hij weer op de computer. Van het
definitieve beeld maakt hij fotografisch
een kleurenafdruk.
Ruud Aarbodem is één van de expo
santen op de tentoonstelling 'Computer
kunst' die vanaf 11 oktober bij Ars wordt
gehouden om het 300-jarig jubileum van
de Leidse kunstenaarsvereniging en te
kenacademie luister bij te zetten. De ex
positie toont foto's, tekeningen en vi
deo's gemaakt met behulp van de com
puter. Behalve van Aarbodem wordt er
werk getoond van Martin Bergwerff, Paul
Kuitert en Lita-Will '90.
Martin Bergwerff werkt sinds 1966 als
fotograaf en ziet de computer als een
fascinerend stuk knip-, plak-, montage-
en (in)kleurgereedschap. In zijn onder
werpen zoekt hij de spanning tussen de
„weergave van de realiteit en het onmo
gelijk bestaanbare."
Paul Kuitert is sinds 1988 als beeldend
kunstenaar werkzaam en op een gege
ven moment omgezwaaid naar com
puteranimaties en video-art. Door toe
voegingvan beweging en geluid laat Kui
tert zijn schilderijen letterlijk tot leven
komen. Het eindprodukt wordt op video
of disk opgenomen.
Lita en Will zijn fotografen die de che
mische processen die bij fotografie nodig
zijn willen vermijden. De computer is
hun doka geworden met oneindig veel
mogelijkheden tot beeldmanipulatie.
Tot juni 1995 heeft Ars nog tal van ex-,
posities en andere activiteiten op het
programma staan. Van 15 november tot
en met 9 december tonen Ars en het
Centrum Beeldende Kunst op twee loca
ties grafiek van een groot aantal kunste
naars. Voor 17 en 18 december staat de
tweejaarlijkse kunstmarkt op het pro
gramma waar werk van leden van Ars
wordt aangeboden tegen betaalbare prij
zen.
En keuze uit het werk van tien kunste
naars die korte of langere tijd bij Ars be
trokken zijn geweest is van 10 januari tot
en met 3 februari te zien in het gebouw
aan de Pieterskerkgracht. De expositie
toont onder meer het werk van Kees
Buurman. Annie Goddijn, Sierk Schroder
en Kees Verweij.
Galeries uit Leiden presenteren zich
met één of twee van hun eigen kunste
naars op een tentoonstelling die van 14
februari tot en met 10 maart te zien is bij
Ars. Vanaf 21 maart toont Ars keramiek
en foto's. Werk van cursisten staat cen
traal in een expositie die vanaf 24 april te
zien is. Op 6 en 7 mei houdt Ars open
dagen waarop het cursuspakket van de
academie gepresenteerd wordt.
Tijdens de exposities zal er op de bin
nenplaats van het Arsgebouw een aantal
beelden te zien zijn van beeldhouwers
uit Lelden en omgeving. Frans de Wit.
Maja van Hall. Fredy Wolf, Herby Nijen-
huis en Mary Geradts werken mee aan
deze buitenexpositie.
Ter gelegenheid van het jubileum van
Ars is een serie van drie prenten uitgege
ven. in een oplage van elk 20 exempla
ren, van drie leden van Ars: Bas Haas
noot. Elbert Ploos van Amstel en Peter
Zuur. De prenten zijn te koop voor 100
gulden per stuk.
Leids tekengenootschap Ars Aeinula Naturae bestaat 300jaar
„Halverwege de Pieterskerkgracht bleef hij staan en keek
naar de gevel van een oud gebouw aan de overkant, ter
wijl hij langzaam de straat overslenterde. Vlak onder de
dakgoot, tegen de gevel bevonden zich twee kleine gevel
stenen, waarop tegen een fluweelzwart fond, goud om
lijst, in kapitalen stond: Rust baart lust, Lust met godt
rust." Zo omschrijft Jan Wolkers in zijn roman 'Kort
Amerikaans' het monumentale pand van de Leidse te-
ken- en schilderacademie Ars Aemula Naturae waar hij
een deel van de oorlogswinter 1943-1944 doorbracht.
opnieuw een bron van inspi
ratie voor kunstenaars die
het schilderachtige zochten.
De tentoonstelling 'De ruï
ne van Rijnsburg in tekening
en prent' omvat meer dan
vijftig werken uit de periode
1600 tot 1812, het jaar dat de
ruïnes werden afgebroken.
De selectie biedt, volgens De
Lakenhal, een unieke gele
genheid om de ontwikkeling
van de tekenkunst, aan de
hand van één onderwerp, te
volgen.
wedijvert met de natuur. In
1859 verhuisde Ars naar het
pand aan de Pieterskerkgracht.
Door de jaren heen heeft de
academie een groot aantal be
kende kunstenaars aan zich ver
bonden. zoals: Floris Verster en
Menso Kamerlingh Onnes. In
de vorige eeuw gaf George Hen
drik Breitner les op de academie
en vanaf 1946 trad Kees Verwey
korte tijd op als docent.
Naast de mogelijkheid om ge
zamenlijk het modeltekenen te
beoefenen en het veelvuldig or
ganiseren van prijsvragen, hield
Ars zich ook bezig met kunstbe
schouwingen voor haar leden.
Tijdens deze bijeenkomsten
werden tekeningen geraad
pleegd die in portefeuilles wei
den aangeleverd. De portefeuil
les waren eigendom van kunst
handelaren, verzamelaars en
verenigingen. De handelaren
stelden gewoonlijk als eis dat uit
de portefeuille één of meerdere
tekeningen werden aangekocht
om als voorbeeld door leerlin
gen gebruikt te worden.
Op die manier heeft Ars een
verzameling tekeningen opge
bouwd van toenmalige heden
daagse kunstenaars. Behalve
werk van bijvoorbeeld Jozef Is
raels en Floris Verster bezit Ars
tekeningen van 18de eeuwse
meesters en bekende tekenlera
ren van het tekengenootschap,
zoals A.H. Bakker KorfT en J.L.
Cornet. De tekeningen worden
normaal bewaard in het Pren
tenkabinet van de Rijksuniversi
teit en zijn, voor het merendeel,
niet eerder tentoongesteld. De
tentoonstelling in De Lakenhal
omvat ongeveer vijftig 18de en
19de eeuwse tekeningen en
biedt dan ook een gevarieerd
beeld van de heersende smaak
tijdens anderhalve eeuw teken
kunst.
De feestelijke banieren aan de gevel van het Ars-gebouw aan de Pieterskerkgracht wijzen erop dat hier van
wege het 300-jarig bestaan van alles te doen is. foto hielco kuipers
beeldende kunst
recensie ben wagemaker
Adelheid Meijs. acryl- en olieverfschilderij
en t/m 8 oktober, Openingstijden: do, za
en zo 13-17 uur, galerie De Rode Cirkel,
Zoeterwoudsesingel 7a, Leiden.
Menig kunstcriticus heeft er al
op gewezen: in essentie zijn alle
schilderijen abstract. Hoe kan
imen immers de ruimtelijke
[werkelijkheid waarin wij leven
realistisch weergeven op een
plat vlak? Zelfs de foto- of hy
per-realisten met al hun preci
sie en detail bleven aangewezen
op (schilder)kunstgreperr. En la
ten we wel wezen: zo hoort het
ook, kunst moet eerder iets toe
voegen aan de werkelijkheid
dan haar kopiëren, de spanning
die dan ontstaat daagt het intel
lect en de fantasie van de be
schouwer uit.
Adelheid Meijs is zich bewust
van deze spanning, ze speelt er
in zekere zin mee. Haar indruk
ken, veelal opgedaan tijdens na
tuurreizen, zet zij tijdens het
schilderen om in beelden die
soms neigen naar abstractie,
maar de werkelijkheid vrijwel
nooit loslaten. In 'Van bloem tot
eend' komt deze neiging, als
mede het spelkarakter dat haar
werk kenmerkt, goed tot uiting.
Begonnen als ovale bloem
werkt ze, onderbroken door een
hardroze rand, op het tweede
luik een bladachtige vorm uit.
En zie, hangt men het tweeluik
nu horizontaal: de vorm krijgt
veel kenmerken van een fuut.
De fantasie is met de werkelijk
heid op de loop gegaan, en in
dit geval zelfs zonder dat Meijs
er naar streefde.
In andere gevallen doet zij dat
duidelijk wel bewust. Voorbeeld
is 'Old Manhattan', een weerga
ve van Stonehenge, waar tegen
de achtergrond van een onder
gaande zon, in de zuilen van de
riteplaats de plastiek van het
menselijk lichaam terugkeert.
Gestalten, gezichten, armen, het
geheel van het doek doet lijfelijk
aan.
Met uitzondering van 'Aan
doenlijk I en II', waar de lijnen
in de afbeeldingen enigszins
vervagen, zijn behalve de ex
ploitatie van haar fantasie, een
scherpe lijn en een stevig kleur
gebruik twee andere kenmer
ken. Meijs kan men typeren als
een gevorderde liefhebber, die
haar fantasie combineert met
een zekere humor. Zo krijgt Ma
donna er van langs op het doek
'Operation deep throat', een ti
tel ontleend aan de gelijknami
ge pornofilm. De pop-ster, ver
beeld door middel van een kit
scherig albumplaatje, stijgt als
een vrouwelijke Christus ten
hemel. En het 'Hosanna Ma
donna' klinkt uit de kelen van
een in religieuze vervoering ge
raakte menigte van... hossende
puzzelstukjes. „Hoe krijgt ze het
voor elkaar?", is de vraag die
Meijs zich kennelijk stelt.
leiden
jan rusdam/annemiek ruygrok
Het indrukwekkende pand aan
de Pieterskerkgracht heeft in
haar lange bestaan heel wat fa
milies en instellingen onderdak
geboden. De academie Ars Ae
mula Naturae, kortweg Ars ge
heten, nam er in 1859 haar in
trek. Jan Wolkers is ongetwijfeld
één van de bekendste oud-le
den van de academie.
De Leidse kunstenaarsvereni
ging en tekenakademie bestaat
300 jaar en laat dat feit niet on
gemerkt voorbij gaan. In het ge
bouw aan de Pieterskerkgracht
worden de komende maanden
tal van exposities en andere ac
tiviteiten op touw gezet om het
jubileum luister bij te zetten.
Het Stedelijk Museum De La
kenhal eert het op één na oud
ste tekengenootschap van ons
land in oktober met een ten
toonstelling van tekeningen die
tussen 1860 en 1886 door Ars
zijn aangekocht. De expositie
werd vandaag officieel geopend
door wethouder Langenberg
van cultuur.
Modeltekenen
De Leidse Tekenacademie,
waaruit later Ars Aemula Natu
rae zou ontstaan, werd in 1694
opgericht door de toentertijd
toonaangevende kunstenaars
Willem van Mieris, Carel de
Moor en Jacob Toorenvliet. Ze
wilden zich als kunstenaars on
derscheiden van de gewone
handwerkslieden met wie ze sa
men in een gilde waren vere
nigd. Ook wilden ze de teken
en schilderkunst in Leiden en
omgeving bevorderen door
kunstenaars de mogelijkheid te
bieden om gezamenlijk naar
model te tekenen. „Een model
huren was in die dagen een du
re aangelegenheid. Door dat ge
zamenlijk te betalen werd het
minder kostbaar", aldus Bert
van der Veer en Jacqueline
Leeferink van Ars. Overigens
werd het schilderen naar model
in de roerige jaren zestig van
deze eeuw afgeschaft: „Maar nu
komt het weer terug. Dat is lo-
Centre Pompidou
koopt twee
Rietveldstoelen
AMSTERDAM ANP
Het Centre Pompidou, het
nationale museum voor mo
derne kunst in Parijs, heeft
gisteren tijdens een veiling
bij Sotheby's in Amsterdam
twee zeldzame stoelen van
Gerrit Rietveld gekocht.
De zeldzaamste is een
buisstoel met zwartgeverfde
en witbelijnde multiplexzit-
ting en armleuningen. Riet
veld ontwierp de stoel in de
jaren 1928-1930. Van de fau
teuil zijn voorzover bekend
alleen enkele prototypes ver
vaardigd. De stoel bracht
52.900 gulden op, twee keer
zoveel als verwacht. De
kleinzoon van de man die de
stoel van Rietveld zelf had
gekocht, bracht de stoel op
de veiling.
Het Centre Pompidou
kocht daarnaast voor 21.850
gulden een zigzagstoel met
armleuningen. De zigzag-
stoel is een bekend ontwerp
van Rietveld, de zigzagstoel
met armleuningen is aan
zienlijk zeldzamer.
Portret van een man met hoed,
gesigneerd 'Natuurstudie van JD
Huibers'. Ars kocht dit werk in
1866 aan. foto*pr
gisch ook. Je moet modelteke
nen als basis hebben, omdat je
erdoor leert kijken. Je ziet het
aan werk van mensen die dit
soort oefeningen nooit hebben
gedaan."
Ars wil beslist niet het predi-
kaaat elitair opgeplakt krijgen.
Leeferink: „Vroeger was het
misschien wat elitair. Nu beslist
niet. We hebben 400 cursisten
per jaar uit de hele Leidse regio.
En 70 kunstenaarsleden. Het is
niet de bedoeling een ingesla
pen bende te worden. Daarom
denken we in de toekomst aan
het organiseren van workshops
en er zijn wat losse gedachten
die nog meer gestalte zullen
krijgen. Want Ars moet bruisen
van kunstactiviteiten."
Geschiedenis
P.J.M. de Baar van het Gemeen
tearchief Leiden heeft voor Ars
de ontstaansgeschiedenis van
het genootschap uitgezocht. Uit
een notitie, uit circa 1750, van
Frans van Mieris weet hij dat
het stadsbestuur de academie
tot 1701 onderdak heeft ver
leend in een pand naast de
Saaihal, het gebouw dat we nu
kennen als de Lodewijkskerk,
aan de Steenschuur. Na 1702
konden de leden op zaterdag
werken in een lokaal van de
toneel
recensie susanne lammers
Voorstelling: Allegro Barbaro door Art en
Pro. Regie Frans Stnjards Met Gusta Ger
ritsen, Paul Hoes, Trudy de Jong, Laus
Steenbeeke en Elsje de Wijn Gezien: 29/9
LAKtheater, Leiden Nog te zien: 30/9 en
1/10, aldaar.
Het was best druk, gisteravond
in het Ij\K. Zelfs na de pauze.
Art en Pro speelde Allegro Bar
baro van Frans Strijards, een
stuk dat gekarakteriseerd werd
als een psycho-thriller en waar
in nieuwe wegen gezocht wer
den. Met behulp van nogal ex
treme personages die kramp
achtig reageren als ze in het
nauw gedreven zijn. Verder
wesden er grenzen overschre
den, snijdende conflicten uitge
vochten met behulp van onder
huidse agressie en eentje was er
zwanger. Ze had althans een
kussen onder haar feestjurk.
Het thema, zoveel is duidelijk,
was oplichterij.
Er is een man met een
hoofdwond en een vermoede
lijk daaruit voortkomende ver-
Rijnsburgerpoort. Door de ver
woesting van het interieur van
het poortgebouw, bij de inkwar-
warring. Er is bedrog en daaruit
voortvloeiend wantrouwen. Er
zijn communicatie-problemen.
Niemand kent de ander, terwijl
ze al jaren familie zijn en bo
vendien zakelijke belangen de
len. En er zijn nesten. Massa's
nesten en wat erger is: iedereen
zit daar in. Aan het einde zijn
het er zoveel dat de ailtflUl in
arren moede het stuk moet be
ëindigen met een knal. Ook hij
is er niet uitgekomen.
Ondanks dat werd er hevig
geacteerd, een betere voorstel
ling waardig. Soms iets te hevig
zelfs. Het spel van Gerritsen, die
inviel voor Carla Hardy, bijvoor
beeld deed vermoeden dat zij
werkelijk de kwade genius van
het drama was. Dat was van
haar kant bekeken te begrijpen,
het stuk moet immers ergens
heen, maar het einde biedt voor
die interpretatie geen houvast.
Meer in de lijn van de auteur
was het acteren van Paul Hoes.
Hij zette een wezenloze ver
dwaalde neer, afwisselend sym
pathiek en abject, nu eens goo
chem, dan weer te stom om
tiering van de Franse troepen,
kwam in 1795 een eind aan de
Leidse T ekenacademie.
voor de duvel te dansen.
Hoe zou het hun vergaan zijn
in een produktie over verwar
ring, spraak- en communicatie
stoornissen, die niet verward,
De academie werd opnieuw op
gericht in 1799 onder de naam
Ars Aemula Naturae: Kunst
hakkelend en ongearticuleerd
zou zijn. Waarin incompetentie
niet levensecht klungelig gestal
te hoeft te krijgen, waarin het
wantrouwen dat de personages
LEIDEN
De abdij van Rijnsburg was
ooit een van de rijkste kloos
ters in Holland. Tijdens de
Tachtigjarige Opstand werd
het gebouw verwoest, alleen
de muren en de kapel over
leefden de vlammen. De ruï
nes leven echter voort in tal
loze tekeningen die van 1 ok
tober tot 7 november, tegelijk
met de expositie 'Tekeningen
van Ars Aemula Naturae',
worden tentoongesteld in
Stedelijk Museum De Laken
hal.
Kunstenaars als Albert
Guyp en Hercules Seghers
beeldden de bouwval vooral
uit om schilderachtige rede
nen. In de 18de eeuw begon
nen tekenaars de abdij topo
grafisch weer te geven en pas
met de opkomst van de ro
mantiek werden de ruïnes
Tekeningen van Ars Aemula
Naturae, I^idens oudste
kunstgenootschap', in Stede
lijk Museum De Lakenhal, Ou
de Singel 28-32, I>eldcn; t/m 6
november, dl. t/m vr. 10.00-
17.00 uur, za. zo. en feestdagen
12.00-17.00 uur. Bij de exposi
tie verschijnt een catalogus
met het volledige tekeningen-
bezit van Ars.
jegens elkaar koesteren niet in
voelbaar wordt gemaakt door
het publiek steeds wantrouwi
ger te maken jegens de hele
voorstelling?
Laus Steenbeeke, Elsje de Wijn, Paul Hoes en Trudy de Jong (v.l.n.r.) in 'Allegro Barbaro' van Frans Strijards:
er werd hevig geacteerd. foto reyn van koolwijk