'Gods leiding ervaar je elke dag'
Kerk Samenleving
Leidse gereformeerde gemeente
in Nederland heft zichzelf op
1000
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071 -356443
BUITENLAND KORT
Wereldbank
Nobelprijswinnaar aartsbis
schop Desmond Tutu en
andere kerkleiders hebben
de Wereldbank en het In
ternationaal Monetair
Fonds (IMF) opgeroepen
radicale hervormingen door
te voeren. De instanties
moeten meewerken aan
een rechtvaardiger verhou
ding tussen rijke en arme
landen. Dit blijkt uit een
verklaring die ruim 200 bis
schoppen en andere kerke
lijke leiders hebben onder
tekend. Aanleiding voor
hun oproep is de vergade
ring van de Wereldbank en
het IMF begin oktober in
Madrid. De organisaties
dienen vooral programma's
en projecten te ontvouwen
die ten goede komen aan
de armen, aldus de verkla
ring. Zij moeten een duur
zame ontwikkeling propa-.
geren. Ook zouden zij de
schulden van de armste
landen moeten kwijtschel
den of op z'n minst dras
tisch beperken. Wereldbank
en IMF' moeten gedemo
cratiseerd worden en ze
moeten verantwoordelijk
heid tonen voor de mensen
en volkeren die op dit mo
ment de dupe worden van
bun beleid, aldus de verkla
ring.
Bisschoppen
De Slowaakse bisschoppen
conferentie heeft paus Jo
hannes Paulus II uitgeno
digd voor een nieuw bezoek
aan Slowakije. Een termijn
en programma worden na
bevestiging van de uitnodi
ging door het Vaticaan vast
gelegd, zo maakte de
woordvoerder van de bis
schoppenconferentie, jozef
Slamka, gisteren bekend.
Johannes Paulus II bracht
in 1990 voor het eerst een
bezoek aan Slowakije. Hij
bezocht dit land in het ka
der van een reis door het
toen nog onverdeelde Tsje-
choslowakije, kort na de
fluwelen revolutie. De bis
schoppenconferentie heeft
zich bij minister van onder
wijs Lubomir Harach erover
beklaagd dat confessionele
scholen nog in veel opzich
ten worden gediscrimi
neerd. Bestaansrecht noch
financiering zijn wettelijk
geregeld, liet ministerie
van onderwijs onderzoekt
momenteel de positie van
de scholen op geestelijke
grondslag. De minister be
reidt een wetsontwerp voor
waarin confessionele en
staatsscholen worden ge
lijkgesteld.
Gelovig
Van de Poolse bevolking
zegt 98 procent gelovig te
zijn. Dat blijkt uit een en
quête van de Poolse televi
sie. Van de ondervraagden
zei 86 procent minstens
eens per week naar de kerk
te gaan. Dertien procent
bezoekt nooit meer een
kerkdienst. Ouderen, bewo
ners van het platteland en
vrouwen zijn de trouwste
kerkgangers. Het vertrou
wen van de bevolking in de
Rooms-Katholieke Kerk is
bet afgelopen jaar flink ge
daald. Twaalf maanden ge
leden had nog meer dan 90
procent van de Polen ver
trouwen in de kerk. Nu
geldt dat nog voor slechts
twee derde van de bevol
king. Bijna 70 procent van
de ondervraagden sprak
zich uit tegen inmenging
van de kerk in de politiek.
Een even grote groep
meende dat priesters te
zeer zijn gepolitiseerd.
Slechts 3 procent meende
dat de kerk zich sterker
moet engageren met de po-
lillek.
Vrijgemaakte studenten Franciscus Gomarus
/n
eloof brengt
I mensen dichter
bij elkaar. Soms
gebeurt dat heel letterlijk.
Jeroen van Dommelen en
Hannelore Mak (inmid
dels: van Dommelen-Mak)
zaten op dezelfde middel
bare school in Rotterdam,
maar leerden elkaar pas
kennen toen ze allebei in
Leiden rechten gingen stu
deren en lid werden van
Franciscus Gomarus, de
vereniging van vrijgemaak
te studenten.
LEIDEN MONIQUE VAN EEDEN
'Vrijgemaakt' is de gebruikelijke
afkorting voor 'gereformeerd
vrijgemaakt'. De vrijgemaakte
kerk ontstond in 1944 met een
verklaring van professor K.
Schilder. „De vrijgemaakten
zijn niet liberaler of vrijzinniger
dan de Gereformeerde Kerk
waarvan ze zijn afgescheiden
vertelt Jeroen. „Ze hebben zich
juist afgescheiden omdat ze
recht in de leer verder wilden
gaan." Toen de vrijgemaakten
eenmaal een eigen kerk vorm
den, volgden al snel een eigen
dagblad, een eigen politieke
partij en een eigen studenten
vereniging. In iedere studenten
stad is er wel één.
De Leidse afdeling heet Fran
ciscus Gomarus, kortweg
Gomarus, en heeft rond de vijf
tig leden, die zichzelf Gomaria-
nen noemen. Zij komen samen
in het gebouw van de Gerefor
meerde Kerk aan de Heren
gracht 66. Elke donderdagavond
is er een lezing of een bijbel
kring. De bijbelkring wordt op
andere avonden in kleine
groepjes voorbereid. Zes keer
per jaar wordt de donderdag
avond gebruikt voor de leden
vergadering. Verder zijn er vere
nigingsweekends en wordt jaar
lijks de Dies (de 'verjaardag' van
een studentenvereniging) ge
vierd.
De Gomarianen ontmoeten
elkaar ook buiten de vereni
gingsavonden om. In de koffie
kamer van de universiteitsbi
bliotheek, bijvoorbeeld. Daar
naast kent Gomarus een rijke
traditie van eetafspraken en eet-
clubs. In hun studententijd
hebben Jeroen en Hannelore ie
der in een eigen eetclubje geze
ten. „Als één van de weinigen
had onze eetclub ook een
naarn", vertelt Jeroen. „Wij
heetten Spreuken 15, vers 17."
Wie die tekst opzoekt in de bij
bel, leest 'Beter is een gerecht
van groen kruid waarbij ook
liefde is, dan een gemeste os
met haat daarbij'. De eetclub
Spreuken 15, vers 17 heeft zes
jaar bestaan. Maar als de leden
één voor één afstuderen, gaan
werken en verhuizen, bloedt
zo'n clubje langzaam dood. Dat
lot onderging ook de club waar
Hannelore in zat.
Jeroen en Hannelore zijn in-
De kerk loopt leeg. Als de ouders het instituut nog niet de rug hebben toegekeerd,
doen hun kinderen dat wel. Tenminste, dat is wat veel mensen denken. Toch
wonen er in Leiden en omgeving ook jonge mensen die met overtuiging
betrokken zijn bij de geloofsgemeenschap van hun keuze. In deze aflevering van
de serie over 'gelovige jongeren' aandacht voor de vereniging van vrijgemaakte
studenten Franciscus Gomarus.
'Franciscus Gomarus' werkt nauw samen met andere christelijke studentenverenigingen, die zich onlangs aan
het begin van het studiejaar gezamenlijk presenteerden op de El Cid-markt. foto holvast/mark lamers
middels afgestudeerd en aan
het werk. Jeroen is 24, docto
randus in de politieke weten
schappen, en sinds kort verslag
gever bij EO's Tijdsein. Hannel
ore is 25, meester in de rechten,
en parttime secretaresse op een
advocatenkantoor. Ze hoopt dat
ze 'liever vandaag dan morgen'
als jurist kan gaan werken.
Voor Jeroen en Hannelore
spreekt het voor zich dat ze pro
beren dagelijks tijd vrij te ma
ken voor hun relatie met God.
Behalve bidden hoort daar ook
lezen in de Bijbel bij. Dat helpt
hen om 'dichter bij God' te le
ven. „Natuurlijk moet je er wel
de discipline voor kunnen op
brengen." Net als zijn vrouw
kent Jeroen 'slappe periodes',
waarin het contact met God tij
delijk minder is. „Als je na zo'n
slappe periode weer begint met
intensief bidden en bijbellezen,
merk je dat je echt welkom bent
bij God. Elke keer opnieuw."
Jeroen ervaart Gods leiding in
het leven van alledag. „In men
sen die je ontmoet, in telefoon
tjes die je krijgt. Je kunt dat na
tuurlijk ook toeval noemen,
maar dan mis je gewoon wat."
Hannelore is het met haar man
eens. Zij vult aan: „Er zijn ook
dingen waar je heel erg tegenop
ziet. Als je er vlak voor staat, of
er middenin zit. denk je 'Waar
om moet mij dit overkomen?'.
Achteraf blijkt dan dat het toch
goed voor je was, bijvoorbeeld
omdat je er veel van geleerd
hebt."
Bijzonder nuttig voor een
persoonlijke en sterke relatie
met God is de jaarlijkse natio
nale Réveil-week. Deze week is
bestemd voor christenen van al
le kerken, van alle leeftijden. Er
zijn verschillende aktiviteiten
voor de verschillende leeftijds
groepen. Veel muziek en vrolijk
heid, maar ook studie en serieu
ze gesprekken: 'één lange zon
dag'. „Na zo'n week ben je weer
enorm gemotiveerd om de bij
bel te lezen en goed te zijn voor
je medemensen."
Over de zin van evangelisatie
activiteiten zijn de meningen
van de christelijke studenten
verdeeld. Daarom doet
Gomarus als vereniging niets
aan evangelisatie. Wel zitten er
Gomarianen in de evangelisa
tiecommissie, een projectgroep
van de gezamenlijke Leidse
christelijke studentenverenigin
gen. De evangelisatiecommissie
organiseert lezingen, verspreidt
posters met opwekkende tek
sten, en onderhoudt een weke
lijkse boekentafel in de mensa.
Op de boekentafel ligt christelij
ke lectuur, die kan worden ge
leend of gekocht door belang
stellenden.
Niet alle christelijke studen
ten vinden het juist dat er
vanuit hun vereniging wordt ge
ëvangeliseerd. „Veel studenten
vinden dat de vereniging dient
om elkaar in het geloof op te
bouwen, en niet om naar buiten
te treden", legt Jeroen uit. „Of
ze zijn bang dat de interkerkelij
ke samenwerking problemen
veroorzaakt. Dan vragen ze zich
af naar welke kerk ze iemand
moeten sturen als hij bekeerd
is. Dat is volgens mij een nogal
theoretische kwestie." Blijkens
de poster op het raam van de
achterdeur horen Jeroen en
Hannelore bij de mensen die
vóór evangelisatie zijn.
„Natuurlijk", zegt Hannelore.
„Juist als student ben je in de
gelegenheid om mede-studen
ten te bereiken. En als iemand
zich bekeert, dan zorgt God wel
dat hij in de juiste kerk terecht
komt. Dat hoeft echt niet de
vrijgemaakte te zijn."
„Het beeld van 'wij zijn de
Ware Kerk', dat de vrijgemaak
ten vroeger hooghielden, begint
nu gelukkig een beetje te slij
ten", zegt Jeroen. „Hannelore
en ik zijn het er trouwens nooit
mee eens geweest. Je kunt beter
met andere christenen samen
werken om elkaar te bemoedi
gen en de wereld iets over te
brengen van Christus. Daar ligt
ook onze taak: zoveel mogelijk
mensen kennis laten maken
met de Bijbel."
Nog één leesdienst staat er voor komende zondag
op het rooster, maar dan is het echt afgelopen. De
gereformeerde gemeente in Nederland van Lei
den heft zichzelf op. Het ledental van de ortho
dox-protestantse geloofsgemeenschap was de af
gelopen jaren al sterk teruggelopen, maar het be
sluit tot opheffing werd onvermijdelijk door het
vertrek van de enige nog resterende ouderling, de
83-jarige L. van Leeuwen.
De Leidse gemeente telde vorig jaar nog slechts
34 leden en 24 doopleden. De kerkeraad bestond
uit één ouderling en twee diakenen. De laatste ja
ren werd gebruik gemaakt van de hervormde
Bethlehemkerk aan de Drifstraat, waarvan de
huurprijs voor de geloofsgemeenschap een zware
last vormde.
De Gereformeerden Gemeenten in Nederland
kwamen in 1953 voort uit de Gereformeerde Ge
meenten in Nederland en Noord-Amerika. De
'scheuring' ontstond in Gouda, waar de plaatselij
ke kerkeraad ernstige bezwaren had tegen de 'op
pervlakkige prediking' binnen de Gereformeerde
Gemeenten. De tegenstellingen concentreerden
zich rond de leer der uitverkiezing. De Leidse ge
meente werd op 18 maart 1954 geïnstitueerd.
Compacte geschiedschrijving
Joodse gemeente in Leiden
De geschiedenis van de Ne
derlands Israëlietische Ge
meente Leiden wordt op com
pacte wijze beschreven in het
boekje 'Joden in Leiden'. De
deze week verschenen uitgave
omspant drie bewogen eeu
wen. Het boekje is vooral be
doeld om de belangstellenden
tijdens de vele rondleidingen
in de Leidse synagoge iets tast
baars te kunnen meegeven.
Maar ook is het de bedoeling
om met de gebundelde infor
matie scholen en bibliotheken
te informeren.
Voor andere belangstellen
den is het boekje 'Joden in Lei
den' te bestellen door een be
drag van 7,50 gulden (inclusief
porto) over te maken op post
bankrekening 11.75.66 ten na
me van de penningmeester
van de Nederlands Israelieti-
sche Gemeente Leiden te
Leidschendam, onder vermel
ding van 'Boekje Joden in Lei
den'.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
AUS M&N Her BALU6TJE SR
iN ééK KSeR iNSL-AAT. CON
FRÈRE WEET DAT EEN
"WOLE-iN
OME."
in twee keer
heet een
"albatross:'..
en wat bek) je al6
je er 6? keer
over- doet 7
ESJ iN) DRIE
KEER HEET
EEN "FiiRDiE."
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgever^ Damiate bv
DIRECTIE 8.M. Essenberg, G.P. Arnold (adj), J
Kiel (ad)).
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN. R.D. Paauw. tel dag 9.30-
11.30 uur 071 -356215. of per post
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat82,2321 8M Leiden
Telefoon071-356356
POSTADRES
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam.benchten 071-323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma-vrij van 08 30-17 00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma.-vrij. van 8.30-17 00 uur:
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel071 -128030 bij vooruitbet. (ind. BTW)
per acc giro
per maand
per kwartaal 85.55
per jaar 329,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125.50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
ma t/m vrij: 18.00-19.30 uur.
zat. 10.00-12 00 uur Tel071 -143-241
29.30
I 84.55
328,30
HET WEER
Rustig najaarsweer
De laatste week van september
heeft het verregende imago van de
ze maand nog enigszins weten op
te vijzelen. Het ziet er niet naar uit
dat de grote portie hemelwater die
is gevallen nog voor het eind van-de
maand wordt aangevuld. Depres
sies, die het wekenlang op de Lage
Landen hadden voorzien, bemoei
en zich voorlopig maar zijdelings
met ons weer. Gisteren kreeg een
uitloper van het Azorenhogedruk-
gebied de gelegenheid zich over
West-Europa uit te breiden. Hier
door speelde het eeuwige conflict
tussen koude en warme luchtmas-
sa's zich keurig ten noorden van
ons land af. De aanvoer vanuit het
westen was van origine mild en
toen de zon in de middag vrij spel
kreeg was het puur genieten; bij
een matige bries werd het nog 16 a
17 graden.
In de heersende drukverdeling ver
andert er tot morgenavond niet
veel. Het zuiden van het land is
duidelijk beter af dan het noorden,
dat af en toe last heeft van een
frontale wolkenband op de Noord
zee. Voor het overige laat de zon
zich ook morgen wel zien, al is het
moeilijk in te schatten voor hoe
lang. De temperatuur blijft hoe dan
ook op een redelijk peil van 15 gi
den in bewolkte gebieden tot 18
graden tijdens langer durende zo
nige perioden.
Inmiddels is er wat meerduidelij'
heid gekomen omtrent de weers
ontwikkeling tijdens het weekein
de; de verschillende prognoses
stemmen in elk geval nu beter mi
elkaar overeen. Koudere, polaire
lucht die al enige tijd op de loer
ligt, komt via de Noordzee naar h
zuiden. De voorste begrenzing tre
vrijdagnacht van noord naar zuid
met wat regen. Daarachter is de
lucht veel droger en kouder.
Gelukkig remt een nieuw hoge-
drukgebied, onderweg van IJslani
naar West-Europa, de buienactivi
teit op de Noordzee af. Zaterdag
valt er nog een enkel buitje, maar
de opklaringen worden steeds bre
der. Als 's nachts de wind wegvali
in de van zeer noordelijke streken
afkomstige lucht, gaat het flink a
koelen: minima tussen 2 en 5 gra
den zijn vanaf zaterdagnacht mo
gelijk met vorst aan de grond. Ovi
dag is het vrij helder met niet vee
wind en maxima van 13 a 14 gra
den. Dit rustige najaarsweer houd
ook begin volgende week nog aan
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en nu en
dan regen, morgen kans
op sneeuw. Eerst nog veel
wind langs de westkust.
Maximumtemperatuur uit
eenlopend van 5 graden in
het noorden tot 12 graden'
in de omgeving van Oslo.
Zweden:
Half tot zwaar bewolkt en
voornamelijk in het zuiden
enkele buien. Geleidelijk
afnemende wind. Middag-
temperatuur tussen 5 gra
den in het noorden en 12
ten zuiden van de grote
Denemarken:
Wolkenvelden en nu en
dan regen of motregen.
Middagtemperatuur onge
veer 12 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
In het noorden vrij veel bewolking en in
Schotland, later ook in Wales nu en dan
regen. Elders perioden met zon en
droog. Middagtemperatuur ongeveer 12
graden in Schotland; elders omstreeks
17 graden.
België en Luxemburg:
Perioden met zon maar ook wel eens
wolkenvelden. Droog. Middagtempera
tuur ongeveer 18 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Droog en flinke zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur ongeveer 20 graden.
Portugal:
Flinke zonnige perioden en kans op een
lokale onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 26 graden.
Madeira:
Flinke perioden met zon en overwegend
droog. Middagtemperatuur ongeveer 23
graden.
Spanje:
In het noordwesten, en mogelijk ook el
ders in het westen, droog en van tijd tot
tijd zon. Elders veranderlijke bewolking
en voornamelijk in het zuiden en oosten
veel regen, soms ook onweer. Middag
temperatuur ongeveer 25 graden, bij
langdurige neerslag lager.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en vooral op de noor
delijke stranden een kleine kans op een
bui. Middagtemperatuur ongeveer 25
graden.
Marokko:
Westkust: in-het zuiden zonnige perio
den. Naar het noorden toe meer bewol
king en een enkele regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur op de stranden
ongeveer 22 graden.
Tunesië:
Eerst nog enkele wolkenvelden maar la
ter vrij zonnig en droog. Aan zee mid
dagtemperatuur rond 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Droog en overwegend zonnig. In het
zuidoosten, in de Languedoc, toene
mende kans op een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur ongeveer 25
graden.
Mallorca en Ibiza:
Half tot zwaar bewolkt en enkele regen-
of onweersbuien, "s Middags bij opkla
ringen temperatuur rond 27 graden.
Italië:
Overwegend zonnig en droog. Alleen bij
Rimini eerst nog kans op een bui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 27 graden.
Corsica en Sardinië:
Droog en flinke zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur ongeveer 28 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig, maar in het noorden eerst wat
meer bewolking en kans op een bui. Op
de stranden middagtemperatuur rond
28, landinwaarts iets boven de 30 gra-
Turkije en Cyprus:
Droog en overwegend zonnig, maar bij
de Dardanellen eerst nog kans op een
bui. Middagtemperatuur op de meeste
stranden tussen 27 en 30 graden.
Duitsland:
Perioden met zon en droog. In het uiter
ste noorden wolkenvelden en plaatselijk
regen of motregen. Middagtemperatuur
ongeveer 20 graden, in het noorden en
kele graden lager.
Zwitserland:
Perioden met zon en droog. Middagtem
peratuur ongeveer 21 graden, in het zui
den later tegen de 25 graden.
Oostenrijk:
Eerst nog enkele wolkenvelden maar van
het westen uit flink wat zon. Droog.
Maximumtemperatuur ongeveer 21 gra
in het noorden bewolking en nu en dan
regen. Naar het zuiden toe droog en van
tijd tot tijd zon. Middagtemperatuur van
14 graden langs de Oostzee tot 20 in
het zuiden.
-w warmtefrort
urn
qra,„,IUVV
T* koufront
opklaring
Gif hiï«'
L lagedruk
H hogedruk
19 tempe.aluu
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.38 Zon onder 18.1
Maan op 00.42 Maan onder 15./
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 10.38
Laag water 05.56 18.25
Weerrapporten 28 september 19 uur:
Amsterdam onbew.
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
half bew.
licht bew w 6
licht bew. zw3
wzw4 16 5 0
half bew
licht bew
licht bew.
licht bew.
Innsbruck half be
Istanbul onbew
Klagenfurt licht bt
Kopenhagen regen
Las Palmas licht tx
Madrid
Malaga
Mallorca
licht bew
onbew
licht bew.
Oslo half bew
Parijs half bew.
Praag licht bew,
Rome licht bew.
Split regen
Stockholm onbew
Warschau onbew
Bangkok regen
Buenos Aires half bew.
Casablanca licht bew.
Johannesburg onbew
Los Angeles half bew
New Orleans onbew
New York zwaar bew./
Tel Aviv onbew.
regenbui^
Vancouver licht be
iw2 24 15
ino2 21 15
erand 17 10
1
vzw 1 29 19
vzw 6 16 11
zol 18 13
21 13
30 19
23 15
12 7
26 19
28 17
23 16
18 10
16 10
23 12
24 13
22 18 311
30 21
17 11
17 14
23 15
12
1 18 11
35 26
17 13
2 22 16
32 24
'1 32 20 011
2/ 32 16
w6/ 23 16
w 1 30 23
21 19 26
31 21 12
>5 30 20 KJ
19 12 Oi
HEINZ
a/V HE'A/Z f WA T HEB JE
EEA/ Wtoote BOEtCB/VErA S T
VOO/2 we <SET/W\W\EG&
