stem'
onder
elkaar hebben geen
'Doven
ie een bord aan de muur heeft, moet dokken
'Engedieren o Beestenspul
Dure 'kromme'
voldoet aan eisen
Het Gesprek van de Dag
Clubdag Kids
for Animals
op Duinrell
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1994
'Aaien doe je ze maar in de speelgoedwinkel'
Een uit de hand gelopen hobby. Zo om
schrijven Peter Hemerik en Ron van der
Putten hun verzameling 'enge' dieren die
ze zelf onderhouden. Hun passie voor de
ze dieren is groot, en hun liefde delen ze
graag met anderen. Allebei staan ze het
komend weekend op Beestenspul met
hun collectie 'vreemde huisdieren'. In hun
stands zijn onder andere kaaimannen,
boa-constrictors, wasbeerhonden en vo
gelspinnen te zien. „Nee, aaien kan je ze
beter niet," zegt Peter van dierenspeciaal
zaak Parva van de Herenstraat in Leiden.
„Daarvoor moet je maar naar een speel
goedwinkel gaan."
Peter Hemerik houdt zijn dieren in hok
ken in de huiskamer. In zijn terrarium
krioelen zijn vogelspinnen. „Hoe giftig ze
zijn weet ik niet, ik ben nog nooit door ze
gebeten." Op een glazen kast naast zijn
tafel staat een aquarium met daarin een
baby-kaaiman. In de kast zit zijn boa.
„Die boa heb Ik al twee keer verkocht,
maar iedere keer krijg ik hem weer terug.
De mensen weten gewoon niet hoe ze
met zo'n beest om moeten gaan. Nu
houd ik hem zelf maar." En hij streelt de
wurgslangliefkozend.
Ron van der Putten is waterschapsambte
naar en lid van de Vereniging van liefheb
bers van Exotische Zoogdieren (VEZ). Hij
heeft heel wat dieren thuis of in zijn hok
ken nabij Hazerswoude-Dorp. De Leider
dorper is onder meer de trotse eigenaar
van twee wasbeerhonden (wilde honden
met het uiterlijk van een wasbeer), bever-
ratten, fretten en binnenkort zelfs een
goudjakhals. Maar ook drie doodgewone
tekkels lopen rond op zijn erf. Hij heeft
dezelfde diervriendelijke instelling als He
merik: „Als mensen zich geen raad meer
weten met een bijzonder dier, kunnen ze
me midden in de nacht wakker bellen.
Dan kom ik het direct halen."
De twee liefhebbers zien de onkunde van
mensen met bijzondere dieren als een
groot probleem. Van der Putten: „Ze ko
pen ze vaak heel impulsief. Zo van, dat is
apart, die wil ik hebben. Maar na een tijd
je krijgen ze problemen met zo'n beest. Je
kan er niet mee spelen, de dieren doen
weinig of soms zijn de mensen zelfs bang
voor hun eigen dier." Peter Hemerik heeft
om deze reden ook geen reptielen in zijn
dierenwinkel. „Dan zeggen de mensen,
oh wat leuk, maar verder denken ze niet.
Die dieren zitten er uiteindelijk mee.
Daarom h«b ik ook zo'n hekel aan die Vo
geltjesmarkt."
Hun aanwezigheid morgen en overmor
gen in de Groenoordhallen. zal dan ook in
het teken staan van de voorlichting aan
mensen. Ze zullen geen dier verkopen,
hoogstens bemiddelen in de handel of
ruil van 'moeilijke' beesten. Beiden heb
ben door hun jarenlange ervaring met
exotische dieren kennis voldoende in huis
om welk dier dan ook een goed leven te
kunnen bieden. „Want daar gaat het om,"
zegt Van der Putten. En hij verontschul
digt zich nog voor het hok van zijn vos,
waar wat uitwerpselen liggen. „Normaal
is dat niet zo hoor, dan is het schoon.
Maar ik heb het nu gewoon effetjes te
druk met Beestenspul."
TIM KORENHOFF
Wereldddovendag in Zoetermeer
Niet alleen de Groenoordhallen
in Leiden staan dit weekeinde
in het teken van het (huis)dier.
ook bij het attractiepark Duin
rell in Wassenaar staat zondag
het (knuffel)beest centraal, kids
for Animals, de jeugdafdeling
van de Nederlandse Vereniging
tot Bescherming van Dieren,
houdt namelijk daar zijn club
dag. De verkiezing van het lief
ste knuffeldier van Nederland
behoort tot de hoogtepunten
van de dag.
De club van jeugdige dierenbe
schermers telt intussen al
15.000 leden. Die lopen zich,
rond Werelddierendag, het vuur
uit de sloffen bij een sponsor
loop om geld bijeen te garen
voor het Berenbos van de die
rentuin in Rhenen. I let geld van
een recente actie, 10.000 gul
den. wordt aanstaaande zondag
op de clubdag aan de stichting
AAP overhandigd.
De clubdag begint om 10.00 uur
en het park is voorleden van
kids for Animals gratis toegan
kelijk.
Bananen op de lat. Alles gaat volgens het boekje.
FOTO HOLVAST/MARK LAMFRS
„Waarom zijn de bananen krom?", zong volkskomiek André van
Duin jaren terug al. Omdat ze recht niet in hun schil passen, zegt
de volkswijsheid. De Europese Unie heeft nieuwe normen aan de
banaan gesteld. Ze mogen niet al te krom zijn, moeten minstens 14
centimeter lang zijn en 27 millimeter dik. En dan hebben we het
vooral over zogenaamde dollarbananen uit Midden- en Zuid-Ame
rika.
We togen maar eens gewapend met een meetlat naar de Leidse
woensdagmarkt om onze gele vrienden aan een onderzoekje te on
derwerpen. Met volle medewerking van de marktkooplui, die ons
de trossen hilarisch en ruimhartig-toewierpen.
And here are the results of the Dutch jury. I )e Leidse marktbanaan is
gemiddeld tussen de 18 en 22 centimeter lang en heeft een omvang
van zo'n dikke drie centimeter. Maar o,\vat zijn ze soms krom, te
krom. Al merkt een marktbezoeker op 'dat hij nooit een rechte ba
naan zal kopen'. Dus de EG-norm is een onzinnige óf het is een on
mogelijke eis.
„Waar bananen vandaan komen? Nou, uit de doos natuurlijk", zegt
een marktmedewerker met gevoel voor logica. En de prijs van de
banaan op de Leidse markt is wisselend. De Eyffes uil de Domini
caanse republiek is 3,98 gulden per kilo, DeCniquita uit Gosta Rica
1,98 gulden, de Turbana uit Columbia 2,98 gulden en de Banacol
uit Equador 2,98 gulden. Het publiek vindt de banaan heden ten
dage duur. De Chiquita is zo goedkoop, omdat de marktkoopman
uitverkoop houdt.
Maar welke prijs je ook betaalt, je krijgt er geen kleine banaan voor
in de maag gesplist. De centimeter kan dan ook gauw achterwege
blijven.
Marktkoopman Dool weet wel waarom de bananen krom zijn. Ze
groeien naar de zon toe. Dool noemt de EG-eisen 'waanzinnig. Veel
te scherp afgemeten'. Dool, die een kolossale banaan van 25 centi
meter heeft liggen, snapt wel wat er aan de hand is. „Ze willen quo
ta verminderen, om de prijs te laten stijgen. Al weet ik niet wie er
rijk van worden."
Dool zegt dat de prijs van de banaan in Nederland de laatste tijd zo
gestegen is, omdat die jarenlang te goedkoop was. „In Spanje be
taalde je tien jaar geleden al zes gulden per kilo." Toch moeten ze
van Dool niet duurder worden. „I )an koop ik ze niet meer in."
Een ander zegt rnaar negen gulden te verdienen op een doos van
45 gulden inkoop. „Ik kan ze niet duurder maken. I lij wijst er op
dat ervoor bananen juist oen grote markt is opengegaan: die van
het Oostblok en Rusland. De kleine bananen, 'Canarische banaan
tjes' gaan 'allemaal naar Engeland toe'.
Een medewerker van Kruts stelt dat de nieuwe EG-normen niets
uitmaken. „De banaan verkoopt toch wel." Er wordt gerept van de
overvloed aan bananen. En of we wel weten dat er 35 soorten zijn,
waaronder hak- en frituurbananen. „In sommige landen worden
bananen tegen hoge kosten verbouwd. Jamaica, Trinidad. Maar in
de meeste landen is de produktie goedkoop, en het zijn allemaal
Amerikanen die er achter zitten. De bedrijven Chiquita en Fyffes
beheersen 90 procent van de wereldmarkt."
Als we de markt verlaten, klampt een bezoekster ons aan. Ondanks
die centimeter. Of we het weten. „Mijn dochter is bioloog en ik ben
milieubewust. Bij het kappen van de Chiquita-bananen krijgen de
boeren formaline van de messen op hun armen. En dat geeft uil -
dag."
Een andere marktbezoeker meldt ongevraagd geen goed woord
over te hebben voor de Europese Unie. „Die club, die is er niet voor
ons. Is alleen maar voor een kleine groep die er belang bij heeft. Ik
wil een goedkope banaan. Zo simpel is dat."
EMIEL FANGMANN
Peter Hemerik en zijn
boa. Hij kreeg de
slang al twee keer te
rug.
FOTO HENK BOUWMAN
soortgelijke baan te vinden.
Toen heb ik MBO-inrichtings-
werk gedaan. Dat zou twintig
jaar geleden nog onmogelijk
zijn geweest, maar de laatste
tijd krijgen doven wel meer de
tijd om hogere opleidingen te
volgen. Toen kwam mijn droom
om groepsleider te worden uit."
Hij werkt nu met dove jongeren
met gedragsmoeilijkheden en
erkent wel dat doven met een
heroep weinig promotiemoge
lijkheden krijgen. „Ze kunnen
bijvoorbeeld niet telefoneren."
Het is een vreemde vraag, maar
hebben ze enig idee wat muziek
is? „Nee", zegt Wim. De Alphe-
naar is voorzitter van de We-
relddovendag, die als thema
'Samen leven' heeft. „Maar we
hebben op werelddovendag wel
een disco. Dan hebben we ge
luidsversterking nodig om de
trillingen te kunnen voelen."
„Wie niet horen wil, moet maar
voelen", merkt Paul droog op.
„Nee, een band mag zo vals
spelen als hij wil."
Hij zong vroeger wel voor zijn
jonge kinderen versjes op zelf
bedachte melodieën. „Maar
toen gingen ze eenmaal naar
school en zeiden ze dat ik vals
zong", lacht hij. Betsy: „Onze
kinderen zijn horend, dus heb
ben we radio en platenspeler
gekocht."
Maar doof zijn heeft ook voor
delen. Paul, lachend: „Als jullie
door hevig onweer je ogen niet
kunnen dichtdoen, slapen wij
rustig verder."
Werelddovendag. Met onder
meer exposities, workshops,
toneel, modeshow, forum. Za
terdag 24 september 1994 in
Zoetermeer. In Congres-Wijk
centrum'Meerzicht'. 10.00-
2.00 uur. Uiterwaard 1Zoeter
meer-wijk 16.
EMIEL FANGMANN
lijking dienen. Als school moet
je toch laten zien wat voor dien
sten je aanbiedt? We zijn een
stichting, we hangen zo'n bord
niet op uit winstbejag. Een
school is een vorm van sociale
voorziening. Het gaat ons wat
ver om dat te belasten."
De Bie kent die geluiden. Maar
de wet is de wet, betoogt hij
gloedvol. Kunnen we er dan van
uit gaan dat ook de belasting
dienst, de politie en het Acade
misch Ziekenhuis worden aan
geslagen? Per slot van rekening
hebben zij óók hun naam op de
gevel staan. „In principe gaat
het om alle aankondigingen",
houdt De Bie vol. „Laat ik dit
zeggen: om doelmatigheidsre
denen kan de heffing ook wel
eens achterwege blijven. In het
geval van een gemeente-instel
ling lijkt me dat logisch. De ge
meente legt zichzelf natuurlijk
geen belasting op. Maar op de
namen van belastingplichtigen
kan ik en mag ik niet ingaan."
Dan zelf maar eens rondvraag
gedaan. Bij de Belastingdienst
aan het Stationsplein hebben ze
geen flauw idee of ze reclame
belasting moeten betalen voor
de tekst op de gevel. „Ik denk
dat zoiets via het Ministerie van
Financiën loopt", meldt een
van de vele woordvoerders die
worden ingeschakeld bij het be
antwoorden van de vraag.
Winneke Logt is werkzaam bij
de centrale directie voorlichting
van het ministerie en houdt
zich met name bezig met voor
lichting over de belastingdienst.
„Ze zijn het hier voor me aan
het uitzoeken." Daar blijft het
dan ook bij. Een antwoord komt
er niet.
Bij de Leidse politie is het van
het zelfde laken een pak. Voor
lichter Ton Stuifbergen heeft
geen idee of reclamebelasting is
verschuldigd aan de gemeente.
„Maar dat zoiets zou gelden
voor politie en brandweer kan
ik me eerlijk gezegd niet voor
stellen. We zijn natuurlijk niet
echt een nutsbedrijf, maar wel
een vergelijkbare instelling."
En dan het AZL. Voorlichter
Dirk Ketting klappert even met
zijn oren als hij van de reclame-
helasting hoort. „Dat logo heeft
niks met reclame te maken. Het
is bewegwijzering, een plaats
aanduiding van waar het AZL
zich bevindt. Het AZL is een
non-profit-instelling. We hoe
ven dan ook geen reclamebelas
ting te betalen."
Begrijpelijk commentaar, maar
zoals De Bie reeds vermeldde
zit de wet anders in elkaar. Die
maakt geen onderscheid in het
soort uitingen. Ketting maar
ween „Dan nog. We betalen
FOTO'S LOEK ZUYDERDUIN
niet. Of ik dat zeker weet? Nou,
we stellen ons in elk geval zo
op. Denk ik. Ik kan me tenmin
ste voorstellep dat dat de hou
ding zou zijn van de Raad van
Bestuur."
Daarmee is de informatie
stroom opgedroogd. Maar als u
het voor u zelf zeker wilt weten,
beste lezer, pak dan de rolmaat
of de centimeter. En kijkt u als
tublieft uit met het ophangen
van borden als Hulde rum het
bruidspaar en Welkom thuis.
HERMAN JOUSTRA
Karin Kok, het
echtpaar Betsy
en Paul Wage
naar en Wim
Maljers zitten in
het bestuur van
de Werelddo
vendag, die
morgen wordt
gehouden. „On
der doven heb je
direct contact
met elkaar."
Ze leven in stilte. Vroeger wer
den ze 'doofstom' genoemd.
„Maar dat accepteren we niet
/neer. Het is een raar begrip,
want we kunnen praten. We
kunnen alleen niet horen", zegt
Paul Wagenaar.
Wagenaar, zijn vrouw Betsy, Ka
rin Kok en Wim Maljers zijn vier
van de in totaal achtduizend
doven die Nederland telt. Het
viertal maakt een weerbare in
druk en zit in het bestuur van
de Werelddovendag die zater
dag in Zoetermeer wordt ge
houden. Hoewel de vier redelijk
kunnen liplezen en allen vrij
goed te verstaan zijn, staat een
doventolk de interviewer bij
met haar gebarentaal.
„Als mensen stotteren lopen
anderen niet weg, als mensen
doof zijn wel. De kwestie is dat
mensen goed naar dove men
sen moeten luisteren", zegt Bet
sy Wagenaar. De doven vormen
onderling een kleine wereld.
„Bij de horenden accepteer ik
niet dat ik doof ben, maar dat ik
slechthorend ben. Bij de doven
accepteer ik het wel", illustreert
Karin Kok, die cursusleidster is
voor horenden die met doven
moeten communiceren.
„Grote gemis is dat je niet 100
procent kunt functioneren in de
maatschappijzegt Betsy.
„Doven komen veel informatie
te kort. Je moet zelf actief zijn
om daaraan te komen. Met
brieven, fax, de teksttelefoon."
Karin: „De meeste doven leven
teruggetrokken." „Doven zijn
snel moedeloos, omdat ze om
aandacht van horenden moeten
vragen", zegt Wim Maljers.
De doven kunnen niet zonder
hun gebarentaal. „Doven onder
elkaar hebben geen stem. Geba
rentaal, het aanraken van het li
chaam, lichtsignalen zijn be
langrijk", zegt Wim. „Onder
doven heb je direct contact met
elkaar", zegt Karin. „Op onze
school vroeger was gebarentaal
verboden. Onderwijzers dach
ten dat het ons zou isoleren van
de horende maatschappij", ver
telt Betsy.
Ze zegt dat het wel frustrerend
kan zijn. „Met name vroeger
kwamen mensen in psychische
problemen. Het onderwijs heeft
nu ingezien dat het nodig is ge
barentaal te leren. En ouders
gaan een cursus volgen om hun
dove kinderen te kunnen ver
staan." Betsy zegt dat veel
doven frustraties hebben. „En
dan is het moeilijk om de pro
blemen bij een hulpverlener te
verwoorden. Daar moet dan
weer een tolk bijkomen." En
een tolk is eigenlijk een levende
robot, vindt Paul. „Een tolk kan
niet vertellen wat er emotioneel
in een dove omgaat."
Soms bevinden ook zij zich in
een isolement. Betsy: „Je wilt
bijvoorbeeld graag naar een le
zing of congres, waarover je in
de krant hebt gelezen. Dan kan
dat niet als je geen tolk hebt.
Daarvan zijn er niet veel. Je
hebt dan horende vrienden met
ondersteunende gebaren no-
dig."
De televisie is een ander 'pro
bleem'. „De ondertiteling van
programma's. Daar heb ik over
naar de NOS geschreven. Wij
willen meer inspraak. RTL 4 zei
ons dat ze niets ondertitelde:
'wij zijn commercieel'. Maar wij
zijn een vergeten groep. En
waarom beschouwt de belas
tingsdienst ons wel als gelijk
waardige personen?" zegt Betsy
verongelijkt.
Het viertal is op dovenscholen
geweest. „Waar anders?", vraagt
Paul Wagenaar zich af. Hij heeft
geen baan, Wim Maljers wel.
Die was eerst computeropera
tor. „Toen ging het bedrijf fail
liet en lukte het niet om een
^lsof het een boete voor een
botloodventer betreft. Scholen
gemeenschap Emily Knappert
Jnoet Leiden zesduizend gulden
^betalen omdat zij op liefst drie
plaatsen in de gemeente zo-
-jnaar haar naam in al zijn
naaktheid aan den volke toont,
up de gevels van haar drie ge
spouwen namelijk. Je zult als ar
geloos voorbijganger toch maar
r lastiggevallen worden door zo'n
ntnbedekt bord. Leiden vindt
daarom een boete wel op zijn
^plaats. Alleen noemt de ge-
daarop een openbare aankondi
ging die zichtbaar zijn vanaf de
openbare weg. Alleen voorwer
pen die kleiner zijn dan een hal
ve vierkante meter worden niet
in de heffing betrokken."
De meeste naambordjes vallen
daar niet onder. Maar pas op!
„De strekking van de aankondi
ging doet er niet toe. Of dat nu
is Koop brood bij bakker Jansen,
of een bord met een P met een
dakje erboven dat is bedoeld
om aan te geven dat zich daar
een parkeergarage bevindt. De
neente zo'n boete met een
Tiendelijk woord reclamebelas-
Dg
)e vraag is alleen: wie moet er
tou precies die gemeentebelas-
ing betalen? Kunt u, lezer, met
ten eenvoudig naambordje op
Ie deur, een aanslag verwach-
en? Waarschijnlijk niet. P. de
lie, van gemeentelijke belas-
ingzaken, doet voor u even de
eclamebelasting uit de doeken.
De term is misschien een
eetje onduidelijk. Het gaat om
Ttelasting voor voorwerpen met
wet maakt wat dat betreft geen
onderscheid."
Daarom is bijvoorbeeld ook
scholengemeenschap Emily
Knappert de pineut. Directeur
Piet Geurts, directeur van scho
lengemeenschap vindt het maar
vreemd. „Geld is het probleem
niet. Het gaat om het principe.
We vinden het vreemd dat de
overheid van mening is dat het
hele onderwijs onvoldoende
duidelijk is voor wie het is be
doeld en tegelijkertijd belasting
heft op borden die ter verduide-
