Vredige landing VS
is i nss
s
i
T IS DE WEEK
VAN DE BEZ0R6ER.
Buitenland
Nep-paleis Berlijn gesloopt
jgjg j
Afghaanse strijd wijkt voor gebed
Ingvar Carlsson vormt
nieuwe regering Zweden
Rasmussen heeft wind mee in Deense verkiezingen
Grens Bosnië en Servië
volgens waarnemers dicht
Aantal doden door roken
stijgt de komende jaren
Israël en Syrië onderhandelen over vrede
Bloedbad in Peking
KIJK VANAVOND OM
5 VOOR 8 NAAR RTL 4.
ilNSDAG 20 SEPTEMBER 1994
a.p i- \r a
Press OPA Deutsche Prc-.se AggffaT CPD Geassocieerde Pers Diensten Ind Th<
Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter UPl United Press I
Franse minister verdacht van corruptie
parus L)e Franse minister van industrie. Gérard Longuet. zal
mogelijk op korte termijn in staat van beschuldiging worden ge
steld wegens corruptie. Een onderzoek naar de financiering van
zijn luxueuze buitenhuis in St. Tropez zou hebben uitgewezen
dat de minister zelf amper de helft van de bouwkosten heeft be
taald.
- Kanaaltunnel gaat proefdraaien
ionden Eurotunnel, het bedrijf dat de Kanaaltunnel exploi
teert. heeft de reisbranche, de aandeelhouders en journalisten
uitgenodigd in oktober hun auto's de tunneltrein op te rijden
voor proefritten die eigenlijk al voor eerder deze zomer op het
programma stonden. Eurotunnel wil nog altijd niet zeggen vanaf
wanneer gewone reizigers van de Kanaaltunnel gebruik zullen
kunnen maken. Verwacht wordt dat dit vanaf half november het
geval zal zijn.
Reuzenpanda werpt derde jong
hong kong De achttienjarige reuzenpanda Qingqing heeft in
de Zuidchinese provincie Fukian een jong gebaard. Chinese me
dia meldden gisteren dat de geboorte van het ruim anderhalve
kilo wegende jong uitzonderlijk is door de hoge leeftijd van de
moeder. Bovendien is het het derde jong van Qingqing. De reu
zenpanda leeft in een onderzoekscentrum in Fuzhou, waar de
uiterst zeldzame en zich spaarzaam reproducerende reuzenpan-
da's worden verzorgd en zo mogelijk gefokt.
Tamils vallen marine Sri Lanka aan
colombo Tamil-rebellen hebben vannacht in het noordwesten
van Sri Lanka een marineschip aangevallen. Tot dusver zijn vol
gens militaire bronnen slechts tien van de zestig opvarenden uit
zee gered. Gevreesd wordt dat de overigen zijn omgekomen. De
rebellen vechten voor een eigen staat voor de 2.5 miljoen Tamils
in het noorden en oosten van het eiland. De aanslag kan de vre
desbesprekingen die de nieuwe regering van het land met de re
bellen wil voeren, in gevaar brengen.
Sancties tegen Haïti blijven voorlopig gehandhaafd
Zonder dat een schot gelost is, zijn duizenden Ameri
kaanse soldaten gisteren begonnen aan de bezetting van
Haiti. Terwijl de bevolking een afwachtende houding
aannam, werden de soldaten volgens bevelhebber luite
nant-generaal Hugh Shelton door de Haïtiaanse militai
ren 'hartelijk ontvangen'. De komende week zal de Ame
rikaanse troepenmacht voor 'Operatie Handhaaf Demo
cratie' tot 15.000 soldaten worden uitgebreid.
washington-port-au-prince
hans de bruun correspondent
Eenheden van de 10-de Bergdi-
visie landden gistermorgen het
eerst op het vliegveld van de
hoofdstad Port-au-Prince. Zij
werden verwelkomd door een
delegatie van de Haïtiaanse
strijdkrachten. Daarna werden
in vele golven met helikopters
totaal tweeduizend soldaten
aan land gezet die afkomstig
waren van de vliegdekschepen
America en Eisenhower die in
de baai van Port-au-Prince voor
anker liggen.
Zij moeten toezien op uitvoe
ring van het akkoord dat zon
dagavond is gesloten over het
vertrek van de militaire junta,
die sinds 1991 aan de macht is.
Dat kwam tot stand door de be
middeling van een delegatie on
der leiding van oud-president
Jimmy Carter. Junta-leider lui
tenant-generaal Raoul Cédras
heeft beloofd uiterlijk op 15 ok
tober te zullen aftreden. Daarna
zal de in 1990 gekozen presi
dent Aristide weer naar Haïti te
rugkeren.
Volgens Shelton zijn de troe
pen 'geen bezettingsmacht,
maar hier om te helpen bij het
herstel van de democratie'. De
soldaten zullen de komende
week uitzwermen over het land,
en proberen de paramilitaire
eenheden te ontwapenen die de
afgelopen jaren hebben gezorgd
voor een waar terreurbewind
onder de aanhangers van Aristi
de.
President Bill Clinton kreeg
gisteren in Washington grote
bijval voor zijn aanpak van de
Haïtiaanse crisis. Veel van de lof
kwam neer op Jimmy Carter, en
diens delegatieleden ex-gene
raal Colin Powell en senator
Sam Nunn. Volgens een enquê
te vindt nu 51 procent van de
Amerikanen dat Clinton juist
gehandeld heeft door te dreigen
met een invasie van Haïti. Een
meerderheid stemt nu ook in
met het sturen van troepen om
de orde in Haïti te handhaven.
De economische sancties te
gen Haïti blijven voorlopig van
kracht. Na overleg binnen de
Veiligheidsraad zei de Ameri
kaanse ambassadeur bij de VN,
Madeleine Albright, dat nog op
'het tijdschema' voor opheffing
van de strafmaatregelen wordt
gestudeerd. Zij zinspeelde erop
dat er in het overleg menings
verschillen zijn gebleken tussen
landen die de sancties willen
opheffen, en landen die de
sancties slechts willen opschor
ten.
De VN-gezant voor Haïti,
Dante Caputo, heeft ontslag ge
nomen. Hij heeft daartoe beslo
ten uit verontwaardiging over
de handelwijze van de regering
van de Verenigde Staten, die
hem niet heeft geraadpleegd
noch geïnformeerd over de on
derhandelingen met de militai
re leiders in het Caribische land.
V-:
Lu*
berlun Werklieden zonder hoogtevrees verwijderen de laatste stukken kanvas van het geraamte van
het levensgrote nep-stadspaleis in Berlijn. De constructie stond vijftien maanden lang in het hartje van
voormalig Oost-Berlijn op de plek waar tot 1950 het echte Hohenzollern paleis stond. In dat jaar werd
het gebouw door Duitse communisten vernietigd. Een groep Berlijners wil dat het paleis wordt her
bouwd. FOTO REUTER REINHARD KRAUSE
Regen en rovers
bedreigen oogst
Franse wijnen
BEAUNE-BORDEAUX AFP-Rtr
stockholm rtr-dpa
De vooraf al veel geprezen wijn
oogst in de Bourgogne wordt
door de zware regenvalvan af-
-fgelopen week bedreigd. Om de
hoogwaardige oogst te redden,
blazen helicopters vanaf een
meter hoogte de wijnranken
droog om te voorkomen dat
vocht de druiven aantast. Phi
lippe Trollat, wetenschappelijk
medewerker van de Bourgondi
sche Wijnraad, zei gisteren dat
de omstandigheden voor de
oogst van 1994 tot vorige week
perfect waren. Door de regen
kunnen er schimmels in het ge
il was ontstaan. Het oogsten is
vlak voor het weekeinde in het
zuiden van Bourgondië (Cóte
d'Or) begonnen. Volgens Trollat
is vooralsnog al het geoogste
van goede kwaliteit.
In het afgelopen weekeinde
leverde bij Bordeaux een 'crimi
nele oogst' voor een half mil
joen gulden aan grands cros op.
Honderden flessen Bordeaux
wijnen van de beste soort wer
den uit de kelders van een han
delshuis gestolen.
reid zijn een coalitie aan te gaan
met de SDP. Carlsson gaf echter
zondag de hint dat hij zal pro
beren te regeren zonder duide
lijke coalitie-afspraken en op
een basis van steeds wisselende
meerderheden. Ook liet hij we
ten aan samenwerking met de
Liberalen de voorkeur te geven
boven die met de Groenen of de
communisten.
De grootste winnaars bij de
parlementsverkiezingen zijn de
vrouwen. Op 41 procent van de
zetels in het parlement zal
straks een vrouw plaatsnemen,
het grootste contingent vrouwe
lijke parlementariërs dat een
westers land ooit heeft gekend.
De sociaal-democraat Ingvar
Carlsson is gisteren door de
voorzitter van het Zweedse par
lement Ingegerd Troedsson be
noemd tot formateur. Hij mag
een nieuwe regering vormen.
Premier Carl Bildt had eerder
op de dag het ontslag van zijn
conservatieve regering inge
diend, na de nederlaag bij de
parlementsverkiezingen van
zondag. Carlsson zal naar ver
wachting een minderheidsrege
ring vormen die op 7 oktober
steun zal zoeken in de Riksdag.
De communisten en Groenen
hebben aangegeven dal zij be-
BELGRADO AP
Ideale banaan
is veertien
centimeter lang
Het kon niet uitblijven. Na een
algemene standaard voor de
kromming van de komkom
mer en de grootte van het con
doom is nu ook de banaan aan
een Europese norm onderwor
pen. De ideale banaan 'klasse
extra' is 14 centimeter lang, 27
millimeter dik en 'niet abnor
maal krom'. Dat heeft de Eu
ropese Commissie in Brussel
officieel vastgelegd. De door
gewinterde ambtenaar van de
Europese Unie haalt er zijn
schouders over op. „We heb
ben nu eenmaal normen no
dig", zegt één van hen, „zelfs al
zouden we bepalen dat een ba
naan eruit behoort te zien als
een fiets. Je moet een basis
hebben."
In Brussel werd gisteren al
voorspeld dat er verzet tegen
de nieuwe bananennorm zal
komen. Duitsland, sinds de
Duitse hereniging de grootste
dollarbananenconsument in
Europa, zal daarin voorop lo
pen. Ingewijden van het Ne
derlandse ministerie van land
bouw vroegen zich gisteren af
hoe de Europese Commissie
met name aan de lengte van de
ideale banaan van 14 centime
ter is gekomen.
KOPENHAGEN »AFP-Rtr-AP
De verwachting is dat de Deense soci
aal-democraten morgen in navolging
van hun Zweedse collega's afgelopen
zondag bij de parlementsverkiezingen
als winnaar over de streep komen.
Volgens de laatste peilingen kan de re
geringspartij van premier Poul Nyrup
Rasmussen rekenen op bijna 35 pro
cent van de stemmen. Het is echter
niet zeker of Rasmussens centrum
linkse coalitie een meerderheid in de
Folketingzai behouden.
De vier partijen die momenteel de rege
ring van Denemarken vormen, staan
samen op een verlies van 4,8 procent.
De coalitie zou daarmee uitkomen op
43,5 procent van de stemmen. De coali
tie gaat misschien steun zoeken bij de
Volkssocialisten (naar verwachting ruim
8 procent). Een andere mogelijke part
ner is de Eenheidspartij van ex-com-
munisten en Groenen. Die halen met
meer dan 3 procent van de stemmen
wellicht voor het eerst de kiesdrempel
van 2 procent.
De grootste partij van de rechtse oppo
sitie, de liberalen van de voormalige
minister van buitenlandse zaken Uffe
Ellemann-Jensen, komt maar op ruim
23 procent. Het rechtse blok van libera
len, conservatieven en de extreem
rechtse 'Vooruitgangspartij' (ruim 6
procent) komt volgens de enquête sa
men op zo'n 44 procent.
De sociaal-democraten, de grootste
partij van het koninkrijk, voeren sinds
januari 1993 een centrum-linkse coali
tie aan met radicalen, centrum-demo
craten en christelijken. Rasmussen nam
toen zonder verkiezingen het roer over
van de conservatieve premier Poul
Schlüter, die na een politiek schandaal
was afgetreden.
Voor de gisteren in het dagblad Ber-
lingske Tidende gepubliceerde opinie
peiling zijn meer dan 1.700 Denen on
dervraagd. Alle peilingen onder de vier
miljoen Deense kiezers voorspellen een
meerderheid voor een uitgebreide link
se alliantie, sinds de 51-jarige Rasmus
sen afgelopen maand vervroegde ver
kiezingen uitschreef.
De populariteit van conservatieven en
liberalen begon te dalen toen deze een
bondgenootschap met de Vooruit
gangspartij aangingen om de macht te
herwinnen. Tijdens de verkiezingcam
pagne probeerden de zogenoemde bur
gerlijk-rechtse partijen het beeld van
samenwerking met extreem-rechts af te
zwakken toen bleek dat veel conserva
tieve kiezers om die reden wegliepen.
De gevoerde campagnes staken schril af
bij die in de jaren tachtig, toen een
slecht economisch tij en banden met de
NAVO zorgden tot felle debatten tussen
de partijen. Ook het gebakkelei rondom
twee referenda, in 1992 en 1993, over
het Deense lidmaatschap van de Eu
ropese Unie lijkt nu tot een ver verleden
te behoren. Bij de verkiezingen van
1994 rijn de meeste partijen het over de
belangrijkste onderwerpen met eikaar
eens. „Ze zeggen allemaal hetzelfde
zegt loodgieter Lars Hansen. „Ze willen
de kosten van de sociale voorzieningen
verminderen zonder deze uit te hollen
en de goede economie op peil hou
den."
Bij de campagnes werd een bseed scala
aan onderwerpen aangevoerd, van be
zuinigingen op de sociale voorzienin
gen tot de toestroom van vluchtelingen,
de werkloosheid en hel milieu. Geen
enkele kwestie stak er echt uit.
Rasmussen legde tijdens zijn campagne
de nadruk op „de economische herop
leving en het herwonnen optimisme in
Denemarken na zeven jaar stagnatie
onder het 'burgerlijke' bewind". Hij
wijst erop dat zijn land sterkste econo
mische groei in Europa (4 a 5 procent)
kent en een van de laagste inflatieper
centages (2,2 procent). Volgens Elle-
man-Jensen is de economische ople
ving begonnen in het decennium waar
in conservatieven en de liberalen de re
gering vormden en waaraan in 1993
een einde kwam.
met 49 procent van het Bosni
sche grondgebied, in plaats van
de 70 procent die zij nu in han
den hebben.
Een Deense VN-waarnemer
in Kroatië is gisteren om het le
ven gekomen toen hij met zijn
voertuig op een landmijn reed,
zo heeft het Deense leger be
kend gemaakt. Een Poolse colle
ga liep bij de ontploffing zware
verwondingen op aan zijn
borstkas en gelaat. Een Neder
landse VN-militair is zondag
zwaar gewond geraakt in de
Oostbosnische moslim-enclave
Srebrenica. De 19-jarige be
roepssoldaat uit Emmcn zat in
een rupsvoertuig dat tijdens een
bevoorradingsrit langs een
bergwand omlaag rolde. De toe
stand van de militair is ernstig,
maar stabiel, aldus Defensie gis
teren.
De grens tussen Servië en Bos
nië lijkt inderdaad potdicht te
zitten. Dat heeft het hoofd van
een groep internationale waar
nemers, de Zweedse generaal
Bo Pellnas, gisteren na een eer
ste inspectie gezegd. De 135
waarnemers begonnen in het
weekeinde met hun taak om te
controleren of Servië inderdaad
de militaire leveranties aan de
Bosnische Serviers heeft ge
staakt. Als dat zo is, kan dat lei
den tot gedeeltelijke opheffing
van het VN-embargo, dat de
'economie van Servië en Monte
negro sterk heeft aangetast.
Servië sloot de grens nadat
Bosnische Serviers net interna
tionale vredesplan voor Bosnië
hadden afgewezen dat hun zou
dwingen genoegen te nemen
van het tabaksgebruik op de
wereld tot nu toe en omschrijft
trends in sterfgevallen als gevolg
van roken sinds de jaren vijftig.
De onderzoekers schatten dat
londen ap
Het aantal sterfgevallen als ge
volg van roken zal in de volgen
de 25 jaar vermoedelijk verdrie
voudigen. Tegen die tijd zullen
wereldwijd per minuut twintig
mensen door hun gewoonte
overlijden. Dit wordt voorspeld
in een nieuw boek, 'Sterfte door
Roken in de Ontwikkelde lan
den van 1950-2000', dat van
daag wordt gepubliceerd door
medewerkers van het Britse Im
perial Cancer Research Fund,
de Wereldgezondheidsorganisa
tie (WHO) en de American Can
cer Society.
Het nieuwe onderzoek geeft
de meest omvattende analyse
tabaksgebruik zijn
overleden. Ook worden voor
spellingen gedaan over de ont
wikkelingen in de 21ste eeuw.
Een eerder onderzoek van de
zelfde auteurs, dat twee jaar ge
leden werd gepubliceerd, had
betrekking op de jaren zestig tot
de jaren negentig. Het nieuwe
boek heeft betrekking op 45 la»
den, 15 meer dan het vorige on
derzoek. De extra landen liggen
in Oost-Europa en de voormali
ge Sovjetunie.
TELAVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Israël voert al enige tijd in het geheim on
derhandelingen met Syrië. Volgens minister
van volkshuisvesting Benjamin Ben-Eliezer
worden de besprelangen niet gevoerd op
ministerieel niveau, maar 'op het niveau
van de mensen die de basis hebben gelegd
voor de andere, verbijsterende vredesak
koorden'.
Hij noemde het 'geen toeval' dat er sinds
kort in Syrië officiële spandoeken hangen
met leuzen die het vredesproces steunen.
De regering in Damascus zou hebben be
sloten het volk voor te bereiden op de din
gen die komen gaan. Op de spandoeken
staat onder meer te lezen: „Wij willen de
vrede van de moedigen, een echte vrede die
stand houdt" en „wij hebben eervol gestre
den, nu kunnen we eervol over vrede on
derhandelen."
Gisteravond zijn onderhandelaars Dennis
Ross en Martin Indyke in Damascus aange
komen om de Amerikaanse bemiddelings
pogingen voort te zetten en de komst van
minister Christopher (buitenlandse zaken)
voor te bereiden. Christopher wordt volgen
de maand in het Midden-Oosten verwacht.
Vanavond reizen de twee bemiddelaars
door naar Israël. Indyke zal zich binnenkort
als Amerikaanse ambassadeur in Tel Aviv
komst van de Golan-hoogte voort. Syrië eist
de volledige ontruiming van het gebied, dat
Israël sinds de oorlog van 1967 bezet houdt.
Een aantal parlementsleden van de rege
rende partij Arbeid heeft zich achter een
voorstel geschaard dat goedkeuring eist van
70 procent van de Knesset, het Israëlische
parlement, voor gebiedsafstand op de Go-
lan. Premier Rabin is daar fel tegen omdat j
het zijn handen bindt in de onderhandelin
gen met de Syriërs. Rabin hield zijn partij-
genoten voor dat er nog altijd een diepe j
kloof gaapt tussen de standpunten van Is-
raël en Syrië.
PEKING Rtr-AFP-DPA
Een Iraanse diplomaat en zijn
tienjarige zoon zijn gisteren bij
een schietpartij in Peking ge
dood. Volgens een functionaris
van de Iraanse ambassade in
Peking gaat het om attaché
Yousef Mohammadi Pishknari.
Hij bracht zijn kinderen in een
auto naar school toen hij op een
drukke verkeersweg in de Chi
nese hoofdstad werd neerge
schoten. Het 12-jarig zoontje
van de diplomaat raakte ge
wond.
Volgens ooggetuigen zijn de
twee doodgeschoten door een
man met een machinepistool,
die in de wilde weg begon te
schieten. De dader zou een mi
litair uniform hebben gedragen
en in een militair voertuig heb
ben gereden. Ook zes Chinezen
zouden om het leven zijn geko
men. Dertig mensen zijn ge
wond geraakt.
kabul» Een Afghaanse regeringssoldaat, trouw aan president Rabbani, laat de wapens even de wapens om te bidden. Rond de hoofdstad Kabul was het gisteren even rustig na zes uur
van heftige gevechten met de aanhangers van premier Hekmatyar die de regering weg wil hebben. foto reuter laurenthamida