Picasso in Paleis
Lange Voorhout
'Lichaam en beeld': verlos ons van het kijken
Openbare kunst te boek
in 'Beelden in Noordwijk'
Veters springen uit ie schoenen bij Carribean Carnival Schilderij gestolen uit
Cultuur Kunst
r J Haagse Pulchri Studio
JVRUDAG 16 SEPTEMBER 1994
h{( ANNfMiUKUVCKOK 071 IS4471.PIV CH|* IAN RUSDAM.071 JS647J
Cursussen te kust en te keur
leiden Badkamerzingen. Voor wie daar interesse in heeft kan
woensdagavond 21 september terecht in buurthuis groenoord.
Pasteurstraat 23, leiden. Daar begint een cursus voor mannen èn
vrouwen die niet professioneel, maar speels willen zingen. Infor
matie: 071-616475. Bij K&O beginnen die avond cursussen voor
de jeugd: boetseren voor 9- tot 10-jarigen en een cursus voor 11 -
en 12-jarigen. ook zijn er tekenen- en schildercursussen voor de
jeugd. Informatie: 071 -141141Teken- en schilderlessen voor
kinderen vanaf 7 jaar geeft Maria Rademaker. Inlichtingen: 071 -
315320.
Klassiek en jazz vlak bij elkaar
leiden Café The Duke begint de serie 'leiden Klassiek in The
Duke' op zondag 18 september met een concert door het duo
Caroline van Oyen (sopraan) en Mette Lisse Bouwmeester (pia
no). Hun programma, dat om drie uur begint, staat in het teken
van Amerikaanse compinisten, met speciale nadruk op Michael
Cave. Vlakbij The Duke. in de Lange Scheistraat, opende café
lazzmataz onlangs zijn deuren. De muziek hier richt zich, zoals
de naam al doet vermoeden, op jazz. Zondagavond zijn hier The
Blue Bishops te beluisteren, dinsdagavond treedt Anita Wiersma
op en woensdagavond is er een sessie o.l.v. Onno Prillwitz.
Première bij museum Boerhaave
leiden De contacten tussen een historische telescoop en diens
contacten met enkele illustere verzamelaars vormen de basis
voor het humoristische spel 'Ver-kijken'. Het in wetenschaps
theater gespecialiseerde gezelschap Pandemonia Produkties
brengt dit zondagmiddag om twee uur in Museum Boerhaave,
Lange St. Agnietenstraat 10, in première. De telescoop ontmoet
allerlei illustere figuren, zoals de prins van Orléans, koning Phi
lips II van Spanje en de bevallige Christina van Zweden.
Silvester opent verteltheater
leiden Bij jeugdboekhandel Silvester, Rapenburg 17, gaat mor
gen de deur van verteltheater 't Voorkamertje open. Kathleen de
Weerd begint om elf uur voor de allerkleinsten met 'Verhalen
voor Fioneke', om één en drie uur vertellen Johan Versteye en
Elly van Dijk verhalen voor iedereen vanaf 7 jaar. 's Avonds om
acht uur kunnen kinderen vanaf 14 jaar luisteren naar de verha
len die Frans Bouwmeester en Anne Brands vertellen.
Museum present op fossielenbeurs
leiden/den haagHet in Leiden gevestigde Nationaal Natuurhis
torisch Museum laat komend weekeinde op de mineralen- en
fossielenbeurs in Den Haag een presentatie zien over de aarde,
zijn bewegingen en vulkanisme. In de opstelling is een groot
aantal mineralen te zien en er worden ook gesteenten en hun
indeling getoond. De beurs wordt gehouden in het Nederlands
Congresgebouw en is morgen en zondag van tien tot vijf uur ge
opend.
Niet eerder getoonde etsen en litho 's
den haag anp
Zo'n honderd werken op papier van de Spaanse kunste
naar Pablo Picasso (1881-1973) zijn vanaf morgen in het
Museum Paleis Lange Voorhout in Den Haag te zien. Bij
na tweederde van het werk uit de periode 1905-1971
komt uit een particuliere verzameling en is nooit buiten
Spanje geweest. De rest bestaat uit etsen, litho's en affi
ches uit de collectie van het prentenkabinet van het
Haags Gemeentemuseum.
zelfde gold voor de catalogus-
omslagen. Ook voorbeelden
daarvan zullen tijdens de ten
toonstelling te zien zijn.
Picasso maakte in totaal ruim
tweeduizend prenten, in de
meest uiteenlopende technie
ken. Op het gebied van de gra
fiek was hij autodidact, al gaf de
Spaanse kunstenaar Ricardo
Canals hem wel wat aanwijzin
gen over vooral de etstechniek.
De titel van de tentoonstelling
'De kunstenaar en zijn model' is
ontleend aan een geliefkoosd
onderwerp van Picasso. De ex
positie loopt tot en met 20 no
vember.
De etsen en litho's die niet
eerder in Nederland zijn ge
toond, konten uit de collectie
van de weduwe van de Spaanse
galeriehouder Gaspar. In de ja
ren zestig, toen Picasso wegens
zijn anti-Franco-houding moei
lijk toegang had tot de Spaanse
kunstwereld, stelde deze Cata
laanse kunsthandelaar zijn werk
als eerste wèl ten toon.
De galerie, de Sala Gaspar in
Barcelona, bestaat nog steeds.
Gaspars zoon zwaait er nu de
scepter. Gaspars echtgenote
komt ter gelegenheid van 'De
kunstenaar en zijn model' naar
Nederland.
Picasso maakte er een ge
woonte van ook de affiches voor
zijn tentoonstellingen in de Sala
Gaspar zelf te ontwerpen. Dat-
De zelfkant van de samenle
ving in Barcelona was in het be
gin van zijn carrière een veel ge
kozen thema. Van 1902 tot 1905
maakte hij bij voorbeeld onder
de titel Saltimbanques een serie
etsen van circusartiesten. Daar
bij tekende hij zijn modellen
niet tijdens hun werk. maar na
de voorstelling. Buiten de
glamour van de piste zagen ze
er moe, mager en armzalig uit.
Kort na de Eerste Wereldoor
log maakte Picasso figuratief
werk met een klassieke sfeer.
Hij tekende en etste portretten
van zijn vrienden die qua stijl
theater
recensie ron rughard
'Lichaam blik', van Willem Jan Otten,
door de Toneelfabnek Regie Amanda
Wolzak Spel Johanna Blankesteijn, Eszter
Boross, Eugène Tros. Enne Koens Gezien
15/9 Nog te zien 16.17.22. 23,24 sept
Microtheater Imperium, 20.30 uur
Hij kan alleen zien door een
zoeker. Zijn vrouw is om gezien
r, 'te worden, bestaat pas als ze
wordt gezien. Ze bekijkt zichzelf
g graag. Haar zus bekijkt hen. Zij
weet vooral veel van de schoon
heid van haar zus. Soms zet ze
een pruik op om als haar zus te
worden. Ooit leerde zij hem
naar haar zus, zijn model voor
de aardbeienreclame. Die les
J zc maakte hem verliefd.
12- 'Lichaam blik' gaat over kij
ken, over wat kijken met je doet,
ien over het genot om jezelf te be-
kijken en je bekeken te weten.
t Over de pijn als iemand je niet
h'i[ ziet, letterlijk en figuurlijk. Geen
eenvoudige materie. Willem Jan
Otten wijdde er vele ragfijne,
licht-filosofische zinnen aan die
even delicaat door de spelers
van de Toneelfabriek in de tri-
wh bune worden geplaatst.
Het drietal, de fotograaf Hans
j en zijn vrouw, het fotomodel
Heieen en haar zus, de schrijf
ster Stephanie, verblijft in een
huisje op een eiland. Vanaf het
eerste, door een vuurtoren be
schenen moment is duidelijk
dat de man en vrouw uit elkaar
zijn gegroeid. Hij ziet Stephanie
De Droomfabriek met 'Lichaam blik'van Willem Jan Otten: toneelstuk als een goed essay. foto pr
mij te zien', is het verwijt dat
Hans zijn vrouw maakt. Hans
blijkt haar al lang niet meer te
kunnen zien als vroeger en dat
is het einde van de echte liefde^
'Vroeger werd ik er wakker van.
aan voor Heieen. die ze had tijdens een vakantie
Heieen is onaantastbaar in Rusland. Zij lijkt het leeg-
mooi. Haar grootste zorg is hoofd van het stel. de belicha-
waar de spiegel is gebleven, ming van ijdelheid. 'Pas toen je
Verder is ze vooral in de weer merkte dat hoe ik naar je keek
met spiegels en met de minnaar effect had op anderen begon je
nog het meest deden denken
aan de portrettekeningen van
Ingres aan het begin van de
19de eeuw.
In diezelfde stijl begon Picas
so in de jaren twintig aan een
serie etsen met thema's als De
drie Gratiën en De drie
baadsters. In 1937 was die
reeks, die later bekend zou wor
den als de Suite Vollard, vol
tooid. Picasso experimenteerde
in die jaren met eigen procédés
die bij vakmensen verbazing
wekten. Zijn werktempo was
moordend; op een gegeven mo
ment ontstonden in vier dagen
tijd elf etsen.
In de jaren zestig concen
treerde Picasso zich vooral op
het maken van etsen, droge-
naaldprenten, aquatinten en
suikeraquatinten. Opnieuw
brak een periode aan waarin hij
in een omtuHbore wwhditf
reeksen prenten maakte. Zo
ontstonden tussen maart en ok
tober 1968 maar liefst 347 bla
den.
Tot het laatst van zijn leven
bleef Picasso een gepassioneerd
prentfcunstenaar. Zo stond hij
op 89-jarioge leeftijd nog regel
matig midden in de nacht op
om ongestoord aan een prent te
kunnen werken. Hel thema van
de kunstenaar en zijn model
nam in zijn hele carrière een
centrale plaats in.
van zijn blik', vertelt Heieen aan
Stefanie. Dat geeft de kracht
aan van haar verlangen bekeken
Ir worden, maar ook hoe /i|ii
brandende blik mist.
Het is dat besef dat Heieen
uiteindelijk doet opstappen.
Heieen, de 'onaanraakbare', is
gegroeid, voller geworden. De
andere twee zijn voor ons ge
slonken. Stephanie en Hans ge
bruiken hun blik als surrogaat,
ter vervanging van diepere ge
voelens. Het zijn holle persoon
lijkheden. Als roofdieren knaag
den ze met hun ogen aan He
ieens lichaam, en aan haar be
staan.
Otten, behalve toneelschrijver
ook dichter en vertaler, maar
vooral bekend geworden als to
neel- en filmcriticus, heeft een
essayistische inslag en dat is te
merken in 'Lichaam blik'. Er
zit weinig lucht in het stuk, elke
zin heelt kracht en betekenis.
Dramatisch gezien betekent dat
echter dat er helaas veel verlo
ren gaat voor de toeschouwer.
Rt^MM Amanda Wolzak
koos voor een sfeervolle ensce
nering, zonder zware accenten
te leggen. Dus eindigt 'Iichaam
blik' .lis een goed essay, met
een hand vol vragen en een
hoofd vol gedachten. Stephanie
bekijkt de mosselen die ze aan
zee gevonden heeft. Het zijn net
ogen. zegt ze. Misschien moes
ten we onze ogen opeten, is
haar suggestie, dat zou het bes
te voor ons zijn.
'Het Reddertje' van Charlotte van Pallandt is een van de 43 sculpturen In 'Beelden In Noordwljk'. ARCHIEFFOTO
noordwuk maruke den hollander
Het idee was afkomstig van oud-burgemeester J.
schikbaar. En nu is het dan zover dat een hoekje
Bonnike. De gemeente stelde er geld voor be
over de openbare kunst in Noordwijk beschikbaar
is met als titel 'Beelden in Noordwijk'. Het werkje
is voor het vriendelijke prijsje van 3 gulden te
koop bij de boekwinkels en de WV.
'Beelden in Noordwijk' geeft een compleet
overzicht van alle beelden die het dorp rijk is en
dat zijn er, als ook het beeldje "De Zeemeermin"
dat enkele maanden geleden van de boulevard
werd gestolen wordt meegerekend, in totaal 43.
Van elk beeld is een foto opgenomen met daarbij
de naam van de kunstenaar die het maakte «mi
een korte omschrijving. In zijn voorwoord schrijft
burgemeester j. van der Sluijs dat Noordwijk
weliswaar een lange geschiedenis achter zich
heeft, maar dat de sculpturale historie van het
dorp van recente datum is.
Praktisch alle heelden langs de openbare weg
dateren van na de Tweede Wereldoorlog. Volgens
van der Sluijs heeft de vraag naar verzet smonu-
inenten er ongetwijfeld toe bijgedragen dat er
juist na de Tweede Wereldoorlog een groeiende
belangstelling kwam voor de beeldhouwkunst.
Hen tweede stimulans kreeg de beeldhouwkunst
door de overheidsmaatregel die bepaalde dat één
pro« ent van de kosten van de bouw van een over
heidspand bestemd moest worden voor kunst.
Ook In Noordwijk zijn hiervan voorbeelden te
vinden Maar ook ontstond er een groeiende be
hoefte bij het bedrijfsleven om kunstenaars te be
trekken bij nieuwbouw.
Volgens de burgemeester is het doel van de in
ventarisatie van ue openbare kunst in het dorp
om mensen ermee te confronteren. „Geen enkele
kunstuiting leent zich beter voor deze confronta
tie In het dagelijkse leven dan beeldhouwwer
ken", vindt van der Sluijs. „Een dergelijk werk kan
men in de wandeling door het dorp ontmoeten,
men kan er omheen lopen en zelfs betasten."
In "Beelden in Noordwijk' is geen echte/ou
teomschrijving te vinden. Wel is een plattegrond
o|>genomen zodat het geen kunst is om de beel
den op te zoeken.
recensie dick hermsen
Voorstelling Caribbean Carnival' met
gastzangeres Calypso Rose. Gezien:
15/9, Schouwburg, Leiden.
Het Caribisch gebied is de
smeltkroes van aJ die kleurige
muziekstijlen met van die na
men die haast niet uit elkaar te
houden zijn. Mambo, samba,
limbo, calypso en bij alles hoort
een eigen ritme. De calypso is
veruit de populairste. Vanuit dit
opzwepende dansritme is de
wat minder bekende soca ont
staan: discomuziek in een ca
lypsojasje. Voor de liefhebbers
van soca was het podium van
de Leidse Schouwburg gister
avond extra opgepoetst om
dansers en muzikanten de no
dige ruimte te geven een feestje
te bouwen. Want dat ze dat
kunnen in Trinidad, de plaats
waar dit uit ongeveer dertig
mannen en vrouwen bestaande
gezelschap vandaan komt. werd
in de loop van de avond meer
dan duidelijk.
De opzet is eenvoudig: een
>and, zangers en zangeressen
m prachtig uitgedoste dansers
•n danseressen. Het duurt even
'oordat de band op gang komt.
'oor dit soort Zuidamerikaan se
muziek klinkt de formatie ei
genlijk te log en te hard. Be
paald niet losjes en transparant,
wat het eigenlijk wel zou moe
ten zijn. De drie vocalisten ma
ken veel goed. De partijen, deels
meerstemmig, worden knap en
met overtuiging gezongen. Ver
rassend is het blokje waarin tra
ditionele muziek op originele
instrumenten uit het Caribisch
gebied wordt gespeeld. Even
klinkt de muziek spannend en
ongekunsteld. Terugkerende
hoogtepunten in het program
ma zijn de dansers en danseres
sen. Niet eens zozeer hun be
wegingen. maar veel meer hun
exotische gewaden zijn een lust
voor het oog. De ene creatie is
nog kleuriger en opzienbaren
der dan de andere. Als de met
veel tamtam aangekondigde
'gueststar' Calypso Rose haar
opwachting maakt, springen
spontaan de veters uit de
schoenen. In korte tijd ziet ze
kans de begeleidingsband volle
dig te ontregelen. Ze zingt zo
ongecontroleerd dat zelfs de ge
routineerde achtergrondzange
ressen hun toon niet meer terug
weten te vinden. Na de pauze
maakt ze dit gelukkig ruim
schoots goed in een spetterende
finale met een reeks mega-hits
uit het calypso-repertoire.
din haag anp
Wervelend Carribean Carnival een lust voor het oog vooral.
Bij het schilderkundig genoot
schap Pulchri Studio in Den
Haag. is onlangs een klein olie
verfschilderij van Christiaan de
Mooi 1899 1961 Holen I fa I
paneel, een naakt uit 1929, was
eigendom van de kleindochter
van de kunstenaar.
>ver de waarde van het werk
wilde een woordvoerster van
Pull kul Mftaran pn medodi
lingen doen. Wel zei ze'dat het
emotioneel van onschatbare
waarde is. Het gestolen schilde
rij maakte deel uit van een over-
/ii hr.triiioonstrllmg van sr lui
derijen, tekeningen en goua
ches van De Moor, die nog tot
en met zondag aan het lange
Voorhout is te zien. Bij de opo
ning op 26 augustus, bestond
de presentatie uit 93 werken.
Hoe de roof precies in z'n
werk is gegaan, is niet bekend.
Niemand heeft iets gezien. Pul
chri kent wel toe/u hthouders,
maar die kunnen blijkbaar niet
alles in de gaten houden, zegt
de woordvoerster. Ze vermoedt
dat de dief het paneeltje stie
kem onder de jas of in een tas
heeft gestopt De rover kon
daarna waarschijnlijk snel weg;
het werk hing vlak bii de deur.
Naar aanleiding van de diefstal,
houdt Pulchi deze deur voort
aan gesloten.
De Moor stond midden In het
kunstenaarsleven van de twin
tigste eeuw. In het begin van de
jaren twintig trok hij naar Parijs
waar hij werd opgenomen in de
kring rond Conrad Kicken. Ill)
sloot vriendschap met kunste
naars ais Dunoyer de Séconzac.
Na zijn eerste opdracht - een
wandschildering In Rotter
dam, bleef hij in Nederland. Al
snel kwam hij terecht In het
Haagse kunstleven.
I li) had contact met Duitse
schilders als Otto Dix, maar ook
mensen als Menno ter Braak en
P.C. Houtens rekende hij tot zijn
vrienden.
Na de I weetic Wereldoorlog
was De Moor verbonden aan
een aardewerkfabriek in Gouda.
Sinds 1952 was hij „esthetisch
adviseur" bij de PIT. Irt die
functie bepaalde hij tot 1964 het
gezicht van dat bedrijf, vari
ërend van de vormgeving van
de postzegels tot de inrichting
van de postkantoren.
Na zijn pensionering trok hij
zich terug uit allerlei commis
sies en verhuisde hij met zijn
vrouw naar Italië.
Ter gelegenheid van de over
zit hlstrntooristelling verst heen
bij de Amsterdam University
Press het boek De eeuw is mooi
begonnen maar niet uitge
groeid, herinneringen van
Christiaan de Moor.
