Progressief geluid tussen kardinalen en mullahs Feiten &Meningen Moordenaartje wacht moederziel alleen op wat komen gaat Rosa Parks: zwart trots en wanhoop SEPTEMBER 1994 2 NA Geef fiscus deel van winst op softdrugs Iedere Nederlander kent die berichten uit de krant. Grote hasjvangst door Kustwacht in samenwerking met marine op het strand bij Bergen aan Zee. Of grote hennepvangst in Idandestiene kwekerij bij tuinder in Westland. De betrokken tuinder wist van niets. Agenten in burger, nijver rukkend aan de goddeloze planten om ze op te stoken in een groot vreugdevuur op het erf van de zondige tuinder. Iedere grote-stadbewoner kent het beeld, hen coffeeshop is geen plek waar je koffie drinkt, maar waar je geestverruimende middelen aanschaft. De verkoop van die produkten is weliswaar officieel verboden, maar in onnavolgbaar Nederlands toch te verkrijgen. Dat noemen wij in dat prachtige verhullende ambtenarenjargon gedoogbe leid. De burger denkt ondertussen dat het dus is toegestaan om zo af en toe een stickie op te steken en gelukzalig weg te dromen. In dit land is het beleid om het gebruik van geestverruimende middelen geen stro breed in de weg te leggen, maar om de pro duktic en adnvoer van die middelen streng te verbieden. Ken deel van de politionele capaciteit wordt voor een dergelijk idioot beleid vrijgehouden en ingezet. De zelf af en toe een stickie rokende overheidsdienaar wordt ingezet voor de achtervolging van transporteurs, producenten en groothande laren. Dal kost ons een hoop geld, afgezien nog van het feil dat een belangrijke bron van belastinginkomsten achteloos terzijde wordt geschoven. De rokers en drinkers on der ons weten daar over mee te praten. Zij betalen zich blauw aan accijns om aan hun gerief te komen, de stickie rokende medemens kan het zonder stel len. Momenteel valt een verharding waar te nemen op beleids niveau bij de cen trale overheid en bij sommige gemeen lelijke overheden. Die lijn is ingezet door fatsoenridder I Ilrsch Ballin die ooit als minister, gelijk een stout jon getje, heel voorzichtig zijn hoofd om de hoek van de deur van een coffeeshop stak om daarna, gossie gossie roepend, de af tocht te blazen. Op het departement van justitie circuleert nu een rapport waarin staat dat een stickie wel degelijk de gezond heid kan schaden, och heden, en waarin wordt betoogd dat de produktie. het ver voer en de groothandel in hennepproduk- ten in handen is van het criminele circuit. Dat laatste moet een hele ontdekking ge weest zijn voor onze nijvere speurders. Kerst al deze activiteiten ten strengste ver bieden en hij ontdekking behoorlijk zwaar straffen, en dan verbaasd zijn dat zich cri minelen over deze activiteiten ontfermen. Daar zijn criminelen nu juist voor. Als het zou mogen, dat zou het ordentelijke Neder landse zakenleven, dat immer een centje wil verdienen, zich er wel over ontfermen. Deze ontdekking kunnen we dus bijschrij ven in het register van tautologiecën, die vooral door domme mensen worden gebe zigd. Ondertussen tekent zich wel een verharding af van het beleid dat ertoe moet leiden om het aantal coffeeshops drastisch terug te dringen, en is er bij sommigen zelfs de am bitie om dat aantal op den duur tot nul te reduceren. Ie vraagt je afin welke werkelijk heid deze beambten leven. Denkt men nu werkelijk dat onze jonge mensen en die van de generatie der oudere jongeren zich door Justitie op dit punt de wet laten voorschrij ven: Ken stickie is maatschappelijk gezien net zo geaccepteerd als het drinken van alco holhoudende dranken en het opsteken van een overheerlijke sigaret, sigaar of pijp. Alk- anti-reclame. die ons duidelijk moet maken dat het leven eindig is, verandert daar wei nig aan. De jeugd begint er zelfs weer aardig op los te paffen. Het verbieden van de cof feeshops zal dus de verstrekking van het stickie volledig in de illegaliteit drukken. Dat heeft zo zijn charme. Ik herinner me nog uit het eind van de jaren zestig leuke bijeenkomsten waar men, met gevaar van ontdekkingen onderwijl verbroederend, ge lijk de oude indianen, het stickie als vredes pijp zijn rondgang liet maken. Van die sfeer is nog wel iets blijven hangen. Ken sigaret steek je rustig alleen op. een glaasje alcohol behoeft ook niet te worden gedeeld, maar een stickie maakt vrijwel altijd een rond gang. ook langs mensen die je vreemd zijn. Uitroeien is dus utopisch en daarmee be strijding absurd. Beter is het om de hele handel in één keer te legaliseren, zodat de godvrezende tuin der in alle vroegte zijn hennepcultuur kan verzorgen, de degelijke groothandelaar de waar kan verhandelen en onze nationale trots, het vrachtvervoer, de klus van de dis tributie kan klaren. Achter dit geheel hob belt dan onze fiscus aan, die op elk punt in het traject even zijn hand ophoudt. Aardig voor minister Zalm van financiën en be hulpzaam bij het oplossen van de hegro- tingsperikelen van het kabinet-Kok. Als te genprestatie zie ik dan graag een actievere Keuringsdienst van Waren die erop toeziet dat de geleverde produkten van onberispe lijke kwaliteit zijn. PIM FORTUYN medewerker letterlijk moeder/iel alleen, zonder ooit bezoek van zijn ouders, familie of vrienden, wacht het jongste 'moordenaartje' van Nederland in een tuchthuis in Limburg op de verdere beslissingen die zijn leven zullen bepalen. Gelaten, bijna apatisch heeft hij inmiddels toegege ven een vijfjarige kleuter uit Echt te hebben ver dronken. Op die snikhete zaterdag 23 juli duwde hij het kind keer op keer met het hoofdje onder het troebele water van een recreatiepias bij de camping Hommelheide. Duizenden stonden erbij, maar nie mand keek ernaar. Pas toen het lijkje kwam boven drijven, begon voor twee families het uitzichtloze drama. En voor advocaat Einders uit Valkenburg de moeilijkste zaak uit zijn loopbaan. Einders twijfelt, zijn geweten knaagt. Juridisch is de zaak zwak. Hij zou zelfs, met een beetje moeite, zijn jonge cliënt vrij kunnen krijgen. Naast zijn bekente nis en een lijkje is er verder niets aan bewijs. Wel licht onvoldoende om de jongen vast te houden en straks te veroordelen, denkt de raadsman. „Er waren geen getuigen van het onder water duwen. In een chloorhad met helder water was het misschien an ders gelopen. Maar het water in de plas, een soort meertje, was niet doorzichtig. Niemand zag het spar telen van de twee kinderen. Ze zouden, althans vol gens de verhalen van mijn cliënt, ruzie hebben ge had. Waarom en waarover wordt niet duidelijk. Pas toen het kleutertje kwam bovendrijven werd de el lende in volle omvang zichtbaar." Ondanks het ontbreken van ooggetuigen liep de 13- jarige MAVO-scholier tegen de lamp, omdat hij zich zelf meldde als getuige. Politie en justitie zaten hem vervolgens al snel op de nek en de jongen gaf de daad toe. Op grond van doodslag werd hij gearres teerd en in een tuchthuis wordt hij vastgehouden tot eind oktober. Dan moet zijn zaak voorkomen. Lin- ders zal dan niet pleiten voor vrijspraak, althans zo denkt hij er nu over. „Mocht echter blijken uit het psychiatrisch onderzoek dat mijn cliëntje een fan tast is, dan zou de zaak er anders uitzien. Op verzin sels wordt nooit iets bewezen geacht". „Ik probeer bij alles rekening te houden met de jon gen. Hij is niet gebaat bij loslaten of een paar maan den tuchtschool. De jongen was al uit huis geplaatst door de kinderrechter omdat hij moeilijk opvoed baar was. Deze gebeurtenis maakt zijn leventje tot een hel. Daar moet hij bij worden geholpen. Daarom ook wordt hij diep psychiatrisch onderzocht en ik hoop dat de conclusie 'ontoerekeningsvatbaar' tot een jeugd-TBS zal leiden". Hij vervolgt: „Nu is het kind, want dat is een jongen van dertien toch, volstrekt in de war. Alle grond on der zijn voeten is weggespoeld." De ouders kunnen de gebeurtenissen niet verwerken en kunnen het niet opbrengen de jongen te bezoe ken. Alleen de gezinsvoogd en de adcocaat ziet hij af en toe. Volgens Einders moet hij het verder doen met zijn geweten en zich proberen staande te houden als 'pikvogeltje'. „Want natuurlijk wordt hij in de geslo ten afdeling het tuchthuis in Cadier en Keer door an deren op de nek gezeten voor het doden van de kleu ter. Nee, hij is niet gebaat bij vrijspraak. Intensieve begeleiding, via het jeugdrecht mogelijk tot zijn een entwintigste, zal absoluut noodzakelijk zijn." De raadsman, zelf vader van twee kinderen, begrijpt de commotie die van alle kanten over de zaak is ont staan. Zoals politie en justitie echter vindt hij het moeilijk inhoudelijk over de doodslag te praten. Achtergrond daarbij is de hetze die vorig jaar in En geland ontstond na de vele publiciteit over de ge welddadige dood van Jamie Bulger, de tweejarige peuter die door twee kinderen van tien werd gedood. Levenslange gevangenisstraf kregen de kinderen „Maar in Engeland zijn ze niet goed wijs. Kunnen die kinderen ooit nog normale mensen worden als ze uiteindelijk uit de gevangenis komen? Gelukkig is zo'n straf in Nederland voor kinderen onder de zes tien jaar onmogelijk. Hier wordt veel meer gekeken naar het belang van het kind en minder naar de ver gelding of generale preventie". Wat justitie in Maastricht de jonge verdachte ten las te zal leggen is nog niet bekend. Wel verlengde de kinderrechter de gevangenhouding op grond van doodslag. Linders vermoedt dan ook dat dit de offi ciële aanklacht zal zijn. Voor zijn cliënt lijkt het, ogenschijnlijk, allemaal niets uit te maken. Achter zijn strakke gezichtje schuilt een wereld van wanhoop. Voor hem hoeft het allemaal niet meer. VALKENBURG MADELEEN WESSELING Kamerlid Hoekema (D66) beleeft butsing van meningen en culturen TOM JANSSEN De 81-jarige vrouw lag in bed toen een man de achterdeur forceerde. Hij vroeg geld. Ze gaf hem een paar dollar. Hij eiste meer. nam haar stevig onder handen en vertrok uiteindelijk met 56 gulden. De vrouw belandde met verwondingen en een kapotte pacemaker in het ziekenhuis. Het was een laffe roofoverval op een weerloze weduwe, een veel voorkomend misdrijf in de grote Amerikaanse steden. Toch heeft dit specifieke incident voor veel Amerikanen een symbolische betekenis. De dader was een zwarte man en zijn slachtoffer was Rosa Parks, die in de Verenigde Staten wordt geëerd als de moeder van de zwarte burgerrechtenbeweging. Op 1 december 1955 stapte de naaister Rosa Parks nabij haar werk in een warenhuis in Montgomery in de zuidelijke staat Alabama op de bus naar huis. Deze rit zou het begin worden van de lange, moeizame strijd voor gelijke rechten voor zwar te Amerikanen. De eenvoudige actie die Rosa Parks tijdens de rit ondernam, vormt een markante episode in de geschiede nis van de rassenverhoudingen tussen blank en zwart in de Verenigde Staten. In de bus nam Rosa gehoorzaam plaats op een van de ach terste banken, die onder de oude rassenscheidingswetten aan zwarten waren toegewezen. Maar toen het blanke ge deelte van de bus vol was en de bestuurder Rosa en drie an dere zwarten vroeg op te staan om blanke passagiers te laten zitten, weigerde ze. Haar verzet en daarop volgende arrestatie zenen zwarte lei ders in de stad onder wie een jeugdige dominee, Martin Luther King aan tot actie. Dat resulteerde in een zwarte boycot van de bussen in Montgomery. De boycot duurde bij na een jaar en luidde de burgerrevolte in die in 1968 culmi neerde in een wet die voorzag in gelijke rechten voor zwar ten. Maar Rosa Parks, die ooit model stond voor het gevoel van eigenwaarde van de onderdrukte zwarten, is nu het symbool geworden van een tragische epidemie die Amerika in zijn greep heeft: de epidemie van zwart geweld tegen zwarten. De overvaller herkende zijn slachtoffer, maar liet zich hierdoor niet weerhouden. „Hé. bent u niet Rosa Parks?", vroeg hij, al vorens haar toe te takelen. De grijze oude vrouw met bril en zachte stem geeft toe dat haar droom nog niet is verwezen lijkt: „Er is veel vooruitgang geboekt, maar we zijn er nog niet. Zoveel van onze jonge mensen dwalen af van het rechte pad". Steeds meer zwarte leiders, onder wie dominee Jesse Jack son. geloven dat de strijd voor de positie van zwarten in de Amerikaanse samenleving niet langer hoofdzakelijk voor de rechtbank moet worden gestreden, maar dat de zwarte ge meenschap meer bij zichzelf te raden moet gaan. Het groei ende probleem van sociale desintegratie en misdaad verdient voorrang. Immers, jonge zwarten die geen uitweg zien uit de getto's hebben geen boodschap meer aan de strijd om bur gerrechten. DETROIT DAVID USBOftNE VERTALING MARGREET HESUNGA Met Leidse Tweede-Ka merlid jan Hoekema (D66) bezocht de afge lopen week met enkele andere parlementariërs de Wereldbevolkings conferentie in Cairo. Speciaal voor deze krant zette hij zijn in drukken op een rijtje. Honderdvijftig landen die het met elkaar eens moeten worden over, kortweg, minder bevolkingsgroei en meer ontwikkeling, dat is nog te doen. Heel wat anders is een discussie tussen zo'n 14.000 gedelegeerden en verte genwoordigers van niet-gouvernementele organisaties over ethische en religieuze normen en waarden, kwes ties van leven en dood, reproductieve en seksuele ge zondheid en rechten, de autonomie van de vrouw, AIDS en andere seksueel overdraagbare aandoeningen, de zelfstandige toegang van jongeren tot seksuele voor lichting en voorbehoedmiddelen, de factor vergrijzing, migratie en bet recht op familiehereniging, het (islami tische) erfrecht en de plaats daarin van de vrouw, con sumptie- en produktiepatronen in Noord en Zuid, duurzame ontwikkeling, de definitie van gezin en fami lie. andere samenlevingsvormen dan het huwelijk, en nog zo wat meer Ken Babylonische spraakverwarring en uiterst heftige discussies tot en met fysiek handgemeen toe waren in die situatie begrijpelijk. Toch is het wonder van Cairo geschiedt en heeft de wereldgemeenschap een akkoord bereikt over een actieprogramma dat op papier de we reld veiliger en schoner de 21ste eeuw in moet helpen. De feiten zijn bekend en spreken voor zichzelf. Er ko men tot het jaar 2015 op de wereld jaarlijks bijna 100 miljoen mensen bij. De overgang van een naar twee miljard mensen nam 123 jaar. de sprongen naar de vol gende miljarden respectievelijk 33. 14 en 13 jaar. In 1998 worden de zes miljard bereikt, elf jaar na de vijf. Lage prognoses verwachten 7,3 miljard mensen in 2015, hoge bijna acht miljard. Het verschil tussen die twee cijfers is vrijwel gelijk aan de huidige bevolking van geheel Afrika. Voor 2050 variëren de prognoses van 7,8 tot 12,5 miljard mensen. Wie grote steden in ont wikkelingslanden kent, slaat de schrik om het hart. De bakens moeten ver/et. De bevolkingspolitiek is daarvoor een middel dat al lang wordt toegepast door regeringen, aangemoedigd door de Verenigde Naties. Voordat zo'n politiek effect heeft, moeten veel sociale, culturel^, economische en andere weerstanden worden overwonnen. Belangrijk is ook de maatschappelijke context. Vandaar de totaal-benadering die vanaf de eer ste VN-bevolkingsconferentie in 1974 wordt gevolgd: 'Ontwikkeling is net beste voorbehoedmiddel'. In 1984. in Mexico, kwam daar het perspectief van de positie van de vrouw bij. De meerwaarde van Cairo '94 is de integratie van cle vele invalshoeken van het onderwerp, inclusief het milieu, de sociale coipponent, de factor mensenrechten en de autonomie van de vrouw en haar (gezondheids- en seksuele) rechten. Niet toevallig thema's die ook op de andere grote VN-conferenties aan de orde kwamen en zullen komen. I-everen dit soort mega-conferenties nu wat op? Als je door het circus van onderhandelaars en hun entourage (4.000 journalisten. 16.000 veiligheidsagenten) heen kijkt: ja. Er vond, ondanks alles, een dialoog plaats tus sen de verschillende culturen en opvattingen. Univer sele normen blijven gehandhaafd] maar er is enige Vooral in de Derde Wereld drukt de snelle groei van de wereldbevolking zwaar. foto epa pascal cuyot ruimte voor verscheidenheid bij de toepassing, al naar gelang nationale wet, cultuur en traditie. Oppassen blijft geboden: vrouwenbesnijdenis wordt bijvoorbeeld door sommigen als officiële traditie in de islam gezien: gelukkig is dat echter geen dominante opvatting. De es sentie van de Nederlandse speech, van minister Pronk, was dan ook terecht: luisteren naar elkaar, de dialoog. Die dialoog had ook plaats, in alle hoeken en gaten van het conferentiegebouw en, daar nog het meest want niet over woordjes, komma's en haken in het NGO-forum, een reusachtig sportcomplex waar privé- organisaties onderdak hadden gevonden. Daar ook de clash, letterlijk, tussen pro-life en pro-choice vrouwen groepen. Tweede winst: De conferentie ging niet alléén over abortus, al leek het daar wel eens op. Het Vaticaan heeft zijn opvattingen niet kunnen doordrukken, al is de slottekst, bekwaam naar de eindstreep geloodst door Nederlands VN-ainbassadeur Niek Biegman, zeer voor zichtig en behoudend. Toch ook hier winst door con sensus. Niemand is voorstander van abortus als metho de van gezinsplanning. Het Vaticaan heeft, alles bijeen, verloren: een enkel katholiek land in I^tijns-Amerika volgde de Heilige Stoel, maar de gevreesde unholy alli antie met de inoslim-funfamentalisten bleef groten deels uit, al vielen de standpunten over de gevaren van (seksuele) normvervaging soms samen. Ten slotte de Nederlandse rol. Bij een grote conferen tie past een grote delegatie: 15 ambtenaren van vijf de partementen, twee bevolkingsdeskundigen/demogra fen, twee jongeren als enig land en ruimschoots in de publiciteit vier NGO's (niet-gouvernementele or ganisaties), die via het Platform Cairo '94 zo'n 48 aan gesloten organisaties vertegenwoordigden. Een bonte verscheidenheid van vaak progressief-feministische signatuur die aan de hoogtijdagen van het linkse actie wezen doen denken (erbij is ook Stimezo, Stichting Me dische Zwangerschaps Onderbreking). De invloed van de NGO's op het Nederlandse beleid is behoorlijk groot en het wekt dan ook geen verwondering dat minister Pronk vanwege zijn het zij erkend: voortreffelijk en gedreven speech in een pamflet van als 'een van de weinige manlijke progressieve leiders' wordt betiteld, met een goede houding tegenover de gezondheidsrech ten van de vrouw. De bonte verscheidenheid op wereldschaal weerspie gelt zich in de Nederlandse delegatie. Zo ook in de ka merleden van de vier grote partijen. Gerrit de Jong (CDA) legt bij een werkbezoek aan de Nederlandse ont wikkelingprojecten in Fayoum aan de gouverneur uit dat het CDA in de oppositie zit. Sharon Dijksma (PvdA), Sari van Heemskerck (WD) en ik vertonen ons soms 'paarsgewijs' in de talrijke vergaderingen, en gevieren presenteren wij ons bij een internationale parlementai re dag in de Egyptische Assemblee. Ook hier een bonte verscheidenheid: van harde tot zelfs larmoyante anti-abortusverhalen van Filipijnse (manlijke) senatoren tot het onversneden progressieve geluid van een Noorse collega, die impliciet de Filipijn se heren van morele medeplichtigheid en hypocrisie beschuldigt. Noorwegen, Nederland, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland vertegenwoordigen, soms met de VS. het vooruitstrevende geluid dat wel deglijk óók werd gehoord tussen de kardinalen en de mullahs. Cairo '94: Een botsing van meningen en culturen, die toch het besef van de urgentie van een verantwoord en veelomvattend bevolkings- en ontwikkelingsbeleid be tekende. Nu de uitvoering en de toetsing van de resul taten. Veel tijd is er niet. CAIRO JAN HOEKEMA TWEEDE-KAMERLID D66

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 2