'Ik werk het liefst vanuit een chaos'
Rtv show
Boeiende documentaire over
meisjesinternaat in Vlaanderen
De 'eredivisie' van freelancers
'Een hit verzin je niet, die ontstaat'
'Ik heb altijd al iets met
Spaanstalige liedjes gehad'
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1994
Mary Michon, 'de Prima Domuivan de IKON:
MONIQUE BRANDT
Ruim anderhalf jaar
geleden begon het
idee te rijpen: wordt
het niet eens tijd voor een pro
gramma over vrouwen en meis
jes van nu? Programmamaak-
ster Mary Michon constateerde
dat feminisme als onderwerp
voor televisiemakers blijkbaar
had afgedaan, lioog tijd dus,
om daar verandering in te bren
gen. Hn als Mary Michon zo n
ingeving krijgt, dan komt zo'n
programma er meestal ook.
Ook nu weer. Want vanaf 15
september brengt de IKON vier
keer het vrouwen magazine Pri
ma Donna, ee
portretten van
de 20 en 45 ja
punt voor de i
jonge regisseu
van samenstelster en
dacteur Mary Michon, was de
vraag 'is een derde feministi
sche golf nodig?' Om die vraag
te bantwoorden werd de leefwe
reld van tientallen vrouwen en
meisjes onder de loep geno
men: lesbische meiden, een
brandweervrouw, een callgirl,
een 29-jarige werkende moeder
met zes kinderen, een verstan
delijk gehandicapt meisje.
Micnon: „De opzet was: we
'pamflettistisch' te
programma moet
en brede kijk bieden
anier waarop vrouwen
het leven staan. Daar
bij wilde ik absoluut niet dat we
werkten aan de hand van
hoofdstukjes: een hoofdstukje
Moederschap, een hoofdstukje
Relaties, een hoofdstukje Carri
ère. Ik hou er nu eenmaal niet
van om dalgene waaraan je
werk. I Iet
open zijn, e
op de
Mary Michon maakte een levendige serie portretten
tussen de 20 en 45 jaar. foto gpd
werkt meteen keurig te rubrice
ren. I let is veel interessanter om
te werken vanuit chaos, dat
geeft mij altijd een ontzettende
creativiteit. Ik kan hier in dit ca
fé ook wel overal etiketjes op
gaan plakken: lampen. Tafels.
Asbakken. Maar daarmee is de
sfeer van zo'n kroeg meteen
wég. En zo werkt het ook met
mijn creativiteit."
Religie
Maar met die creativiteit zit het
wel goed, kunnen we constate
ren. Mary Michon (55) werkt dit
jaar precies 25 jaar voor de
IKON. In die tijd maakte ze
honderden programma's. Ze
schreef boeken, waaronder Zou
ik niet mijn moeder eren, Ach
wat deed zij niet voor mij, dat
onlangs verscheen. Ook stond
ze jarenlang op de planken in
de musicals van Jos Brink. Ze
verdiepte zich in theologie, een
interesse die ze meekreeg
vanuit haar gereformeerde ach
tergrond. Die diepe verbonden
heid met religie is nog steeds
het uitgangspunt in haar werk
en haar«persoonlijke leven, ver
telt ze in haar bruine Amster
damse 'lijfcafé' waar ze kantoor
houdt. „Vragen als 'hoe geef ik
zin aan mijn bestaan' en 'wat is
de betekenis ervan', 'waar haal
ik inspiratie vandaan', intrige
ren me nu eenmaal. Ook in
mijn werk kan ik die verbon
denheid niet loslaten."
Michon behoorde ook tot de
voorhoede van de feministische
strijdsters. Ze stond in de jaren
zestig op de barricaden met
borden met 'Wij vrouwen ei
sen'. Het is een tijd die ver van
de jonge vrouwen van nu af
staat, erkent Michon. Een derde
feministische golf is voor de
'Prima Donna-dames' duidelijk
niet nodig. „De serie was voor
mij een soort openbaring. In
één van de afleveringen zit een
Marga Govaert sleept RVU-Radioprijs in de wacht
meisje dat zegt: 'Ga toch weg
met dat feminisme!' Feminisme
is zo'n beladen, negatief woord
geworden. Het was ook best een
humorloze tijd. Wij waren zo fa
natiek! Mannen en vrouwen
waren twee werelden apart, en
daar leefden we ook naar, je
ging natuurlijk niet met je on
derdrukker naar bed. Ik zie aan
zo'n serie dat de meiden van nu
véél meer vrijheid, mogelijkhe
den en lol hebben, dat er heel
veel veranderd is. Deze vrou
wen hebben ook niet meer de
behoefte om de barricaden op
te gaan, het draait niet langer
om het collectieve, maar om het
persoonlijke: 'hoe ga ik om met
mijn carrière, wil ik kinderen,
wil ik een relatie."
Michon is niet teleurgesteld
dat de zaken waar de feministes
van het eerste uur voor hebben
gestreden, nu als heel vanzelf
sprekend worden beschouwd.
„We hebben heel veel bereikt,
en daar ben ik trots op. Trou
wens, op het emotionele vlak is
er nog niet zoveel veranderd,
hoor! Gelijkwaardigheid binnen
de politiek is een feitelijk gege
ven, maar op het emotionele
vlak gaan de woorden toch voor
het gevoel uit. Diep in ons hart
zijn wij vrouwen helemaal niet
zo vrij. Veel vrouwen denken
nog steeds vooral aan Karei, als
hij maar een baan heeft, als hij
maar gelukkig is... Dat oude rol
lenpatroon is blijkbaar zo in
gesleten. Het is nu allemaal veel
duidelijker dan toen. het is be
spreekbaar, maar die kloof tus-
nog steeds. En zo lang die kloof
er nog is, is er geen sprake van
totale gelijkwaardigheid.
Marga Govaert met haar RVU-Radioprijs.
HILVERSUM
De RVU Radioprijs is dit jaar gewonnen door
Marga Govaert, student aan de Hogeschool Au-
dio-Visuele Kunsten in Brussel, voor haar docu-
Saved by the bell. De jury is unaniem
mening dat dit programma over een meisjes-
Vlaanderen, waar emoties onder
drukt worden tot het moment dat één van de
meisjes zelfmoord pleegt, met kop en schouders
boven alle overige genomineerde documentaires
uitsteekt. De sfeer op het internaat wordt overtui
gend weergegeven. De luisteraar krijgt het gevoel
dat de maker bijna deel uitmaakt van het inter-
Zes eindexamenkandidaten van de Scholen
voor Journalistiek in Nederland en Vlaanderen
streden met hun genomineerde programma voor
de prijs. De uitreiking vond plaats tijdens een li-
foto»pr$
ve-uitzending van het RVU-programma De
Schatkamer, gepresenteerd door eindredacteur
Michel van Bergen Henegouwen. Deze aanmoe
digingsprijs voor jong radiotalent, bestaat uit een
plastiek, een bedrag van 1000 gulden en een free
lance contract voor een voor de RVU te maken
radiodocumentaire. De documentaires werden^
beoordeeld door een vakjury bestaande uit: Peter
Westerhoud (ad interim directeur RVU, voorzitter
van de jury) Jan Haasbroek (hoofdredacteur radio
VPRO), Marijn de Koning (voormalig journaliste
thans Tweede-Kamerlid D66), Jaap Vermeer en
Gabri de Wagt (beiden freelance programmama
ker).
Op de gedeelde tweede plaats eindigden de do
cumentaires Burgemeester Overmaat in Aarden
burg van Mel Gussenhoven (AJV Tilburg) en Van
Rechtswege Verbannen van Daniël ten Hoopen
(H1CO Zwolle).
Multi Media Pool regelt tijdelijk werk in omroepwereld
huis, behalve voor directiefunc
ties en voor functies die sterk
omroepgebonden zijn. Hoewel
de MMP ook dienstbaar kan
zijn in geval van interimmana-
gement. Ook voor meer bijzon
dere functies schrikt men niet
terug. Zo kon onlangs nog wor
den voldaan aan de vraag van
een omroep voor een sterrekun-
dig medewerker.
Het overgrote deel van de de
tacheringen betreft technische
functies in de audiovisuele sec
tor: geluid-, licht- en camera
mensen voor het NOB. Maar
ook decorwerkers draaien mee.
Onlangs werd een groep van
vijftien decorbouwers met hulp
van de MMP opgeleid en zij
kunnen meteen aan de slag.
Deze opleiding was mogelijk
gemaakt met subsidiegeld van
de rijksoverheid. Het manage
ment van de MMP wil voorko
men dat de tijdelijke werkers de
banen van vaste mensen in ge
vaar brengen. Andere klanten
van de MMP zijn de onafhanke
lijke producenten verenigd in
de O TP, de publieke omroepen.
RTL doet niet mee. dit bedrijf
heeft een eigen systeem van af-
roepkrachten.
Toppers
Het aantal detacheringen
neemt toe. In 1992 vond men
voor 2.100 klussen een oplos
sing. in 1993 voor 4.800 en dit
jaar is het verwachte cijfer
5.300. „We liggen nu al voor op
dit schema", zegt Willeke Ernst.
Het aantal klussen per pooler
per jaar steeg in drie jaar van 7
tot 17,5. Circa 150 mensen zijn
op elk gegeven moment in
touw, de honderd anderen zijn
direct inzetbaar.
Ligt de nadruk op technisch
personeel, de vraag naar pro
gramma-inhoudelijke mede
werkers groeit. Om deze reden
is de MMP van plan een nieuwe
pool op te zetten voor functies
als scenarioschrijvers, produ
cers, programmamakers, regis
seurs, bureauredacteuren en
presentatoren. Momenteel
wordt onderzoek gedaan naar
de behoefte bij omroepen en
producenten.
Doen omroeptoppers ook een
beroep op de MMP? „Nee", zegt
Van der Laak, „de echte toppers
zijn zelfstandig en hebben een
zelfstandigenverklaring van het
GAK. De grootste groep die wij
helpen, zijn mensen met een af
geronde opleiding en die niet in
vaste dienst kunnen of willen."
Behalve de pool van 250 be
schikt de MMP over de namen
van 'enkete duizenden' mensen
die tezamen een soort B-selec-
tie vormen en die minder kans
maken op werk. Deze moeten
veelal hun heil zoeken buiten
de omroep. Ten slotte is on
langs een aparte pool van 40
theater- en congrestechnici van
start gegaan onder de naam
Changement. Zij kunnen, net als
de andere poolers, in het hele
land worden ingezet.
Marco Borsato zingt Nederlands, maar laat het Italiaans niet varen
Marco Borsato heeft een nieuwe single gemaakt
die Dromen zijn bedrog is gedoopt. Het plaatje
heeft in korte tijd de Mega Top Vijftig bereikt. Dat
het een succes is komt, volgens Borsato, door de
verstaanbaarheid.
„Mensen waarderen kennelijk toch dat je in het
Nederlands zingt. Maar goed. de kwaliteit van het
gebodene moet ook in orde zijn. anders schiet je
je doel voorbij. Dat heb ik me van tevoren ter de-
ge gerealiseerd. Ik wilde dat het produkt aan alle
kanten goed was. Dat geldt ook voor de hele CD
Marco die binnenkort uitkomt. Dromen zijn be
drog is als voorproefje daarvan op single uitge
bracht. Het blijkt in één klap raak te zijn. Dat is de
bedoeling geweest, alhoewel je altijd moet incal
culeren dat het niet aanslaat. Een hit verzin je
niet. die ontstaat."
Waarom wilde hij eigenlijk in het Nederlands
zingen? Per slot van rekening heeft hij in de afge
lopen vier jaar. sinds hij de Soundmixshow won.
naam gemaakt met Italiaanse liedjes.
„Dat heeft te maken met mijn groeiende be
hoefte voor Nederlanders verstaanbare teksten te
zingen. Niet dat mijn Italiaanse liedjes niet wer
den gewaardeerd. Ik heb drie CD's met Italiaans
repertoire uitgebracht en die zijn goed verkocht.
Maar Italiaanse teksten zijn voor veel mensen nu
eenmaal niet te verstaan."
Bij zijn optredens zal hij ook liedjes van zijn ou
de repertoire zingen. Maar als de CD Marco aan
slaat. komt er meer ruimte voor het Nederlandse
werk. „Het kan naadloos bij elkaar aansluiten,
denk ik. Dat heeft te maken met de muziek die
we hebben gekozen voor m'n Nederlandstalige
CD. Het zijn stuk voor stuk Italiaanse melodie-
Diepgang
Borsato heeft het idee dat het publiek teksten met
meer diepgang waardeert. Dat bleek al ruim een
jaar geleden toen hij voor het eerst een Neder
lands liedje zong. „Dat was op het Holland Casi
no Festival, waar ik Nederland vertegenwoordig
de. Ik zong toen Opa. Ik merkte dat mensen de
emotie herkenden. Han Kooreneef. die met Leo
Driessen samen dat liedje maakte, heb ik onmid
dellijk gevraagd of ze aan de CD wilden meewer
ken. Zij hebben trouwens ook Dromen zijn be
drog geschreven.
Verder is Robert Long benaderd. „Die was en
thousiast. Ik was blij dat hij wilde meedoen. We
hadden hem niet voor niets gevraagd natuurlijk.
Hij woont een groot gedeelte van het jaar in Italië.
Hij kent de sfeer en schrijft natuurlijk ontzettend
mooie liedjes. Ik bedoel maar: hij kent het vak
door en door. Long weet dat tekst en muziek één
moeten zijn."
De zanger is niet bang dat hij zich met deze CD
op het terrein van andere Nederlandse artiesten
begeeft. „Het is niet in mijn hoofd opgekomen.
Bovendien: angst is de slechtste raadgever die je
je kunt voorstellen. Ik wilde iets goeds afleveren
en dat heb ik volgens mij gedaan."
De tijd dat omroepen voor het maken van radio- en te
levisieprogramma's alles zelf in handen hielden, is al lang
voorbij. Steeds vaker doen de omroepen een beroep op
bedrijven en instellingen die een bepaalde specialisatie
in huis hebben. Dat zijn dus bedrijven die hun bestaans
recht deels te danken hebben aan de omroepen. Multi
Media Pool is zo'n leverancier van tijdelijke arbeids
krachten in de audiovisuele sector.
HILVERSUM JAAP TIMMERS
De pool bestaat vijf
jaar. Opgericht in
de tijd dat het NOB
grote hoeveelheden werkne
mers begon af te stoten. Doel
was onder meer deze mensen
ander passend werk te verschaf
fen in tie omroepwereld.
Aanvankelijk was Multi Media
Pool (MMP) een klein bureau
met een handjevol medewer
kers binnen het grote arbeids
bureau van Hilversum, waar
niet veel meer werd gedaan dan
het registreren van mensen die
graag binnen de omroepwereld
wilden werken. Er werd niet ge
selecteerd op ervaring en scho
ling. Daar deze werkwijze ook
onervarenen aantrok, werkte
het niet.
Toch bleek de pool levensvat
baar, vooral omdat producen
ten, facilitaire bedrijven en om
roepen in toenemende mate
vaste werknemers afstoten en
liever op tijdelijke basis werk
aanbieden. Bovendien had de
MMP veel specifieke kennis op
gebouwd, nodig om te kunnen
bemiddelen in de ingewikkelde
arbeidsmarkt van de omroep
wereld.
Toen in 1991 de arbeidsbu
reaus veranderden in regionale
bureaus voor de arbeidsvoorzie
ning. waarin werkgevers en
werknemers meer te zeggen
kregen, besloot de overheid de
Multi Media Pool een meer
marktgerichte koers te laten va
ren. Dat betekende dat de orga
nisatie móest worden omge
bouwd tot een uitzendbureau
voor freelancers.
Intussen is de MMP gevestigd
in het Mediacentrum op het
Hilversumse Omroepkwartier.
Hel aantal medewerkers is ver
dubbeld. „Sinds de veranderin
gen kunnen we ook als werkge
ver optreden", vertelt manager
Robert van der I.aak van de
MMP.
De pool neemt de admini
stratie van de werkgevers en
werknemers uit handen. De
poolers ontvangen nettoloon
via de MMP. Alle premies wor
den afgedragen. Een zorg min
der in een bedrijfstak, die vol
gens Van der Laak vroeger bol
stond van grijze en zwarte
werkcircuits. De hoogte van de
honoraria kan worden vastge
steld in overleg tussen werkge
ver en MMP. maar er bestaat
ook een zekere onderhande
lingsruimte voor iedere indivi
duele freelancer. Het is de be
doeling dat er binnenkort een
stelsel van minimumlonen
wordt ingevoerd.
Sterrenkundige
„We hebben hier geen kaarten
bakken zoals op het arbeidsbu
reau", zegt PR-medewerkster
Willeke Ernst. „We registreren
ook geen werklozen." De pool
bestaat daarentegen uit een
groep van 250 mensen, die di
rect ingezet kan worden. Een
eredivisie van vaklieden die er
voor kiezen freelancer te blijven
in plaats van in vaste dienst te
komen. Opname in de pool is
gratis en geschiedt na een in
ventarisatie van de vraag en een
strenge selectie van kandidaten.
Vereist worden kennis, werker
varingen inpasbaarheid.
Voor alle denkbare beroepen
en betrekkingen (in totaal vijf
tig) heeft de pool mensen in de
Robert van der Laak. directeur van 'Multi Media Pool' kon de omroep
zelfs een sterrekundig medewerker leveren. foto gpd
Marco Borsato: „Mensen waarderen het toch dat je in het Nederlands zingt."
Op zijn veertiende jaar zong Piet Veerman al 'Cucurucucu Paloma'.
foto
Piet Veerman en Flaco Jiminez:
wie had kunnen bevroeden dat
die combinatie ooit nog eens
tot stand zou komen?. Piet dus.
En het toeval speelde mee.
„Voor mezelf had ik besloten
dat mijn nieuwe CD Latijnsa
merikaans getint moest zijn. En
laat op het moment dat ik bezig
was met de opnamen nu net
Flaco, voor mij de beste accor
deonist in het Zuidamerikaanse
genre, in Volendam zijn... Ik
dacht: dèt heeft zo moeten zijn.
Laten we hem vragen of hij mee
wil doen. En tot mijn stomme
verbazing zei hij ja."
En het moet gezegd: Jiminez
geeft Veermans geluidsdrager
extra glans. En dat terwijl Veer
man zelf al de nodige kwaliteit
in het produkt had gestopt.
„Als je een idee hebt, moet je
het zo goed mogelijk uitvoeren.
Ik vind dat je mensen verbaasd
moet laten staan. Ik heb de af
gelopen jaren redelijk succes
gehad met Cry Freedom en In
Between'. Ik had in mijn handen
kunnen wrijven en zelfgenoem-
zaam achterover leunend kun
nen zeggen: 'Zo, dat gaat goed,
zo gaan we maar even door'.
Maar ik vind dat de weg van de
minste weerstand. Voorzichtig
heid is weliswaar de moeder
van de porseleinkast, je kunt
ook te voorzichtig zijn."
Het was voor Veerman wel
zaak om de platenmaatschappij
voor zijn nieuwe repertoire te
vinden. Uit ervaring wist de
zanger dat een en ander niet
zonder slag of stoot zou gaan.
platenmaatschappijen plegen
nu eenmaal graag op safe te
spelen. „En daar heb ik best be
grip voor. En de bezwaren be
greep ik ook. 'Joh, een hele
Zuidamerikaanse CD, na twee
nummers verveelt dat'. Die be
zwaren kon ik billijken."
Maar Volendammers zijn van
nature volhouders. En Piet
kreeg uiteindelijk zijn zin. Ook^
al omdat hij voor zichzelf al"*
lang had uitgemaakt dat dtfClH
een en al variatie zou bieden.
Engelstalige teksten, numij®trov
van Willy Deville, voorafgegaan
door Zuidamerikaanse intro's.
Hij heeft altijd al iets met
Spaanstalige liedjes gehad.
Hebben meer Volendammers a
trouwens, zal wel te maken
hebben met het feit dat me- n
nigeen op het dorp Spaanse
voorouders heeft. Op z'n veer
tiende mocht Piet al graag zin
gen van Cucurucucu Paloma.
En later, in militaire dienst, be-
sloot hij een schriftelijke cursus
Spaans te gaan volgen. Uit pure J
verveling, eigenlijk. „In dienst
was ik telegrafist en had vaak
'lege' uren. Dan moest je stand
by blijven, maar was er genoeg
tijd om aan je algemene ont-"J
wikkeling te werken.
Ruim dertig jaar later komt
die verworven taalkennis hem
aardig van pas. Niet dat Piet
Veerboot' nu beweert dat hij het 'A
Spaans vloeiend spreekt. Maar
hij is er zonder meer van over-,j
tuigd dat een verblijf van een
paar weekjes op het Iberisch
schiereiland voldoende is om
alles weer 'boven' te halen. „Dat
merkte ik trouwens al bij het o
uitzoeken van het repertoire
voor de CD. Hoe meer je ermee
bezig bent, des te meer woor
den schieten je te binnen."
Voor de opnamesessies van
zijn CD riep Veerman de mede
werking in van de muzikanten G
van Mariachi Tierra Caliente.,T
„Ze zeiden meteen 'ja'. Achteraf'
bleek overigens dat hun ver
wachtingspatroon niet hoog lag.-
Ze hadden gedacht: 'Weer dep
een of andere Nederlander die
liedjes in onze taal gaat opne
men en die taal vervolgens ver- v
kracht'. Maar toen ze zeiden: a
'Wat jij zingt, is onze taal', ging
er heel wat door me heen."