N
Bier uit 1744.
per
:fekt op dronk.
Protestanten Ulster
zetten strijd voort
«J
U
Buitenland
Frans offensief tegen corruptie
Tekst over abortus weer
gewijzigd op VN-conferentie
YS-Cuba spraken in '74
al over normalisering
VN-gezant bang voor
guerrillastrijd Rwanda
Akkoord Angola gemeld
Berlijn neemt afscheid van westerse bondgenoten
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1994
Mitterrand zit rit uit, ondanks ziekte
parus De Franse president Mitterrand heeft gisteren in een in
terview met de krant Le Figaro verklaard van plan te zijn ook de
laatste acht maanden van zijn ambtstermijn te zullen volmaken.
Mitterrand lijdt aan prostaatkanker. Hij zei in de ex-voorzitter
van de Europese Commissie Delors zijn opvolger te zien als pre
sidentskandidaat van de Socialistische Partij.
Syrië tegen Israëlisch Golan-voorstel
den haag/jeruzalem» Syrië voelt niets voor het Israëlische voorstel
voor een gefaseerde terugtrekking van de Golan-Hoogvlakte. Dat
zei de Syrische minister Farouq al-Shara'a (buitenlandse zaken)
gisteren tijdens een bezoek aan Den Haag waar hij sprak met
onder anderen zijn collega Van Mierlo. De Israëlische premier
Rabin stelde zijn kabinet gisteren een beperkte terugtrekking in
drie jaar van de Golan-Hoogvlakte voor. In die tijd zou Jeruza
lem de vooruitzichten op vrede met Syrië kunnen testen.
Huishoudboekje Windsors te grabbel
londen Om meer inzicht te krijgen in de wijze waarop de 52
miljoen pond wordt besteed die Britse belastingbetalers per jaar
moeten opbrengen voor het onderhoud van vijf koninklijke pa
leizen, heeft een commissie van het Britse Lagerhuis de verschil
lende posten eens op een rijtje gezet. Zo bedroeg de telefoonre
kening van de koningin vorig jaar ruim twee miljoen gulden.
washington
correspondent
De Amerikaanse regering heeft
tussen 1974 en 1976 in het
diepste geheim gepraat met
Cuba over normalisering van
de betrekkingen. Het initiatief
daartoe ging uit van de toen
malige minister van buiten
landse zaken, Henri Kissinger.
De pogingen van de regering
van president Ford om direct
met de Cubaanse leider Castro
te onderhandelen liepen ech
ter op niets uit.
In een artikel in de New York
Review of Books wordt geci
teerd uit tot nog toe geheime
documenten en gesprekken
met Amerikaanse en Cqbaanse
functionarissen. Volgens die
bronnen zijn Amerikaanse on
derhandelaars destijds in het
geheim naar Cuba gereisd en
Cubanen naar de VS. De eerste
ontmoeting vond plaats in ja
nuari 1975 in een koffieshop in
De Angolese rebellenbeweging
Unita stemt in met een voorstel
van de Angolese regering om de
macht te delen. Verwacht wordt
dat de Unita ook akkoord zal
gaan met een nieuw mandaat
voor de Verenigde Naties om
tussen de partijen te bemidde-
Ter gelegenheid van ons 250- jari£ jubileum
i iedere krat Bommelsck Pils met een verrassing.
Kijk in liet krat voor koe en wat.
Dc/e ..luie i» *el<!i« van 5 I m 24 sopten,k-r 1994.
Al zes topmanagers in korte tijd in aanvaring met justitie
parus hans gertsen
Cairo ap-dpa-Rtrsonen in een ongeschikte om
geving. Dat het Vaticaan zal in-
Ondcrhandelaars bij de bevol- stemmen met de nieuwe tekst
kingsconferentie in Cairo heb- valt volgens onderhandelaar Ni-
ben gisteren een laatste wijzi- colaas Biegman en Nafis Sadik,
ging aangebracht in de tekst de secretaris-generaal van de
over abortus, in de hoop dat zo conferentie, niet te verwachten,
goed als alle landen zich daarin Gisteren heeft de ene na de an-
•kunnen vinden. Belangrijkste dere spreker zijn ongenoegen
wijziging is de vervanging van laten horen over de onevenredi-
de term 'legale abortus', waar- ge aandacht die wordt besteed
aan het Vaticaan zich in het bij- aan het abortusprobleem en de
zonder stoorde, door 'abortus manier waarop het Vaticaan het
die niet tegen de wet is'. debat domineert.
Ook wordt, om de landen die Als de tekst wordt aanvaard
problemen hebben met het on- als onderdeel van het slotcom-
derwerp tegemoet te komen, muniqué betekent dat nog niet
een definitie toegevoegd die de dat de problemen voorbij zijn.
Wereld Gezondheidsorganisatie Na het onderwerp abortus ko-
geeft aan onveilige abortus. De men vandaag nog verschillende
WHO noemt een abortus onvei- paragrafen aan de orde waarin
lig als deze wordt uitgevoerd sprake is van andere omstreden
door niet-gekwalificeerde per- kwesties rond seksualiteit.
New York, waar Kissingers
toenmalige rechterhand,
Eagleburger, twee Cubaanse
diplomaten ontmoette.
Volgens de Amerikanen liep
het initiatief stuk, toen Cuba
besloot troepen te sturen naar
Angola. Kissinger zou hebben
gesteld dat het ontoelaatbaar
was om Castro in Afrika oorlog
te laten voeren en toch de rela
ties met Cuba te verbeteren.
Bovendien durfde Gerald Ford,
met de presidentsverkiezingen
van 1976 voor de deur, geen
vergaande concessies aan Cas-
De onthulling komt op het
moment dat vanuit het Ameri
kaanse Congres steeds meer
druk op president Clinton
wordt uitgeoefend om de har
de houding tegenover Cuba te
laten varen. Besprekingen tus
sen de VS en Cuba over het be
perken van de stroom boot
vluchtelingen werden woens
dag in New York opgeschort.
CORRESPONDENT
Het offensief van de Franse justitie tegen cor
ruptie begint langzamerhand te lijken op de
Italiaanse operatie 'Schone Handen'. De Franse
onderzoeksrechter Renaud van Ruymbeke stel
de deze week topman Jean-Louis Beffa van
Saint-Gobain, een van de grootste glasprodu
centen ter wereld, in staat van beschuldiging in
verband met een smeergeldaffaire. Beffa is
daarmee in korte tijd de zesde Franse top
manager die het met justitie aan de stok krijgt.
Volgens Van Ruymbeke heeft Saint-Gobain
enkele jaren geleden via een dochteronderne
ming anderhalf miljoen gulden aan steekpen
ningen betaald om een lucratief waterleiding-
contract in de gemeente Nantes te verkrijgen.
Het geld zou via ingewikkelde transacties met
banken in Brazilië, de Bahama's en Zwitserland
in de kas van de Republikeinse Partij (PR) te
recht zijn gekomen.
De PR, een van de 'bloedgroepen' van de
centrum-liberale UDF, is al eerder in verband
gebracht met grote smeergeldaffaires. De hui
dige minister van industrie, Gérard Longuet,
zou eind jaren tachtig als penningmeester van
de PR bij diverse dubieuze transacties betrok
ken zijn geweest. Tegen Longuet loopt nog een
onderzoek.
Eind mei werd Pierre Bergé, directeur van de
Yves Saint Laurent-groep, aangeklaagd in ver
band met een verdachte aandelentransactie.
Hij zou dankzij misbruik van voorkennis enkele
tientallen miljoenen gulden hebben opgestre
ken. Enkele dagen later kwam de topman van
elektronicagigant Schneider, Didier Pineau-Va-
lencienne, in aanraking met de Belgische justi
tie. Hij bracht twaalf dagen en nachten in een
Brusselse cel door. Zijn bedrijf zou enkele jaren
geleden meer dan 250 miljoen gulden aan
winst voor de aandeelhouders hebben verdon
keremaand. Omdat hij gisteren niet kwam op
dagen voor een gesprek met een Belgische on
derzoeksrechter heeft de Belgische justitie nu
een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd.
Half juni was het de beurt aan Jean-Louis Pe-
triat. De voormalige topman van verzekerings
concern GMF zou, zonder goedkeuring van de
raad van bestuur, vlak voor zijn vertrek voor
twee tol drie miljard gulden aan kredietbrieven
hebben getekend. Zijn opvolger wist op het
nippertje te voorkomen dat die door een be
ruchte zwendelaar zouden worden geïncas
seerd. En Pierre Suard, algemeen directeur van
Alcatel Alsthom, de tweede industriële groep
van Frankrijk, werd begin juli in staat van be
schuldiging gesteld omdat hij zijn huis voor
ruim anderhalf miljoen gulden zou hebben la
ten verbouwen door onderaannemers in ruil
voor opdrachten.
En dan is er natuurlijk nog Bernard Tapie, die
op weg lijkt naar een notering in het Guinness
Book of Records. Het aantal juridische proce
dures waarin hij is verwikkeld, is al lang niet
meer op de vingers van twee handen te tellen.
Het lijkt allemaal nog slechts het topje van de
ijsberg. Volgens een gisteren door het dagblad
Le Monde gepubliceerde enquête onder enkele
honderden ondernemers, gelooft 64 procent
van de Franse ondernemers dat illegale praktij
ken in het bedrijfsleven eerder regel dan uit
zondering zijn. Eveneens 64 procent van de on
dernemers vindt dat het de hoogste tijd is voor
een Franse operatie 'Schone Handen'.
Veel voorwaarden aan staakt-het-vuren
londen. ceesv
Protestantse doodseskaders in Noord-Ierland hebben
gisteren geweigerd de IRA te volgen in haar bestand. De
Ulster Volunteer Force (UVF) en de Ulster Freedom Figh
ters (UFF), de twee voornaamste milities, stelden in een
schriftelijke verklaring een groot aantal voorwaarden aan
een staakt-het-vuren van hun kant. UVF en UFF hebben
de afgelopen drie jaar meer slachtoffers gemaakt dan de
IRA.
stand. Die hoop werd goeddeels
de bodem ingeslagen met de
harde verklaring van de 'Combi
ned loyalist Military .'ommand
waarin UVF en UFF hun ac
ties coördineren.
Sommige waarnemers ontle
nen echter enige hoop aan het
feit dat UVF en UFF de moeite
hebben genomen om met een
verklaring te komen. Dat zou
erop kunnen duiden dat beide
milities bereid zijn ook een poli
tiek spel te spelen.
De UW is een organisatie die
bijna tachtig jaar geleden werd
opgericht met het doel het
noordelijke deel van Ierland
Brits te houden. De Britse rege
ring willigde dat verlangen in
toen zij in 1921 Ierland haar on
afhankelijkheid teruggaf, onder
meer omdat de UVF in de I er
correspondent
De protestantse doodseskaders
willen dat ook de Irish National
Liberation Army 1NLA). een mi
nuscule splinter van de IRA. de
wapens neerlegt. Voorts eisen
ze dat het IRA-bestand perma
nent is. En ten slotte willen UVF
en UFF de garantie dat Noord-
Ierland een deel blijft van het
Verenigd Koninkrijk.
Nadat de IRA vorige week een
bestand had afgekondigd, ver
moordde de UFF een katholieke
man en pleegde de (JVI an
aanslag op een kantoor van
Sinn Fein (de politieke arm van
de IRA) lil Hrii.isi Niettemin
was er begin deze week hoop
dat de protestantse milities ook
bereid zouden zijn tot een be
ste Wereldoorlog naast de Bril
ten had gevochten. Nu is de
UW geen schaduw meer van de
vroegere gevechtseenheid. De
- illegale organisatie bestaat
uit enkele honderden leden die
zich voornamelijk bezighouden
met het doodschieten van ka
tholieken.
De UFI is de 'militaire' tak
van de Ulstm Dtfmet bm la
tion, een organisatie die even
eens illegaal is verklaard. De
Ui l ontstond pas aan het begin
van de jaren '70, maar heeft de
UVF in omvang en kracht over
Irugrld De UI I BOU enk.-Ir
honderden actieve leden heb
ben. maar daarnaast kunnen te
rugvallen op duizenden UDA
leden. In sommige ghetto's van
Belfast zou tachtig procent van
alle jongens zich hij de UDA
hebben aangesloten.
Nadat een nieuwe generatie
enkele jaren de macht overnam,
zijn de UF'I--doodseskaders zich
van steeds cynischer geweld
gaan bedienen, i en van hun
meest geliefde methoden is een
katholieke pub binnenlopen en
alle aanwezigen doodschieten.
Hutu's bereiden zich in buurlanden voor
correspondent
Voor Rwanda dreigt een nieuwe
guerrilla-oorlog. Slechts twee
maanden na de overwinning
van het Tutsi-leger wijzen alle
tekenen erop dat leden van de
verslagen Hutu-strijdkrachten
vanuit de buurlanden Zaïre,
Tanzania en Burundi een der
gelijke strijd voorbereiden. De
eerste Hutu-soldaten zijn al ge
signaleerd in Zuidwest-Rwanda,
in gevechtstenue, met vuurwa
pens, munitie en proviand.
„Die troepenbewegingen zijn
de klassieke voorbereidingen
van een guerrilla", zegt de spe
ciale afgezant van de Verenigde
Naties in Rwanda, Shahryar
Khan. Hij spreekt zijn veront
rusting hierover uit in een uit
gelekt memorandum aan het
VN-hoofdkwartier in New York.
Khan meent dat er weliswaar
nog geen reden voor paniek is
en dat men niet onmiddellijk
dramatische gebeurtenissen
hoeft te verwachten, maar dat
het wel degelijk gaat om 'zorge
lijke ontwikkelingen, omdat we
hier praten over een land dat
nog steeds zeer instabiel is'. Bij
de in juli geëindigde oorlog zijn
rond een miljoen mensen om
het leven gekomen.
Hoewel verslagen, hebben le
den van het voormalige Hutu-
regime en -leger er nimmer een
geheim van gemaakt de gewa
pende strijd niet te zullen opge
ven. Vanuit de vluchtelingen
kampen in met name Zaïre
waar in Goma en Bukavu zo'n
30.000 voormalige regeringssol
daten verblijven hebben zij
daar sinds juli het voorwerk
voor verricht. De Zaïrese autori
teiten knepen een oogje dicht
en legden hen geen strobreed in
de weg.
Aanhoudende oproepen aan
het adres van Zaïre om de
Rwandese strijdkrachten te de
mobiliseren en te ontwapenen
om te voorkomen dat de versla
gen soldaten zich konden her
groeperen, haalden niets uit.
Kinshasa beloofde veel maar
deed weinig, onder het mom
dat het simpelweg niet genoeg
r dat werk had.
In een vluchtelingenkamp 30 kilometer van de Zaïrese plaats Goma deelt het Rode Kruis zakken meel uit.
PIlRRf VtRDY
,60a Lissabon aplen. Dit hebben Portugese me-
,00 dia vanochtend gemeld.
Volgens het persbureau Lusa
wil de Angolese regering nog
geen commentaar geven op de
berichten, zolang de VN niet
formeel bekend hebben ge
maakt dat de Unita de voorge
stelde machtsdeling aanvaardt.
Feestelijkheden voor hoogwaardigheidsbekleders, niet voor bevolking
Samenwerking
in strijd tegen
atoomsmokkel
BERLUN» PETER V
CORRESPONDENT
Ze werden in alle toonaarden
geprezen. Dankzij de onverzet
telijkheid van zijn inwoners
werd Berlijn een 'symbool van
de vrijheid', zei de Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken Christopher met krakende
bariton. De Franse minister van
defensie Léotard memoreerde
hoe de Russische dictator Stalin
zich had vergist in de standvas
tigheid van de Berlijners. De
Britse premier Major sprak zijn
bewondering uit voor de moed
van mensen die ruim veertig
jaar aan de 'frontlijn van de vrij
heid' hadden geleefd. En
bondskanselier Kohl prees de
vastberadenheid van de Berlij
ners, waardoor de Duitse rege
ringen en de westerse bondge
noten de vrijheid en de levens
vatbaarheid van de stad hadden
kunnen veiligstellen.
Wie zo wordt gefêteerd, mag
meestal rekenen op een ere
plaats bij de plechtigheden.
Maar de Berlijnse bevolking was
gisteren in geen velden of we
gen te bekennen bij het officiële
afscheid van de drie westerse
bondgenoten die 49 jaar over de
stad hebben gewaakt.
De gewone Berlijners hebben
de' afgelopen maanden afscheid
kunnen nemen van de bezetters
die in de loop der jaren hun be
schermers waren geworden. Tij
dens grootse volksfeesten wer
den de Amerikaanse, Britse en
Franse militairen uitgeluid.
Daar vond het echte afscheid
plaats. Gisteren was het de dag
van de staatslieden en andere
VIP's. Voor de 'gewone' Berlij
ners werd de 'historische acht
ste september' vooral een dag
waarop ze nog meer dan nor
maal rekening moesten houden
met verkeersopstoppingen.
Toch was het een belangrijke
dag. Mitterrand, Major en
Christopher waren naar Berlijn
Onder de genodigden in Berlijn was
aan de luchtbrug.
gekomen om met het vertrek
van hun troepen het definitieve
einde van de Koude Oorlog luis
ter bij te zetten. Verleden week
hadden de andere overwinnaars
van de Tweede Wereldoorlog,
de Russen, al het toneel verla
ten. Het is inderdaad het einde
van een tijdperk.
Ruim veertig jaar. tot de val
van de Muur, was Berlijn de
stad waar de spanning tussen
Oost en West was samengebald.
De afgelopen dagen passeerden
de crises opnieuw de revue. Een
van de hoogtepunten van de
plechtigheden was de herden
king van de slachtoffers die vie
len tijdens de luchtbrug van
1948/'49. In juni 1948 onder
nam Stalin de eerste poging om
Berlijn, de voorpost van het
Westen in de door de Russen
bezette oostelijke zone van
Duitsland, tot capitulatie te
dwingen. Alle toegangswegen
werden geblokkeerd.
Het Westen antwoordde met
een luchtbrug waarmee de stad
werd bevoorraad. Acht maan
den duurde het communisti
sche beleg en tijdens deze pe
riode werd Berlijn het symbool
van de westerse vrijheid. „Hét
geronk van de vliegtuigmotoren
was voor vele Berlijners een
symfonie van de vrijheidaldus
minister Christopher bij het
momument bij vliegveld Tem
pelhof voor de 79
bij de luchtbrug omkwamen.
In juni 1953 volgde de op
stand in Oost-Berlijn tegen de
regering van de inmiddels ge
stichte DDR. in 1957 dreigde
Sovjet-leider Chroesjtsjov met
het opslokken van de stad en in
1961 stonden Amerikaanse en
Russische tanks tegenover el
kaar. De regering van de DDR
had een muur laten bouwen om
leegloop van haar boeren- en
arbeidersparadijs tegen te gaan.
VÖOl veel I >DR burgers was
Berlijn, en vooral de westelijke
helft, het ontsnappingsluik naar
de vrijheid geworden.
Met de bouw van de Muur
had de ideologische scheidslijn
zijn uit beton en steen opge
trokken markering gevonden.
„Ich bin ein Berliner", /ei de
Amerikaanse president Kenne-
dy tijdens zijn bezoek aan de
stad in juni 1963. Als uitdruk
king van de symboolwaarde van
Berlijn voor het Westen is zijn
uitspraak nooit overtroffen.
Sinds het uitbreken van de
eerste Berlijn-crisis in 1948 is
Duitsland als lid van het wester
se bondgenootschap geaccep
teerd. Ook gisteren heieed
bondskanselier Kohl de Duitse
trouw aan de Europese eenheid
en de westerse alliantie die, zo
zei hij, de hereniging van het
land in 1990 mogelijk hebben
gemaakt.
,,l)e afgelopen veertig jaar
hebben wij ervaren wat het be
tekent vrienden te hebben op
wie je kunt bouwen. Namens
mijn landgenoten bedank ik u.
Wij zullen onze Amerikaanse,
Engelse en Franse vrienden
nooit vergeten. En u kunt ook
op ons bouwen. Duitsland zal
niet werkeloos toekijken als vre
de en vrijheid in de wereld wor
den bedreigd. Wij Duitsers ken
nen onze verantwoordelijkhe
den en zullen onze partners niet
in de steek laten."
De drie belangrijkste partners
werden gisteravond bij de af
sluiting van de feestelijkheden
op traditioneel Duitse wijze ge
ëerd voor hun steun in de moei
lijke jaren. Een bataljon Duitse
soldaten hield een taptoe, waar
bij ze met brandende fakkels
door de verduisterde Branden
burger Tor trokken. Het was hel
meest omstreden onderdeel van
het programma. Dp 30 januari
1933 hielden duizenden nazfa
een fakkeloptocht voor Adolf
Hitler, die op die dag bondskan
selier was geworden. Linkse ac
tivisten hadden daarom pro
testacties tegen de taptoe aan
gekondlgd. Maai vooi kohl is de
tijd voorbij dat tradities wegens
misbruik door de naz.i's voor
eeuwig besmet zijn.
De Europese Unie en zes Mid
den- en Oosteuropese landen
gaan samenwerken bij de strijd
tegen de smokkel van nucleair
materiaal. Aan de grenzen, op
de vliegvelden en in de havens
van Bulgarije, Hongarije, Polen,
Roemenië, I sjechië en Slowa
ldje /ai met hulp van del1epe
dale apparatuur worden opge
steld om radioactieve stoffen op
te sporen Ook zal de EU hulp
bieden bij de beveiliging van
nucleaire installaties tegen diel
stal van splijtstof.
De laatste weken is in de
Duitse pers gesuggereerd dat de
atoomsmokkel ten dele is uitgc
lokt door de Duitse inlichtïn
gendienst BND. Er zou (nog)
geen reële markt zijn voor splijt
baar materiaal. De West en
Oosteuropese ministers van
binnenlandse zaken en justitie,
die gisteren in Berlijn vergader
den, nemen de zaak echter
hoog op. In hun verklaring
neemt In t hoofdstuk 'nucleaire
smokkel' verreweg de meeste
plaats in.
Minister van justitie Sorgdra-
gcr toonde zich tevens bezorgd
over de export van nucleaire
kennis. „Er zijn heel veel men
sen in Rusland die er veel vanaf
weten, maar er in Rusland niets
meer mee kunnen doen."
Sorgdrager zei dat Nederland
'nog redelijk vrij' is van de ille
gale handel in nucleair materi
aal. „Maar dat wil niet zeggen
dat het niet kan komen." Vol
gens het meldpunt Handel in
Bijzondere Metalen van het mi
nisterie van economische zaken
zijn in een jaar tijd in Nederland
zo'n honderd gevallen geregi
streerd van Oosteuropese aan
biedingen van radioactieve of
giftige stoffen. Dal gebeurde
veelal per fax of telefoon. Er is
echter in Nederland nog nie
mand aangetroffen die ook der
gelijke stoffen in zijn bagage
had.
