Bedrijven kunnen
personeel 'lenen'
Binnenland
Kerkvoorzitter gebruikt
kerkgeld als hypotheek
Procedures
Betuwelijn
tijdelijk stop
Travestietenshow tegen bont
Philips hield levensduur
TL-lampen bewust kort
'Media moeten blijven
schrijven over Bosnië'
'Neder-speak rukt op'
Het lichaam terug in de onbedorven aarde
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1994
Nederlander gokt niet zo erg
den haag Nederlanders geven jaarlijks gemiddeld 240 gulden
uit aan kansspelen en staan daarmee negende op de Europese
gokranglijst. De Spanjaard is de onbetwiste gokkampioen van
Europa met een inzet van ruim 1000 gulden, aldus een onder-
^erj'?oek van het Nederlands Instituut voor Kansspel Onderzoek
leuT(NlKO). De als gokker bekend staande Brit is tweede met 563
J gulden, Belgen en Duitsers geven ongeveer evenveel geld uit aan
'Pp-gokken als Nederlanders. De laatste jaren geven de Nederlan
'en ders echter veel meer uit aan gokken. Zo is de laatste vier jaar de
omzet van de casino's gestegen van 338 naar 563 miljoen en de
'at omzet van de staatsloterij van 624 naar 804 miljoen,
jroi
;n, Emmen krijgt enorme waterplas
I emmen Emmen krijgt een enorm waterrecreatiegebied. De raad
stemde gisteren in met de bouw van het Parkdomein Bargerhol,
waarmee zo n 200 miljoen gulden is gemoeid. In totaal komen
aan een 200 hectare groot zeilmeer 675 bungalows, een overdekt
zwembad, tennis- en golfbanen, een vijf-sterrencamping en
winkels en restaurants. Op den duur levert het 250 permanente
arbeidsplaatsen op. De gemeente Emmen staat garant voor 5
j'gj jpiljoen gulden. Daarnaast leent de gemeente 5,25 miljoen gul-
I den aan de exploitatiemaatschappij van een aantal nieuwe in
vesteerders. De garantstelling door de gemeente was een eis van
de Rabobank, die samen met een Belgische kredietbank als co-
financier optreedt.
we Meteropnemer is uitstervend beroep
Apeldoorn Energiebedrijven in de grote steden zijn bezig met
proeven om de gasmeter op afstand op te nemen. Dat kan zowel
via de telefoon-, de televisie- als de elektriciteitskabel. Het zijn
vooral de investeringskosten die de nutsbedrijven nog afhouden
van het invoeren van dit soort systemen op grote schaal. Het mi
nisterie van economische zaken heeft subsidie verstrekt om het
qpnemen van de meter op afstand te verfijnen. De gasmeter is
dan via het gewone elektriciteitsnet op afstand uitleesbaar voor
lip <fe gasbedrijven. Door de meterstand vaker op te nemen, bij
voorbeeld een keer per week in plaats van een keer per half jaar,
ontstaat zowel bij verbruikers als bij energiebedrijf een beter in
zicht in het verbruik. Uit proeven blijkt dat dit kan leiden tot
energiebesparing.
lie,
500 winkeldiefstallen in vier maanden
eindhoven» De politie heeft een 31 -jarige Eindhovenaar aange
houden die ervan wordt verdacht dat hij de afgelopen vier
maanden vijfhonderd winkeldiefstallen heeft gepleegd. In een
tiantal gevallen ging hij op pad samen met een 33-jarige plaats
genoot die ook is ingerekend. Bij de diefstallen is voor meer dan
100.000 gulden buitgemaakt, aldus de politie. De buit is gebruikt
om drugs te kopen. De hoofdverdachte gaf daar dagelijks 400
gulden aan uit.
Netelenbos onderzoekt 'rijke scholen'
den haag Staatssecretaris Netelenbos van onderwijs gaat uit
zoeken of er in Nederland een toenemende kloof ontstaat tussen
rijke en arme scholen. Volgens Netelenbos is uit een inventarisa
tie op het departement gebleken dat er grote verschillen bestaan
in ouderbijdragen die door scholen worden gevraagd. „De een
vraagt honderd gulden, de ander vijfhonderd gulden meer.'' Rij
ke scholen kunnen meer faciliteiten bieden, 'omdat ze meer geld
hebben te besteden. De staatssecretaris maakt zich zorgen dat
,fijke scholen ontoegankelijk worden voor kinderen uit sociaal
zwakkere milieus. Vertegenwoordigers uit het bijzonder onder
wijs openbare scholen mogen geen ouderbijdragen vragen
hebben verbaasd gereageerd. Volgens hen bestaat het probleem
van rijke scholen nauwelijks in Nederland.
nsgnini tirnalmiu uuttiJilui
Kamer eens met uitzending naar Haïti
piftUMc. De TOeeailRtefSteunt hf!t vttcWrteritÉritfarttellta-
binet een fregat en een Orion-verkenningsvliegtuig in te zetten
voor de multinationale strijdmacht in Haïti. Deze troepenmacht
kan eventueel tot een invasie overgaan om de militaire macht
hebbers van het Caribische eiland te verdrijven. De Kamer on
derstreepte nog eens dat de manschappen niet aan eventuele
gevechten mogen deelnemen.
zwolle anp-gpd
Tegen de 67-jarige oud-voorzit
ter van de Doopsgezinde Ge
meente in Giethoorn heeft de
Zyvolse officier van justitie giste-
,r ren een jaar cel geëist, waarvan
Mé helft voorwaardelijk. De man
rïjzqu bijna vier ton van zijn kerk
I hébben verduisterd. Nadat de
I huidige kerkeraad aangifte had
gedaan, heeft hij het bedrag te-
rugbetaald.
De man zelf houdt vol dat hij
het geld heeft geleend als hypo
theek. Het mes zou zo aan twee
kanten snijden. De Doopsgezin
de Gemeente kreeg een hogere
rente dan bij de bank en hijzelf
betaalde een lagere rente dan
vqor een gewone hypotheek.
Volgens de mede-kerkeraadsle-
den vertelde de voorzitter hen
dat hij het geld zou beleggen te
gen een zo hoog mogelijke ren
te. Dat hij het privé ging gebrui
ken, vertelde hij er niet bij.
De zaak kwam aan het rollen
na vragen door de kascominis-
sie. De schuldbekentenis kwam
pas toen erom werd gevraagd.
•Twee nieuwe bestuursleden van
de kerkeraad deden vervolgens
aangifte.
Advocaat Ruis vindt dat zijn
cliënt hooguit moreel iets valt te
verwijten door alles in zijn een
tje te regelen, maar materieel
zou er niets fout zijn gegaan. Hij
wees erop dat de man de rente-
bedragen bijhield in het spaar
bankboekje en die rente zelfs
jaarlijks verhoogde.
Werk voor honderden Rotterdamse werklozen
Twee Rotterdamse bedrijven gaan vanaf begin volgend
jaar de concurrentie aan met het zwarte en grijze circuit
in het midden- en kleinbedrijf. Maatschappij Charlois en
Maatschappij Noord gaan de markt op met vooral flexi
bele en redelijk goedkope arbeid tegen een tarief van tus
sen de 22,50 en 27,50 gulden per uur.
rotterdam gpd
De twee nieuwe bureaus aan de
onderkant van de uitzendmarkt
willen samen zo'n zeshonderd
werklozen in dienst nemen. De
werkzoekenden van het ar
beidsbureau of de cliënten van
de sociale dienst krijgen een
vaste baan aangeboden bij de
maatschappij met een salaris
dat zo'n honderd tot tweehon
derd gulden boven het mini
mumloon ligt. Hoeveel en bij
welk bedrijf ze dan vervolgens
worden ingezet, is een zaak van
de 'werkmaatschappij'. Het is
de bedoeling dat op den duur
een kwart doorstroomt naar een
regulier vaste baan.
De vooruitzichten van de
twee nieuwe bedrijven zijn me
de gebaseerd op onderzoek van
het Bureau voor Economische
Argumentatie, waaruit blijkt dat
het midden en kleinbedrijf be
hoefte heeft aan flexibel inzet
bare arbeidskrachten voor en
kele uren.
Het is het risico voor de twee
nieuwe bedrijven dal ze hun
personeel zoveel mogelijk uren
kunnen inzetten bij andere be
drijven. De niet-betaalde uren
worden voor werknemers na
een vrij uitvoerige basistraining
van twaalf weken weliswaar
omgezet in verplichte aanvul
lende training. Deze uren (ten
hoogste veertig procent van de
werkweek) zullen ook moeten
worden gefinancierd. Het RBA
Rijnmond en de gemeente Rot
terdam hebben hun hoop daar
bij gevestigd op toestemming
van de nieuwe minister van so
ciale zaken en werkgelegenheid
Melkert om gedeeltelijk uitke
ringsgelden te mogen inzetten.
De bedrijven hebben inniid
dels een eerste opdrachtgever.
De Collectieve Uitvaart Vereni
ging Rotterdam heeft grote be
langstelling voor het inhuren
van tenminste zes dragers. Het
bedrijf huurt deze mensen nu
nog zelf in. elke keer weer zes
mensen voor de duur van een
uitvaart.
Mussolini
stond toch
aan onze kant?
ARNHEM ANP
De Airborne-gekte stijgt in Arn
hem en omstreken naar onge
kende hoogten. Dat heeft een
luxe banketbakker annex lun
chroomhouder in het centrum
van Arnhem er zelfs toe verleid
een Pasta Plate Mussolini op de
kaart te zetten. Na een flink
aantal klachten wordt die bena
ming echter geschrapt. De Mus
solini-pasta prijkte de afgelopen
tijd tussen kleine gerechten als
Omelet Grebbeberg en Omelet
Arnhem.
Verscheidene klanten rea
geerden echter geschokt op de
benaming Pasta Plate Mussoli
ni, zo blijkt uit ingezonden brie
ven aan plaatselijke kranten. De
banketbakker, die inmiddels
nieuwe menukaarten laat druk
ken, reageert korzelig op de
commotie: „Ach, dat gezeur."
Zijn reclameadviseur pro
beerde deze week de zaak recht
te trekken: „Gewoon een vergis-
sinkje. De banketbakker wist ei
genlijk niet precies wie er nou
goed of fout is geweest."
Twintig jongeren
urenlang vast in
kermisattractie
zutphen anp
Twintig jongeren hebben gister
avond urenlang vastgezeten in
een attractie op de kermis van
Zutphen. Drie van hen zijn met
onderkoelingsverschijnselen en
een lichte shock voor nader on
derzoek naar het ziekenhuis
overgebracht.
De jongelui zaten in de Disco
very, een attractie die rond
draaiende bewegingen maakt.
Zij waren zoals gebruikelijk
in dit gevaarte met beugels
op lichaam en voeten 'vastge
zet'. Door de zware regenval
ontstond kortsluiting. Daardoor
trad de beveiliging van het ap
paraat in werking. Het systeem
raakte vergrendeld, waardoor
de beugels muurvast kwamen
te zitten.
Het personeel van de kermis
attractie bleek onvoldoende
deskundig om de storing direct
te kunnen verhelpen. In de
commotie die daardoor ont
stond poog<T(?n omstancfëfs de
jongeren te bevrijden. Dat leid
de ertoe dat het mechanische
systeem ontregeld raakte en het
uitschakelen van de beveili
gingsinstallatie werd bemoei
lijkt. De brandweer kreeg de
jongeren uiteindelijk los. De at
tractie is voor nader onderzoek
gesloten.
den haag anp
Het ministerie van verkeer en
waterstaat staakt op korte ter
mijn alle procedures voor de
aanleg van de Betuwelijn. Pas
als het kabinet definitief besluit
tot aanleg van het omstreden
goederenspoor, worden de
voorbereidende werkzaamhe
den hervat.
Tijdens de formatie besloten
WD, PvdA en D66 de beslissing
over de Betuwelijn een half jaar
uit te stellen. Desondanks gin
gen de voorbereidingen gewoon
door, hetgeen voor veel verwar
ring zorgde. De actievoerders
tegen de lijn zijn blij.
Amsterdam Afgelopen nacht beleefde Nederland een primeur. In de Amsterdamse discotheek It werd de
'Furschrikkelijke' modeshow gehouden, als protest tegen het gebruik van bont in de kledingindustrie. De ver
foeide kledingstukken werden geshowd door zogeheten Drag Queens, extravagant uitgedoste travestieten.
Volgens initiatiefnemer Enzo dal Verme van het Italiaanse Animal Amnesty dragen Nederlandse vrouwen niet
zoveel bont. „Wat dat betreft zijn jullie beschaafder. Hoewel jullie bontboerderijen hebben. Veel pelzen die
bij ons tot jassen worden verwerkt, komen uit Nederland." De Furschrikkelijke modeshow ging vorig jaar in
Milaan in première. „Ik weet niet of het alleen daardoor kwam, maar dat jaar daalde de bontverkoop met der
tig procent", aldus Dal Verme. foto anp Raymond rutting
Ingenieurs moesten huis snel loten doorbranden
den haag gpd
Philips heeft in de jaren vijftig
de levensduur van zijn Tl
lampen bewust ingekort. De
lampen hielden het zo'n 2000
uur vol, terwijl de Philips-
techneuten al TI-lampen
met een vijf keer zo lange le
vensduur konden ontwikke
len. Dat schrijft de Delftse
scheikundeleraar dr. Mole
naar in zijn proefschrift over
het Verbond van Weten
schappelijke )nderzoekers.
een club kritische weten
schappers uit de jaren vijftig.
Molenaar promoveert er van
daag op in Amsterdam.
Het verhaal over de opzet
telijk minder presterende
lampen achtervolgt Philips
zowat al sinds zijn bestaan.
Tot nu waren echter de gloei
lampen verdacht. Het Eind-
hovense elektronica-concern
houdt het in een reactie op
een 'kwestie van definitie'.
„Wat noem je de levens
duur van een lamp? Hoe lang
blijft de lamp branden tot hij
het begeeft, of noem je de le
vensduur de tijd dat de lamp
een behoorlijke hoeveelheid
licht geeft?" Volgens de Plu
lips woordvoerder loopt die
discussie tussen wetenschap
pers en verkopers tot op de
dag van vandaag.
In zijn proefschrift onthult
Molenaar dat Philips inge
nieurs weiden gedwongen
kathoden te ontwikkelen die'
relatief snel doorbrandden.
De oud directeur van Philips'
beroemde Natlab. professor
Casimir. zou dat hebben be
vestigd. De beschuldiging dat
Philips de levensduur van
zijn lampen met opzet be
kortte, zorgde in de jaren vijf
tig al eens voor grote opwin
ding. Het ministerie van eco
nomische zaken stelde toen
een grootscheeps onderzoek'
in. maar kon geen bewijzen'
vinden.
Maar toen concurrent Syl
vania in de jaren vijftig met
een veel langer werkende TL-
lamp op de markt kwam. wist
Philips binnen de kortste ke
ren een TL model te produ
ceren dat het 20.000 uur vol
hield.
Simone van Driel krijgt dagblad/trijs
den haag gpd
I )e Prijs voor de I )agbladjourna
listiek 1994 is gisteren in Am
sterdam uitgereikt aan de jour
naliste Simone van Driel (31).
Van Driel, buitenlandredactrice
van de Geassocieerde Pers
Diensten (GPD) waarbij ook de
ze krant is aangesloten, werd
onderscheiden voor haar repor
tage 'Sarajevo rest slechts waar
dig lijden'.
De voormalige buitenlandre
dactrice van het I.eidsrh Dag
blad bracht eind vorig jaar en
kele weken door in de Bosni
sche hoofdstad Sarajevo voor
een vijfluik over gewone men
sen in oorlogssituaties. Zij be
schreef op indringende wijze
hoe het leven daar door de
voortdurende oorlog ingrijpend
is veranderd.
De jury prees onder meer de
gekozen vorm van oorlogsjoui
nalistiek. „Haar reportage geeft
partijen die oorlog voeren geen
enkele kans om de onafhanke
lijke pers te misbruiken voor ei
gen doeleinden. Met deze vorm
is Simone van Driel doorge
drongen tot de top van de pro
fessie."
Van Driel noemde in huiir
dankwoord de oorlog in Bosnië
'de grootste (ragedie van Euro
pa sinds de I weede Wereldooi
log', /ij bestreed de opvatting
dat Bosnië geen nieuws meer is
en riep de media op de algehele
oorlogsmoeheid permanent te
bevechten „Wat hebben de
jaarlijkse herdenkingen werke
lijk voor betekenis, ais wij in Eu
ropa alleen maar exclusief do
den herdenken on ons niet druk
maken om mensen die nu woi
den vermoord en op de vlucht
gejaagd r"
Kennis van Engels haart hoogleraar zorgen
DEN HAAG GPD
De kennis van moderne vreem
de talen laat in Nederland te
wensen over. Dat zei hoogleraar
Engelse taalkunde Aarts van
middag tijdens zijn afscheids
college in Nijmegen. Vooral de
kennis van het Engelse baart de
hoogleraar zorgen „In Neder
land zijn we bezig een soort Ne
der-speak te ontwikkelen waar
van iedere anglicist bij het ho
ren ineen krimpt."
Het onderwijs in vreemde ta
len staat volgens Aarts nu nog
op een redelijk peil, maar hij
vreest dat dit door verdere be
zuinigingen snel zal verande
ren. De gevolgen van eerdere
bezuinigingen op de universi
teil zijn volgens de scheidende
hoogleraar nu al duidelijk merk
baar in de studieresultaten. „De
huidige groep studenten gaat
straks les geven op de middel
bare scholen en als de leraren
het vak al niet meer beheersen
dan kan het niveau van de leer
lingen ook nooit hoog worden".
Naast Sea-speak (liet Engels
voor zeelui) en Air speak tóe
lucht vaart taal) introduceert
Aarts Neder-speak, Dat is lu-i
beste te omschrijven als steen
kolen Engels. „Nederlanders
hebben de pretentie dat ze het
Engels goed beheersen, muiir
dat valt in do praktijk behoorlijk
tegen. Er worden ontzettend
veel fouten gemaakt en ook de
woordenschat is gering."
De somberheid van Aarts
wordt niet onderschreven dèbr
de onlangs gepubliceerde Euro
barometer van het onderzoeks
bureau NIPO. Daaruit blijkt dat
Nederlanders in Europa nog
steeds op kop lopen als liet gaal
om de beheersing van Engels,
Duits en Erans. I )e praktijk wijst
volgens Aarts echter anders uit
„Wij Nederlanders zijn altijd ge
neigd geweest ons vrolijk te ma
ken over het slechte I ngels van
domme buitenlanders. Maar de
situatie in ons land is niet zo
rooskleurig als wij builenlun
ders willen doen geloven. Het
zou goed zijn als we ons eens
wat bescheidener zouden op
stellen."
r
W/tr 18 Nou 'T órRcrrr VCCRCGO,
VAN VRGÜWCN IN HCT KA&lNtT
MINDêR manncn (N
Her ilabinêt,
Overleden hoer wilde perse op eigen erf begraven worden
HART HENK HARMSEN
SHAGT VOOR
'N €£fU.t)K£ PRiys.
Roken schaadt de gezondheid Het kan longkanker of hartklachten veroorzaken. Kon. besluit van 29.4.1981, Stb. 329.
'Te koop: melkprodukten, kruiden, groen
ten, planten, zaden. Rustoord voor planten.
Zij ontvangen hier de zegeningen der kos
mos'. Zo luidt het handgeschilderd bordje
aan het begin van het begroeide bospad,
dat zich slingerend door een tunnel van
groen een weg zoekt naar de biologisch-dy-
namische boerderij van de familie Van
Ipenburg in de Aaltense buurtschap I)e
I laart. Woensdagvond werd op dit idilly-
sche plekje het stoffelijk overschot van de
56-jarige I lenk van Ipenburg opgegraven.
Het heeft de buurt geschokt, maar niemand
in de verre omtrek gelooft in boze opzet.
De uit 1841 daterende boerenhoeve gaat
rondom op in de plantcnweelde. De voor
deur blijft onbereikbaar, doordat het pad
langs het huis zich verliest in de manshoge
kletsnatte stengels. Dan de zijdeur maar.
Op het geroep komen uit een donkere gang
de biologisch dynamische boerenzoons
Jeroen en Erik aangesloft. Argwanend vor
sen ze de vreemde bezoeker, tnaar 'geon
politie' blijkt het sleutelwoord: dc gezichten
Idaren meteen op. Hoewel het duo niet uit
munt in welsprekendheid, laten ze weten
vaders wil te hebben gevolgd. En die was
weer gebaseerd op de biologisch-dynami-
sche theorieën van Rudolf Steiner. waarvan
vader een 'ernstig discipel' was. Daarover
valt te praten. Maar na vragen wie er verder
nog in huis zijn en hoe vader I lenk zo jong
is overleden, slokt het gesprek.
I loe kon de man, die alom bekend stond als
de profeet van het gezonde leven in volle
harmonie met iods Natuur, zo betrekkelijk
jong sterven? Waarom werd hij in april vo
rig jaar bij de politie als vermist opgegeven?
Op die laatste vraag geeft I lenk van Ipen
burg tussen de regels zelf antwoord op een
interview in maart 1992. Hij heeft op zijn ei
gen uitdrukkelijke wens zijn lichaam terug
willen neven aan dal etui je onbedorven
aarde dat hij had ingericht aan de Driehon-
derdmeterweg. „We leven bij gratie van de
natuur, zijn maar een piepkleine fractie van
die natuur", iel de fllosoflst he bioboer Hij
haalde toen fel uit naar de vernietiging van
de aarde, maar was op niemand boos, want
de mensen wisten niet beter. „Het kind dat
niet bij mania blijft en wegholt, komt onder
de fiets en raakt gewond. Zo is de mens bij
God weggegaan en in handen van de Arri-
man (Satan, red.) gevallen."
terhoek. Vliegtuigen noemde hij voortaan
'vleermuizen van Amman'. De profetische
woorden vanuit zijn grote grijze baard
maakten op menigeen grote indruk. Maar
de I laartse boeren zagen het allemaal nieL
zo zitten.
Volgens I lenk van Ipenburg zijn dierlijke
organen nodig om compost te laten ont
staan die de bodem gezond maakt. Nu zijn
fjezonde landbouwmethoden zijn leven niet
lebben kunnen redden, heeft de overlede
ne zijn lichaam laten toevertrouwen aan ei
gen bodem, om het proces van gezondma
king in zijn land van melk en honing, zoalft.
hij het zelf noemde, te helpen bevorderen.
Vervoer van het stoffelijk overschot naar el
ders zou met de huidige middelen van vei-
voer trouwens ondenkbaar zijn geweest,
want Van Ipenburg was wars van auto's.
„De automobiel moet weg, evenals elektri
citeit en kunstmest. Want toen de kunst
mest opkwam, is de irote Verharding be
gonnen. De zandwegen kregen klinkers en
asfalt, de lemen huizen maakten plaats voor
steen en beton. Pest werd kanker en kanluo
werd AIDS, het eindpunt. Ze zullen nooit
iets tegen AIDS uitvinden."
De zoons Remco, Jeroen en Erik stonden al
tijd onvoorwaardelijk achter de theorieën
en werkwijzen van vader en twijfelden geen
moment aan hem. Zr* noemen zich alle dfje
'BD-boer' en hebben hun kostje wel ge
kocht. Maar als ze eens verkering krijgen?
„Och. de boerderij levert voedsel genoeg op
voor iedereen", zegt Remco, de jongste van
de drie. vanonder een grote strohoed.