'Fundamentalisme bestrijden'
Kerk Samenleving
'Heerlen' wil met Rolduc samenwerken
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1994
REDACTIE DiCK VAN DER PLAS. 0
als
BINNENLAND KORT
Beleren 1
Maatschappelijke organisaties
zoals Greenpeace en Natuur
monumenten, die de laatste
twintig jaar in opkomst zijn.
willen de maatschappij niet be
heren, maar beleren. Dat zei
Dick Dolman, oud-voorzitter
van de Tweede Kamer en lid
van de Raad van State, in Den
I laag tijdens een debat van po
litici over maatschappelijke be
trokkenheid in de jaren negen
tig. Maatschappelijke organisa
ties vertegenwoordigen van
daag de dag niet een alomvat
tende zuil, zoals in het verleden,
maar richten zich op een speci
fieke groep of thema, bijvoor
beeld de belangen van vrou
wen, patiënten of het beheer
van het milieu. Daarentegen
zijn de meeste politieke partijen
in deze tijd meer gericht op be
heren dan op beleren. ,,De be
langrijkste politieke stromingen
zijn meer geïnteresseerd in
macht dan in een eigen smoel",
aldus Dolman. Hij constateerde
dat de meeste partijen een he
kel hebben aan polarisatie.
Daardoor schuiven ze naar het
midden, zodat niet meer duide
lijk is wat hun eigen gezicht is.
Dat leidt tot verlies van leden,
die willen weten welk beleid ze
steunen.
Beleren (2)
Het debat met politici m
thema „Ieder voor zich?" i
de een vervolg op een studie
conferentie van de Raad van
Kerken, het Humanistisch Ver
hond (HV) en de vakcentrales
I NV en CNV in het voorjaar van
1993 over maatschappelijke be
trokkenheid. Dit thema kwam
voort uit behoefte aan inzicht in
teruglopende ledentallen van
kerken, IIV en vakbonden en de
opvatting dat de samenleving
alleen naar behoren kan func
tioneren als mensen zich ..ver
antwoordelijk weten voor el
kaar". Volgens Hedy d'Ancona,
oud minister van WVC. en lid
van het Huropees Parlement,
blijkt uit het dinsdag uitgeko
men rapport van het Sociaal en
Cultureel Planbureau dat er
geen sprake is van 'een toene
mende kloof tussen burgers en
politiek. De deelname aan tra
ditionele maatschappelijke or
ganisaties, zoals vakhonden en
levensbeschouwelijke organisa
ties, is weliswaar laag, maar
daar is een grote betrokkenheid
bij nieuwe sociale bewegingen
voor in de plaats gekomen. Bur
gers zijn kritischer over politici,
maar het ledental van nieuwe
maatschappelijke organisaties
is de laatste twintig jaar met
maar liefst 58 procent toegeno
men. D'Ancona benadrukte dat
het vooral bewegingen betreft
die zich richten op morele
kwesties (euthanasie, abortus),
natuur en milieu en internatio
nale solidariteit. Organisaties
die gericht zijn'op eigenbelang,
zitten nauwelijks in de lift.
Beleren (3)
Cees Klop. plaatsvervangend di
recteur van het wetenschappe
lijk instituut van het CDA. wees
vooral op de afname van het
lidmaatschap van politieke par
tijen, Was in 1945 nog 15 pro
cent lid van een partij, nu is dat
nog maar 3 procent. Hij pleitte
ervoor om de invloed van maat
schappelijke organisaties terug
te dringen. Die ziet hij eerder
als een bedreiging dan als een
ondersteuning van de democra
tie. Zij zijn gericht op een
„enkelvoudig belang". Dat staat
volgens hem haaks op hel alge
meen belang dat de politieke
partijen nastreven. Anton Wes-
terlaken, voorzitter van het
CNV. verzette zich daartegen:
„Politici zijn niet de enige hoe
ders van het algemeen belang",
benadrukte hij onder algemene
instemming van de circa tachtig
deelnemers aan het debat uit
met name kerken, HV en vak
bonden. D'Ancona zag in te
genstelling tot Klop in de maat
schappelijke organisaties eerder
een verrijking dan een bedrei
ging.
Bengaalse publicist Kabir is net als Nasrin een zondebok
De Bengaalse publicist Shariar Kabir, vooraanstaand
strijder tegen het oprukkende moslim-fundamentalisme
in zijn land, voelt zich een 'zondebok'. Ontslagen door de
regering, en voor vijand van de islam uitgemaakt door de
fundamentalisten, vecht hij niettemin door. ,,Ik heb er
vertrouwen in dat we die krachten kunnen elimineren."
ZEIST GUIDO DE B
Kabir is een goede vriend en
landgenoot van de schrijfster
Taslima Nasrin, die onlangs
naar Zweden vluchtte nadat
woedende moslim-fundamen
talisten hadden gedreigd haar te
zullen doden. Hij woont nog
steeds in Dhaka, maar onder
vindt ook veel tegenwerking.
Onder druk van de minister
van informatie moest hij zijn
baan opgeven bij het veelgele
zen weekblad Bichitra, dat ei
gendom is van de regering. Ka-
birs openlijke betrokkenheid bij
de strijd tegen het fundamenta
lisme in Bangladesh had de re
gering in verlegenheid gebracht,
zo gaf de minister als reden op.
I let is juist die strijd tegen het
opkomende moslim-funda
mentalisme die Kabir mist in
Nasrins roman 'Ixijja' (Schaam
te), waarmee ze zich vorig jaar
de woede van militante mos
lims op de hals haalde. 'I-ajja'
beschrijft de lotgevallen van een
hindoe-gezin in Dhaka in de
weken na de verwoesting van
de Babri-moskee in het Indiase
Ayodhya door hindoe-funda
mentalisten. In Bangladesh
leidde die gebeurtenis tot mas
sale wraakacties van moslims
op de hindoe-minderheid.
„In die tijd was er ook een
sterke anti-fundamentalistische
beweging", aldus Kabir, die in
Nederland is voor een conferen
tie van het Europese Netwerk
voor Bangladesh Studies. „In
gebieden waar die goed georga
niseerd was, waren er geen
godsdienstrellen. Ik heb Tasli
ma gezegd dat ze dat ook in
haar boek had moeten noemen.
Nu denken mensen in het bui
tenland dat Bangladesh een
fundamentalistisch land is ge
worden, terwijl de meeste men
sen nog steeds niets van de ver
menging van godsdienst en po
litiek moeten hebben. Nasrin
belicht maar één kant van de
zaak."
Kabir deelt ook niet de som
bere conclusie van 'Lajja' waar-
in het hele hindoe-gezin ten
slotte besluit dat Bangladesh
onleefbaar is geworden en, net
als vele hindoes eerder, naar In
dia vlucht. „Natuurlijk is een
groot deel van de hindoes in
Bangladesh gefrustreerd geraakt
en naar India vertrokken. Maar
veel hindoes doen nog steeds
mee met de strijd tegen het fun
damentalisme. Die gaan nooit
naar India."
Sinds zijn ontslag bij Bichitra
wijdt Kabir zich volledig
zijn
erk
dat
de idealen van de Bengaalse
vrijheidsstrijd levend wil hou
den. Het ijvert verder voor de
berechting van oorlogsmisdadi
gers uit de bloedige onafhanke
lijkheidsoorlog van 1971. Vijf
van de acht verdachten waarop
de 'Volksrechtbank' van het co
mité het vooral heeft gemunt,
zijn nu vooraanstaande leden
van de Jamaat-e-Islami, de be
langrijkste moslim-fundamen
talistische groepering in het
land.
Het comité, dat ongeveer dui
zend vestigingen in het hele
land heeft, kreeg grote bekend
heid door de openbare berech
ting van Jamaat-leider Golam
Azam op 26 maart 1992, de dag
waarop Bangladesh de onaf
hankelijkheid viert. Een volks-,
rechtbank bestaande uit oud-
vrijheidsstrijders, juristen en
schrijvers veroordeelde Azam
tot de doodstraf wegens zijn
aandeel in de verschrikkingen
van de vrijheidsoorlog. Een toe
gestroomde menigte juichte het
„Volgens de lamaat zijn wij
vijanden van de islam", zegt Ka
bir. „Maar wij hebben de groe
pering ontmaskerd. Het is een
kleine groep die snel aanhang
verliest. Ze hebben nu achttien
zetels in het parlement, maar
bij de gemeenteraadsverkiezin
gen van vorig jaar hebben ze
geen enkele zetel behaalt. We
vertrouwen erop dat we deze
krachten kunnen elimineren."
Kabir, zelf een voorvechter
van de onafhankelijkheid in
1971, is niet bang dat het funda
mentalistische 'monster van
Frankenstein' Bangladesh in de
greep krijgt. Daarvoor ligt vol
gens hem de ervaring van 1971
nog te vers in het geheugen.
Pakistaanse troepen en hun
Bengaalse handlangers, onder
wie de lamaat, doodden toen
naar schatting drie miljoen be
woners van het toenmalige
Oost-Pakistan.
„En dat alles in de naam van
de islam", verzucht Kabir. „We
hebben toen ervaren hoe ie
mand een ander in de naam
van de godsdienst kan ombren
gen. Daarom kan de jamaat
hoogstens chaos in het land
brengen of misschien aanzetten
tot een militaire coup. Maar dat
zal een tijdelijke zaak zijn."
Kabir heeft met lede ogen
moeten aanzien hoe de geest
van de onafhankelijkheidsstrijd
in de loop van de jaren steeds
meer werd verkwanseld. „Wij
streden als Bengali's voor onze
etnische identiteit, taal en cul
tuur. Godsdienst kwam pas op
de tweede plaats. Maar na de
onafhankelijkheid begonnen
politieke partijen de religieuze
sentimenten van het volk uit te
buiten."
Generaal Ziaur Rahman, die
in 1975 na een staatsgreep aan
Shariar Kabir „Veel hindoes doen nog steeds mee met de strijd tegen het fundamentalisme." foto
de macht kwam, verving in de
grondwet de scheiding tussen
godsdienst en staat door 'abso
luut vertrouwen en geloof in de
almachtige Allah'. In de jaren
'80 knabbelde de nieuwe mili
taire leider Hussain Muhamad
Ershad verder aan de oorspron
kelijk seculiere en democrati
sche grondwet door de islam tot
staatsgodsdienst te verklaren.
Daarmee manipuleerden bei
den de godsdienstigheid van
het volk, zegt Kabir. „Bengali's
zijn zeer godsdienstig, maar
houden er niet van de islam
met politiek te vermengen. Ze
komen niet in actie als de Ja-
maat wordt aangevallen, maar
wel om de koran te verdedigen.
Daarom schilderen de funda
mentalisten hun tegenstanders
altijd af al vijanden van de is
lam."
Volgens Kabir is het heden
ten dage in het democratische
Bangladesh zover gekomen dat
zelfs de Awami League, de
'kampioen van de vrijheidsstrijd
en van het secularisme', de is
lam gebruikt om stemmen te
trekken. Dat zal hen echter niet
uit de oppositiebanken helpen,
voorspelt hij. „Als de Awami
League een beroep doet op
godsdienst, verliest ze aanhang.
Werkelijk seculiere mensen
stemmen niet meer op haar, en
fundamentalisten kiezen toch
voorde Jamaat."
De politiek moet nu eindelijk
eens ophouden godsdienst te
misbruiken, vindt Kabir. „Het is
de taak van de politieke partijen
om de mensen te organiseren in
de geest van de vrijheidsstrijd."
Hij wijst er nog maar eens op
dat het toen niet ging om gods
dienst, maar om nationalisme,
democratie en vooral secularis-
Het Universitair Centrum voor Theologie
en Pastoraat in Heerlen (UTP) wil samen
werken met het grootseminarie Rolduc. Dit
heeft de wetenschappelijk directeur, prof.
dr. P. Stevens, aangekondigd. Stevens riep
de IJTP-gemeenschap op zich daarvoor loy
aal in te zetten. Onder de vorige bisschop
van Roermond, mgr.dr. J.M. Gijsen, ston
den UTP en Rolduc. dat door Gijsen werd
heropgericht, op gespannen voet met el
kaar.
Sinds het aantreden van mgr. F. Wiertz
als bisschop van Roermond in 1993 is er in
dit bisdom weer een klimaat van dialoog
ontstaan. In het kader hiervan behoren in
zichten en ervaringen van docenten te wor
den gebundeld, zei Stevens. Vijandbeelden
kunnen verdwijnen naarmate groeperingen
elkaar ontmoeten in hun gezamenlijke ver
antwoordelijkheid. „Ze hebben elkaar nodig
om hun eenzijdigheden te laten corrige
Stevens zei een groot voorstander te zijn
van verdere verdieping van de contacten
met de bisschop van Roermond. Wijsheid
en geduld zijn daarbij wei van groot belang.
Ook vertrouwenwekkende daden zijn ver
eist om een sfeer te ontwikkelen die onder
linge samenwerking weer mogelijk maakt.
In het afgelopen jaar heeft bisschop Wiertz
van Roermond al enkele gesprekken ge
voerd met het UTP.
Vorig jaar fuseerde de Universiteit voor
Theologie en Pastoraat te Heerlen met de
theologische faculteit in Nijmegen. Daarbij
werd Heerlen een 'instroomlocatie' van
Nijmegen. Het aantal studenten aan de ge
fuseerde faculteit (Nijmegen en Heerlen)
bedroeg vorig jaar september 230, van wie
er 96 in Heerlen stonden ingeschreven. Als
gevolg van administratieve beslommerin
gen is het aantal nieuwe studenten nog niet
bekend. Stevens verwacht twintig nieuwe
studenten voor Heerlen.
Gezinsdienst
in Valkenburg
VALKENBURG-
De Landelijke Protestants-
Christelijke Vereniging van
Ouders en Vrienden va;
Afwijkend Kind houdt
dag 11 september een aange
paste gezinsdienst in de Her
vormde Kerk aan het Castel
lumplein in Valkenburg. Ds
A. Tromp zal in deze dienst
die om 15.00 uur begint,
voorgaan. De blokfluitgroep
'Flageolet' verleent haar mu
zikale medewerking.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
ssrBDMscsrc"i'Dts&1.i
Kiel (adi).
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
ADVERTENTIES
ma - vnj van 08 30-17 00 uur
Telefoon071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
Tel 071-128030bijv
(Ind BTW)
auom Cq
ities071 -323508
ichten 071-323508
Redactie071-321921
per kwartaal 85.55
per jaar 329.30 i
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125.50
ovenge landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvn| 18 00-19 30 uur.
zat 10 00-12 OOuur Tel 071-143241
HET WEER
Herfst boekt terreinwinst
Stap voor stap boekt de herfst verder
terreinwinst boven Europa. Door
toedoen van een omvangrijke oce
aandepressie. waaromheen koele
ruimte. Woensdagmorgen v\
voor het eerst dit najaar op grote
schaal sprake van stralingsmist of
laaghangende bewolking.
Een typisch herfstachtig fenomeen,
wat zich vaker gaat voordoen als tij
dens de langer wordende nachten
de lucht sterk afkoelt en verzadigd
raakt. We hadden te maken met een
zogenoemde inversie: een dunne
koude plaklaag aan de grond, waar-
behoorlijk hardnekkig bleef. De grij
ze brij bleef een groot deel van de
dag hangen, mede omdat een
frontaal wolkenveld op een hoger ni
veau de zon een groot deel van de
dag blokkeerde. De verschillende
wolkenlagen zorgden voor een don
ker, novemberachtig beeld, waarbij
ken.
Later op de dag veranderde het aan
zien van de hemel op slag, toen de
stabiele laag aan de grond werd op
geruimd De lage bewolking brak
de nevel maakte plaats
hel
dere lucht met daarin bloemkoolc
mige wolkengevaarten; het visite'^1
kaartje van een onstabiele lucht-f
Weldra gingen buien vallen
druppels, soms met hagel
erbij. De buien passeerder soms^j
de vorm van buienlijnen met een
lengte van 100 kilometer of meeuj
Op de satellietfoto waren typische^
wolkenplukken te zien in de vornr -
van een komma.
aa
Deze actieve buienzones maken 4ig'
rondedansje om de hardnekkige [ro
kern van lagedruk, die de komen%e,
dagen steeds te vinden is boven <Ln
Britse Eilanden of het noordelijk
de valt er elke dag wel neerslag.
Soms gaat het om een enkele bui
dan weer klitten de cumuli aanee^r
tot een gesloten wolkendek met nic
'buiige regen'. Tussen de verschile I
lende randstoringen van de depr®5
sie is er ruimte voor zon. De mist-
kansen worden "s nachts wat min
der, omdat de wind de neiging ha^
toe te nemen tot krachtig, met uir
schieters tijdens buien. Derr
blijven aan de lage kant voor
september; tussen 16 en 19
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Aanhoudend wisselvallig
weer met van tijd tot tijd
buiige regen, soms met
onweer. Middagtempera-
tuur van 13 graden op de
Hebriden tot 19 in zuid-
oost-Engeland.
België en Luxemburg:
van tijd tot tijd buiige re
gen, mogelijk met onweer.
Middagtemperatuur rond
17 graden.
Noord- en Midden-Frank-
Sterk wisselvallig weer
met van tijd tot tijd f
wat regen. Vooral in
oostelijke helft kan
neerslag vallen. Ook
op onweer. Middagtempe
ratuur rond 18 graden,
fn rfiU|[anoorden geregeld wolkenvelden
en kans op wat regen. Naar het zuiden
toe perioden met zon Middagtempera
tuur langs de kust van 19 graden m het
noorden tot 27 graden in het zuiden.
Madeira:
Vrij zonnig, morgen ook kans op enkele
wolkenvelden Droog. Middagtempera
tuur rond 25 graden.
Spanje:
In het zuiden aanhouden zonnig Verder
geregeld wolkenvelden en in het noor
den, ook rond de Pyreneeen, vooral van
daag grote kans op regen. Middagtem-
peraratuur langs de Golf van Biskaje on
geveer 20 graden, in de rest van Spanje
langs de Costa's maxima van 27 tot 32
graden
Canarische Eilanden:
Zonnig, in het noorden ook kans op wol
kenvelden. Droog. Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden.
Marokko:
Westkust: Droog en flink wat zon. In het
zuiden langs de kust ook kans op enkele
wolkenvelden of/mst. Middagtempera
tuur tussen 25 en 30 graden.
Tunesië:
Veel zon. Middagtemperatuur 30 tot 35
Zuid-Frankrijk:
In het algemeen veel bewolking en voor
al vandaag veel regen en kans op on
weer. Er is kans op zeer zware neerslag.
Morgen nemen de regenkansen tijdelijk
iets af. Middagtemperatuur van 21 gra-
landse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Naast zon van tijd tot tijd ook bewolking,
vandaag kans op een enkele onweers
bui Maximumtemperatuur circa 30 gra-
Italië:
Flinke perioden met zon. in het noorden
geleidelijk meer bewolking en kans op
forse regen- of onweersbuien, met mo
gelijk veel neerslag. Middagtemperatuur
tussen 27 en 32 graden, maar in het
merengebied in het noorden lager.
Corsica en Sardinië:
Flink wat zon maar morgen ook kans op
een regen- of onweersbui. Vandaag nog
vrij warm met middagtemperatuur rond
30 graden; morgen iets koeler.
Griekenland en Kreta:
Overwegend zonnig en droog Middag
temperatuur op de meeste stranden on
geveer 30 graden, op het Griekse vaste
land enkele graden hoger.
Turkije en Cyprus:
Zonnig. Rond de Dardanellen vandaag
af en toe vee! wind. Middagtemperatuur
30 graden of iets hoger.
mende bewolking en flinke regen- en
onweersbuien, ook morgen. Plaatselijk
kan erg veel neerslag vallen. Middag
temperatuur rond 18 graden, maar van
daag in het oosten nog wat warmer.
Zwitserland:
Bewolkt en vooral vandaag zware regen
en onweersbuien. Morgen, later op de
dag. kans op enkele opklaringen. Van
daag koel met maxima rond 18 graden;
morgen weer iets warmer
Oostenrijk:
Tamelijk bewolkt en regen- en onweers
buien. Vandaag in het oosten eerst nog
droog en wat zon. Vooral in Tirol kan
plaatselijk veel neerslag vallen. Middag
temperatuur rond 20 graden, vandaag in
het oosten beduidend hoger.
Polen:
Af en toe zon.'vooral in het oosten. Van
daag nog droog maar morgen van het
westen uit flinke buien, mogelijk met
onweer. Middagtemperatuur van 18 gra
den aan zee tot rond 23 in het zuidoos-
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtepip
Wind
WEERRAPPORTEN «u
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1994
rri
na
Zon op 07.03 Zon onder 2(f£
Maan op 11.55 Maan onder 21^8
Waterstanden IJmuiden or
Hoogwater06.09 18.35 ei
Laag water 01.54 14.05 c
Weerrapporten 07 september 20 u1
Boedapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
28 19
27 12
17 10
30 22
Buenos Aires h
Casablanca h
Johannesburg o
p"'o co ag"
rfl J,!') SQS o
