Een warme maaltijd
per dag is wel nodig
Smaak
Fruitcorso
Soto ajam: kippesoep
Toekomst voor snel
kweken aardappelen
Vragen staat vrij
Vis in Spanje j
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1994
20
MENU VAN voorlichtingsbureau
voorde voeding
DE DAG
MACARONISCHOTEL
(zie onderstaand recept)
KWARK MET SINAASAPPEL
Hak 200 gram shoarmavlees in 1 eetlepel
olie bruin. Fruit 200 gram gewassen soep
groente en I in blokjes gesneden paprika
mee. Voeg 1 dl gezeefde tomaten (pak), 1
kleingesneden selderij, peperen zout toe en
smoor het geheel 10 minuten. Kook 200
gram macaroni gaar volgens de gebruiks
aanwijzing en schep het vlees-groente
mengsel door de macaroni.
Per persoon: 2400 kilojoules, 570 kilocalo
rieën, 38 g eiwit, 11 g vet, 81 g koolhydra-
KIP IN HET PANNETJE
(zie onderstaand recept)
MAIS
CHOCOLADEVLA MET SCHUIMKOEKJES
Neem het vel van 2 kippebouten en be
strooi het vlees met peper en zout. Bak de
bouten met 25 gram in blokjes gesneden
rookspek in 1 eetlepel olie bruin. Fruit 1
kleingesneden ui en 1 uitgeperst teentje
knoflook mee. Voeg 2 dl bouillon mei 1 eet
lepel I'ranse tuinkruiden toe en stoof de kip
30 minuten. Doe 200 gram gesneden wor
tel, 100 gram kleingesneden champignons
en 500 gram geschrapte kriel-aardappelen
bij de kip en stoof het gerecht nog 15 minu
ten verder gaar.
Per persoon: 1900 kilojoules, 450 kilocalo
rieën, 36 g eiwit, 13 g vet, 47 g koolhydra-
PERE-KAASSALADE
(zie onderstaand recept)
MAÏSKOLF
STAMPPOT RAUWE SPINAZIE
Maak een sausje van 2 eetlepels magere sla
saus (5% olie), 1 eetlepel azijn, 1 eetlepel
gembersiroop en peper. Snijd 75 gram
jong-belegen ioudse kaas in blokjes. Schil
1 peer, verwijder het klokhuis en snijd hem
in smalle parten. Druppel er wat citroensap
over. Schik op 2 borden wat sterrekers en
leg de blokjes kaas en de parten peer er op.
Verdeel het sausje er over.
Per persoon: 840 kilojoules, 200 kilocalo-
rieën, 10 g eiwit, 13 g vet, 11 gkoolhydra-
Alle recepten zijn berloeld voor twee per.
LIEVELINGSRECEPT
„Dit recept heb ik zelfbedacht, aan de hand
van de ingrediënten die ik in huis had,"
schrijft MEVROUW J.F.G. HUISMAN UIT
11A/F.RSWOUDE. „I let resultaat vond ik
verrukkelijk omdat de zachte kaassmaak
van de mix de andere ingrediënten ver
sterkt. Wat over is van de saus kan in de
vriezer voor de volgende keer."
MIHOEN MET KAASSAUS
Doe de olie in een juspan, fruit de gesnip
perde ui, voeg de in stukjes gesneden cour-
gette toe en roer tot
Nodig: mihoen uoor 2 ^"kleuren Doe
personen; 1 middel- in stukjes ge-
grote courgette; 1 sneden champig
hakje champignons; 1 nom erbjj
goed roeren en na
ongeveer 2 minuten
de in stukjes gesne-
lepel olie; peper, den tomaten erbij,
maggi en zout naar a||es cen hee,
ge gaspit wat laten
sudderen. Peper,
zout en maggi naar smaak toevoegen.
I let zakje mix aanmaken met water in
plaats van melk, daarna toevoegen aan de
inhoud van de juspan; roeren tot het een
mooie saus is geworden. De mihoen klaar
maken en de maaltijd kan op tafel.
Hebt u ook een lievelingsrecept, stuur dit
dan aan Darniate Dagbladen. Postbus 507,
2003 PA Haarlem t.a. r. de redactie Smaak.
De inzender van bet geplaatste recept krijgt
een VW-cadeaubon van f 25.-.
middelgrote ui; 3 to
maten; 1 zakje maca
roni-carbonara; 1 eet-
IJsshops van Mövenpick
Fr zijn er nu nog maar twee, in Rijswijk
(Caffys Scholier/Mövenpick IJsshop) en
Scheveningen (Sealife Centre) maar als ze
daar een beetje hun best doen vind je ze
straks door het hele land; Mövenpick
IJsshops. Van dit ijs, dat door restaurant in
Nederland werd kozen als het lekkerste des
sert ijs, kan nu ook als smakelijk en fraai
tussendoortje worden genoten. In Rijswijk
nog tot 1 oktober in Scheveningen het hele
jaar door.
Goede voeding voor kind in de groei
We eten om brandstof binnen te krijgen
voor de energievoorziening en bouwstof
fen voor de groei. Daarnaast zijn er stoffen
nodig voor allerlei regelprocessen en voor
bescherming tegen bijvoorbeeld infecties.
Ieder voedingsmiddel levert door zijn sa
menstelling z'n eigen bijdrage aan een ge
zonde voeding. Om ervoor te zorgen dat
een kind alle benodigde voedingsstoffen
binnenkrijgt, is het van belang dat het ge
varieerd eet.
INEKE VOLKERS DIËTISTE
Kinderen zijn heel goed in staat om aan te geven
hoeveel ze willen eten. Sommigen eten als hon
gerige wolven, anderen eten mondjesmaat. En
vaak wisselt dat nog per dag. De individuele ver
schillen zijn groot. Het volgende schema geeft
een idee van de voedingsmiddelen die een kind
van 4 tot 12 jaar gemiddeld per dag nodig heeft:
BROOD; 5 sneden
AARDAPPELEN: 4 kleine (50-200 g)
GROENTE: 3 groentelepels (100-150 g)
FRUIT: 1-2 vruchten (100-200 g)
MELK(PRODUKTEN): 4 kleine glazen (300-450
ml)
KAAS: 5-1 plak 10-20 g)
VLEES, VIS,KIP, EI. TAHOE, TEMPÉ: rauw 65-100
g; gaar 50-75 g
VLEESWAREN: 0,5-1 plak (10-15 g)
HALVARINE OP BROOD: 5 g per snee
MARGARINE VOOR BEREIDING: 15 g
VOCHT: 1,5 liter.
Ontbijt
Tussen de maaltijd van de vorige avond en het
ontbijt ligt een periode van 12 tot 14 uur. Het
eten van de vorige dag is grotendeels verteerd en
de energie is verbruikt. Aan het begin van de
nieuwe dag is er weer nieuwe energie nodig om
naar school te lopen of te fietsen en om de hoofd
jes weer goed bij de les te laten zijn. Want een
kind dat verstandig eet kan zich beter concentre
ren - en dat geldt niet alleen voor kinderen. Een
ontbijt is dan zeker op zijn plaats. Voor trage eters
is een bordje pap of muesli met melk of yoghurt
misschien een goede start.
Ochtendpauze
In de loop van de ochtend is er weer nieuwe
energie nodig. Vaak wordt er op school in de och
tendpauze schoolmelk verstrekt. Laat het kind
hieraan meedoen. Je kunt het kind voor deze
pauze een lekker en gezond tussendoortje mee
geven, bijvoorbeeld een appel of krentenbol.
Lunchpauze
Sommige mensen geven de voorkeur aan een
warme maaltijd tussen de middag, anderen ne
men op dat moment liever een broodmaaltijd.
Het ene is niet beter dan het andere. Het gaat er
uiteindelijk om dat het lichaam per dag een be
paalde hoeveelheid gevarieerde voedingsmidde
len binnen krijgt. Als het kind tussen de middag
overblijft op school, geef dan brood mee. Daarin
zit meer dan in koek en snoep.
Uit school
Kinderen hebben veel vocht nodig. Als zij uit
school komen is dat een prima moment om wat
te drinken. Geef na school ook weer wat te eten,
maar hou daarbij wel rekening met het avonde
ten. Het ene kind houdt meer van brood, het an
dere heeft liever een warme maaltijd. Toch is het
voor de nodige variatie belangrijk dat een kind
het normaal gaat vinden om éénmaal per dag
warm te eten. Heeft het kind hiervoor geen be
langstelling, laat hem of haar dan eens meehel
pen met koken. Vaak helpt dat.
Oudere kinderen die al wat later naar bed gaan,
krijgen vaak in de loop van de avond weer trek in
iets. Dat is normaal voor kinderen in de groei-
spurt. Een bakje yoghurt of een boterham kan
dan echt nodig zijn.
Vitaminepillen
Alleen kinderen van 4 tot 7 jaar hebben in de
"maanden met een R' extra vitamine D nodig. An
dere vitaminepreparaten zijn niet nodig, tenzij
een arts die voorschrijft. Een goed gevarieerde
voeding bevat alle benodigde vitamines en ande
re voedingsstoffen.
Meer informatie vindt u in de brochure 'Ze moeten er
nog van groeien. De voeding van 4- tot 12-jarigen, infor
matie voor ouders'. Deze brochure kan besteld worden
door 5.- over te maken op giro 4323700 t.n.v. het Voor
lichtingsbureau voor de Voeding te Den Haag onder ver
melding van 'lx 112; Ze moeten er nog van groeien'.
Eten wordt interessanter als ze er zelf meer bij betrokken zijn. Zelf tafeldekken en 'uitserveren'
zoals hier een in kinderdagverblijf bijvoorbeeld. foto anp
Het is komend weekeinde feest in
Tiel, want dan rijdt op resp. 14.00
en 10.00 uur het fruitcorso door
Flipje's stad. Daar is ruim negen
mianden werk aan vooraf ge
gaan. De wagenploeg bedenkt
eerst een thema, waarna het ont
werpen, enz. begint. Zo'n twee tot
drie weken voordat het corso klaar
moet zijn, gaat men, o zo voor
zichtig de exact op kleur uitge
zochte fruit- en groentesoorten
aanbrengen. Alles mag en kan,
zolang het maar wel van eigen
bodem komt.
De meest kwestsbare produk-
ten, zoals frambozen en bramen,
worden pas een kleine week van
tevoren aangebracht. Het plakken
op zich vergt engelengeduld. Met
behulp van lijmsponzen (op stok
ken gestoken sponzen die in lij-
memmers gedoopt worden),
kwastjes en pincetten wordt alles
op de in ruwe lijnen geschetste en
ingekleurde vakken 'gezet'. Op de
foto de 'ingrediënten' voor het
'Tielse Wonder'.
Voor meer informatie: VVV-kan-
toorTiel, tel. 03440-16441.
Niet twijfelen,
gewoon doen:
radicchio rosso
UIT VERRE KEUKENS
Pedis, heel pedis (scherp) was
de kennismaking met de Ja
vaanse keuken in de binnenlan
den van Suriname. Langs de
kant van de weg verkocht een
aardige Javaanse gemengde
groente met pindasaus in een
bananenblad. Heel kleurrijk
met al die stukjes rood erin.
r dat v
igeei
en spontaan schoten onze ogen
vol. Dat gebéurde niet bij deze
kippesoep waarbij de vulling en
de bouillon apart geserveerd
werden en we de hoeveelheid
sambal zelf konden doseren.
Soto ajam, een heerlijke kerrie-
achtige soep die volgens overle
vering op Madura, een naburig
eiland van Java is ontstaan.
I leel geschikt voor een zomers
dagje met mensen die op ver
schillende tijden aankomen.
Een ieder vult zijn bord of kom
met de in schaaltjes klaarstaan
de vulling en schenkt er de hete
bouillon met kip over.
NODIG VOOR BOUILLON (5
tot 6 personen) - 1 kip; 2 liter
water; 3 theelepel zout; 1 kip-
pebouillonblok; 1 sulamblud; 1
ui; 4 teentjes knoflook; geschil
de gemberwortel (stukje van
een paar cm); 6 kemirienoten;
1 theelepel koenjit; 1 theelepel
sereh; 1 theelepel laos; 1 thee
lepel sambal; mespunt trassi;
mespuntje vetsin; 2 eetlepels
Martha de Jager bracht uit het
Caribisch gebied, waar zij en
kele jaren woonde, een schat
aan exotische recepten mee.
Recepten van gerechten die ze
at bij de buren en kreeg van
vrienden, traditionele gerech
ten die bij bepaalde gelegenhe
den worden klaargemaakt.
olie.
De lichtgekleurde ronde kemi
rienoten moeten voor gebruik
in een droge koekepan worden
geroosterd. Aan een vork of me
talen pen boven een open gas
vlam lukt dat ook. Kemirienoten
zijn essentieel voor de smaak
van soto ajam.
Salamblad, Indisch laurierblad,
is gedroogd en vers of diepge
vroren te koop. Het blad kneu
zen voor gebruik
BEREIDING - De kip met zout.
bouillonblok en salamblad in 2
liter water aan de kook brengen
en in een uur gaar koken.en
daama ontbenen. Een soepkip
langer koken. De ui snipperen,
de knoflook, gemberwortel, ke-
mirie en kruiden fijnmaken in
de vijzel of keukenmachine. De
olie verhitten in een pan en de
ui en het kruidenmengsel hierin
fruiten. Voeg dit bij de bouillon
tezamen met de stukjes kip en
laat het geheel nog 15 minuten
zachtjes koken.
VOOR DE VULLING het vol
gende bereiden en klaarzetten
in schaaltjes - 50 gram so'oen
óf laksa (vermicelli) 5 minuten
in heet water weken, afgieten
en kleinknippen; 150 gram
taugé, 2 minuten blancheren
en afgieten; 300 tot 400 gram
(ongeveer 3) aardappelen
schillen en koken; 3 eieren,
hardkoken, pellen en in
partjes verdelen; 100 gram
schoongemaakte bosuitjes of
prei, fijnsnipperen; 40 gram
selderie, fijnhakken; 1
in schijfjes snijden.
Erbij serveren: ketjap, fluitje
kroepoek en sambal.
Snelle vermeerdering van aardappelen is de toekomst.
Het biotechnologisch onderzoeksbedrijf RZ Research in
Metslawier werkt aan een methode om het voor groot
schalig gebruik interessant te maken. Nog vóór het jaar
2000 moeten er op deze wijze enkele miljoenen kleine
aardappelplantjes wereldwijd worden verkocht. Voor
het project heeft het bedrijf van het ministerie van eco
nomische zaken 900.000 subsidie gekregen.
Volgens directielid Rindert Dankert van aardappelco
öperatie De ZPC, waarvan RZ Research deel uitmaakt,
gaat het om onderzoek naar een beproefde methode
voor kweekwerk met macro-knollen in reageerbuizen.
Op deze wijze kan de produktic van uitgangsmateriaal
voor aardappeltelers met twee jaar worden bekort.
Met name de kostprijs van deze vermeerderingsme
thode moet omlaag, zo is de doelstelling van een vier
jaar durend project. De kostprijs ligt nog ongeveer op
het niveau van andere vormen van snelle vermeerde
ring. Pas als er een flinke verlaging van de kostprijs
wordt bereikt, is deze vermeerderingsmethode voor
grootschalig gebruik interessant.
Hebt u vragen over eten, drinken of zaken die
daar nauw verband mee houden. John Beeren
en de andere medewerkers van de Smaakpagi-
na. zullen alles in het werk stellen om een ant
woord te vinden.
De vraag kunt u opsturen naar Darniate Dagbla
den, Postbus 507, 2003 AP Haarlem t.a.v. de re
dactie SMAAK.
Er zijn van die groenten waar je
als consument eigenlijk niet
goed raad mee weet. Van die
'tussenin -groenten, zogezegd.
Zo'n 'twijfelgeval' is radicchio
rosso. Bij navraag blijkt men de
ze groente in negen van de tien
gevallen niet goed te kunnen
plaatsen: winter- of zomerpro-
dukt? Sla- of koolsoort? Rauw of
gekookt?
Deze variant op het witlof
struikje mag gerust als sterk
staaltje van telers-vakmanschap
te boek staan, al was het maar
vanwege de schitterende rood-
paarse kleur. De kropjes, onge
veer de grootte van een flinke
mannenvuist, zitten bastensvol
nuttige vitaminen en mineralen
en hebben een aangenaam
prikkelende smaak, zo tussen
witlof en andijvie. Radicchio
rosso is er nog tot november.
Ondanks de. smaak gaat het
hier om een 'kropsla-type', dat
dus enkel rauw gegeten kan
worden. Overigens tref je radic
chio Rosso vaak aan in de voor
gesneden salades van zowel su
permarkten als groentezaken.
Ze geeft pit en kleur aan het
meestal vrij neutraal smakende
geheel.
Maar deze groente komt het
beste tot zijn recht als hoof
dingrediënt.
Enkele koop- en bewaartips: ra
dicchio rosso wordt soms als
'rode sla' aangeboden. Ten on
rechte, omdat er ook echte rode
sla bestaat. Even vragen voor
komt vergissingen. Kies voor
exemplaren die glaitzend en
gaaf ogen en stevig aanvoelen.
De nerven behoren strak wit
van kleur te zijn. Voorts is de
groente - onverpakt - zeker 4
dagen in de groentelade van de
koelkast houdbaar.
FIJNE RADICCHIO ROSSO
SALADE:
(voor 4 personen)
Maak 2 kropjes radicchio rosso
schoon door de bladeren voor
zichtig los te trekken, af te spoe
len en droog te deppen. Pluk ze
vervolgens in kleine stukjes:
verdeel 100 gram gerookte zalm
in flinters, en hak 75 gram wal
noten fijn. Snijd 100 gram gare
kipfilet in stukjes, en maak een
dressing door 2 eetlepels olijf
olie, het sap van 1 citroen en 2
eetlepels room met iets zout en
peper te vermengen. Schep alles
luchtig in een grote slakom
door elkaar, en gameer de sala
de met 2 in plakjes gesneden,
hardgekookte eieren en onge
veer 10 gevulde olijven. Erg lek
ker in combinatie met warm
stokbrood.
REDACTIE HENRlETTE VAN DER HOEVEN
Mijn passie voor Frankrijk heb
ik dit jaar laten varen voor een
vakantie aan de Zuidspaanse
kust. beter bekend als de Costa
del Sol. De zon scheen er inder
daad van 's ochtends vroeg tot
's avonds laat. En ondanks mijn
licht huivering voor dit gedeelte
van Spanje hebben we er volop
genoten. Ook op culinair gebied
heb ik mijn ogen uitgekeken
want de eetgewoonten van de
Spanjaarden zijn ronduit ver
rassend. Zo eten ze de visjes,
weliswaar gefrituurd in zijn ge
heel op. Compleet met kop,
staart en graat. Iets waar wij Ne
derlanders voor huiveren. Het
idee alleen al.
Vis wordt in de zuidelijke lan
den sowieso veel gemakkelijker
gegeten en vormt voor veel
Spanjaarden een belangrijke
bron van inkomsten. Rondom
middernacht varen de veelal I
blauw met wit gekleurde vis
sersbootjes uit om 's ochtends
rond de klok van zeven weer
aan wal terug te keren, 's
Nachts zie je op zee tientallen
lichtjes schijnen en lijkt het als
of ze een geheel vormen met de
heldere sterrenhemel. In de
vroege ochtend wordt de verse
vis naar de restaurants vervoerd
waar ze op ijs worden uitge
stald. Hiervoor worden vaak
kleine nagebootste houten vis
sersbootjes gebruikt die op hun
vaste plaats bij de ingang van
het restaurant staan. De gasten
kunnen buiten hun keuze ma
ken. Vaak zie je ook dat op de
houten pen geregen sardientjes
in de open lucht op een houts
koolvuurtje worden gegrild. De
doordringende smakelijke geur
die dan opstijgt trekt de gasten
als het ware naar het restaurant
toe. En het werkt, want rond de
klok van twee is er practisch
geen tafeltje meer te bemachti
gen. Het is niet eenvoudig om
een keuze te maken uit de grote
varëteit van vis-, schaal- en
schelpdieren, want alles lijkt
even lekker. Zo hebben we ons
op een middag te goed gedaan
aan vers gebakken tongen. Bij
ons moet deze vissoort min
stens twee dagen besterven
zoals dat heet. Na de vangst
krijgt de vis rust om de juiste
structuur te krijgen. In Spanje
denkt men daar duidelijk heel
anders over want daar wordt de
versgevangen tong direct be
reid. Met als gevolg dat het
spierwitte vlees op het bord als
los zand uit elkaar valt. Als je
het hier zo serveert denk men
dat er vast en zeker iets mis is
met de vis. De Spanjaard weet
niet beter. Het liefst wil hij ook
de vis met graat en al op het
.bord geserveerd krijgen. Fileren
doen ze zelf en het lijkt alsof ze
daar ook veel meer geduld voor
hebben. Eerlijk gezegd ben ik
het op dit punt best met ze
qpns. Er zit veel meer smaak
aan als je de vis zo van de graat
Heel bijzonder waren ook de
kleine inktvisjes die door een
soort bierbeslag worden ge
haald en zo gefrituurd werden.
Dat de Spanjaard het niet zo
nauw neemt met de wet hoorde
ik nadat we deze kleine inktvis
jes, calamaritos genaamd, had
den gegeten. Het blijkt een ver
boden artikel te zijn omdat ze
de visstand ondermijnen. Soms
staan ze zelfs op de menukaart,
maar veelal biedt het restaurant
ze onderhands aan. Als de keu
ringsdienst van waren een inval
doet, iets wat regelmatig voor
komt, staat ze een fikse boete te
wachten. De meeste restaura- I
teurs storen zich hier klaarblij
kelijk niet aan omdat ze hun
gasten deze lekkernij niet willen
onthouden. Hetzelfde geldt
voor een klein type ansjovis, in
het Spaans chanquete's, en de
sidderaaltjes. Uiteraard moet
voor deze vis een hoge prijs
worden betaald, maar voor een
delicatesse heeft de Spanjaard
nu eenmaal veel geld over. En
de restaurants varen er wel bij.
De eventuele geldboete nemen
ze gewoon op de koop toe.
Morgen weer een nieuwe dag.
hoor je ze denken.
JOHN BEEREN.
eigenaar van de Bokkedoorns,
een met twee Michelin-sterren
gedecoreerd restaurant in de
duinen van Bloemendaal