Charme van Karmel bekoort Kerk Samenleving ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1994 redactie dick van der plas. 071-356443 HET WEER HANS VAN ES KORTWEG Dromen In De Oude Wereld, het wijk centrum in het Alphense Kerk en Zanen, wordt zondag 4 september een oecumeni sche viering gehouden waar van het thema 'Dromen van een huis' is. Voorgangers zijn pastoor J. Steenvoorden en drs. W.M. Reedijk. De dienst begint om half tien. Record De Evangelische Hogeschool in Amersfoort opent 5 sep tember het achttiende cur susjaar met een recordaantal studenten. Het aantal stu denten (375) is met een kwart gestegen ten opzichte van vorig jaar. De opening van het studiejaar heeft plaats in de gereformeerde kerk, Lingestraat 22 in Amersfoort. Bezinningsdag De Raad van Kerken in Ne derland houdt woensdag 7 september van tien uur tot half vier een bezinningsdag. De dag wordt gehouden in de aula van OL Vrouw ter Kern aan de Daain Fockema- laan 22 in Amersfoort. Op het programma staat onder meer een gesprek met jhr. mr. E van hennep, oud-secretaris- gcneraal OESO en minister van Staat. Aglow De Women's Aglow in Al phen aan den Rijn houden woensdag 7 september de eerste bijeenkomst van dit seizoen. Dit samenzijn wordt gehouden in het gebouw van het Leger des Heils aan de Zonnenweg 3. Spreekster is Tessa de Ruiter. Aanvang acht uur. Ontmoeting Voor de zesde keer wordt in Alphen aan den Rijn een in terkerkelijke ontmoeting voor vrouwen gehouden. Donderdag 8 september be licht Paulien Zeeman-Lens tie vraag 'Wat zijn de zeker heden in het leven?'. De bij eenkomst wordt gehouden in gebouw Nabij, Lauraplein 2. Aanvang 9.45 uur. Voor de kinderen is er een crèche. Concert Het zangduo Elly en Rikkert treedt vrijdag 9 september op in de Salvatorikerk in Alphen aan den Rijn. liet concert, georganiseerd door de stich ting Local Gospel Projects, begint om half acht. Kaarten zijn verkrijgbaar bij de VW's in Alphen en Boskoop en bij muziekhandel Het Anker in Alphen. Telefonisch kan ook worden gereserveerd: 01720- 71483/74190. Hindoeïsme Vrouw en Geloof I-eiden en omstreken donderdag 15 september een bijeenkomst over hindoeïsme. Plaats van handeling is Verbum Dei, Plantage 16 in Leiden. Aan vang 9.30 uur. Hoogleraar Dr. A. van leisel is benoemd lot bijzonder hoogleraar aan de Theologische Faculteit Tilburg. Zijn leeropdracht is Vraagstukken van geestelij ke verzorging bij de krijgs macht". De leerstoel is een initiatief van het Ordinariaat voor de Nederlandse strijd krachten, de overkoepelende organisatie van rooms-ka- tholieke legeraalmoezeniers. Dominee Hofstra doet leuke dingen in voormalig klooster Vanaf 1936 woon den er in Drach ten Zusters Kar- melitessen, vrome vrou wen van een kloosterorde, waarvan de geschiedenis in de mannelijke tak terug heet te gaan tot de profeet Elia. Het door de Friese ar chitect Arjen Witteveen ontworpen Karmelklooster, zichtbaar vanaf de snelweg Groningen-Heerenveen, werd in zijn huidige vorm voltooid in 1956. DRACHTEN TON VAN DER WERF De inwijding ervan was de eer ste officiële daad van de toen pas gewijde bisschop P.A. Nier man, eerste bisschop van Gro ningen na de heroprichting van dit noordelijkste bisdom. In au gustus 1993 verlieten de laatste nonnen het fraaie klooster om elders hun laatste dagen te slij ten. Er was te weinig aanwas om de Drachtster Karmel in stand te kunnen houden. Het pand werd voor 1,2 miljoen ver kocht aan een stichting, die het verhuurt aan dominee Jan Hof stra. De dominee doet leuke dingen in het voormalige slot klooster. Wij waren er een paar dagen te gast. Een regelmatig terugkerend ritueel: een oldtimerbus (fabri kaat Saurer Suisse 1955) stopt voor het voormalige nonnen klooster aan de rand van Drach ten. Er stapt een aantal dames en heren uit. Men belt aan de kloosterpoort en de zware deur opent zich. De bezoekers kun nen zo doorlopen, het klooster in. De kruisgang rondom de binnentuin ademt rust en stilte. Achter de bezoekers sluit zich weer de zware kloosterdeur. 1 let betreden van het klooster ging vroeger, in de tijd van de zusters, wel anders. Twee deu ren en twee sleutels waren er toen nodig om iemand binnen te laten in dit 'heilige der heili gen'. Vrouwelijke bezoekers mochten alleen met speciale toestemming van de overste verder komen dan het gasten verblijf, mannelijke bezoekers hadden toestemming van de bisschop nodig. Spreken met een van de bewoonsters kon lange tijd alleen via tralies. De bewoonsters van het klooster kwamen ook niet buiten de poort. Het waren 'slotzusters'. Alleen in de ommuurde kloos tertuin konden zij een frisse neus halen, zich even verpozen. De tuin is er nog steeds. Het is er prachtig en rustig: je vindt er vogels die je normaal in stadstuinen niet ziet. Vervreemding Logeren in een klooster, dat geen echt klooster meer is, maar er wel in allerlei opzichten op lijkt. Een merkwaardige er varing, zelfs voor iemand die het kloosterleven van binnenuit kent. Dagenlang leven zonder krant, zonder televisie, zonder radio (tenzij zelf meegebracht), zorgt voor een gevoel van af stand en vervreemding. Gelei delijk aan blijkt dat je een soort communiteit gaat vormen. Om dat je een gezamenlijke belang stelling hebt voor een bepaald onderwerp, samen eet, samen uitstapjes maakt en samen op het eind van de dag een glaasje van het een of ander drinkt. ('Bidden voor de paus' heette dat vroeger in sommige man nenkloosters). Wonend en werken in Drach ten en niet onbekend met het kloosterlijke leven van de zus- Een bus uit 1955 wordt gebruikt voor het vervoer van de gasten. ters, kreeg Jan Hofstra het idee het pand na vertrek van de kloosterlingen over te nemen om het op die manier voor het nageslacht te bewaren in een opzet die in de lijn van de spiri tuele traditie ligt. Reisleider jan Hofstra in fol dertaai: „Denkend over onze nieuwe activiteiten in het voor malige Karmelklooster, schieten woorden te binnen die relative ren. Hoe komt dat? Het is een voudig vanuit Drachten de mensen te wijzen op de schoonheid van Europa, maar het vraagt vrijmoedigheid men sen naar Drachten uit te nodi gen om zich hier ter plaatse in de cultuur van ons werelddeel te verdiepen. Toch vermoed ik dat de charme van deze Karmel velen zó zou kunnen bekoren dat zij later opnieuw de weg naar Drachten vinden voor de deur". Deze wervende tekst heeft tot dusver voldoende potentiële gasten - vaak mensen die Jan Hofstra al van zijn reizen ken nen - aangesproken om de ge plande weekends en doorde weekse cursussen goed te be zetten. Het gaat in de door Kar mel BV opgezette studie en the madagen om onderwerpen als: 'De spiritualiteit van de Matt- hauspassion', 'Christelijke mys tiek', 'Venetië, kunst en cultuur', 'Sint Jan van het Kruis en zijn mystiek' en (in mei) '65 kilome ter wandelen van het Zeven woudenpad', 'Dichters op de le vensweg' en The Church of England: muzikale en kunstzin nige tradities en vernieuwin gen'. De inleidingen worden ge houden door diverse deskundi gen. De feitelijke leiding heeft (nog) Jan Hofstra (met assisten tie van zijn vrouw), 'maar dat geldt voornamelijk deze aan looptijd.' De kosten bedragen in grote lijn ongeveer honderd gulden per dag (lezingen, overnachting, vervoer en maaltijden). Men kan ook zomaar individueel en kele dagen in de Karmel logeren (logies en ontbijt kosten onge veer vijf tientjes). Mijn keuze voor een kennis making met dit nieuwe feno meen viel op de cursus over de Friese schilder Jan Mankes, de man van de eerste vrouwelijke predikant in Nederland, de doopsgezinde domina Annie Zernike (de minder bekende zuster van Nobelprijswinnaar Frits Zernike en schrijfster Elisa beth Zernike). De meer dan twintig deelnemers aan de cur sus kwamen uit het hele land. Zij logeerden allemaal in een van de vrij kleine kamertjes van de nonnen. Mijn (dubbele) ka mer was het domein geweest van zuster Veronica. Haar naam stond nog op de deur. Het aardige in de Karmel op dit moment is, dat veel van het oude bewaard is of hersteld. Op zolder is bijvoorbeeld met aller lei voorwerpen die na het ver trek van de zusters in het pand werden gevonden, een recon structie gemaakt van de wijze waarop de eerste nonnen in 1935 gehuisvest waren. Ook de kloosterbibliotheek is achterge bleven. Gasten mogen er vrij in grasduinen. Het hele pand is een soort museum. Eten doe je in de refter, die in dezelfde staat verkeert als de zusters haar hebben achtergela ten. Hetzelfde geldt voor de re creatiezaal, waar tijdens de Jan Mankescursus de meeste lezin gen werden gehouden. Sommi ge stoelen zitten echt beroerd, maar dat verhoogt wel de zeer kloosterlijke sfeer. De cellen van de zusters, die de huidige gasten tot slaap plaats dienen, zijn al tijdens de laatste jaren van de nonnen enigermate gemoderniseerd: er is centrale verwarming en een Daalderopboiler voor warm wa ter. De bedden zijn aangepast aan de behoefte van de moder ne mens: goede springboxma- trassen en dekbedden. Voor meer dan een stoel en een bed is er geen ruimte Een samenloop van omstan digheden heeft volgens Jan I lof- stra dit enige noordelijke 'slot klooster' in de oorspronkelijke staat behouden voor het nage slacht. Reisbureau Na zijn studie theologie aan de Rijksuniversiteit Groningen was ds. Hofstra een aantal jaren pre dikant, ondermeer in het Friese Augustinusga. Zijn belangste- ling voor reizen en trekken langs kerken en kloosters in Oost-Europa, de Balkan en het Midden-Oosten, vertaalde zich in de oprichting van Jan Hofstra Reizen. Dit reisbureau richt zich speciaal op mensen met be langstelling voor cultuur, histo rie en godsdienst. Een deel van de reizen werd en wordt uitgevoerd met bussen die tot de 'stal' van Hofstra be horen. In een tijd dat je nog voor weinig geld een oude bus kon kopen, kocht ds. Hofstra in Zwitserland puur uit hobby af en toe een afgedankte bus van de Zwitserse Posterijen. De oudste is een prachtig vehikel uit 1955 (met originele post hoorntoeter), dat ook tijdens het Jan Mankesgebeuren de deelnemers vervoerde naar de plaats waar de schilder zijn ge liefde vond. Dat was in De Kni- pe bij Heerenveen. Naast de Saurer/Suisse-bus heeft de voor deze Hofstrahob- by in het leven geroepen 'Stich ting (Rijdend) Friesch Autobus Museum' nog zestien bussen in bezit, waarvan in elk geval acht ook echt rijden en voor gebruik van het Nederlandse wegenstel sel zijn goedgekeurd. De gele postbussen van Jan Hofstrs Rei zen trekken de aandacht en ma ken daardoor reclame voor de ondernemende predikant, die inmiddels het predikant-zijn zij het met pijn in het hart heeft moeten opgeven. Hij heeft er eenvoudig de tijd niet meer voor. In zijn 'Karmel BV' lijkt hij echter een redelijke compensa tie te vinden. Jan Hofstra is een fan van Jan Mankes. Dat heeft te maken met de omstandigheid dat opa Hofstra, die een sigarenzaak had aan de Hereweg in Gronin gen, zich rentenierend terugtrok in zijn geboorteplaats De Knipe en daar kleinzoon Jan regelma tig op bezoek had. Jan Hofstra onderschrijft van ganser harte de opmerking van Jan Mankes in een van zijn brieven: 'Heerlij ker denkbaar dan zomer in de Knijpe, bestaat niet'. De herinnering aan Jan Man kes en Annie Zernike blijkt in De Knipe nog levend. Het jonge geluk heeft maar weinige jaren geduurd. Na hun huwelijk bleef het paar ook niet op de pastorie wonen, want een vrouwelijke predikant kón nog, maar dat die ook getrouwd was, kon niet. En dus was de trouwreceptie in de pastorie ook het afscheid van de gemeente. Slechts vijf jaar duur de het huwelijk van schilder en domina. In 1915 in het huwelijk getreden, overleed schilder Jan in 1920 in Eerbeek aan de te ring. Tijdens de cijrsus komen we door middel van indringende en soms emotionele confronta ties met Jan Mankes en zijn tijd in aanraking met het vroegere leven in de streek langs de Schoterlandse Compagons- vaart, de veenstreek van Fries land met alle armoede en ellen de van de veenarbeiders, de op stand tegen de machtigen en bazen, de streek waarin een an dere dominee, Domela Nieu- wenhuis, zich het lot van de ar beider aantrok en er tegen in het geweer kwam. Jan Hofstra kan er met warmte over vertel len en met name ook de tegen stelling tussen de statige behui zingen van de Friese adel in en rond het Oranjewoud en de huisjes van de veenarbeiders rond de vaarten en 'wijken' van het veengebied aanschouwelijk maken. Tijdens de laatste rit met de Saurer Suisse met als chauffeur Jan Hofstra zelf, kwam iemand van onze tijdelijke communiteit tot het voorstel met de pet rond te gaan 'voor de dames en he ren vrijwilligers'. Zonder de ver diensten van Jan Hofstra te kort te doen: zijn activiteiten in de Drachtster Karmel zouden on mogelijk zijn zonder een vaste groep vrijwilligers uit de omge ving, die zich na het bekend worden van het voortbestaan van de Kannel spontaan aanbo den om te helpen. En dat doen ze: schoonmaken, het serveren van de elders bereide maaltij den. klein technisch onder houd, schilderwerk en al die an dere dingen die voor het goed functioneren van het centrum nodig zijn. Dat mag best eens worden vermeld. „Een goed idee", vonden de kennelijk te vreden nieuwbakken klooster bewoners dan ook. Dominee Jan Hofstra: „Denkend over onze nieuwe activiteiten in het voormalige Karmelklooster. schieten woorden te binnen die relativeren." foto cpd DE RECHTER Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON /viojeeR. pe oFPicteK.? we MEBBCN T>6 BEMOeLSlPeR. MOR.OHOCX SÊARRESTEeRP LE1DSCH DAGBLAD Uitgave van Dagbladuitgever^ Damiate bv DIRECTIE: B.M. Essenberg. G.P Arnold (adj), J Kiel (adi). HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans Nypels, Henk van der Post (ad|) OMBUDSMAN R.D Paauw. tel dag 9 30- 11 30 uur071-356215. of per post HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden Telefoon 071-356356 POSTADRES Postbus 54.2300 AB Leiden TELEFAX Advertenties071-323508 Fam benchten 071 -323508 Redactie 071-321921 ADVERTENTIES ma -vn| van 08 30-17.00 uur: Telefoon 071-356230 RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels) ma -vn| van8.30-17.00uur: Tclefoon071 -143545 ABONNEMENTEN Tel 071-128030 bij vooruitbet (ind BTW) peracc.giro autom bet per maand 29,30 per kwartaal 85,55 84,55 per jaar 329,30 328,30 VERZENDING PER POST Nederland per kwartaal 125.50 ovenge landen op aanvraag KLACHTEN BEZORGING Herfstdepressie De depressie, die de afgelopen da gen uiterst langzaam via het Engel se Kanaal en de zuidelijke Noord zee naar het noorden trok, heeft op veel plaatsen in West-Europa bak ken water afgeleverd. Langs de kusten werd de buienmachine re gelmatig in werking gesteld en vrij dagavond reikte het septemberto- taal in onze regio al plaatselijk bo ven de 20 millimeter. Dat is nog niets vergeleken met de zondvloed, die een dag eerder boven Norfolk, Oost-Engeland neerdaalde. Daar kwamen de wolkenspiralen van de depressie samen in een grote bui enklont, die het centrum van de storing markeerde. Door de traag trekkende depressie bleven de bui en uren op dezelfde plaats en le verden 100 tot 150 millimeter re gen af. De energie van het nabije warme zeewater speelde hier na tuurlijk weer een rol; om dezelfde reden beleven wij nu al wekenlang een buiig, te nat weertype Ook in het westelijk bekken van de Middellandse Zee is de zomer in verval geraakt. In die regio leverde de combinatie van warm zeewater en een kou-inval in de hogere luchtlagen de eerste zware herfst regens op. Vooral in Noord-Italië, waar de vochtige luchtmassa's uit zee (watertemperatuur 25 tot 27 graden) tot opstijgen worden ge dwongen tegen de hellingen van de Alpen, zijn etmaalaftappingen van 100-200 millimeter goed moge lijk. Het proces, waarbij de warmte van het zeewater aan de atmosfeer wordt afgestaan en in buien wordt k omgezet, kan tot in de winter aan houden. Gedurende het najaar is de aanstromende lucht vrijwel steeds kouder dan het zeewater. £U Elke 'koudbloedige' depressie brengt vooral in de maanden sep- iEe tember tot november een verhoog- tai de buiigheid met zich mee, zeker als de voorafgaande zomer warm is geweest. lo lie Wat dit aangaat, is het te hopen, r dat de lagedrukgebieden uit de jle buurt blijven. De kaarten zijn ech- 'nl ter onverbiddelijk; het is nog geen tijd voor een nazomer. Vandaag verdwijnen de buien even van het toneel om plaats te maken voor bredere opklaringen. Niet voor lang; komende nacht en ochtend passeert een zwak front met enige tijd regen; zondagmiddag klaart het weer op. Volgende week krijgt een echte herfstdepressie tussen IJsland en Schotland meer invloed. Dat bete kent regelmatig kans op buien en ook meer wind. Echt koud wordt het nog niet, ondanks een aantrek kende zuidwestenwind. De maxima liggen voorlopig nog tussen 17 en 20 graden. HET WEER IN EUROPA KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met maandag. Noorwegen: In het zuidoosten tamelijk veel bewolking en van tijd tot tijd regen Elders droog en vrij zonnig, maar in de loop van het weekeinde in het zuidwesten toenemen de bewolking. Middagtem- peratuur ongeveer 17 gra- Zweden: In het noorden en midden droog en zonnige perio den. In het zuiden veel be wolking en perioden met regen. Middagtempera- tuur ongeveer 17 graden. Denemarken: Overwegend veel bewol king en vooral zaterdag enkele buien, mogelijk met onweer. M'ddagtem- peratuur ongeveer 18 gra- Engeland, Schotland, Wales en Ierland: In het algemeen flink wat wolkenvelden en enige tijd regen. Zondag in Engeland ook kans'op wat zonneschijn. Maxima van 16 tot 20 graden, in het zuidoosten van Engeland iets hoger België en Luxemburg: Zaterdag droog en geregeld zon. Zondag meest bewolkt en een kleine kans op wat regen. Middagtemperatildrrond 20 graden. Noord- en Midden-Frankrijk: Zaterdag op de meeste plaatsen droog weer en perioden met zon. Zondag in de oostelijke departementen nog weinig verandering, in het westen toenemende kans op wolkenvelden en misschien wat regen. Middagtemperatuur rond 22 gra den, vlak langs het Kanaal op beide da gen iets lager. Portugal: Overwegend zonnig en droog, zaterdag in het noordwesten ook enkele wolken velden, maar droog. Middagtemperatuur meest tussen 25 en 30 graden, zaterdag in het noordwesten koeler Madeira: Eerst flinke zonnige perioden, later wat meer wolkenvelden Droog. Middagtem peratuur ongeveer 24 graden Spanje: Aan de Golf van Biskaje afwisselend zon en wolkenvelden en waarschijnlijk droog. Elders tamelijk veel zon, maar vooral in het zuiden zondag ook bewol king en kans op een regen- of onweers bui. Middagtemperatuur aan de Costa's tussen 27 en 32, langs de Golf van Bis kaje 20 tot 24 graden. In het zuidelijke binnenland maxima van ongeveer 35 graden. Canarische Eilanden: Aan de noordkant nu en dan wolken, op de zuidelijke stranden vrij zonnig. Droog. Middagtemperatuur ongeveer 26 graden. Marokko: Westkust: Vooral zaterdag flink wat zon. In het binnenland met name zondag kans op onweer Middagtemperatuur aan zee ongeveer 26 graden, zondag iets lager. Zuid-Frankrijk: Flinke perioden met zon. Zondag in het uiterste westen wellicht ook enkele wol ken. Droog. Geleidelijk afnemende Mistral. Middagtemperatuur van 23 gra den in Les LSndes tot 30 aan de Middel- landse-Zeekust Mallorca en Ibiza: Zaterdag zonnig, zondag ook af en toe wat bewolking Droog. Middagtempera tuur ongeveer 30 graden. Italië: Zaterdag veel bewolking en enkele fikse regen- of onweersbuien, op Sicilië waar schijnlijk droog. Zondag afnemend buiig en wat meer zon. Middagtemperatuu r ongeveer 27 graden, zaterdag bij lang durige regenval koeler. Griekenland en Kreta: Enkele wolkenvelden en kans op een re gen- of onweersbui. Op de Cycladen. zuidelijke Sporaden. Dodekanesos en Kreta aanhoudend zonnig. Middagtem peratuu r tussen 27 en 32 graden. Turkije en Cyprus: Zondag langs het noordeli|k deel van de Turkse westkust enkele wolkenvelden en een kleine kans op eeYi regen- of on weersbui. Verder zonnig. Middagtempe ratuur tussen 30 en 35 graden, rond de Dardanellen iets lager. bewolkt onweer w regen sneeuw opklaringen hage| zonnig tg temperatuur L lagedrul H hogedri Neerslagkans Minimumtemp. Middagtemp. Wind ZONDAG 4 SEPTEMBER 1994 Zon- en maanstanden Zon op 06 55 Zon onder 20.18 Maanop 05 16 Maan onder 19.16 Waterstanden Katwijk Hoogwater02 58 15.23 Laag water 11.27 23.27 MAANDAG 5 SEPTEMBER 1994 Zon- en maanstanden Zon op 06.56 Zon onder 20.16 Maanop 06.33 Maan onder 19.41 Waterstanden Katwijk Hoog water 03.32 15.55 Laag water 12.11 Weerrapporten 02 september 17 station Amsterdam half bew wnw8 Vhssingen Maastricht Aberdeen Athene Berlijn Cyp'us Locarno Londen Lunemburg Vadrid Malaga Mallorca Malta half bew. licht bew half bew. Bangkok weerhchl Buenos Aires kht bew Casablanca onbew. 19 15 20 *7 19 14 0.1 vnw6 21 14 0.1 v 7 22 15 3.0 vnw7 21 14 0.1 *9 19 15 0.3 *9 19 16 0.2 »3 22 13 0.1 «mw8 19 15 1.0 rw6 19 13 0.1 14 18 9 0.0 mo61 33 26 0.0 tzw4/ 27 21 0.0 t2 18 12 0.6 to 2 31 19 0.0 iw3 19 13 0.0 »5 20 14 1.0 tw7 34 22 0.0 >zo4 18 8 0.1 *5 21 12 0.1 Jl 23 15 11.0 3204 11 2 0.0 rerand 25 14 6.0 25 17 0.0 1 24 16 7.0 w6 18 10 2.0 5 19 12 0.0 >1/ 0.0 31 34 21 00 06/ 32 24 0.0 w4 21 0.0 1 15 2 0.0 w2 19 15 3.0 1 24 17 0.0 o3 20 13 0.1 w4 18 15 0.1 w2 26 13 0.0 w6 31 23 0.0 02 33 21 00 06 20 12 0.0 wl 22 17 0.2 3 5 27 16 0.1 il 22 14 13.0 331 33 25 0.2 w7; 10 6 0.0 J 25 17 0.0 V 28 13 0.0 25 18 0.0 ndst 34 22 0.0 HEINZ het fs hsivz.poktek! ee&st aiaa/<r h/jat£ m£7 2'm<s£60ip. /x/v met z v ejv ms treex met postzegels wat mc et /ar doea/.'z

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 12