'Vrede is oorlog
in Noord-Ierland'
Curiositeit als vluchtelingenkamp
Feiten &Meningen
AOW toont nu
al onmacht
van paars aan
In een volgend leven
terug als rendier
Enkhuizer Almanak
al jaren een zeer
trouwe vraagbaak
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1994
2
„Misschien kan, wat ik wil, überhaupt niet
in Nederland", zei WD-leider Frits Bolke-
stein vorige maand nog enigszins triest. Hij
fulmineert al jaren tegen het onvermogen
van de 'stroperige' vaderlandse politiek en
tegen de Haagse reflex grote maatschappe
lijke problemen te lijf te gaan met compro-
misjes.
Bij het aantreden van 'zijn' paarse coalitie
moest de liberale ideoloog en partijleider
deze week definitief zijn nederlaag erken
nen: „Wordt Nederland met dit kabinet een
ander land? Nee. Een land verandert niet zo
maar van aard, en zeker Nederland niet".
De regeringsverklaring van het trio Kok-
Dijkstal-Van Mierlo smoorde de Paarse Re
volutie: niet alleen in holle frasen en uitge
stelde keuzen, maar mede dankzij Bolke-
stein in bestuurlijke details.
Het was uitgerekend in de discussie over
de AOW waarin de huidige onmacht van
het Binnenhof het duidelijkst bleek. Sinds
het CDA dit voorjaar een geweldige uitglij
der maakte over de oudedagsvoorziening
geldt de AOW als politiek uiterst riskant ter
rein. ledereen kent de rapporten waarin
deskundigen sinds jaar en dag waarschu
wen voor de rekening van de vergrijzing.
Hoe meer bejaarden er komen, hoe duur
der de AOW en de gezondheidszorg worden
en hoe minder jongeren er zijn om de kos
ten te dragen. Maar de opkomst van de ou
derenpartijen en de geweldige maatschap
pelijke onrust die rond de AOW is ontstaan,
hebben de grote partijen kopschuw ge
maakt.
Tijdens de formatie-onderhandelingen
tekende Bolkestein nog voor een bezuini
ging van maar liefst 450 miljoen op de
AOW. Dat klinkt fors, al moet het bedrag
worden gezien in verhouding tot de 33 mil
jard die in dit land jaarlijks naar de twee
miljoen AOW-gerechtigden wordt gesluisd.
De 'paarse' plannen, ingangsdatum boven
dien 1996, treffen lang niet iedereen. Om
precies te zijn: circa 50.000 65-plussers met
een aanvullend pensioen die een jongere
partner hebben, zullen er tijdelijk onder te
lijden hebben. Desalniettemin was het land
te klein.
De ouderenbonden kwamen met even
alarmerende als dubieuze berekeningen
over een achteruitgang in koopkracht met
35 procent. En overal dook het sentiment
op dat het Binnenhof zijn lesje nog niet
heeft geleerd en nu toch 'ouderen, chro
nisch zieken en gehandicapten op alle fron
ten de kinderen van de rekening Iaat zijn',
zoals de kersverse fractievoorzitster Iet Nij-
pels van de ouderenpartij AOV het demago
gisch zei. Bolkestein koos prompt eieren
voor zijn geld.
Maar ook de aftocht die de WD koos en
de uitweg die het kabinet bood. waren type
rend. De liberale visionair Bolkestein beriep
zich erop dal hij tijdens de formatie niet alle
voetangels en klemmen van de AOW-bezui-
niging had overzien. Dat klonk als een
goedkope uitvlucht, maar die indruk werd
snel weggenomen. Per slot van rekening
moest ook premier Kok, die zich in navol
ging van zijn voorganger Lubbers een
meester toonde in het platwalsen van poli
tieke problemen met saaie verhandelingen
vol details, erkennen dat hij niet alle letter
tjes van de polisvoorwaarden van de AOW
had bestudeerd.
Kok maakte het mijnenveld rond de AOW
vervolgens naar beproefd recept onschade
lijk: er komt nadere studie. Die vlucht naar
voren belooft wat voor de talloze andere
studies die het kabinet nog moet uitvoeren:
naar de sociale zekerheid, het buitenlands
beleid, de gezondsheidszorg, de politie, het
hoger onderwijs en de studiebeurzen en de
staatkundige hervormingen. Op al die ter
reinen is paars ten prooi gevallen aan ver
twijfeling en onzekerheid of het de maat
schappelijke problemen wel aan kan. De
eerste nota's verschijnen rond de kerst,
maar voor ingewikkelde onderwerpen als
de gezondheidszorg denkt het kabinet tot
1996 nodig te hebben om te weten wat het
wil.
Die neiging tot uitstel komt vanzelfspre
kend voor een deel door de enorme me
ningsverschillen die bestaan tussen libera
len en sociaal-democraten. WD en PvdA
zijn door de malaise bij de christen-demo
craten tot elkaar veroordeeld. Ze weten nog
steeds niet of ze nu een 'gelegenheidscoali
tie of een verlegenheidscoalitie zijn aange
gaan'. zoals de rustig startende CDA-fractie-
voorzitter Heerma het in een van zijn spit
sere bijdragen aan het debat uitdrukte.
Voor de derde regeringspartij, D66, is paars
een 'jongensdroom' spotte Heerma. Van
Mierlo is er echter nog niet in geslaagd ook
maar één brug te bouwen over de kloof die
gaapt tussen liberalen en sociaal-democra
ten. l ukt hem dat niet, dan valt D66 onver
biddelijk eens in het ravijn.
Het voor zich uit schuiven heeft ook een
heel andere reden. De regeringspartijen zijn
als de dood dat de kiezers weglopen wan
neer het kabinet echt knopen gaat doorhak
ken. De AOW-malaise heeft aangetoond dat
veel overheidsregelingen zo ingewikkeld
zijn geworden dat er geen jota meer aan
kan worden veranderd zonder onvoorziene
gevolgen en enorme onrust op te wekken.
Paars betrad deze week onder leiding van
Wim Kok het doolhof dat Den Haag met de
maatschappij verbindt, tleblinddoekt en
gehinderd door partijpolitieke spanningen
hoopt het rond 1996 op de tast de uitgang
te hebben gevonden en in de boze buiten
wereld te komen. Nu al is het beducht voor
wat het daar zal aantreffen.
DEN HAAG PETER DE VRIES
Noord-Ierland leeft sinds gisteren tussen hoop en vrees. De wapenstilstand van de IRA is nog
maar net een dag oud, maar alle commentatoren van naam hebben hun zorg al uitgesproken
over de nabije toekomst. Een aantal van hen ziet weliswaar een kansje op vrede, maar vrijwel
eensgezind constateren ze toch dat Ulster de komehde tijd zal moeten leven in het angstige besef
dat kwade opzet, onwil of sabotage elk moment weer roet in het eten kunnen gooien.
De pessimisten spreken uit ervaring.
Het vorige IRA-bestand van enige be
tekenis negentien jaar geleden
kwam snel tot een einde. Niet alleen
omdat protestanten lukraak katholie
ken begonnen te vermoorden, maar
ook omdat de IRA-leiding simpelweg
niet al haar eigen mensen onder con
trole bleek te hebben. Er is helaas
weinig reden om aan te nemen dat de
omstandigheden voor vrede nu veel
gunstiger zijn, of dat er minder hard
aten zijn die een spaak in het wiel
kunnen steken.
Vijfentwintig jaar verbitterde strijd
heeft er namelijk voor gezorgd dat de
kloof tussen katholieken en pro
testanten alleen maar groter is gewor
den, en dat er zelfs binnen beide be
volkingsgroepen gevaarlijke scheurin
gen zijn ontstaan. Vreemd genoeg is
die verwijdering ten dele veroorzaakt
door het feit dat er op sociaal en eco
nomisch terrein veel is verbeterd,
sinds Ulster in 1972 onder direct be
stuur van Londen kwam te staan.
Anti-discriminatiewetten en miljar
den ponden aan Britse steun hebben
sindsdien geleid tot het ontstaan van
een katholieke middenklasse, een
vroeger onbekend verschijnsel. Kre
gen katholieken voorheen geen of
slecht werk, nu konden ze aan de slag
in de zorgsector, bij de overheid of in
werkgelegenheidsprojecten. Zo gauw
deze 'nieuwe rijken' het zich konden
veroorloven, verlieten ze de getto's
om zich in betere wijken te vestigen.
De protestanten waren vóór het Brit
se ingrijpen al beter af, maar ook on
der hen deed zich dit verschijnsel
Deze middenklassers zijn sterk voor
een breed gedragen politieke oplos
sing van het probleem. Ze hebben
zich ontworsteld aan hun armoedige
bestaan, en willen dat graag zo hou
den. Ze beseffen dat dat niet lukt door
gedwongen Ierse eenwording of ge
dwongen voortzetting van de unie
met Groot-Brittannië. In de midden
klasse is dan ook een relatief groot
aantal voorstanders te vinden van een
zelfstandig Ulster, dat zijn eigen
boontjes dopt. Maar los van de toe
komstige staatsvorm staat één ding
voor deze groep vast: ze is niet gebaat
bij voortzetting van het geweld.
Voor de middenklasse mag het motief
voor de gewapende strijd goeddeels
zijn verdwenen, voor de minder ge
lukkigen is het alleen maar sterker ge
worden. In de leeggelopen getto's zijn
vooral de kanslozen achtergebleven.
Zo woont in de omgeving van de ooit
relatief welvarende protestantse
Shankill Road in Belfast nog maar net
de helft van het aantal mensen dat er
in 1969 woonde. Hetzelfde geldt voor
katholieke bolwerken, zoals de Falls
Road. Verarming, verpaupering en
leegstand zijn het gevolg.
In deze buurten is daardoor een
nieuw probleem ontstaan, de zoge
noemde double alienation of dubbele
vervreemding. De achterblijvers voe
len zich niet alleen Iers in Groot-Brit-
tannië of juist Brits in Ierland, maar
ze raken ook sociaal en politiek ver
vreemd van het meer welvarende
deel van de eigen bevolkingsgroep.
De getto's worden nu vooral bevolkt
door mensen die vinden dat ze niets
meer te verliezen hebben. Een deel
van hen zal het staken van de strijd
zien als verraad aan respectievelijk de
Ierse of de Britse zaak. Het is niet
denkbeeldig dat enkele 'ongeleide
projectielen' uit deze wijken het ge
weld weer op gang brengen met een
aantal willekeurige moorden.
Uit onderzoek is gebleken dat radica
le groeperingen juist in deze wijken
hun aanhang vinden. Zo stemt bij
voorbeeld de Falls Road bij verkiezin
gen hoofdzakelijk op de felle nationa
listen van Sinn Féin, terwijl de gema
tigd republikeinse SDLP haar kiezers
vooral trekt in de betere katholieke
buurten. En in de Britse krant The
Guardian liet een bewoner van de
Shankill Road deze week weten dat
zijn buurt de protestantse paramili
tairen steunt, omdat de officiële unio
nistische partijen niets voor de gewo
ne man zouden doen.
Een voor het vredesproces ten minste
zo fnuikend gevolg van 25 jaar Trou
bles is de nog altijd toenemende fysie
ke scheiding van de bevolkingsgroe
pen. Tussen getto's als de Shankill en
de Falls staan al jaren in het oog
springende peace walls, maar uit het
zicht voltrok zich in ooit gemengde
wijken en steden een vergelijkbaar
proces. De uittocht van de midden
klasse en de verharding van stand
punten verstoorden de fragiele ba
lans, met als gevolg dat de kleinste
groep zelf wegtrok of door 'de ande
ren' werd weggepest.
Zo loopt door het hart van de stad
Derry. ooit een bolwerk van pro
testantisme in overwegend katholiek
gebied, nu een 'vredesmuur' van wa
ter: ten westen van de rivier de Foyle
is de stad vrijwel geheel katholiek ge
worden, aan de andere kant van de
brug protestant. Vaak is de scheiding
minder duidelijk. In Lurgan, een pro
vinciestadje in Armagh, moet je maar
net weten dat de openbare toiletten
op het marktplein een soort grens
vormen: na het vallen van de avond
blijven beide bevolkingsgroepen vei
lig aan hun eigen zijde van de uri-
Ook op andere gebieden zijn de twee
gemeenschappen in de afgelopen 25
jaar nauwelijks nader tot elkaar geko
men. Ondanks de nieuwe wetgeving
worden katholieken nog altijd nauwe
lijks aangenomen door protestantse
werkgevers. Andersom zijn er vrijwel
geen protestanten werkzaam in ka
tholieke bedrijven. En werd twintig
jaar geleden de oprichting van de eer
ste gemengde school gezien als een
hoopvol teken, anno 1993 bezocht
maar net iets meer dan één procent
van de scholieren een niet-sectari-
sche onderwijsinstelling.
Waar mensen vrijwel strikt geschei
den wonen, werken, leren en uitgaan,
daar wordt het zonder twijfel een hel
se opgave om begrip en verbroede
ring te kweken. En juist dat is volgens
SDLP-leider John Hume, een van de
architecten van het huidige vredesini
tiatief, de belangrijkste voorwaarde
voor duurzame vrede. De somberen
onder de commentatoren zien het zo
ver dan ook niet komen. Er komt
geen vrede, tenzij het begrip 'vrede'
op zijn Orwelliaans wordt uitgelegd,
schreef de Ierse commentator Conor
Cruise O'Brien gisteren in een zwart
gallige analyse: Vrede betekent oor-
HAARLEM PATRICK V
De Amerikaanse militaire basis Guan-
tanamo Bay op Cuba is een van de
best beveiligde militaire complexen
die maar denkbaar zijn. Aan de ene
kant het water van de Caribische Zee,
en aan de landzijde een metershoog
prikkeldraadhek en wat 's werelds
grootste mijnenveld wordt genoemd.
Amerika's eigen IJzeren Gordijn. Er
zijn slechts twee kleine doorgangen,
die zwaar worden bewaakt.
Die ondoordringbare barricades wer
den jaren geleden aangebracht om te
voorkomen dat Cubanen, die Fidel
Castro moe waren, er hun toevlucht
zouden zoeken. Het is daarom juist
zo ironisch dat nu al 14.000 Cubaanse
bootvluchtelingen toch op de basis
bivakkeren. Zij werden op hun vlucht
met wankele bootjes en vlotten door
de Amerikaanse kustwacht uit zee
opgepikt en naar Cuantanamo ge
bracht. Maar ook al zijn zij weer terug
op Cuba, dit is voor hen een stukje
Amerika. De poort naar de vrijheid.
Cuantanamo Bay, of'Gitmo' zoals de
2.900 marinemensen hun verblijf
noemen, is een historische curiositeit.
Nergens anders heeft een land een
militaire basis op het grondgebied
van de 'vijand', laat staan tijdens de
Koude Oorlog. Cuantanamo aan
de baai waar Columbus tijdens zijn
tweede ontdekkingsreis in 1494 aan
legde is uiteraard een doorn in het
oog van Castro, die dan ook al 35 jaar
weigert de huurprijs van 4057 dollar
te incasseren, die de Amerikanen
voor het ruim tachtig vierkante kilo
meter grote stuk Cuba moeten neer
tellen.
Castro heeft zich er ruim dertig jaar
geleden na de Cubacrisis bij
moeten neerleggen dat permanent
Amerikaanse soldaten op Cubaanse
bodem zouden verblijven. De VS heb
ben met Cuba een huurovereenkomst
voor 'Gitmo' die al dateert van voor
de revolutie van 1959. Zij zitten zelfs
al sinds 1903 (toen Cuba door Ameri
ka bezet was) in Guantanamo, dat
daarmee de oudste Amerikaanse
overzeese militaire basis is.
Na het eind van de Koude Oorlog en
het wegv allen van de militaire drei
ging van Cuba. was het belang van de
basis steeds minder geworden en be
schouwden Amerikaanse soldaten het
allerminst als een pretje om naar de
kurkdroge, hete plek in het zuidoos
ten van Cuba te worden overge
plaatst.
Daar is de laatste maanden drastisch
verandering in gekomen. Eerst beslo
ten de VS om op Cuantanamo 13.000
Haïtiaanse bootvluchtelingen te huis
vesten, die de Amerika niet binnen
mochten en twee weken geleden be
sloot president Clinton daar de Cu
baanse bootvluchtelingen aan toe te
voegen. Op het terrein van de basis
verblijven nu dan ook al 27.000 vluch
telingen in grote tentenkampen.
De Cubanen in Camp McCalla en de
Haïtianen in het acht kilometer ver
der gelegen Camp Bulkeley worden
angstvallig gescheiden gehouden, uit
vrees voor botsingen. De Haïtianen
vinden toch al dat de Cubanen een
voorkeursbehandeling krijgen. Tot
vorige week mocht elke Cubaanse
vluchteling automatisch de VS in, ter
wijl Haïtianen onverbiddellijk werden
teruggestuurd.
De Haïtianen vrezen dat de Cubanen
uiteindelijk toch geholpen zullen
worden, terwijl de VS voor henzelf ta
boe blijven. Tot nog toe zijn proble
men uitgebleven, en Haïtiaanse lei
ders hebben al bezoeken aan het Cu
baanse kamp gebracht. Twee weken
geleden brak een kleine opstand on
der de Haïtianen uit, waarvan som
migen al maanden in Guantanamo
Bay zitten. Zestig mensen raakten ge
wond.
Er zijn voorbereidingen gaande om
de opvangcapaciteit van de basis tot
60.000 mensen uit te breiden. Guan
tanamo heeft geen ruimtegebrek. Het
heeft de oppervlakte van een grote
stad. Een probleem zijn wel de sani
taire en andere voorzieningen. Er zijn
kilometerslange waterleidingen aan
gelegd om de vluchtelingen in de hit-
Om voldoende water en elektriciteit
te hebben zijn 2.200 familieleden van
de 2.900 Amerikaanse militairen tij
delijk naar de VS gestuurd. Zij mogen
later weer terugkeren. De komende
weken zal het aantal soldaten overi
gens met 5.000 tot 7.000 moeten wor
den opgevoerd, om de stroom aan
vluchtelingen in goede banen te lei
den.
De Amerikaanse militaire aanwezig
heid in het gebied rond Cuba is trou
wens toch al enorm. Er zijn inmiddels
zestig schepen van de kustwacht en
tien marinefregatten actief, die boot
vluchtelingen oppikken en naar Gu
antanamo brengen. De commandant
van de kustwacht, admiraal Kramek,
klaagde deze week al dat zijn dienst
hierdoor een aantal andere belangrij
ke taken moet laten schieten, zoals
het opsporen en aanhouden van bo
ten met drugs, die op weg zijn naar
Florida en andere Amerikaanse kust-
HANS DE BRUUN
Matti Konttaniemi twijfelt er
niet aan. In een volgend leven
kom ik terug als rendier. Matti
heeft het zelf gezegd. Tijdens
een ceremonie in een Kotta
een door de Sami gebruikte tent
van rendierhuiden prevelde
Matti enkele bezwerende for
mules en markeerde hij mijn
hoofd met houtskool. De twee
zwarte vegen geven de plek aan
waar in de toekomst het gewei
uitgroeit.
Matti heeft de plechtigheid
waarschijnlijk zelf verzonnen. Je
moet als rendierhouder toch
wat bedenken om de dagelijkse
stroom bezoekers een halfuur
tje zoet te houden. Matti heeft
zich daarom ook gehuld in een
Sami-kostuum. De échte Sami
nog steeds beter bekend on
der de door hen als scheldnaam
ervaren naam 'Lappen' zou
den zich ervoor schamen. Maar
ach, geen toerist die echt van
nep kan onderscheiden. Teppo,
de gids tijdens deze excursie
naar de rendierhouderij, geeft
het aarzelend toe.
Alleen in het noorden van de
Finse provincie Lapland dragen
de oudere Sami in het dagelijks
leven nog hun oude kleder
dracht. De jongeren doen het
alleen op feest- en hoogtijda
gen. En 'gewone' Finnen pose
ren er graag in als er geld mee
valt te verdienen. Wat dat be
treft zijn Volendam en Marken
niet uniek.
Matti's tent staat naar eigen
zeggen precies op de poolcircel,
even boven Rovaniemi, de
hoofdstad van Fins Lapland.
Een blik op de kaart overtuigt
me ervan dat de ondernemende
veehouder de poolcirkel ten ei
gen voordele enigszins heeft
'verplaatst'. Dat mag de pret
niet drukken. Met een vlijm
scherp mes, dat normaal ge
sproken wordt gebruikt voor het
merken van rendierkalveren,
pretendeert Matti in de nek van
zijn gasten een snede te maken.
Dit ten teken dat de poolcirkel
is gepasseerd. Een slok rendier-
melk moet de ceremonie
authenticiteit geven. Met een
kwinkslag vertelt Matti erbij dat
hij verkruimelde rendierhoorn
in de melk heeft gedaan. De he
ren weten waarom. Rendier
hoorn, dat potentieverhogend
zou werken, vindt gretig aftrek
in Azië, vooral in Japan. Het ef
fect, zo verzekert Matti, wordt
pas merkbaar in de hotelkamer.
Nonsens, maar wellicht als idee
bruikbaar voor een handige
veehouder in de Haarlemmer
meer. Biedt toeristen een on
duidelijke rite met veel water
aan, en verkoop een certificaat
waarop staat vermeld dat ze een
verblijf onder de zeespiegel
bebben overleefd. Combineer
het met een bezoek aan een
boerderij, laat een paar koeien
opdraven en succes is gegaran
deerd. Vraag maar aan Matti.
Die heeft drie rendieren uit zijn
kudde klaar staan om geduldig
voor de bezoekers te poseren. Ik
verwacht meer te zien, maar de
rendieren worden maar een
paar keer per verzameld. Wie in
deze maanden een kudde wil
zien, moet zich tevreden stellen
met een ansichtkaart.
Matti wil niet zeggen hoeveel
rendieren hij bezit. Dat zeggen
veehouders nooit, beweert Tep
po. „Hier een paar en daar nog
wat." Een beetje levensvatbare I
veehouderij telt al gauw 250
rendieren maar veel grotere
aantallen zijn ook mogelijk. De
rendierteelt is streng geregeld.
De rendierhouders zijn lid van
corporaties, die elk lid zijn van
een nationale organisatie. Die is
bijvoorbeeld verantwoordelijk
voor het registreren van waar(
oor)merken en voor het in
stand houden van de hekken
rondom het woongebied van de
rendieren.
Matti is een van de achthon
derd rendierhouders, die Fin
land rijk is. Volgens de laatste
tellingen zijn er zo'n 230.000
rendieren in Lapland: jaarlijks
worden er 130.000 meest kal
veren geslacht. Het verkeer
en de spoorbaan kosten 4.500
rendieren het leven. Toeristen
zorgen er voor dat een aantal
veehouders, zoals Matti, een
aangename aanvulling op het
inkomen krijgt.
Voor anderen zijn nieuwsgierige
toeristen juist een plaag. Ren
dieren schrikken van te veel be
langstelling en raken van slag.
„Je kunt het bezoek maar beter
controleren", aldus Matti.
HELSINKI «HANS JACOBS
CORRESPONDENT
Hollandser kan bijna niet. Alle
weetjes over weer, waterstan
den en wielerrondes staan erin.
De Enkhuizer Almanak. Voor
schippers, boeren en buitenlui.
Doet het ook goed naast wijn en
chocolaatjes in het kerstpakket.
Binnenkort verschijnt de vier
honderdste jaargang van deze
vraagbaak voor deskundologen.
Misschien is de Enkhuizer nog
wel ouder, maar de oudste die
is teruggevonden, stamt uit
1595. Hij werd gevonden op
Nova Zembla, bijna stukgelezen
door Willem Barendsz, Cornelis
de Rijp en Jacobus van Heems-
kerek tijdens hun beroemde
overwintering in de poolstreek.
Als het aan uitgeefster Fransje
Jongert ligt, overleeft de Alma
nak ook de komende eeuwen.
De 46-jarige Jongert heeft er
geen verklaring voor waarom
het kleine boekje zoveel aftrek
vindt. Een jaarlijkse oplage van
200.000 maakt de Almanak tot
een absolute bestseller. „Mis
schien omdat hij altijd gewoon
is gebleven, vanzelfsprekend,
traditiegetrouw", zegt ze.
„Iedereen heeft wat te lezen. En
niet alleen op de WC. Bootjes
mensen krijgen de waterstan
den en de sluistijden, anderen
de stand van de planeten."
En dan al die evenementen. Ze
wil nog geen kampioenschap
kuiltjeknikkeren missen. Dat is
haar eer te na. „Mogelijk staan
niet alle kattententoonstellin
gen vermeld. Ik hou niet van
katten." Maar de jaarlijks terug
kerende braderieën zijn com
pleet. van Domburg tot Delfzijl.
De Almanak lijkt al jaren dezelf
de. De pijprokende visser, ge
kleed in pikbroek en schip
perstrui. muts op het hoofd,
prijkt al sinds 1916 op het titel
blad. „Toch verandert de in
houd mondjesmaat. Tegen
woordig staan behalve bij voor
beeld de joodse en christelijke
ook de islamitische feesten ver
meld. Bij de evenementen is
sinds kort Parkpop te vinden."
In haar politieke overzicht
van het afgelopen jaar besteedt
de uitgeefster in de recente uit
gaven ook aandacht aan de ver
anderingen in de sociale wetge
ving. Zodat door de velen die de
Almanak als naslagwerk bewa
ren, is terug te zoeken hoe de
AOW er pakweg vijf jaar geleden
uitzag. Ook heeft Jongert de ro
de drukinkt weer ingevoerd
voor belangrijke mededelingen.
Fransje Jongert, uitgeefster van de
jubilerende Enkhuizer Almanak.
FOTO CPD JOOP OFFRINCA
Veelbesproken zijn de weers
voorspellingen in dit beroemd
ste Enkhuizer exportprodukt.
Zelfs de kenners van het KNMI
nemen die serieus. Jongert
trots: „Het juistheidspercentage
van de weerdeskundigen op de
korte termijn is 83 procent. Wij
voorspellen tussen de 70 en 80
procent raak."
De sinds kort in Enkhuizen
woonachtige Jongert had haar
voorspellingen voor geheel 1995
al drie maanden geleden klaar.
Het geheim van de smid is de
theorie van Christiaan Nell uit
1920. Deze wetenschapper con
stateerde dat in ons grillige kli
maat een zeker patroon is terug
te vinden. En dat patroon kan
worden berekend. „De bijna
tropische zomer hadden wij tot
midden juli grotendeels voor
zien. De Almanak schreef echter
dat het de 2 lste juli koeler zou
worden en blijven tot half au
gustus. Dat bleek onjuist."
Komende zomer is een ver weg
gelegen costa niet nodig om
bruin te worden. „Juli '95 ziet er
goed uit met meestal lekker
warm weer en ook in het begin
van augustus zomert het flink.
Verderop in de maand zakken
de temperaturen onder het ge
middelde maar rond de 18de
kent ons land een aantal be
stendige zomerdagen", verklapt
Jongert.
Een Elfstedentocht zit er ook
volgend jaar niet in. Januari is
vooral guur, in februari komt er
vorst, maar die zet niet genoeg
door, en ook in maart zal het
maar een paar dagen vriezen.
