Jungle Commando
begint weer bij begin
Neem mij als
burgemeester
van Haarlem
Feiten &Meningen
Fransen maken zich o
voor Slag om Elysée
Jtr
V
ic
'Ik ben een heel normale echtgenoot en vader'
tieke kaste die c
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1994
Het kabinet-Kok is alweer verdwenen van
de trappen van Huis ten Bosch waar het
den volke werd gepresenteerd met de ma
jesteit in zijn midden. De majesteit die er
welhaast persoonlijk voor heeft gezorgd dat
dit kabinet er kwam of dan toch tenminste
minister-president Kok. Zij draagt daar nu
een bijzondere politieke verantwoordelijk
heid voor.
Het minste dat we er over kunnen op
merken is dat een dergelijk optreden van de
majesteit een bijzonder licht werpt op onze
constitutionele monarchie, waarin het
staatshoofd wordt geacht politiek uiterst
neutraal te opereren en zelfs gehouden is
de schijn van politieke inmenging te mij
den. Heel logisch, indien wordt bedacht dat
de koningin heel wat langer mee moet dan
de gemiddelde politicus en dat zij geen ver
antwoording kan en mag afleggen voor
haar optreden aan volk en parlement. Im
mers, de koning is onschendbaar en de mi
nisters zijn verantwoordelijk. Dat is het hart
van het functioneren van de constitutionele
monarchie in onze parlementaire democra
tie. Het zou mij dan ook niets verbazen als
dit eigengereide majesteitelijke optreden op
enigerlei moment nog een staartje heeft.
Ondertussen gaat het leven door en is
Haarlem burgemees
ter mevrouw Schmitz
kwijtgeraakt aan het
kabinet-Kok. Me
vrouw Schmitz was in
een eerder leven lid
van D66, daarna van
de PvdA en wethou
der te Rotterdam.
Verwacht mag wor
den dat zij sympathie
heeft voor het ge-
dachtengoed van
D66. Kern daarvan is
staatkundige vernieu
wing om zo de geslo
tenheid van de poli-
s land in een ijzeren greep
houdt open te breken en daarmee de af
stand tussen bestuur en bestuurden aan
zienlijk te verkleinen.
De manier om dat te doen is volgens D66
het kiezen van de minister-president door
de bevolking, maar ook het kiezen van de
commissaris des konings en de burgemees
ter. Het zou mooi zijn als deze door de be
volking gekozen functionarissen ook hun
eigen 'regering' mogen vormen. De kiezer
brengt dan twee stemmen uit. Eén stem op
de macht: de minister-president, de com
missaris des konings en de burgemeester.
En de tweede stem op de controle van de
macht: het parlement, de provinciale staten
en de gemeenteraad.
Het zou mooi zijn als het daar ooit eens
van komt. Hans van Mierlo heeft verzuimd
dit te regelen in het kabinet-Kok. In plaats
van deze voor het schijn van Nederland be
langrijke hervormingen te eisen, heeft hij
zich gericht op de samenstelling van de co
alitie. Het zou en moest paars zijn. De in
houd deed kennelijk minder ter zake.
Toch kunnen we wel wat doen aan de ge
slotenheid van de procedure voor de opvol
ging van mevrouw Schmitz als burgemees
ter van Haarlem. We kunnen besluiten tot
een openbare sollicitatie, opdat de burgers
van Haarlem weten wie er in de race zijn en
kunnen laten blijken wat zij van de betref
fende persoon vinden. De sollicitatiecom
missie van de gemeenteraad van Haarlem
kan daar dan rekening mee houden.
Ik reken op steun van D66 voor een der
gelijke openbare sollicitatieprocedure en
voeg onmiddellijk de daad bij het woord. Ik
solliciteer heden in het openbaar naar het
ambt van burgemeester van Haarlem. Ik
denk dat ik een goede burgemeester van
deze stad en de bevolking zou kunnen zijn.
Ik zal veel doen aan het onderhouden en
leggen van contacten met de burgerij en het
bedrijfsleven van de stad.
Elke eerste maandag van de maand zul
len niet alleen de sirenes van de voormalige
BB loeien, maar zal ik ook burgermaandag
houden in de ambtswoning. Burgers kun
nen dan langs komen en met mij spreken
over hun problemen, maar ook zomaar een
praatje komen maken. Een afspraak van te
voren mag, maar is niet nodig. Van de bur
germaandagen wordt verslag gedaan aan de
krant, het gemeentebestuur en het ambte
lijke apparaat, opdat men beter dan op dit
moment weet wat er leeft.
Ik zal voorts veel tijd investeren in het
contact met de buurgemeenten. Het is he
lemaal niet nodig om ze op te heffen en te
annexeren. Het is heel goed mogelijk de be
langen van de stad Haarlem te dienen in in
nige samenwerking met de buurgemeen
ten. Een samenwerking die alleen gestalte
dient te krijgen op de punten waar dat echt
nodig is, zoals bijvoorbeeld ruimtelijke or
dening en infrastructuur. De zelfstandig
heid van de gemeente is een groot goed dat
veel bijdraagt aan de herkenbaarheid van
het openbaar bestuur bij de bevolking.
Daartoe dienen de gemeenten niet te groot
en vooral historisch geworteld te zijn.
Dus van deze burgemeester hebben de
buurgemeenten niets te vrezen, integen
deel! Tenslotte zal ik er alles aan doen om
het gemeentebestuur er keer op keer aan te
herinneren, dat belangrijke besluiten die
nen te worden gedragen door brede lagen
van de bevolking. Als de bevolking écht niet
wil, dan worden ook mooie plannen niet
doorgezet. We leven tenslotte in een stede
lijke samenleving van geëmancipeerde bur
gers wier wil geert wet is, maar wel dient te
worden gerespecteerd. Kortom, ik zal zijn,
burgervader van Haarlem!
Voor de verarmde indiaanse bevolking in de binnenlanden van Suriname is er niet veel veranderd.
ARCHIEFFOTO
Surinaamse binnenland is met vredesakkoord niet veel opgeschoten
Leden van het Jungle Commando hebben het bauxietstadje Moengo ingenomen. Het uit politie-
en legerkringen afkomstige bericht had net zo goed uit 1986 of 1989 of 1991 kunnen stammen in
plaats van eind augustus 1994. Want Moengo, de woonplaats van de in hechtenis genomen ex-re-
bellenleider Ronnie Brunswijk, is herhaaldelijk door het Jungle Commando 'bevrijd'. En ook her
haaldelijk door het Nationale Leger van oud-bevelhebber Desi Bouterse 'heroverd'. Brunswijk
heeft zijn strijdmakkers opgeroepen te onderhandelen en eventuele bevrijdingsplannen te laten
Moengo, waar Suralco zijn medewerkers van de
nabijgelegen bedrijven voor de winning en verwer
king van bauxiet heeft gehuisvest, is een belangrijk
doelwit geweest in de binnenlandse oorlog van Su
riname. Met de controle over de bauxiet had een
van beide partijen het hoofdprodukt van de Suri
naamse economie in handen.
Bovendien was de Suralcofabriek voor de leden van
het Jungle Commando een belangrijk militair ob
ject. Met de aldaar opgeslagen explosieven die no
dig zijn voor het blootleggen van de bauxiet, kon
den Brunswijk en zijn mannen flinke schade ver
oorzaken. De weg van Paramaribo naar Moengo
toont nog altijd de sporen van het gebruik van dit
strijdmiddel. Het asfalt toont kilometerslange
scheuren en bijna alle bruggen zijn noodvoorzie
ningen omdat de oorspronkelijke verbindingen zijn
opgeblazen.
De directe aanleiding voor het gewapend heroptre
den van het Jungle Commando is nog altijd vaag.
Het is goed mogelijk dat de arrestatie van haar ex-
leider vorige week de druppel kan zijn geweest.
Maar zeker is dit niet. Over de machtspositie van
Brunswijk wordt veel gespeculeerd in Suriname.
Hij is al lang niet meer de legendarische volksheld
uit de jaren tachtig en zou zich tegenwoordig meer
met het verrijken van zichzelf dan met de vooruit
gang van 'zijn' bosnegers bezighouden.
Dat onvrede over de uitvoering van het Vredesak
koord een rol speelt, lijkt echter buiten kijf te staan.
Dit begin augustus 1992 gesloten verdrag had de
basis moeten vormen voor de wederopbouw van
het Surinaamse binnenland. Maar tot nu toe is
door de regering in Paramaribo weinig tot niets ge
daan om een nieuwe toekomst te bieden aan de
bewoners, onder wie teruggekeerde vluchtelingen
uit Frans-Guyana en de voormalige strijders van
zowel bosnegers als diverse indianengroeperingen.
Slechts een aantal van de vermoedelijk door het le-
varen.
ger van Bouterse bewapende Tucajana's heeft een
nieuw bestaan gevonden. Commandant Thomas
Sabajo en zijn manschappen werken tegenwoordig
als koppelbazen voor de houtkap van het Indonesi
sche Musa-project.
Verder lijkt het akkoord weinig heil te hebben ge
bracht. In augustus 1992 werden afspraken vastge
legd die de beide kemphanen, Brunswijk en Bou
terse al eerder waren overeengekomen. Zo geldt
een algehele amnestie voor mensenrechtenschen
dingen en oorlogshandelingen die vanaf 1985 zijn
gepleegd.
Met deze afspraak is het onmogelijk geworden dat
ooit nog militairen die bijvoorbeeld verantwoorde
lijk zijn voor het uitmoorden van de dorpelingen in
Moi Wana, onder wie kinderen en zwangere vrou
wen, gestraft zullen worden. Mensenrechtenorga
nisaties als Moiwana '86 van Stanley Rensch en de
protestants-christelijke Organisatie voor Gerechtig
heid en Vrede, die in Ilse Labadie een belangrijke
leidsvrouw heeft, hebben zich altijd tegen dergelij
ke straffeloosheid gekeerd.
Behalve dat zij vinden dat schuldigen vervolgd
moeten worden en het recht zijn loop moet heb
ben, vrezen deze organisaties dat een dergelijke af
spraak een precedent schept dat ook toegepast kan
worden op de decembermoorden uit 1982. Toen
vermoordde het leger vijftien vooraanstaande Suri-
namers dat zich beijverde voor het herstel van de
democratie.
Het akkoord hield ook in dat de strijdende groepen,
onder toezicht van de Organisatie voor Amerikaan
se Staten (OAS), hun wapens inleverden bij de re
gering. In Suriname is altijd ernstig betwijfeld of
daaraan naar behoren gevolg is gegeven. Zeker le
den van het Jungle Commando bleven zich gere
geld schuldig maken aan gewapende overvallen
van geldtransporten en het bezetten van politie
posten. Brunswijk werd gearresteerd omdat hij een
man had neergeschoten die hij verdacht van dief
stal. Nog niet zo lang geleden dreigde de ex-leider
met een handgranaat een voetbalwedstrijd te ver
storen toen hij van het veld was gehaald.
De strijdgroepen van het Jungle Commando zou
den, volgens afspraak, worden omgevormd tot een
soort bospolitie. Maar van orde en gezag in de Suri
naamse binnenlanden is tot de dag van vandaag
weinig te merken. Een half jaar geleden werd een
onbekende groep, het Surinam Liberaton Front, ac
tief. Zij bezette de ten zuidoosten van Paramaribo
gelegen Afobakadam en gijzelde de aldaar werkza
me mensen. Aan de terreuractie kwam een einde
door bemiddeling van Stanley Rensch. Maar de af
loop was schemerachtig. In Suriname bestaat de
indruk dat een legercommandogroep gemene zaak
had gemaakt met de gijzelhouders.
Ook is de regering haar belofte prioriteit te geven
aan de ontwikkeling van het binnenland nooit na
gekomen. Ondanks honderden miljoenen guldens
die door Nederland ter beschikking zijn gesteld in
het kader van het Raamverdrag, is veel van het ach
terland van Paramaribo nog altijd gebied waar Su-
rinamers zich niet graag ophouden.
Het merendeel van de onderwijzers, artsen en an
der verplegend personeel kiest, voor zover ze al in
Suriname wil blijven, voor de hoofdstad. Terugge
keerde vluchtelingen moesten dan ook op eigen
kracht proberen een nieuw bestaan op te bouwen.
„Van de regering hebben we nog nooit iets gekre
gen. Zelfs geen pond suiker", zei Ronnie Biswane,
een Tucajana-indiaan in het dorpje Biakondre bij
Albina aan de Marowijne, de grensrivier tussen Su
riname en Frans-Guyana. „Het geweld is hier nog
lang niet voorbij." Dat was eind 1992. Een halfjaar
na de ondertekening van het Akkoord.
DEN HAAGFRANS BOTHOF
Ruim een jaar geleden leken de
Franse presidentsverkiezingen
slechts een formaliteit te zullen
worden. Na de daverende over
winning van de Franse liberalen
en conservatieven bij de parle
mentsverkiezingen van maart
1993 (ruim 80 procent van de
zetels) leken de onderling ru
ziënde en in schandalen verwik
kelde socialisten immers voor
jaren uit de gratie. En de onbe
twiste leider van het conserva
tieve kamp, Jacques Chirac, leek
in een fauteuil op het Elysée af
te gaan.
Chirac meende het zich zelfs te
kunnen permitteren om de lei
ding van de nieuwe, conserva
tieve regering over te laten aan
zijn 'politieke luitenant', Edou-
ard Balladur. Die mocht tot
1995 op de winkel passen en de
klappen opvangen van de onge
twijfeld heftige botsingen met
het socialistische staatshoofd,
terwijl Chirac zich in de luwte
op zijn nieuwe rol zou voorbe
reiden.
Chirac, de tweevoudige ex-pre-
mier en tevens burgemeester
van Parijs, heeft zich echter le
lijk misrekend. Want Balladur
lijkt zijn eigen ambities boven
de jarenlange vriendschap met
Chirac te stellen. Aangemoe
digd door zijn ongekende popu
lariteit volgens de laatste opi
niepeiling heeft maar liefst 63
procent van de Fransen ver
trouwen in de premier lijkt
Balladur volgend jaar van Hotel
Matignon (het Franse Catshuis)'
naar het Elysée te willen verhui
zen. En hoewel Chirac nog
steeds de steun van een groot
deel van de neo-gaullistische re
geringspartij RPR geniet, is wel
duidelijk dat steeds meer con
servatieven en liberalen Bal
ladur een veel geschiktere kan
didaat vinden.
Wordt de strijd om het presi
dentschap dus een rechts on
deronsje? Niets is minder zeker.
De Franse socialisten hopen,
ondanks de keiharde klappen
die ze het afgelopen jaar kregen,
nog steeds een op een klein
wonder. Michel Rocard, lange
tijd gepresenteerd als 'de na
tuurlijke socialistische kandi
daat', kan zijn ambities wel ver
geten na zijn afgang als lijsttrek
ker bij de Europese verkiezin
gen (minder dan 15 procent)
die hem zijn functie als partij
voorzitter kostte.
Als de Franse socialisten nog
enige kans willen hebben om de
presidentsverkiezingen te win
nen, dan is dat via hun laatste
troefkaart: Jacques Delors. De
voorzitter van de Europese
Commissie wordt al maanden
belaagd door prominente socia
listen die hem bijna smeken om
zich kandidaat te stellen. Tot nu
toe geeft Delors geen krimp. Of
ficieel omdat hij het als voorzit
ter van de Europese Commissie
niet kan maken om zich te ver
gaand in de binnenlandse poli
tiek van een lidstaat te mengen.
Maar zijn Brusselse ambtster
mijn loopt begin volgend jaar
af. Precies op tijd om zich als
nog in de strijd te mengen.
De inmiddels 69-jarige Delors
staat niet echt te popelen om
Mitterrand op te volgen, zo lijkt
het. Maar hoe nadrukkelijker hij
weigert in te gaan op de specu
laties over zijn kandidatuur, hoe
meer zijn ster rijst. En ondanks
alle ontkenningen lijkt Delors
toch voorzichtig te bouwen aan
een 'presidentiële renstal'. Sinds
enkele maanden loopt het
storm bij de door hem in het le
ven geroepen discussieclub Té-
moin (Getuige). Het is een soort
denktank waarin socialistische
kopstukken nieuwe ideeën pro=-
beren te ontwikkelen. Zodra
Delors een seintje geeft, kan Té-
moin worden omgetoverd tot
campagnestaf. Volgens de pei
lingen is Delors allesbehalve
Vlot
Op 23 april en
gend jaar gaat Frankrijk i
twee ronden naar de sten
bus om een nieuwe presi
dent te kiezen. Komt er n
14 jaar Mitterrand einde-
lijk weer een kandidaat ui
het conservatieve kamp ii )p>
het Elysée? Of gaat de socr
alist Jacques Delors voor
verrassing zorgen? Nujoü!
7ftmorrnrnc torj einde
Ove
het
loopt, maakt politiek
Frankrijk zich op voor d<
Slag om het Elysée. Offi
cieel heeft nog niemand
zich kandidaat gesteld,
maar achter de schermeniverd g
zijn de voorbereidingen
voor de strijd om de opvogrond
ging van Francois Mitter
rand in volle gang. Tijd
voor een inventarisatie
van de mogelijke kandid;
ten en hun kansen voordfoN
de gevechten, naar
wachting in de loop
het najaar, in volle hevig
heid losbarsten.
afnte
TT Ti
lerdaj
al hei
timul
iokv
ifoon
ango
irand
Irijfsg
D
kansloos. Hij zou het waar
schijnlijk in een rechtsreeks
el winnen van Chirac, terwijll-.
het maar net zou moeten afl^Jp^
gen tegen Balladur.
Wordt het dan een'wie -
drie' tussen Delors, Chirac er
Balladur? Ook dat is nog niet
ker. Ter rechterzijde lijkt de
deeldheid tussen aanhanger^1
van Chirac en Balladur met c
dag te groeien. Het is dus be;
mogelijk dat zich nog meer V
didaten uit de gelederen van
RPR of de liberale UDF aand
nen. Iemand als Charles Pasc
bijvoorbeeld.
De minister van binnenland:
zaken heeft zich tot een wart
vice-premier ontwikkeld. Hij
was de afgelopen weken vrij\ eleid
dagelijks in het nieuws met i
kordate optreden tegen (ver
meende) Algerijnse fundameim,
talisten en sloeg met de arre:
tie van terrorist Carlos een pin
blicitaire slag van jewelste. H )CH
wel het optreden van superfl
(superagent) Pasqua door m
nigeen met argwaan wordt b
keken, legt het hem politiek
geen windeieren. De vraag i:
of Pasqua kiest voor een rol
'koningsmaker' in ruil voor h
premierschap, of dat hij vooi
zijn eigen kans gaat.
En dan is er ook nog altijd ie*
mand als Valéry Giscard d'E-
staing, Chiracs eeuwige rivaap
ter rechterzijde. Zelfs binnen
zijn eigen UDF gelooft echteyR
vrijwel niemand serieus in G| *-*
cards kansen. Sterker nog: de
jonge garde kan hem wel s
ten. Maar de man die van 19
tot 1981 al het Elysée bewooi™ „c
de, gelooft zelf nog altijd in e
terugkeer op het hoogste pla '£epi
Tenslotte is dan nog oud-pre jre
mier Raymond Barre. Hij he< e'
de afgelopen maanden herh. s
delijk gesuggereerd dat ook 1
zich wellicht kandidaat stelt,
was het maar om zijn reputa
eer aan te doen van een vol
strekt onafhankelijke geest d
lak heeft aan partijdiscipline.
Barre, Pasqua en Giscard helve!
ben één ding gemeen: ze lijk or
niet echt kansrijk, maar ze ki
nen Chirac of Balladur wel le
in de wielen rijden. Dat is pr
cies het scenario waaraan de^1 u
Franse socialisten een groot
deel van hun hoop ontlenen.
chiet
om
Pas begin volgend jaar, teger t
tijd dat een groot deel van d< pT
kiezers het geruzie in het ree
se kamp spuugzat is, kan De
zich aandienen als alternatie
Chirac en Balladur hebben ep,
mogelijk nu al nachtmerries
van.
PARUS HANS GERTSEN
)aali
off
oil
CORRESPONDENT
Terrorist Carlos werkt vanuit cel aan imago
De Franse justitie hoeft zich geen illu
sies te maken over de vraag of de twee
weken geleden gearresteerde terrorist
Illich Ramirez Sanchez, alias Carlos,
medewerking zal verlenen aan het on
derzoek naar de diverse aanslagen
waarvan hij wordt verdacht.
„Ik ben geen verrader. In mijn organi
satie fusilleren we verklikkers. Men
hoeft er dus niet op te rekenen dat ik
bevriende landen zal verraden en na
men zal noemen", stelt Carlos in een
gisteren verschenen interview in het
Franse dagblad Info Matin.
Een boze Franse minister van justitie,
Pierre Méhaignery, heeft een onder
zoek gelast naar de wijze Waarop het
vraaggesprek tot stand is gekomen.
Vast staat dat de journalist die het arti
kel heeft geschreven, Carlos niet per
soonlijk heeft ontmoet. De beruchte
terrorist verblijft in een streng bewaak
te vleugel van de Parijse Santé-gevan-
genis en mag behalve zijn advocaten
niemand ontvangen.
De Franse justitie onderzoekt nu of een
bewaker voor tussenpersoon heeft ge
speeld. Een van de twee advocaten van
de Venezolaanse terrorist, Mourad
Oussedik. ontkende gisteren met klem
een rol te hebben gespeeld bij het tot
stand komen van het vraaggesprek. „Ik
ben advocaat en geen boodschappen
jongen", aldus Oussedik.
Volgens het dagblad zou Carlos heb
ben gereageerd omdat hij verontwaar
digd is over een aantal hardnekkige ge
ruchten rond zijn persoon. „Waarom
probeert men me constant als een al
coholist af te schilderen? Dat is totaal
fout. Ik ben nooit een groot drinker ge
weest, zoals sommigen willen doen ge
loven", zo citeert het dagblad de terro-
Elders in het interview herhaalt Carlos
de al eerder door zijn advocaten geuite
beschuldiging dat hij in het geheel niet
volgens de regels van het internationa
le recht door Sudan aan Frankrijk is
uitgeleverd. „Ik ben ontvoerd in pure
maffia-stijl. En nu men me heeft uitge
schakeld, probeert men me moreel ka
pot te maken in plaats van me fysiek te
vermoorden. Ik begrijp niet waarom",
aldus de terrorist.
Carlos grijpt de hem door het dagblad
geboden gelegenheid gretig aan om
een poging te doen zijn imago te ver
beteren. De man die volgens Franse
schattingen zeker 83 doden op zijn ge
weten heeft, beschrijft zichzelf als 'een
heel normale echtgenoot en vader'.
„Mijn persoonlijkheid is simpel. Ik ben
voor alles een gezinshoofd. Mijn vrouw
en mijn dochter leven een heel nor
maal leven in Venezuela bij de rest van
mijn familie in de buurt. Ze wonen in
een huis pal naast dat van mijn moe
der", aldus Carlos.
Op zijn terroristische verleden gaat
Carlos nauwelijks in. Maar hij ontkent
nadrukkelijk verantwoordelijk te zijn
voor de bomaanslag op de trein Tou-
louse-Parijs die in 1982 vijf slachtoffers
eiste. De aanslag zou gericht zijn ge
weest tegen Jacques Chirac, de burge
meester van Parijs, die aanvankelijk die
trein wilde nemen, maar die zich door
een toeval niet in de trein bevond.
„Waarom wil men me daar ook nog
voor laten opdraaien. Niet alleen was
ik op dat moment helemaal niet in
Frankrijk, maar ik heb dat idee boven
dien nooit gehad." Volgens Carlos
heeft hij juist altijd veel achting voor
Chirac gehad en beschouwde hij hem
in het begin van de jaren tachtig als de
beste kandidaat voor het Franse presi
dentschap.
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
TOM JANSSEN