'We proberen graag dingen uit'
edoe om CJP Podiumprijs
poer voor cabaretprogramma
'heu Boermans opent filmfestival
'Beschrijf kunstwerk'
Vijftien deelnemers vijfde
nationale orgelconcours
Extraatje voor podiumkunsten
Cultuur&Kunst
Amsterdam In het kader van het Mondriaanjaar houdt Christie's
uit Amsterdam vijf taxatiedagen op plaatsen waar de bekende
Nederlandse schilder heeft gewoond en gewerkt. Dinsdag 30 au
gustus is het veilinghuis te vinden in de Pronkkamer van het ge
meentehuis in Uden. Woensdag 31 augustus is in het Marie Tak
van Poortvliet Museum in Domburg een taxatiedag. Maandag 5
september strijkt Christie's neer in het Haags Gemeentemuse
um. Dinsdag 6 september is het te vinden in het Mondriaanhuis
in Amersfoort. De laatste dag, dinsdag 13 september, is Chris
tie's in galerie Het Mondriaanhuis in Winterswijk. De taxaties
zijn van 10.00 uur tot 16.00 uur.
Supertrio in LYC
leiden De noise-pop band Frenzy, de Leidse rockers van Panic
in Detroit en de poppy hardcore groep Cooper treden zaterdag 3
i\EHEj september op in LVC in Leiden. De drie maken deel uit van de
zogenoemde Supertrio-concerten. Optredens waarbij drie Zuid
hollandse bands zich op één avond presenteren. LVC, de Leidse
Vereniging van Popmuzikanten en de Popunie hebben de groe
pen geselecteerd, het jongerencentrum aan de Breestraat is van
af 21.00 uur geopend.
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1994
et cabaretduo Kommil Foo
de Stichting CJP bedanken,
e gang van zaken rondom de
treiking van de CJP Podium
ijs 1994 verliep donderdag zo
lullig dat de cabaretiers gratis
>er kregen voor een nieuw
ogramma-onderdeel. De
oelendans van een prijsuitrei-
ng, zo zou de conference kun-
;n heten; wie doet het, wie
:ed het en wie zal het eigenlijk
an doen.
Vandaag tijdens de Uitmarkt
Amsterdam, krijgt Kommil
>o de CJP Podiumprijs 1994
handen van cabaretière Bri-
tte Kaandorp. De Stichting
P had eerst de nieuwe staats-
cretaris van cultuur Nuis ge-
aagd, maar die sloeg de uitno-
ging af.
Nadat Nuis voor de prijsuit-
iking bedankte, klommen de
P-medewerkers in de tele-
on. Ze belden stad en land af,
raken antwoordapparaten in
hoopten vurig op een waar-
ge vervanger. Na het middag-
ir was het zover. Televisiepre
sentator Humberto Tan wilde
wel. De Stichting CJP hing de
vlag buiten en informeerde de
pers.
Op een later tijdstip belde ca
baretier Brigitte Kaandorp het
CJP-kantoor in Amsterdam. Via
het antwoordapparaat van haar
impresario had zij gehoord dat
ook zij in de race was voor de
uitreiking van de Podiumprijs.
Kaandorp wilde het klusje wel
opknappen, zo liet ze de CJP'ers
weten. Bij de Stichting moet
toen het zweet zijn uitgebroken.
Wat te doen? Tan afzeggen?
Kaandorp bedanken?
Uiteindelijk ging de voorkeur
uit naar Kaandorp. „Die vonden
we beter passen bij Kommil
Foo", zo motiveert een Woord
voerder de keuze. Hij erkent dat
de gang van zaken geen
schoonheidsprijs verdient. „Het
is een chaos geweest", zegt hij.
Tan heeft het sportief opgevat.
„Hij begrijpt het wel", verklaart
de CJP-woordvoerder.
De CJP Podiumprijs bestaat
uit een geldbedrag van vijfdui
zend gulden. De Stichting CJP
wil met de prijs de bekendheid
van artiesten vergroten en jon
geren enthousiast maken voor
het theater.
Een jury van zeven CJP-hou-
ders tusen de 16 en 25 jaar be
paalt jaarlijks welke artiesten of
groepen in de prijzen vallen.
Eerdere prijswinnaars waren
onder anderen Raymond van 't
Groenewoud, Ramses Shaffy,
Jules Deelder en Waardenberg
De Jong. Vorig jaar kreeg de
dansgroep Djazzex de prijs uit
gereikt door minister D'Ancona.
Kommil Foo bestaat sinds
1988 uit de Vlaamse broers Raf
en Mich Walschaerts. In 1992
wonnen zij het Camarettenfes-
tival. Het afgelopen seizoen
maakte het duo met het pro
gramma Plank volgens de jury
„buitensporig goed" en „geen
geijkt cabaret." Het juryrapport
geeft ook aan waarin Kommil
Foo zich onderscheidt van an
deren: „Daar waar de gemiddel
de cabaretier tegen het publiek
begint over een moeilijke jeugd
en maandverband, bespelen zij
elkaar en laten het publiek de
verbaasde en lachende derde."
eerste film van Theu Boermans, artistiek leider
n het toneelgezelschap De Trust, is gekozen als
eningsfilm van het Nederlands Film Festival in
recht. '1000 Rosen' gaat over de teloorgang van
n draadfabriek in een klein stadje, diep in de
ovincie. Het is een psychologisch drama met
ick-comedy elementen, zo meldt de organisa-
Het Nederlands Film Festival, voorheen de
ïderlandse Filmdagen, loopt van 21 tot en met
september.
Tijdens de openingsavond in de Jaarbeurs zal
k de korte film 'Het verlorene zal ik zoeken' van
ula van der Oest te zien zijn. Verder vindt de
rnière plaats van drie pauzefilmpjes van elk
n seconden, die werden gemaakt door de win-
ars van de Grolsch Filmprijs Dick Tuinder, Stijn
ii Santen (1993) en Mare de Cloe (1992). Vanaf
tober zijn de filmpjes te zien in alle MGM bio-
>pen.
Iet filmfestival wijzigde eind maart de naam
aan te geven dat het zich meer dan voorheen
richten op kwaliteit. Het moet meer zijn dan
i kleine naar binnen gerichte presentatie van
de Nederlandse filmindustrie. Nieuw dit jaar is
het onderdeel 'Best of the Fest'. Het bestaat uit
speelfilms uit kleine Europese landen die zijn be
kroond met nationale prijzen of een nominatie
hebben voor de Felix, de onderscheiding voor de
beste Europese film.
De beste Europese speelfilm krijgt een Gouden
Kalf. Gouden Kalveren zijn er verder onder meer
voor de beste acteur, actrice, regisseur, documen
taire, korte film en speelfilm. Ook is er een Kalf in
de categorie tv-drama.
Het filmfestival bevat zoals altijd een tweetal re
trospectieven. Dit keer zijn die aan acteur Rutger
Hauer (Turks Fruit, Soldaat van Oranje, Spetters)
en filmer Herman van der Horst (1911-1976) ge
wijd. Van der Horst geldt samen met Bert Haans
tra en Charles Huguenot van der Linden als verte
genwoordiger van de Hollandse School. Van der
Horst won een aantal prijzen. Zijn documentaire
over Suriname, Faya Lobbi (1960), kreeg op het
Filmfestival in Berlijn een Gouden Beer. In
Utrecht zal een compleet overzicht van zijn werk
te zien zijn. Gelijktijdig verschijnt een publicatie
over de filmer en gaat een documentaire over zijn
leven in première.
den haag Onder het motto
'Bekijk, beschrijf en win een
kunstwerk' schrijft de Federatie
Kunstuitleen voorafgaand aan
de Dag van de Kunstuitleen op
5 november een landelijke prijs
vraag uit Van 1 sèptember tot
15 oktober kunnen geïnteres
seerden een tekst schrijven, ge
ïnspireerd op dit fotowerk van
Piet van Leeuwen, dat hij de ti
tel 'Haarlems Stilleven' gaf. De
tekst mag kunstbeschouwend,
illstratief, poëtisch, verhalend,
anekdotisch en nog veel meer
zijn. Alles mag dus eigenlijk, als
de lengte maar beperkt blijft tot
één A-4tje. Deelnemers worden
gesplitst in twee groepen: die
van onder de 17 jaar en die
daarboven. De schrijver van het
beste stuk wint een originele
druk van het werk van Piet van
Leeuwen.
De jury bestaat uit de foto
graaf en publicist Philip Mecha
nicus, de kunstenaar Piet van
Leeuwen zelf en consrvator van
het Dordrechts Museum Mo-
niek Peters. De feestelijke prijs
uitreiking is op 4 november in
de Kunstuitleen van Tilburg.
Inzendingen, onder vermel
ding van naam, leeftijd, adres
en telefoonnummer, moeten
vóór 15 oktober op de bus naar
Federatie Kunstuitleen, Postbus
477, 2501 CL Den Haag. Het
telefonnummer is: 070-
3655336.
foto piet van. leeuwen
Vijftien studenten van Neder
landse conservatoria strijden
van 30 augustus tot en met 3
september met elkaar om de
eer van het Nationaal Orgelcon
cours voor conservatoriumstu
denten. Voor de vijfde maal or
ganiseert de Stichting Orgelstad
Leiden deze muzikale orgel
wedstrijd in de Hartebrugkerk
en de Hooglandse kerk. Het
concours is het enige dat drie
stijlperioden in de muziek: ba
rok, romantiek en 20ste eeuw,
beslaat. Per categorie kunnen
maximaal drie studenten tot de
finale worden toegelaten.
Een vakjury, bestaande uit
hoofddocenten van de conser
vatoria in Rotterdam, Utrecht
en Amsterdam, zal de prestaties
van de organisten beoordelen.
Tijdens een presentatie van de
drie winnaars van het concours,
op zaterdag 3 september, zal
het Leidse Tweede Kamerlid El-
co Brinkman de prijzen over
handigen. Het concours is voor
het publiek gratis toegankelijk.
In de concoursweek zijn er
ook andere activiteiten: op
dinsdag 30 augustus geven Paul
Kieviet en Cees van der Poel,
twee prijswinnaars in de cate
gorie barok van een eerder con
cours, een concert in de Hoog
landse kerk.
Het Leiderdorps kamerkoor
olv Wim van Meeuwen voert
het Requiem en de Quatres Mo
tets sur les thèmes Grégorien,
beiden van Duruflé, op woens
dag 31 augustus in de Harte
brugkerk uit. De alt Anke Zuit-
hoff, de bariton Donald Bent-
velsen en organist Rijk Jansen
verlenen hun medewerking aan
dit concert in de Hartebrugkerk.
Petra Veenswijk en Willem
Cevaal, prijswinnaars van een
eerder concours in de catego
rieën 20ste eeuw en romantiek,
verzorgen in dezelfde kerk op
donderdag 1 september een
concert. In de Regentenzaal van
de Pieterskerk houden dr. J. van
Biezen en dr. H. van Nieuw
koop vrijdag 2 september lezin
gen over de restauratie van het
Pieterskerkorgel. Aanvang van
de concerten en de lezingen is
steeds om acht uur.
Het programma van het Na
tionale Orgelconcours ziet er als
volgt uit:
dinsdag 30 augustus: le ron
de barok (10.00-16.45 uur),
Hooglandse kerk, hoek Middel-
weg/Nieuwstraat; woensdag 31
augustus: le ronde romantiek
(10.00-16.00 uur), Hartebrug
kerk, Haarlemmerstraat 110;
donderdag i september le ron
de 20ste eeuw 10.00-12.00 uur),
Hartebrugkerk, zaterdag 3 sep
tember: finale barok (10.00-
12.00 uur), Hooglandse kerk; fi
nale romantiek (13.30-15.30
uur), Hartebrugkerk, finale
20ste eeuw (16.00-17.30 uur),
Hartebrugkerk, presentatiecon
cert (20.15 uur), Hartebrugkerk,
presentatieconcert en prijsuit
reiking om 21.30 uur in de
Hooglandse kerk.
waarom hebben de or
geldraaiers zich daar niet te
gen verzet? Zo gaven ze de
nekslag aan het draaiorgel als
kunstwerk. De menselijkheid
verjoegen ze uit het geluid,
zelf veranderden ze in zielig
met hun geldbakje rammelen
de spoken. Zelden zie je te
genwoordig zulke zure gezich
ten als boven hel mansbakje.
Het zal ook maar je lot zijn:
dag in dag uit te moeten luis
teren naar de tunes van 'Goe
de Tijden Slechte Tijden' en
'Onderweg naar Morgen'.
Toch al geen hoogtepunten
der muziekgeschiedenis, maar
uitgevoerd op gemotoriseerd
draaiorgel onverdraaglijk.
I let ergste van alles is, dat het
draaiorgel in zijn armzalige
doodstrijd een permanente
stoorzender is geworden voor
zijn meer levenskrachtige col
lega, de straatmuzikant. Want
waar Willem Parel kapot gaat
aan de komst van de benzine
motor, daar beleeft Nikkelen
Nelis een tweede jeugd. Loop
een willekeurige winkelstraat
in en constateer: het zijn al
lang niet meer uitsluitend
pluizige jongens met lang
haar en een gitaar die de toon
zetten. Conservatorium-stu
denten, steelbands, ska-
groepjes, close harmony-
kwartetten, allemaal doen ze
even hard hun best om het
kooplustige publiek te amuse
ren. Allemaal zijn ze even be-
schschaafd van geluidsniveau
en allemaal hebben ze even
veel last van de draaiorgels.
Werkelijk, het zal me stoïcijns
koud laten als het draaiorgel
het loodje legt. Op naar de
zolder van het museum met
die naargeestige apparaten.
ONNO SCHILSTRA
Het Fonds voor de Podiumkunsten krijgt van de
overheid drie miljoen gulden voor het scheppen
van nieuwe banen. Dat geld zal worden besteed
aan theater- en muziekprodukties waarin talent
volle jonge kunstenaars werkervaring kunnen op
doen op de grotere podia.
De extra subsidie, die is verspreid over dit jaar
en de komende twee jaar, heeft het vorige kabinet
op de valreep nog beschikbaar gesteld. Op ver
zoek van de toenmalige minister van WVC stelde
het Fonds voor de Podiumkunsten een plan op
om werkloze acteurs, dansers, musici en theater
technici aan een baan te helpen bij bestaande ge
zelschappen. Voorts deed het fonds voorstellen
voor scholing van acteurs en samenwerkingpro-
jecten tussen het kunstonderwijs en de beroeps
praktijk.
De toekenning van de extra subsidie staat los
van de korting van 1,4 miljoen gulden op de regu
liere financiële ondersteuning van het Fonds voor
de Podiumkunsten, waartoe het vorige kabinet
half augustus besloot. Het bestuur van het fonds
vindt het vreemd dat het kabinet met de ene
hand extra geld voor werkgelegenheid beschik
baar stelt en met de andere hand een korting be
dingt die verlies van banen oplevert.
Sieraden en schilderijen
Rock van dEUS prikkelt en overrompelt
BEELDENSTORM
Het gaat niet goed met het
Nederlandse draaiorgel, zo las
ik in NRG Handelsblad. De ex
ploitatie van een pierement is
kostbaar, de opbrengsten lo
pen terug en dus geven orgel
mannen er bij bosjes de brui
aan. Nieuwe exemplaren wor
den nauwelijks meer ge
bouwd.
Treurig nieuws, zou je den
ken, en toch maakte mijn hart
een sprong van vreugde bij
het lezen van deze bood
schap. Er zijn namelijk weinig
dingen, waaraan ik zo'n hekel
heb als draaiorgels. Ik kan mij
vol sentiment laten meesle
pen in somberte over de te
loorgang van welke culturele
traditie dan ook, maar de dag
dat het draaiorgel uit het Hol
landse straatbeeld is verdwe
nen, steek ik de vlag uit.
Nee, kom nou niet aan met
die verhalen over de kwaliteit
van het houtsnijwerk, over de
ongelijke stijlontwikkeling van
de Overijsselse en Zuid-Beve-
landse blaasbalg, dat hele re
pertoire uit Van Gewest tot
Gewest ken ik al en het laat
me koud. Het enige wat ik
denk, als ik in de verte zo'n
feëriek opgesmukte herriebak
hoor aankomen is: kuiten ma
ken. en vlug wat! Ik ken geen
grotere belediging voor mijn
oren.
Ik moet toegeven, er is een
tijd geweest dat ik er anders
over dacht. Als kleine jongen
liep ik weg met de orgelman.
In die tijd kwamen ze nog wel
eens door je straat rijden. In
mijn herinnering maakten ze
toen ook minder lawaai, maar
dat kan verbeelding zijn. Maar
wat ik zeker weet, is dat ze
toen anders klonken, want de
orgelman was nog orgeldraai
er. En dat maakte hem tot
muzikant, een volwaardig di
rigent van een klein orkest. De
schommelingen in het draai-
tempo gaven zijn mechani
sche noten een aangenaam
soort warmte, een persoonlij
ke deining. De melodietjes
waren vriendelijk, ouderwets
en toch van alle tijden.
Waarom toch zijn tegenwoor
dig alle orgels gemotoriseerd?
Wie heeft dat bedacht en
De Zuidhollands/Friese band Cooper.
De debuutplaat van de Belgische rockgroep dEUS sloeg
begin dit jaar bij critici in als een bom en wordt komende
maand door de grote maatschappij Island opnieuw en
internationaal uitgebracht. Afgelopen weekeinde was de
groep de sensatie van het Waterpop festival en komend
weekeinde staan ze op het Lowlands-festival in de Flevo-
polder. Begin oktober begint een uitgebreide clubtour.
En toen was daar plotseling
dEUS. Uit België en zonder twij
fel de meest verpletterende roc-
kervaring die dat land veroor
zaakt heeft sinds TC Matic en
Front 242.
En dat, terwijl het publiek de
muziek toch niet als hapklare
hitparadepop-brokken voorge
zet krijgt. Of misschien juist wel
daarom. Want het zijn de span
nende, uitdagende arrange
menten die in het oog springen,
maar de pakkende refreinen en
popthema's daaronder, die je
bij blijven.
Daarmee is dEUS' muziek al
voor een belangrijk deel om
schreven. Gelaagde muziek. Af
gepeld tot op de pit blijft er vaak
een prachtig liedje met akoesti
sche gitaar, of een slepend
rockrefrein over. Daar overheen
gieren gitaren, krast een viool
en wordt geschreeuwd, gefluis
terd en gekreund. Als toeschou
wer of cd-luisteraar word je
overrompeld en denkt: Wat ge
beurt hier? Net als bij bijvoor
beeld de Velvet Underground,
John Zorn of Sonic Youth is er
geen chaos, maar juist orde die
zich als schijnbare chaos mani
festeert. En dat fascineert. Dat
boeit en dat prikkelt. Dat maakt
de muziek ook heel kwetsbaar
en in die kwetsbaarheid zit weer
de kracht.
„Die kwetsbaarheid is niet
beredeneerd. Die komt ge
woon", zegt gitarist Rudy Trou-
vé. We zitten in het gras buiten
de kleedkamer, vlak na het zeer
succesvolle Waterpopconcert.
„Misschien komt het gewoon
doordat we eigenlijk boven ons
kunnen proberen te spelen",
oppert zanger/gitarist Tom Bar
man. „We willen zoveel, dat we
voortdurend op het randje ba
lanceren. Of het gaat goed en
het is prachtig, of je gaat gena-
delops op je bek."
Geen concept
De groep werd in 1991 opge
richt door Tom Barman en bas
sist Stef Kamil Carlens, maar
krijgt pas in de loop van '92 ge
stalte als gitarist Trouvé, drum
mer Julle de Borgher en violist
Klaas Janssens erbij komen. Op
de begin dit jaar bij het kleine
Belgische Bangl-label versche
nen debuut-cd 'Worst Case Sce
nario' is dEUS erin geslaagd het
zo kenmerkende tussen hypno
tiserend en hysterisch balance
rende bandgeluid goed vast te
leggen. Zo goed, dat de grote en
invloedrijke maatschappij Is
land de groep contracteerde en
'Worst Case Scenario' volgende
maand opnieuw uitbrengt. Nu
ook buiten de Benelux-grenzen.
Voor het schrijven van hun
muziek hebben ze geen con
cept, geen vaste vorm, zegt Bar
man. „Sommige liedjes zijn ge
woon op de traditionele manier
met een akoestische gitaar ge
schreven. Aan andere stukken
werken we met de hele band te
gelijk. Het belangrijkste is ei
genlijk dat alles moet kunnen.
We trekken ons niets aan van
regels dat bepaalde combinaties
of akkoorden in muzikaal op
zicht niet zouden mogen. Een
nummer wordt alleen afgekeurd
als iemand het gewoon niet ziet
zitten. Dat/Zou in mijn geval
kunnen zijn wanneer ik bijvoor
beeld in een stuk helemaal geen
'soul'voel."
Mantra's
Opvallend in de muziek van
dEUS is ook het repetitieve ele
ment. Gezongen en gefluisterde
tekstfragmenten worden vaak
talloze malen herhaald. Als een
soort mantra's bijna. Bezwe
rend. En hetzelfde geldt voor in
strumentale motiefjes. „Ja, dat
is een dankbaar gegeven. Het
sorteert een heel sterk effect en
daar houden we van. Al moet je
dat ook weer niet overdoseren.
Maar we proberen graag dingen
uit. Ook tijdens concerten. We
werken nooit met een vaste set
list, er moet ruimte voor impro
visatie zijn. Anders zouden we
erbij in slaap vallen."
Op vragen over de gedachte
achter hun muziek gaan Tom
en Rudy niet in. Kunst heeft
geen boodschap. Kunst is zelf
de boodschap. „Als onze mu
ziek wanhopig klinkt is dat
soms misschien omdat we wan
hopig zijn, maar soms ook om
dat we dat een mooi geluid vin
Zanger/gitarist Tom Barman van dEUS: „We willen zoveel, dat we voortdurend op het randje balanceren. Of
het gaat goed en het is prachtig, of je gaat genadeloos op je bek." foto cpd
den. Er zijn songs waarin we
onze longen helemaal leeg-
schreeuwen. Alleen omdat we
het geluid dat dat oplevert mooi
vinden. Dat heeft dan helemaal
niets met Weltschmerz te ma
ken. De mooiste momenten in
de kunst zijn die, wanneer de
geheimen zich niet meteen
bloot geven. En dat geldt ook
voor onze muziek."
Voorlopige concertlijst: 28
aug. Flevopolder (Lowlands
Festival); 30 aug. Sittard (Fe-
nix); 1 okt. Apeldoorn (Gigant);
7 okt. loeiden (LVC); 9 okt. Til
burg (Noorderligt); 22 okt.
Deurne (Den Deel).
leiden/regio Dick Kerkvliet exposeert zijn werk vanaf 6 septem
ber in de Hooglandse kerk aan de Middelweg in Leiden. De ope
ningstijden zijn: maandag van 13.00 tot 16.00 uur, dinsdag t/m
zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur. In het Oude Raadhuis in War
mond is van 27 augustus tot 26 september werk te zien van drie
leden van de kunstkring '88 Duin- en Bollenstreek. Tette Hem-
minga exposeert haar sieraden. Riet Rossier-Sneijders maakte
met gemengde technieken schilderijen die tussen surrealistich
en abstract in zweven. Van student architectonische vormgeving
Winfried Molenkamp zijn picturale 'druksels' te zien. De ope
ningstijden van het Oude Raadhuis aan de Dorpsstraat 36 zijn:
dinsdag 19.00-21.00 uur, woensdag 10.00-12.00 uur en 14.00-
16.00 uur, donderdag, zaterdag en zondag 14.00-16.00 uur.
Taxaties Christie's
