Kunst en kerk verdragen elkaar Het tweede spook kan het ook Cultuur&Kunst rochone 15 Schijn Mislukt vredesmonument moet weg TERDAG 20 AUGUSTUS 1994 leesterfilms in Magnifiosi {se_; Het cultureel videocafé van Magnifiosi in Lisse brengt van- "24 augustus op 19 woensdagavonden een meesterspeelfilm. Instaande woensdag begint de reeks met 'The Cook, the Thief, !?ng Stf Wife and het Lover'. De aanvang is steeds 20.30 uur en de tegang is gratis. Jxposities in Warmond en Leiderdorp ie partipERDORP* In het gemeentehuis van Leiderdorp zijn tot en met 30 u| september tekeningen, aquarellen en gouaches te zien v de Fijter. Het gemeentehuis is dagelijks geopend van 8.30 jt 12.30 uur en op woensdagavond van 18.30 tot 20.00 uur. In pt Oude Raadhuis in Warmond zijn van 27 augustus tot en met i september sieraden van Tette Hemminga, gemengde tech- (eken van Riet Rosier en druktechnieken van Winfried Molen- |mp te bewonderen. De openingstijden zijn op dinsdag van 0t 2i .().00 tot 21.00 uur, woensdag, donderdag en zondag van 14.00 116.00 uur en zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur. pENDe Cubaanse groep Tradison, op tournee in Nederland, ir Klai^ vanavond °P 'n Barrera aan het Rapenburg. De caraïbi- r pe avond in Barrera wordt verder opgeluisterd door de salsa- ind Sobre Manera (vanaf 17.00 uur). Tradison speelt vanaf .00 uur. 5-15.d )ouurjwee concerten Walter Trout tend vlpr. jhe Walter Trout Band komt voor twee concerten naar ie bezederland. De Canadese bluesrocker doet met zijn band op za- rdag 24 september de Central Studio's in Utrecht en op zon- ieelku|g 25 september de Henhof in Geleen aan. Trout trad tijdens en jn loopbaan op met bluesgrootheden als John Mayall, Canned 17 00pat en ^ee looker. voorverkoop voor dit concert be nt vandaag op de bekende adressen. Ipera van Peking in Luxor fTTERDAMHet Luxor Theater in Rotterdam opent op 1 septem- »r het seizoen 1994/1995 met een optreden door de Opera van il van e|^n8- ^et 200-jaar oude gezelschap start zijn tournee door Eu- ft een pa in de Maasstad. Met deze Peking Opera van Dalian krijgt itolen.K publiek de kans de sfeer van 'Farewell to my Concubine', de ^r£Rj|roemde film van Chen Kaige, Gouden Palm winnaar in en mnes, live mee te beleven, aldus het Luxor Theater. Het opera- 0.30. izelschap is er te zien t/m 4 september. HarHej ^Meesterwerk te zien in filmmuseum éslult bISTERDam Het Nederlands Filmmuseum in Amsterdam opent jn crinit nieuwe seizoen met de meest complete versie van het ldas- |ke meesterwerk Visages d'Enfants (Zwitserland 1925). Deze wende"1 van Be^ Jacques Feyder is van 1 t/m 7 september te zien te weeU wordt live begeleid op piano door Frank Mol. Volgens het eze eeilmmuseum is Visages d'Enfants een uitnemend voorbeeld van doemvl tec^nische en artistieke beheersing die de Europése film in me de. jaren twintig kenmerkte. De vertoonde versie is gerestaureerd srd. basis van vier kopiën uit Amsterdam Brussel, Moskou en Pa is. Aanvang 20.30 uur. 800. ohn Irving naar Amsterdam 5.2i.r 00, zysterdam De Amerikaanse schrijver John Irving (1942) komt lar Amsterdam. Op 12 oktober houdt hij een lezing in de Sin- 45 llkerk (Herengracht 431). Centraal staat zijn achtste en nieuw- 5 teroman 'A Son of the Circus' (1994). Het komt naar Nederland p uitnodiging van het John Adams Instituut in het kader van 8.45, fcingenserie American Literature Today. Aanvang 20.00 uur. fyrano een maand verlengd ftSTERDAMDe musical 'Cyrano' blijft een maand langer in het l - insterdamse Theater Carré draaien dan gepland. Hoofdrolspe- r Bill van Dijk plakt pas op 25 september voor de laatste keer jit de 1 Cyrano-neus op zijn gezicht. Aanvankelijk zou hij dat eind n, eenize maand doen. Aanleiding voor de verlenging zijn de wat te- ivallende bezoekersaantallen in de zomermaanden. In die er een zaalbezetting van gemiddeld 70 procent. Vol- 'mafns de woordvoerder van Van den Ende is het na 25 september n'finitief gedaan met Cyrano. De musical komt niet in aanmer- hg om op termijn 'The Phantom of the Opera' in het Scheve- Jngse Circustheater te vervangen. Die optie ligt wel voor 'Les .lisérables' op tafel. r.'osc c Leids koor zingt in Oxfordse pubs LEIDEN EMIEL FANGMANN Het Leidse koor 'Het Zingend Hart' is vandaag naar Oxford vertrokken voor eert bezoek van het week. Het koor onder leiding van Ellen Looyestijn zal optredens verzorgen in onder meer de Bodleian Li brary, de kerk St. Mary the Virgin, het stadhuis en ver schillende pubs. 'Het Zin gend Hart' ontstond tien jaar geleden vanuit een LAK-cur- sus zang. Het koor zingt eigen werk van huiscomponist Walther Stuhlmacher, maar ook Ja panse haiku's, een nummer als 'De Elfstedentocht' van Ivo de Wijs, middelneder- landse, oud-nederlandse en oud-Franse liederen. Ook vertolkt ze een 'Missa Brevis' van Ton de Leeuw. Bijzonder is dat in de Bodleian Library onder meer de oudste Ne derlandse regels gezongen worden 'Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda thu. Wat unbiddan we nu'. (Zijn alle vogels nestjes begonnen, behalve jij en ik. Waar wachten we op?). Het handschrift met deze door een monnik in de kantlijn geschreven tekst bevindt zich in deze Britse bibliotheek. Het koor doet ook nog de Nederlandse ambassade in Londen aan. Anna Blamanprijs naar dichter Jan Eijkelboom DEN HAAG GPD De Anjerfonds-Anna Blaman Prijs is dit jaar toegekend aan de dichter Jan Eijkelboom. De on derscheiding, die bestaat uit een legpenning en een bedrag van 10.000 gulden, wordt op 25 november uitgereikt aan de dichter. De Anjerfonds- Anna Blaman Prijs is in 1965 ingesteld en bedoeld voor schrijvers en dichters die werken en/of wo nen in of nauwe banden heb ben met het Rijnmondgebied. Eijkelboom, die in 1979 debu teerde met de dichtbundel 'Wat blijft komt nooit terug', ont vangt de prijs voor zijn gehele oeuvre. Tot zijn werk behoren onder meer de dichtbundels 'De gouden man' (1982), 'Kippevleugels' (1991) en 'Mors certa hora incerta' (1993). Daar naast is hij ook bekend van zijn vertaalwerk voor het Rotter damse Poetry International. Eij kelboom is adviseur van de Rot terdamse Kunststichting. Lovende kritieken, enthousiaste reacties voor Ben Cramer 5, naa£ft u dat nou ook? Als u som- je moderne kunstwerken ziet 'j®1- di!u denkt: de beeldenstorm is l paar eeuwen te vroeg geko- 14.00,n- Maar, meteen toen het desmonument op de Garen- rkt verscheen had ik het ge- 2 jr |1 dat dit de aanval op de ïstenarij wel nieuw leven in "ng8el blazen. Ik had alleen het 756 (jwerP no8 maar gezien, toen .ht ik al: net een ballentent. 5,16.(| ja hoor. De tent stond nog ar net overeind of het gooien g al beginnen. I begrijpt het al. Het vredes- inument, resultaat van vele 5.00, ppromissen, heeft mij nooit 'kunnen bekqren. Nu weet ik J: wat de één volkomen waar- L.30, rtjos vindt, is voor de ander dag. bewijs van genialiteit. Maar lijk gezegd ben ik nog nooit iand tegengekomen die diep 17.0per de indruk is van het ma d| jistwerk op de Garenmarkt. meningen verschillen van n sta in de weg' tot 'een wei ght Uhe pisbak' waarin, in het 5 00. jgSt gunstige geval, nog de ad van ontwerper Philip dag. Tck wordt vermoed, omdat 'voor een café in Parijs ook 16 0<h fantastisch glazen pissoir ift ontworpen. Jg /orige week, tijdens het i ook ïnpopfestival, heb ik er me- j festivalganger nog op gewe- dat hij in een kunstwerk T. da8pd te urineren. Nu zult u •|gen: Och, wat is kunst? Tja, 5603(j bt natuurlijk mensen die icies weten wat kunst is, zo- ■Jeten kunstkenners, maar ik da£ lag mij altijd af: wat 'kennen' ma8 fan? k hou het er maar op dat ast iets teweeg moet brengen 5. Re« mensen. Dat je een gevoel da8 let krijgen van bewondering Verwondering, dat je er iets 19 i moet kunnen leren, dat het io; Le -iet ontroeren of boos maken, tia zaitar het tegendeel is de regel. Het zal wel kunst zijn. foto reinout van culick Mensen vinden zo'n vredesmo nument op de Garenmarkt al leen maar lelijk, worden er to taal niet door geraakt, vinden het niet passen in de omgeving, snappen er niets van, en zeggen dan, ten einde raad: het zal wel kunst zijn. Toch een beetje de omgekeerde wereld, als u het mij vraagt. Musea en galeries kunnen zich permitteren om kunst te exposeren die elitair, aanstoot gevend of weet ik veel wat is (een compositie van een plastic emmer met een rol prikkel draad, en hupsakee, daar heb ben we weer een installatie). Geeft allemaal niks. Mensen be treden zo'n lokaal vrijwillig en met een bepaald verwachtings patroon. Ze kunnen zo'n (vrij- plaats ook mijden. De openbare ruimte stelt an dere eisen. Een kunstwerk op een plein, midden in de stad, kun je mensen niet door de strot duwen. Zo'n plein is van iedereen en dan gelden andere regels. Als de kunstenaar zich jdaar niets van aantrekt loopt hij de kans dat mensen zich tegen zijn werk afzetten. Veelzeggen- der dan de vernielingen die tel kens worden aangericht is voor mij dan ook dat die de gemid delde Leidenaar volkomen on verschillig laten. Daaruit valt af te leiden dat het vredesmonu ment geen enkel respect op roept. Geen Leidenaar die het scheeftgezakte urinoir als een vredesmonument ziet. Door de totale afwezigheid van waarde ring, ontroering, bewondering is. de betekenis van het vredesmo nument geheel ondergraven, vervallen tot een verhullende, vervagende terminologie van de kunstenaar. Nu zullen de lokale kunstpau sen ongetwijfeld roepen dat als de burgers het voor het zeggen krijgen alleen nog hun figuurza- gende tante of een plaatselijke hand- voet- of mondkunstena- res aan bod komen om kunst werken voor pleinen en straten te vervaardigen. Met andere woorden: dat de behoudende beeldtaal zal overwinnen. Figu ratiever dan figuratief. Want wat heb je nu aan een abstract beeld van de koningin te paard waaraan je niet kunt zien of het paard onder of boven zit? Het is zeer de vraag of de bur ger zo behoudend is. Immers, het Auschwitzmonument van Jan Wolkers (de gebroken spie gels) wordt wel zeer gewaar deerd en de verontwaardiging was alom groot toen het ver nield werd. Het Vredesmonument kan ei genlijk maar beter weg. Maar de politiek, bang om voor dom te worden versleten, zal niet gauw toegeven dat het kunstwerk is mislukt. Toch komt het mo ment dichterbij waarop het ge meentebestuur, in plaats van door te gaan de schade te her stellen voor een bedrag dat men niet eens durft te noemen, niet anders kan dan het monument bovenop de mislukte blauwe tram van de Hoogstraat te zet ten en ze samen weg te duwen. Richting schroothoop. In het begin ging fluisterend door de zaal: 'Is het nou Henk Poort? Nee joh, het is Ben Cra mer.' De teleurstelling was over duidelijk. Per slot van rekening was er een hoop geld neergeteld om het 'echte spook' te zien. Na afloop van de voorstelling lag de zaak duidelijk anders. „De men sen die bij de aanvang het hardst klaagden, waren nader hand degenen met de meeste lof. Het bevestigde wel mijn ge dachte dat ik met het beeld dat van mij bestond altijd een deur mèèr moest opendoen." Het ziet ernaar uit dat Ben Cramer dat stadium achter zich heeft gelaten. Lovende kritieken in de kranten, enthousiaste re acties van bezoekers. Hij is er blij mee. Eindelijk gerechtig heid, zou je ook kunnen zeggen. Hij was maar een clown, tot nog slechts drie jaar geleden. Zelf was hij op dat etiket na vieren twintig jaar in het vak, zeg maar in het schnabbelcircuit, al lang uitgekeken. Maar kom maar eens van een imago af. Nu zegt hij daarover op een zonovergoten terras in Eemnes: „Je kan blijven klagen dat je al maar wordt vastgepind op een hit die je ooit hebt gehad. Je kan, als je echt iets anders wilt, je ook inspannen om dat beeld te wijzigen. Dat kost energie. Het heeft te maken met de vraag of je wilt investeren, of je bereid bent een stap terug te doen, met het doel om daarna twee stappen vooruit te komen. Het is altijd de vraag of dat laatste lukt, maar dat risico moet je dan maar nemen. Ik heb het idee dat ik de verplich ting heb om dat wat je denkt dat je in je hebt te ontwikke len." Kriebelen In 1986 begon het wat dat,be treft al te kriebelen bij hem. „Toen ging ik naar een voorstel- Senf. Die heeft iets in me ge zien. Hij stelde me naar aanlei ding van de rol die ik toen speelde om contact op te ne men met Het Ballet van Vlaan deren. Daar heb ik toen de rol van Peron in 'Evita' gekregen. Peron heb ik vervolgens in de Verenigde Staten gespeeld. En toen ben ik teruggekomen naar Nederland." Waar niet veel mensen seri eus namen wat hij in den vreemde had gedaan en waar hij vervolgens, dan maar in ei gen beheer, een cd uitbracht. „Er zijn niet veel exemplaren van verkocht, maar ik heb er wel een Edison voor gekregen en al doe je het daar niet voor, maar voor het publiek, ik heb dat toch als een teken van er kenning opgevat." „Je kan wel zeggen: als je al zo hebt laten zien wat je kan, dan zou je een beetje een hekel moeten hebben aan het doen van audities, maar dat heb ik niet." En zo werd hij 'Alternate' voor Henk Poort in 'Phantom of the Opera'. „Dat vond ik al een hele stap voorwaarts. Een alter nate is geen wat heet een 'un derstudy'. Als understudy mag je alleen maar invallen in geval van ziekte van de hoofdper soon. Als alternate heb je de ga rantie dat je in ieder geval een aantal voorstellingen mag doen." „Ik ben van plan binnenkort een cd uit te brengen met songs uit musicals: uit de Phantom natuurlijk, maar ook uit 'Evita', uit 'Aspects of Love', uit 'Miss Saigon' en uit 'West Side Story'. Ik geef die CD in eigen beheer uit, jazeker. Ik geloof niet meer in de platenmaatschappijen, ze durven niks meer aan en ze zijn niet van zins talent te koesteren. „En verder: ja, dan is daar de hoop, gezien wat ik nu heb op gebouwd, dat ik ooit een rol in een musical krijg, waarbij ik de eerste keus ben. Dat is het doel waarnaar we streven." Leidse galerie Amber huurt zes eeuwen oude Amsterdamse kerk af: Ben Cramer: „Je kan blijven klagen datje almaar wordt vastgepind op een hit die je ooit hebt gehad." foto cpd ling van Ron de Kaa. Het was in Alkmaar, in De Veste. Ik zag toen een voorstelling met Dick Rienstra en Carry Tefsen. Het was een wat werd genoemd: een toneelstuk met liedjes. Na afloop zaten we zo wat te pra ten en toen heb ik tegen Carry gezegd; 'Als Dick ooit ziek wordt of anderszins is verhinderd, dan wil ik hem best vervangen." „Ze heeft dat onthouden en op een gegeven moment belde ze me. Toen is het balletje gaan rollen. Wat dat betreft heb ik veel te danken aan Jacques Moderne kunst in een eeuwenoud gebouw kan knap link zijn. Zo moest Karei Appel het onlangs afleggen tegen de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Je kon niet om zijn immen se en kleurrijke decorstukken uit de opera Noah heen. Toch bleven de ogen van menigeen afglijden naar het prachtige interieur van het gebouw zelf. De expositie van de Leidse galerie Amber in de zes eeuwen oude kerk in Amsterdam zou dan ook met enige vrees tegemoet kun nen worden gezien. Te meer daar eigenaren Irma en Oc taaf Roefs gespecialiseerd zijn in kunst die nogal fijntjes is. Kunst die met gemak verpletterd zou kunnen worden door het imposante gebouw. Die vrees blijkt ongegrond. De collectie van Amber en de Oude Kerk verdragen el kaar wonderwel. Donderdag, nog 24 uur voor de opening. In de kerk klinken ty pische Oosterse klanken. Een erg Hollands uitziende musicus bespeelt een Japanse fluit. Zo te zien een vergevorderd yoga-be- oefenaar. Hij zit in kleermakers zit met op elke knie een voet. Ietsje verderop knielt Irma Roefs bij een rol metaaldraad. Met een grafsteen als werkbank zaagt en buigt ze de draad tot ophanghaak. Echtgenoot Octaaf verklaart enorm onhandig te zijn in dat soort dingen. Hij doet dan ook de rondleiding. Amsterdammers „We hebben de kerk gehuurd om twee redenen. We hebben eerst serieus geïnformeerd naar een galerieruimte in Amster dam. Het cultureel klimaat in Leiden is niet bijzonder inspire rend. Ook is het moeilijk om Amsterdammers naar Leiden te krijgen. Ze vliegen bij wijze van spreken wel naar een tentoon stelling in Milaan maar voor een expositie in eigen land verzetten ze geen stap buiten de stads grens. Uiteindelijk hebben we besloten om onze galerie niet in Amsterdam te vestigen. Ten slotte werken we met kunste naars die niet regionaal zijn be paald. We wilden wel ons ge zicht hier laten zien. Vandaar deze expositie. Als het goed loopt, gaan we ermee door. Ik ben net terug uit China en Viet nam en ik heb daar echt prach tig werk gezien. Dat zou ik graag naar Nederland halen." „Ik had deze kerk op het oog en Lk ben gewoon de directieka mer binnengestapt. Nergens heb je zo'n grote ruimte. Boven dien doet het ook iets met je kunst, het is voor het eerst dat de directie van de Oude Kerk met een commerciële onderne ming in zee is gegaan. Er zijn hier wel eerder exposities ge weest maar die waren afkomstig uit musea. De directie zei wel: probeer geen kunst op te han gen die concurreert met het ge bouw. Want dan verliest de kunst. Ons werk en de kerk ver dragen elkaar heel goed." „We zijn uit op verwantschap, verbindingen. Als het verhaal van de westerse kunst stil valt, kan het oosten uitkomst bieden. Op de expositie is werk te zien van kunstenaars van diverse na tionaliteiten met allemaal iets gemeenschappelijks. De kleur stellingen, het gebruik van de ruimte, de behandeling van het materiaal duidt allemaal op het oosten. In het westen is de bouwkunde de moeder van alle kunst. Japan, het oosten gaat uit van de' kalligrafie. Neem bij voorbeeld het werk van Mark Claus hier. Hij laat veel wit open en schildert in zwart met ab stracte streken. Zijn werk lijkt op hedendaagsë kalligrafie." Iets verderop hangen de schilderijen van Tatsuhiko Yo- koo. Oost, west, heden en verle den, de thema's van de exposi tie, komen bij hem het sterkste tot uitdrukking. Moderne wer ken die gewoonweg thuishoren in de kerk. Twee abstracte doe ken in blauw en in bruin/oudroze hangen pal on der een gigantisch gebrand schilderd glas-in-lood raam. Het bijt elkaar niet. Integendeel. De twee zo verschillende kunst uitingen onüenen kracht aan el kaar. Een aantal doeken heeft Yokoo geschilderd met goud verf. Moeiteloos gaat het samen met het eveneens gouden rand je op de houten uitbouw van het kleine orgel. Een kamer scherm is abstract beschilderd. Yokoo's vrouw heeft op de ach terkant oude Japanse wijsheden gekalligrafeerd. De antieke Japanse rolschil- deringen gaan heel goed samen met het eikenhouten kerkmeu- bilair. Het werk van Frederick Franck zou verloren gaan. Zijn fijne tekeningen hangen dan ook in een afgescheiden ruimte. Ludo Winkelman (1959) is de jongste van de club. Hij schil dert op klassieke wijze met oos terse inslag. Op een steenrood doek maakte Winkelman met een paar blauwe streken zijn ei Irma Roefs en Octaaf Roefs in de kerkmeestersbank van hun tijdelijke galerie. foto united photos de boer/nils van houts gen kalligrafische tekens. Ander werk is bijna doorzichtig, als een fresco op een oude kerk muur. Winkelman schildert ly risch, rustig, inspirerend en krachtig. Zijn werk lijkt een krachtmeting aan te gaan met de zo majestueuze kerk. Een wedstrijd zonder verliezers want de twee zo verschillende grootheden gaan glansrijk sa- 'Meeting of the twain', Oude Kerk, Oude Kerksplein 1, Am sterdam, ma-vr 11-17.00 uur, za en zo 13-1700 uur. Zondag 28 augustus 13-23.00 uur. De tentoonstelling duurt tot 6 september. Galerie Amber in Leiden is tot die tijd gesloten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 17