Bij 75 km flitst de bushalte voorbij
De grote-stadsmens verveelt zich stierlijk
"Actiefilm O.K., maar ik
speel liever Shakespeare'
Film/Boeken
'Possession is een spannend
en waanzinnig erudiet boek'
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1994
Keanu Reeves na Speed grootverdiener
NEW YORK PI ETER V
De 29-jarige filmacteur Keanu
Reeves weet zijn rollen goed te
kiezen. Hij was treffend aan
wezig in Dangerous Liaisons
van Stephen Frears en in Gus
van Sant's My Own Private
Idaho, naast River Phoenix
met wie hij ook persoonlijk
bevriend was. Nadien was hij
te zien onder topregisseurs als
Coppola (Dracula) Kenneth
Branagh (Much Ado About No
thing) en Bertolucci (Little
Buddha)
Maar toch is het Jan de Bont
geweest die Keanu Reeves met
de onverwachte hitfilm Speed
heeft opgeduwd naar de cate
gorie grootverdieners. De in
Toronto opgegroeide acteur
met de Hawaïaanse voornaam
toucheerde 1,2 miljoen dollar
(ruim 2 miljoen gulden) voor
zijn rol in Speed Maar na het
onverwacht gigantische succes
van die film heeft men hem
recent 7 miljoen geboden om
een hoofdrol te spelen in de
verfilming van de Tom Clan-
cy-roman Without Remorse.
Reeves weet nog niet zo zeker
of hij daar zin in heeft. Het ro
yale aanbod tekent evenwel
dat Hollywood in Keanu Ree
ves een veelbelovende actie
held herkend meent te heb
ben.
De acteur zelf kijkt intussen
wel uit om zich zo te laten ty-
pecasten. Hij wil zich concen
treren op de dingen die hij
echt belangrijk vindt en beter
meent te kunnen dan een an
der. Dat is ook de reden waar
om hij is opgehouden om als
basgitarist te blijven meespe
len in een bandje. Van de an
dere kant is Keanu er wel van
doordrongen dat het gezond is
om te zorgen voor afwisseling
in de dingen die je doet.
Keanu Reeves: „Speed is iets
totaal anders dan Little Bud
dha of Much Ado About No
thing. Maar als ik gedwongen
zou worden om voor een spe
cialisme te kiezen, dan prefe
reer ik Shakespeare boven het
actie-genre. Hoe moet ik het
zeggen? Ik heb nu twee actie
films gedaan, de andere was
Point Break. En ik heb drie
Shakespeare-rollen gespeeld,
als ik de theaterprodukties
meetel. In januari zal ik Ham
let spelen in Toronto, een Ca
nadese toneelproduktie. Voor
het spelen van Shakesperare
wordt een compleet beslag ge
legd op alle dingen die een ac
teur moet kunnen. Het is pri
mair, het is opwindend. Je he
le lichaam doet mee wanneer
je met Shakespeare-dialogen
te maken krijgt. Meestal ge
beurt dat dus op een toneel, in
geconcentreerd samenspel
met andere acteurs en met het
publiek op je lip. Het is meer
écht acteren. Je moet je geest,
je eigen mentaliteit, je hart en
je stem tot in een hoge graad
laten samensmelten om die
teksten er goed uit te krijgen
en in overeenstemming te
brengen met je gebaren en ge
drag. Je hebt. te maken met
poëtische taal. Die is hevig ge
condenseerd in betekenissen
en het vereist speciale concen
tratie om die evenredig tot
hun recht te laten komen zon
der het gekunsteld te laten
klinken. Dat is best complex
allemaal. Maar voor de acteur,
voor mij in elk geval, geeft het
een enorme voldoening als je
het onder de knie begint te
krijgen. Het is vreselijk puur.
Zoiets bestaat niet in actie
films".
„Maar ik wil me absoluut
niet laatdunkend uitlaten over
actiefilms, want het spelen van
Jack Traven in Speed was op
een speciale manier ook zeer
bevredigend om te doen; heel
speels eigenlijk. Naarmate de
opnamen vorderden, werd het
leuker. Toen ik de rol in Speed
accepteerde was de rest van de
cast nog niet ingevuld. Dennis
Hopper kwam er pas later bij
en dat was een zeer speciaal
genoegen. En toen ik van Jan
de Bont wat meer duidelijk
heid kreeg over hoe hij de film
wilde maken, kreeg ik er ook
meer zin in. Het was 'cool'. Ik
houd erg van dat soort druk en
het gevoel van opwinding
waarmee deze film gemaakt
moest worden: altijd op het
randje van de technische en
fysieke mogelijkheden
Aladdin weldra op koopvideo
Aladdin, de hartveroverende
animatiefilm van Disney Clas
sic, die vorig jaar de Nederland
se bioscopen stormenderhand
veroverde, zal vanaf 24 augus
tus op koopvideao verkrijgbaar
zijn. Het verhaal van Aladdin en
BIOSCOPEN
AMSTERDAM
ALFA 1 tel 6278806
Love and human remains 16 j., dag.
13.30, 16. 19.30.22
ALFA 2
Como agua para Chocolate 12 j., dag.
13,15.45, 18.45,21.30
ALFA 3
The Hudsucker Proxy dag. 21.30
TheAristocats 13. 15.45, 18.45
ALFA 4
Damage 16 j., dag. 13.30, 16,
19.30, 22
ALHAMBRA1 tel 6233192
Four Weddings and a Funeral dag
13.15,16.18.45,21.30
ALHAMBRA 2
Shortcuts 16 j.. dag. 20
BELLEVUECINERAMA tel. 6234876
Speed 16 j., dag. 13 15. 16. 19.15,
22
16. 18.45,21.30
CALYPSO 1 tel. 6234876
Four Weddings and a Funeral dag.
13.15, 16. 18.45,21.30
CALYPSO 2
Mr. Jones, dag. 13.15, 16, 19.15,
22
CINECENTER-CINEMACORALINE tel.
6236615
Shortcuts 16 j., dag. 14.30, 20.15
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Schindler's List 12 j., dag. 14, 22
CINECENTER-PIERROT
Lifetimes 16 j., dag. 16.30, 22
Ma Saison Préferée, dag. 13.45,
19.15, zo ook 11
CINECEN1 ER-CINEMA JEAN VIGO
Desperate Remedies 16
14,
16.15, 19.30, 22, zo ook 11.15
CINEMA 1 INTERN, tel. 6151243
Beverly Hills Cop III 12 j., dag. 19,
21.45; za, zo.di, wo ook 13.15,16
CINEMA 2 INTERNATIONAL
The Flintstones, dag. 18.45, 21.30-,
do. za t/m wo. 13. 15.45
CITY 1 tel. 6234579
Beverly Hills Cop III 12 j., dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
CITY 2
Naked Gun 33 1/3 do. 13.15; vr t/m
di 13 15, 16. 18.45, 21.30; wo.
13.15. 18.45.21.30
CITY 3
True Romance 16 j.. dag. 18.45,
21.30
CITY 4
My Father the Hero dag. 13.15, 16,
18.45.21.30
CITY 5
The Beverly Hillbillies dag. 13.15,
16. 18.45.21.30
CITY 6
Blank Check dag. 13.15, 16. 18.45,
21.30
CITY 7
Maverick dag. 13.15, 16, 18.45 en
DESMETtel. 6273434
La Tango in Paris 16 j.. dag 19, 22
(do. met)
La Scorta 16 j., dag. 21.30
Temptation of a Monk 16 j., dag.
19.45; zo ook 14.15
Die Tödliche Maria 16 j., do 22
(avant-première)
KRITERION1 tel 6231708
De eso no se habla 16 j.. dag. 17.45
La Ardilla Roja 16 j. dag. 20
Romeo is bleeding dag. (beh. di.)
22.15
Sneak preview 16 j., di 22.15
KRITERION 2
Lifetimes 16 j., dag. 17
El Pajarode la Felicidad 16 j dag.
19.30
Wim Wenders Festival 16 j., dag.
21.45
RIALTOl tel. 6623488
II Gattopardo 16 j., dag. beh. di.
20.15
RI ALTO 2
Rebels of the Neon God 16 jdag.
20, 22.15
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Como agua para chocolate 12 j., dag.
17.30, 19.45, 22; zo. ook 15
THE MOVIES 2
Serial Mom 12 j., dag. 17.30, 20,
22; zo 15
THE MOVIES 3
lm weiter Feme, so nah! 16 j., dag.
20.30, zo ook 14.45
Der Himmel über Berlin 16 j., dag.
17.45
THE MOVIES 4
The Secret Garden dag. 17.30
Shadowlands dag. 19.15
Filmzomer 16 j. dag. 21.30, zo. ook
14.45
TUSCHINSKI1 tel. 6262633
The Flintstones dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 2
The Getaway 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 3
Speed 16 j.. dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 4
The Pelican Brief 12 j., dag. 20.30
TUSCHINSKI 5
Schindler's List 12 j. dag. 14, 20.15
TUSCHINSKI 6
Serial Mom 12 j.. dag. 18.45,21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Forever Young, doorlopende voorstel
ling dag. 11.45, 14.15. 16.45,
19.15,21.45
DE UITKIJK tel. 6237460
Abgeschminkt 16 j., dag. 18, 19.30,
21.:
k 16
Trahir 16 j.. do t/m za 22.30
Romance de Valentia 16 j., zo t/m wo
22.30
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
Adembenemende actie in Jan de Bonts regiedebuut
Love and Human Remains voorspelbaar en soms vermakelijk
de beedlschone prinses Jasmine
uit Duizend-en-een-Nacht werd
bewerkt door de componisten
Howard Ashman en Alan Men
ken. De regie van John Musker
en Ron Clements. De cassettes
zijn slechts gedurende een be
perkte tijd te koop.
RECENSIE JOS DE PUTTER
Love and Human Remains. Te zien: Ca
lypso 2, Rotterdam.
De Canadese cineast Denys Ar-
cand staat sinds zijn films The
Decline of the American Empire
en Jesus of Montreal bekend als
licht-satirisch observator van
moderne grote stadsbewoners.
Beide films leggen de vinger op
de teloorgang van de moraal, in
een wereld vol geneugten, zon
der daarbij overigens ooit pre
kerig van toon te worden. Ar
cand zet z'n reeks voort met Lo
ve and Human Remains, geba
seerd op het succesvolle toneel
stuk van Brad Fraser.
Love and Human Remains is
een los gestructureerde vertel
ling rond enkele personages die
sommigen verbeten, sommi
gen lusteloos experimente
ren met seksuele verhoudingen.
De centrale plaats, waar ieder
een op een gegeven moment
steeds weer terugkomt, is de flat
die gedeeld wordt door David
en Candy. Hij het soort acteur
dat in een restaurant werkt, zij
literair criticus.
Nadat hun verhouding is
stukgelopen begint de biseksue
le David uiteenlopende relaties
met mannen en vrouwen, ter
wijl ook Candy beider kunne in
Ma Kirshner, Thomas Gibson en Ruth Marshall
uit Love and Human Remains.
diverse bedden accepteert. Re- mee te maken heeft, zoals een vooral veel lusteloos zappen
gisseur Arcand doorspekt deze seriemoordenaar die het op langs televisiekanalen, om maar
zoektocht naar liefde en identi- jongedames voorzien heeft, aan te geven dat er in deze we-
teit met wat andere zaken waar angst voor aids, een s.m.-dame reld keuze te over is, en steeds
de moderne grote-stadsmens die als orakel gebruikt wordt en minder echte bevrediging.
Die verbinding tussen de me
diacultuur en het verlies van
identiteit is, gelet op de films
van onder meer Atom Egoyan,
Steven Soderbergh en Pedro Al-
modovar, inmiddels behoorlijk
gedateerd. Wat Love and Hu-
man Remains nodig had, was
het boosaardige en tegelijk licht
geamuseerde toontje dat Ar-
cands eerdere films kenmerkte.
Maar deze film ontbeert de su
perieure spot omtrent moderne
ontsporingen, en lijkt niet goed
te kunnen kiezen tussen de wet
ten van de morele parabel en de
Love and Human Remains is
hier en daar wel vermakelijk,
zeker waar het de onafgebroken
en vaak gefrustreerde honger
naar seks betreft, maar is vaak
ook voorspelbaar. Zo is het al
heel snel duidelijk dat een afge
wezen minnaar uit jaloezie be
gint te moorden, en ook de ac
tie in de ontknoping van de
film, waarbij Candy plots met
de dood bedreigd wordt, lijkt
helemaal nergens op.
Arcand laat David besluiten
met de woorden: 'Ik hou van
jullie', alsof dat inzicht de be
vrijding van alle obsessies en
kwellingen zou inhouden. Het
lijkt op een losse flodder van
een regisseur die ook niet meer
weet waar hij aan begonnen is.
Net Uit
Esther Freud, De kleur var
henna Roman, oorspronkelijke
titel Hideous Kinky. Twee meis
jes groeien op met een hippie
moeder die door Marokko
rondtrekt en opgaat in he
Soefisme. Van Freud (geb. 1963
verscheen eerder Bestrijd dd
vossen. Uitg. De Bezige Bij, i
34,50.
Cyrille Offermans, Sporen vaij
Montaigne. Essays over Miche
de Montaigne, Vincent vaij
Gogh, John Berger, Rudy Kous
broek, Piet Grijs e.a. Uitg. De
Bezige Bij, 42,50.
Göran Tunström, De dief. Mo
dern klassiek meesterwerk var
Zweedse schrijver (geb. 1937)
Johan en Hedvig, pleegbroer er
-zus, groeien in armzalige
standigheden op. Hij droom
ervan een kostbare bijbel te ste
len om dan met Hedvig te kun
nen vluchten. Na lange studi<
verwerft Johan de bijbel maa
hij verliest zijn geliefde. Uitg. D<
Bezige Bij, 49,50.
John Irving, A Son of the Circui
De schrijver van The World Ac
cording to Garp geeft in
nieuwste roman blijk van zijf
fascinatie voor India. Over eer
inwoner uit Canada die op 59
jarige leeftijd terugkeert naa
Bombay, de stad waar hij twin
tig jaar geleden medicijner
heeft gestudeerd. In het Engels
Nederlandse editie volgt begii
oktober bij dezelfde uitgever
Uitg. Anthos, f 34.90.
Het favoriete vakantieboek van Hannes Meinkema
AMSTERDAM INGE VAN DEN BLINK
In de vakantie kom je vaak pas
echt aan lezen toe. Dan is er tijd
en rust voor dat ene klassieke
meesterwerk, die bejubelde de
butant of het boek dat al maan
den is blijven liggen. In een se
rie over het favoriete vakantie
boek vandaag Hannes Meinke
ma, literatuurwetenschapper en
schrijfster. Zojuist verscheen
haar roman De ziener van Teire-
sias. Als vakantieboek kiest ze
Possession van A.S. Byatt, in
middels als Rainbowpocket ver
schenen onder de titel Obsessie.
„Als ik geweten had dat dit
zo'n fantastisch boek was had ik
het wel bewaard voor de vakan
tie. Want dan lees je toch an
ders. Geconcentreerder, met
meer aandacht. En in dit boek
zit heel veel dat je kunt savoure
ren." Hannes Meinkema (50)
bekijkt de dikke Engelstalige pa
perback wat spijtig. Haar favo
riete vakantieboek heeft ze niet
in een vakantie gelezen. „Dit is
de mooiste en meest erudiete
roman die ik in jaren gelezen
heb. Het gaat over alles wat mij
in het gewone leven bezig
houdt. Over interpretatietheo
rie, over literatuur, over weten
schap. Het is een milde satire
op vrouwenstudies en een ta
melijk strenge satire op het uni
versitaire bedrijf.
Possession, vertelt Meinkema,
gaat over twee wetenschappe
lijk onderzoekers, een man en
een vrouw. Ze zijn dagboeken
van twee Victoriaanse schrijvers
op het spoor, waardoor ze ont
dekken dat die twee iets gehad
hebben. Iets buitenechtelijks.
En natuurlijk krijgen de twee
onderzoekers ook iets met el
kaar.
„Het is een boek vol span-
ningslijnen op heel verschillen
de niveaus, en met veel ver
schillende soorten teksten erin
verweven:' stukken poëzie en
berijmd proza. Het is ook een
soort pastiche op het werk van
Robert Browning, de Victori
aanse dichter. Ik heb die dich
ters nooit zo interessant gevon
den, maar hier zie je twee we
tenschappers aan het werk die
daar helemaal op gefocust zijn,
en hun enthousiasme slaat tij
dens het lezen over. Dat vind ik
zo verschrikkelijk knap.
„Byatt heeft het boek boven
dien zo opgezet dat je het beetje
voor beetje kunt savoureren
maar dat je ook wilt dóórlezen.
Het is niet alleen grappig en
waanzinnig erudiet, het is ook
spannend. En het staat bol van
de filosofische en literaire in
zichten."
Met Possessionwon Byatt, een
zus van de eveneens bekende
schrijfster Margaret Drabble, in
1990 de Booker Prize, de be
langrijkste prijs voor Engelstali
ge fictie. Byatts overige werk
kent Hannes Meinkema ook.
Maar haar verhalen zijn heel
anders dan deze monumentale
roman, vertelt ze. „Daarin wil ze
ongeveer dezelfde dingen laten
zien als ik met mijn boeken wil
laten zien."
Gevraagd hoe ze die dingen
zou omschrijven, staart Hannes
Meinkema geruime tijd uit het
raam, de Amsterdamse gracht
op. Uitgepiekerd komt ze tot de
volgende overeenkomst tussen
Byatts verhalen en die van haar
zelf: „Een soort betrokkenheid
f iHW,'i
Literatuurwetenschapper en schrijfster Hannes Meinkema.
bij en een vrouwelijk gezichts
punt op relaties: een zekere mo
rele bekommernis.
Vroeger, vertelt ze, nam ze
weggooiboeken mee op vakan
tie. „Sofl-feministische Engelse
romans die ik tweedehands
voor een paar gulden kocht, en
waarin vrouwen werden ge
volgd in hun strijd voor onaf
hankelijkheid. Maar als je er
daar tien van gehad hebt dan
weet je het wel." Ze grinnikt er
ironisch bij. Nu is ze ouder,
haar tijd is kostbaarder gewor
den en bovendien heeft ze een
kind om voor te zorgen. Dan
wordt het leesgedrag selectie-
„Nu lees ik in vakanties boe
ken waarin ik onderbroken kan
worden zonder dat ik meteen
de draad kwijt ben, en die kun
nen doorsimmeren tot 'i
avonds als het donker is." Pein
zend: „Ja, poëzie zou heel goed
zijn voor overdag. Achterberg,
en W.H. Auden. Dat zijn boeken
waar je je hele leven mee kunt
doen. En dan wil ik 's avonds
een detectiefje."
In een filmindustrie waar zelfs melodrama zich kenmerkt
door een hoog tempo, getuigt het van een groot zelfver
trouwen om je actiefilm Speed te noemen. Maar na het
zien van Jan de Bonts regie-debuut kun je alleen maar
vaststellen dat de titel de lading volledig dekt. Speed biedt
vaart met een hoofdletter V, en nestelt zich moeiteloos
temidden van klassieke achtervolgingsfïlms als Bullitt,
The French Connection, The Road Warrior en Runaway
Train
Feitelijk biedt Speed drie actie
films voor de prijs van een. Zo
wel de openingsscène als de fi
nale spelen zich af op andere
lokaties dan die waar de hande
lingen zich grotendeels concen
treren: op een voortdenderende
stadsbus.
Keanu Reeves speelt de roe
keloze speciaal agent Jack Tra
ven, die dankzij eigengereid op
treden een gijzeling in een lift
tot een goed einde weet te
brengen. De aanstichter van de
brute actie, bezeten bommen
legger Howard Payne (Dennis
Hopper) zweert echter wraak.
Voor de ogen van Traven
blaast hij een nagenoeg lege
stadsbus op. Vervolgens laat hij
de verbouwereerde agent tele
fonisch weten dat op de ring
weg om Los Angeles een tweede
bus rondrijdt met een zware
bom aan boord. Zodra het voer
tuig vaart mindert tot onder de
vijftig mijl (ongeveer vijfenze
ventig kilometer per uur) zal de
ze automatisch tot ontploffing
worden gebracht.
Dit is natuurlijk een onwaar
schijnlijk gegeven, Payne had
immers veel eenvoudiger ma
nieren kunnen bedenken om
Traven op de proef te stellen.
Maar op een bizarre plot alleen
is nog nooit een thriller stukge
lopen, en er komt geen einde
aan de inventiviteit waarmee de
makers het verhaal aan de gang
houden.
Traven is nog niet op de bus
gesprongen of de chauffeur
wordt neergeschoten, er ont
staan files waardoor het cen
trum moet worden opgezocht,
er doemt een wegopbreking op
en natuurlijk raakt de benzine
ook eens op. En dan is het
meest nijpende probleem nog
niet eens aangepakt: het on
schadelijk maken van de bom.
Maar Traven houdt het hoofd
koel, terwijl mede-passagier An
nie (Sandra Bullock) zich om
het stuur bekommert. Het is
een welkom feministisch tintje
aan een film waar het macho
element speels tegemoet getre
den wordt.
Jan de Bonts camerawerk
voor actiespecialisten als Paul
Verhoeven, Richard Donner en
John McTieman heeft duidelijk
z'n vruchten afgeworpen voor
Speed De fotografie van deze
voor een betrekkelijk laag bud
get vervaardigde produktie is
adembenemend. De Bont zoekt
nergens de gemakkelijkste weg
en mijdt trucage waar mogelijk,
wat leidt tot veel buitengewoon
gecompliceerde shots en tien-
Highway to hell: Keanu Reeves en Sandra Bullock in Speed
tallen levensgevaarlijke stunts.
De hierboven aangehaalde mo
menten zijn nog maar een frac
tie van het totale vuurwerkpak
ket.
Als kijker zit je werkelijk twee
uur met de mond open van ver
bazing. Wel spijtig is de routi
neuze schurkenrol van Dennis
Hopper, die hier een bordkar
tonnen variant van zijn Blue
Velvet-vertolking laat zien. De
rest van de cast maakt goed ge
bruik van het geestige script.
Keanu Reeves, die in het ver
leden nogal eens worstelde met
veeleisender rollen, blijkt letter
lijk en figuurlijk geknipt voor dit
werk. Hij glijdt tenminste moei
teloos in de huid van een non
chalante held a la Bruce Willis
of Wesley Snipes. Eigenlijk is er
maar een ding echt spijtig aan
Speed, en dat ligt buiten de ver
antwoordelijkheid van de ma
kers: een pauze inlassen tijden
deze achtbaanrit is gewoon cri
mineel.