Leiden
Twijfel over
referendum
Leidse grachten bieden schat aan flora en fauna Meer ruimte voor
Sponsorfietstocht
voor kankerpatiëntjes
Spilsteeg verder gerenoveerd
archeologische
vondsten Roomburg
11 DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1994
11
Leeg
/t De woningbouw-
I J vereniging Alphen
kan haar duurdere flatwo
ningen in de wijk Ridder-
veld niet kwijt aan inwo
ners van de Rijnstreek.
bu
ug-
of
Kleine diefstal met grote gevolgen
leiden Een diefstal van 3,56 gulden aan levensmiddelen, zal
voor de 27-jarige dief waarschijnlijk grote gevolgen hebben. De
Russische man werd gistermorgen bij een supermarkt aan de
Hooigracht betrapt op de diefstal. Toen de politie arriveerde, gaf
hij eerst op dat hij uit Polen kwam. Later meldde hij uit het Rus
sische Sint Petersburg te komen, en sinds een week in Neder
land te verblijven. In Amsterdam zouden zijn legimatiepapieren
zijn gestolen. De man is door de politie overgedragen aan de
vreemdelingendienst. Hij zal zo goed als zeker het land uit wor
den gezet
Bromfïetsters botsen
leiden Een 21-jarige Leidse vrouw is gisteren aanhaar enkel ge
wond geraakt toen zij met haar bromfiets een andere bromfiet
ster aanreed. De vrouw keek op de Havenbrug niet goed uit en
botste op een 26-jarige plaatsgenote die in de richting van de
Haarlemmerstraat reed. Zij is naar het Academisch Ziekenhuis
overgebracht.
Tuinhuisjes opengebroken
leiden Op een volkstuinencomplex aan de Mamixstraat zijn gis
terochtend vroeg een aantal tuinhuisjes opengebroken. Tot nu
toe zijn bij de politie twee aangiften binnengekomen. Eén tuin
der miste gisteren zijn drankvoorraad en zijn barometer, een an
der miste Wok en radio-cassetterecorder.
Personeel universiteit grijpt dief
leiden Personeelsleden van de universiteit hebben gistermid
dag een 33-jarige Leidenaar staande gehouden die even tevoren
aan de Cleveringaplaats een videorecorder had gestolen. De dief
gaf als motief voor zijn daad op dat hij door zijn werkgever was
ontslagen en dat het geld op was.
Man mishandelt luidruchtige buurman
leiden Een 29-jarige bewoner van de Temminckstraat heeft gis
teravond zijn 28-jarige buurman het ziekenhuis ingeslagen. De
man ergerde zich al langere tijd aan het gedrag van zijn buur
man, die voor water- en geluidsoverlast zou zorgen en die 's
nachts zou boren en hout zou hakken. Toen de man gisteren bij
zijn buurman ging klagen en deze niet reageerde, sloegen bij de
Leidenaar de stoppen door. De buurman moest met oogletsel
worden afgevoerd naar het Academisch Ziekenhuis. De verdach
te zat vanmorgen nog vast op het politiebureau.
Onder het motto 'een ketting
van ballonnen, een teken van
hoop voor kankerpatiëntjes en
hun familie' doet de jongeren
groep van de 'Vereniging Ou
ders, Kinderen en Kanker' bin
nenkort de kinderoncologische
afdeling van het Academisch
Ziekenhuis in Leiden aan. Dit
gebeurt tijdens een sponsor
fietstocht van 20 tot en met 28
augustus langs alle centra in
Nederland, waar jonge kanker
patiëntjes worden verpleegd.
De jongeren willen de zieke
kinderen met hun bezoek een
hart onder de riem steken. Vol
gens de groep reageert de bui
tenwereld te vaak onverschillig
op deze patiëntjes, hebben bui
tenstaanders geen enkel begrip.
De fietsers zelf zijn niet onbe
kend met - wat ze zelf noemen
- de „wanhoop en de moede
loosheid van de therapiën in het
ziekenhuis." Enkelen hebben
zelf de zware behandelingen
moeten ondergaan, anderen
hebben een broertje of zusje dat
aan kanker lijdt.
Met de sponsortocht wordt
tevens geld ingezameld voor de
Vereniging Ouders, Kinderen en
Kanker, die zich inzet voor de
begeleiding en belangenbehar
tiging van kankerpatiëntjes, hun
ouders en broers en zusters. De
vereniging steunt daarnaast we
tenschappelijk onderzoek en
geeft voorlichting. Het geld, dat
de sponsorfietstocht oplevert,
zal worden besteed aan speciaal
op jongeren gericht voorlich
tingsmateriaal.
'Onderwerp is niet geschikt'
De bomen en de aanbouw aan de achterzijde van het
voormalig koninklijk militair invalidenhuis zijn onge
schikt als onderwerp voor het tweede Leidse referendum.
Dat is de eerste, voorlopige conclusie van ambtenaren en
politici. Ambtenaren van juridische zaken hebben inmid
dels de opdracht gekregen het referendumonderwerp te
toetsen aan de referendumverordening. Daarin staat on
dermeer dat alleen concept-raadsbesluiten aan een refe
rendum kunnen worden onderwoipen.
leiden wim koevoetonderwerp. „De afgelopen jaren
is voor het bouwplan in zowel
Zowel wethouder H. de Goede de gemeenteraad als in raads-
(D66), het enige aanwezige lid
van het college van B en W, als
P. Prudhomme van Reine, de
bestuurlijk medewerker van
PvdA-wethouder T. van Rij
(ruimtelijke ordening), wijzen
erop dat het bestemmingsplan
Hoge Rijndijk 25 geen concept
raadsbesluit is.
Dat bestemmingsplan staat
geagendeerd voor de raadsver
gadering van 30 augustus aan
staande. Als de gemeenteraad
het licht op groen zet, geeft hij
daarmee definitief goedkeuring
aan de bouwplannen voor het
gebied achter de Hoge Rijndijk
25. Dan kan de Katwijkse bou
wer twee appartementencom
plexen realiseren. Daarvoor
moeten monumentale bomen
wijken, alsmede de vroegere
serre en eetzaal van het konink
lijk militair invalidenhuis.
De stichting tot behoud van
het monumentale gebouw wil
dat voorkomen en heeft aange
kondigd dat ze een referendum
vanuit de Leidse bevolking zal
organiseren als de gemeente
raad daartoe niet zelf overgaat.
Uit reacties van verschillende
fractievoorzitters blijkt dat de
kans op dat laatste uiterst ge
ring is. Er zijn minstens dertien
stemmen in de gemeenteraad
nodig. Alleen de kleinste partij
en zullen vóór stemmen. De
stichting, die liever heeft dat de
raad een referendum uitlokt,
had haar hoop gevestigd op
D66, de grote pleitbezorger van
referenda.
Maar zowel D66-wethouder
H. de Goede als fractievoorzitter
O. Welling vinden de bomen en
de aanbouw niet geschikt als
groot aantal
deelbesluiten gevallen.", zeggen
ze. „De ruimtelijke ordenings
procedure is bijna ten einde.
Een referendum komt nu dan
wel heel erg laat."
Prudhomme van Reine wijst
erop dat bouwer Van der Plas al
over enkele van de benodigde
vergunningen beschikt. „Als hij
nu als gevolg van een referen
dum alsnog niet mag bouwen,
maakt hij met een eventuele
schadeclaim grote kans op suc
ces." De ambtenaar voegt hier
direct aan toe dat dat geen ar
gument mag zijn om een refe
rendum tegep te houden. „Dat
is de prijs van de democratie.
Project-ontwikkelaars lopen al
tijd een zeker risico als hun
plannen het onderwerp worden
van democratische besluitvor
ming."
Vanuit de stichting tot be
houd van het koninklijk militair
invalidenhuis wordt verbitterd
gereageerd. Woordvoerder C.
Waal: „Dit bevestigt wat ik altijd
al heb gedacht", zegt de oud-
wethouder.
„In Leiden zijn de ambtena
ren aan de macht. Veel wethou
ders en raadsleden vieren nog
vakantie en tijdens hun afwe
zigheid ondergraven ambtena
ren alvast het initiatief tot een
referendum. Verder is er wel de
gelijk sprake van een concept
raadsbesluit. Het bestemmings
plan Hoge Rijndijk 25 is de al
lereerste keer dat de Leidse raad
zich uitspreekt over het integra
le bouwplan. Als dat geen con
cept-raadsbesluit meer is, wat is
het dan nog wel."
Tentoonstelling volkstuinders
Gemeente koopt huisjes voor werk- en scholingsproject
Volkstuinvereniging Roomburg gankelijk.
aan de Vlietweg in Leiden houdt Te zien zijn alle zelfgekweekte
op zaterdag 20 en zondag 21 produkten van de amateurtuin-
augustus haar jaarlijkse ten- ders en een demonstratie
toonstelling. Het volkstuincom- bloemschikken.
Opnieuw heeft de gemeente
Leiden een paar oude huisjes in
de Spilsteeg gekocht voor reno
vatie. De pandjes - twee we
vershuisjes en een gewone bin
nenstadswoning - steken mo
menteel nog schril af tegen het
opgeknapte rijtje aan de over
kant van de steeg, maar in sep
tember zullen ze stevig onder
handen worden genomen. De
renovatie is een onderdeel van
een werk- en scholingsproject
van de gemeente.
De Spilsteeg staat al geruime
tijd in de belangstelling. In 1991
kondigde de gemeente aan een
opknapbeurt van het stegenge-
bied tussen het Levendaal en de
Hogewoerd zelf in de hand te
willen houden. Een aantal sterk
verpauperde panden in de Spil
steeg, veelal in gebruik als pak
huis, werd toen gekocht met het
doel de steeg weer leefbaar en
bewoonbaar te maken. Ook de
ze huisjes werden onder han
den genomen door langdurig
werklozen. De gemeente wijzig
de bovendien het bestem
mingsplan van de stegen tussen
de Hogewoerd en het Leven
daal, zodat het gebied uitslui
tend een woonbestemming
kreeg.
Het nieuwe project in de Spil
steeg kost de gemeente in eerste
instantie ruim een half miljoen
gulden: zo'n dertig-, veertigdui
zend gulden per huisje en de
rest van het bedrag voor bege
leiding, materialen en andere
kosten van het project. Een
groot deel van de investering
kan worden terugverdiend wan
neer de gerenoveerde huisjes
worden verkocht. Woordvoer
der W. van der Stigt van open
bare werken is uitermate ge
charmeerd van het project.
„Dergelijke projecten hebben
de uitwerking van een genees
krachtige injectie in het wijkje.
Een stukje uniek oud-Leiden
maken we zo weer aantrekke
lijk. De renovatie heeft ook een
groot uitstralingseffect. Elders in
de wijk zie je ineens ook dat er
steigers tegen de gevels worden
gezet. Maar ook als werk- en
scholingsproject is het ontzet
tend aardig.
Het is weliswaar een klein
schalig project, maar de men
sen die er aan werken kunnen
zich in alle vakonderdelen be
kwamen. Stukadoren, timme
ren, metselen, er zit van alles
Hoger verlies
eerste kwartaal
voor Mogen
leiden «rudolf kleun
Het verlies van het Leidse bio
technologiebedrijf Mogen is in
het eerste kwartaal van dit jaar
opgelopen tot 2,1 miljoen gul
den. Vorig jaar beliep dat 1,5
miljoen gulden. Toch verwacht
Mogen 1994 met een kleiner
verlies af te sluiten dan 1993.
Toen was dat 4,8 miljoen, mede
als gevolg van 1,5 miljoen aan
extra lasten, juridische kosten in
samenhang met octrooiconflic
ten in de Verenigde Staten. Het
eerste half jaar van 1994 hebben
die procedures aanzienlijk min
der gevergd: 0,3 miljoen.
Mede als gevolg van die extra
lasten moest Mogen vorig jaar
op zoek naar nieuwe financiers.
Uiteindelijk kreeg het bedrijf
een financiële injectie in de
vorm van een converteerbare
lening van zes miljoen gulden.
Mogen verkeert nog altijd in
een periode van aanloopverlie
zen doordat tot nu toe vooral
veel onderzoek is gedaan naar
de ontwikkeling van landbouw
gewassen die resistent zijn te
gen allerlei plantenziekten en
schimmels, maar er nog geen
produkten op de markt zijn. Het
grootste succes van het bedrijf
is de ontwikkeling van een to
matenplant die resistent is te
gen de schimmel fusarium.
Inkomsten haalt het bedrijf
tot nu toe vooral uit de verkoop
van licenties aan producenten
van onder andere zaaigoed.
Maar er is ook een licentie
overeenkomst gesloten met
Shell-research en met het aard-
appelzetmeelconcern Avebe.
Met Gist-brocades heeft de on
derneming een onderzoeks
overeenkomst. Voordat de juri
dische problemen in de Vere
nigde Staten ontstonden ver
wachtte Mogen nog vanaf 1994
geleidelijk uit de verliezen te ko
men. Bij de presentatie van de
jaarcijfers over 1993 wilde de di
rectie daar geen nieuwe ver
wachtingen over uitspreken.
Studie over afval
Een door de gemeente in het le
ven geroepen commissie gaat
het komende half jaar studeren
op mogelijkheden om de Leidse
afvalstroom te beperken. Begin
volgend jaar hoopt de club met
voorstellen te komen om zowel
het huishoudeljk als het be
drijfsafval te verminderen.
In de commissie 'afvalpreven
tie' zitten vertegenwoordigers
van de gemeente, de vereniging
Milieudefensie, Rathenau (Ne
derlandse organisatie voor tech
nologische aspecten onder
zoek), het bedrijf Fasson en het
Centrum voor Milieukunde.
leiden monica wesseling
Één mooie dag en Leiden trekt
massaal de polder in en naar de
duinen om te gaan genieten van
de natuur. Leuk, heel leuk zelfs,
maar niet echt nodig. Een
tochtje met een boot over de
Leidse grachten levert ook een
schat aan flora en fauna op.
Waterplanten in alle soorten en
maten, een herderstasje dat
schuchter op de kade tussen
twee stenen uitkruipt en een
eikvaren die zich aan een brug-
gehoofd vastklampt.
Bootje gehuurd bij het Galge
water en nog voor we zijn inge
stapt liggen de stadsbiologen
van het Instituut voor Natuur
beschermingseducatie (IVN), Sj.
van Rijn en U. Dijkstra, al op
hun buik op de kade. Het groen
in het water blijkt niet simpel
'groen' te zijn, maar een bloei
ende egelskop. Tussen lange
bladeren verschuilen zich inge
wikkeld gegroeide bloemen.
„Kijk, en dit is kikkerdril en lis
dodde en daar drijft sterre- en
gewoon kroos", zegt Dijkstra,
terwijl ze met haar armen door
het lauwe water maait.
We stappen op en roeien weg
richting de Witte Singel. De ver
wachtingen zijn hooggespan
nen na deze fraaie entree bij het
botenhuis. Van Rijn tempert dat
enthousiasme wat: „Er is veel
kade-fauna verloren gegaan
door de talrijke schoonmaak
beurten met de hogedrukspuit.
Bovendien zijn veel kades en
bruggehoofden gerestaureerd.
Daarbij is nieuwerwetse specie
gebruikt en die brokkelt minder
makkelijk af dan het oude ce
ment. Dat brokkelen is nodig
willen planten zich kunnen
hechten."
Een geluk bij een ongeluk is
dat de gemeente Leiden vaak te
weinig geld heeft om dat soort
werkzaamheden te bekostigen.
De ene kant van de brug wordt
dan wel opgeknapt, de andere
kant nog niet. De 'oude' kant is
begroeid, de nieuwe maagde
lijk. „Gelukkig is het schoonma
ken ook verleden tijd, dus krij
gen de planten weer wat meer
kans."
Dol
De singel wordt dmk bevolkt
door meerkoeten en water
hoentjes en is een groene oase.
Witte lelies en gele dotterbloe
men steken de kop boven het
water. Een flink aantal gele
knoppen staat er wat rafelig bij.
„Meerkoeten", zegt Dijkstra.
„Ze zijn dol op die knoppen en
vreten van elke knop wat af.
Onder de Reuvenbrug door:
geen plant te zien, want de brug
is jong en glad afgewerkt. De
Paterbrug, hoewel opgetrokken
uit eikehout, is ook 'plantloos'.
Het eiken is geteerd en daar
houden planten niet van. Via de
Vreewijkbrug voert de tocht
langs de Leksluis en duiken on
der de Vlietbrug door. De ene
kant van deze brug, bij autorij
dend Leiden bekend vanwege
de hellingproef, is gerestau
reerd. De 'oude' kant is prach
tig. Muurvarens, korstmossen
en her en der een klein berkje.
Van Rijn legt uit dat de planten
die bruggen en kaden aankle
den, dezelfde zijn als die in het
hooggebergte voorkomen. „Een
kade is ook voedselarm, droog
en op de zuidkant bloedheet."
De Leidse planten maken ook
van dezelfde trucs gebruik als
het groen in het hooggebergte.
De eerste planten die op een
nieuwe brug verschijnen, zijn
korstmossen. Deze scheiden
een zuur af dat de specie aan
tast. Dat begint te brokkelen en
leiden roelf reinders
Het archeologisch beschermde
gebied van Roomburg wordt
mogelijk uitgebreid. Als uit
proefboringen blijkt dat de bo
dem archeologisch belangrijke
voorwerpen bevat, zal de de af
deling monumentenzorg van de
gemeente Leiden en de rijks
dienst voor Oudheidkundig Bo
demonderzoek de rijksoverheid
adviseren om een groter gebied
van Roomburg tot archeolo
gisch monument te bestem
men. Dat betekent dat bij be
bouwing de historische over
blijfselen zullen moeten worden
Stadsbiologen Dijkstra (links) en Van Rijn bij
de planten die groeien langs Leidse kades en onder bruggen.
daardoor kunnen andere plant
jes hun wortels hierin kwijt. De
huidige specie is zo 'goed' dat
het moszuur geen effect heeft.
Bij de Molensteegbrug staat
een muurleeuwebek in bloei, de
kades zijn begroeid met muur
varens met piepkleine blaadjes
en berkjes zijn hard op weg
berk te worden. Veel normal
straatonkruid heeft wortelge-
schoten in de kademuur.
Bij het Van der Werfpark is de
brug net gerestaureerd. Daarbij
is een deel van het oude brug
genhoofd gespaard gebleven. Een
deel met goede oude specie.
Toch is het kaal. "De waterhuis
houding is niet goed."
Stalactieten
Bij de St. Jansbrug staat niet al
leen een eikvaren, maar aan het
brugdek hangen heuse stalac
tieten: kalkpinnen die in de
grotten van Han niet zouden
misstaan.
Over de Nieuwe Rijn, via de
Apothekersdijk keren we terug
naar het Galgewater. De iepen
en linden langs de route staan
weg te kwijnen. De iep is aange
tast door iepziekte, de linde
heeft vermoedelijk last van het
spoelwater van de markt. Bij het
Galgewater aangekomen tilt een
foto hielco kuipers
broedende fuut de kop op en
kijkt ons met een spiedend oog
aan. 'Goed volk' moet ze heb
ben gedacht, want de kop gaat
weer tussen de veren. Eenmaal
thuis en terugfietsend langs de
kaden zien die er opeens heel
anders uit. Leiden is groener
dan je denkt.
Een mogelijke status van ar
cheologisch monument zal
geen gevolgen hebben voor het
asielzoekerscentrum - dat in
Roomburg is gepland. Volgens
H. van Limburg van de afdeling
monumentenzorg van de ge
meente Leiden zal er voor de
opbouw van de lage woondelen
niet hoeven worden geheid.
„Het gaat om een tijdelijk cen
trum. Bij het bouwen zal geen
gevaar bestaan voor wat er in de
grond zit."
Grondboringen
Het archeologisch onderzoeks
bureau RAAP uit Amsterdam
heeft onlangs een tweede on
derzoek met grondboringen
verricht. Daarbij werd met bo
ren grond van twee meter diep
te omhoog gehaald. Bij een eer
ste onderzoek in december
1993 werd met weerstandme
tingen al vastgesteld welke ge
deelten van het braakliggende
terrein archeologisch interes
sant waren voor verder onder
zoek. De monsters die bij het
vervolgonderzoek zijn geno
men, worden op dit moment
nog door het Amsterdamse bu
reau geanalyseerd. Van Limburg
verwacht dat binnenkort de
conclusies bekend worden ge
maakt.
Van Limburg sluit niet uit dat
de monsters meer duidelijkheid
kunnen geven over de aanwe
zigheid van een haven uit de
Romeinse tijd. Dan is de kans
groot dat er bij de rijksoverheid
op uitbreiding van de grenzen
van het bestaande archeolo
gisch monument Roomburg
wordt aangedrongen. Er be
staan sterke aan wijzigingen dat
er een Romeinse haven ligt bij
de gracht van Corbulo. Dat is op
de grens van het gebied dat nu
is beschermd. Het kanaal, de
fossa Corbulonis, is in de eerste
eeuw na Christus gegraven op
bevel van de Romeinse generaal
Gnaeus Corbulo. Zo verbond hij
de mondingen van de Rijn en
de Maas.
V ervolgonderzoek
Volgens Van Limburg zal er nóg
een archeologisch onderzoek
plaatsvinden. De omvang van
dat vervolgonderzoek is nog af
hankelijk van de financiële mid
delen van de gemeente. „Het
graven van proefsleuven ligt bij
verder onderzoek voor de hand.
Dat zijn meterslange geulen van
ongeveer een meter breed en
zo'n twee meter diep. Afhanke
lijk van wat dan wordt aange
troffen, kunnen we besluiten
om zijsleuven te graven."
werk- en scholings-
De drie verpauperde pandjes in de Spilsteeg. De gemeente heeft ze aangekocht1
project.
lco kuipers
