A
'Haïti zal vechten
met alle middelen'
Buitenland
Weer tientallen doden bij
geweld in KwaZulu/Natal
Over vredesplan Bosnië
wordt niet onderhandeld
Markt Israël open voor
Palestijnse produkten
Beierse Hypo-bank doet
geen zaken met zwarten
Duitse president vraagt
Polen om vergiffenis
Al 50.000 Rwandese vluchtelingen
in kampen Öost-Zaïre bezweken
Koerdische ex-parlementariërs kunnen doodstraf krijgen
4 DINSDAG 2 AUGUSTUS 1994
VS beveiligen abortusklinieken
Washington Het Amerikaanse ministerie van justitie heeft be
sloten een aantal abortusklinieken extra te beveiligen. Het be
sluit kwam nadat vrijdag een tegenstander van abortus een arts
zijn lijfwacht bij de kliniek Ladies Centre in Pensacola in de
staat Florida had doodgeschoten. Ook werd met een brandbom
een aanslag gepleegd op een kliniek in Virginia.
Algerijnse mannen onthoofden vrouw
algiers Twee gemaskerde mannen hebben in Chief in Algerije
een vrouw onthoofd die weigerde informatie los te laten over
haar werk bij de plaatselijke overheid. De daders gooiden het
hoofd op straat, waar een dochter van het slachtoffer het oppak
te. Of de moord iets te maken heeft met het geweld tussen fun
damentalistische moslims en de overheid is onduidelijk.
Brit krijgt smartegeld na moordzaak
londen Een wegens moord tot levenslang veroordeelde Brit
heeft van de staat 35.000 gulden schadevergoeding gekregen en
is vrijgelaten. Winston Silcott was in 1987 schuldig bevonden
aan de moord op een politieman in Londen tijdens rassenrellen
in 1985. In hoger beroep werd Silcott vrijgesproken, omdat de
politie een vermeende bekentenis naderhand had veranderd.
Veerboot aan de grond gelopen
Stockholm Een veerboot van Stena Line met aan boord 1.500
passagiers is gisteravond, drie kwartier na vertrek uit de Zweedse
haven Göteborg, aan de grond gelopen. Alle passagiers bleven
aan boord terwijl duikers in de romp van het schip naar lekkages
zochten. Sleepboten hebben het schip vlot getrokken.
Tamils vallen militair vliegveld aan
colombo Tamil-strijders hebben vanmorgen een belangrijke
militaire luchthaven op het schiereiland Jaffna in het noorden
van Sri Lanka aangevallen. Bij het vuurgevecht kwamen drie Ta
mils en een personeelslid van de luchtmacht om het leven. Een
helikopter raakte in brand. De guerrillabeweging Tamil Tijgers
strijdt sinds 1983 voor een onafhankelijke staat in Sri Lanka.
Dronkaard in auto voor trein: 9 doden
moskou Negen mensen zijn om het leven gekomen toen zon
dag bij de stad Vladimir, 200 kilometer ten oosten van Moskou,
een auto op een overweg werd gegrepen door een trein. De
slachtoffers zaten met z'n allen in de oude auto. De bestuurder
en de inzittenden waren zwaar beschonken.
TV-serie over Zulu's mogelijk oorzaak
DURBAN
(Zeker 23 mensen zijn de afgelo
pen dagen om het leven geko
men bij gewelddadigheden in
(KwaZulu-Natal. Volgens de po-
jlitie werden bij een incident in
ihet zwarte woonoord Ezikhwani
vijf mensen doodgeschoten.
Het dodental is daarmee in tien
igen tijd opgelopen tot 53.
Het Afrikaans Nationaal Con-
gres, mensenrechtenorganisa-
?n inwoners van Ezikhwani
beweren dat de schietpartij te
maken heeft met de W-serie
The Line. De door Zulu's over
heerste Inkatha Vrijheidspartij
'at in deze televisiefilm, die
ook met medewerking van Ne
derland is geproduceerd, Zulu's
worden afgeschilderd als ban
dieten.
Aanhangers van Inkatha trok
ken zaterdag in Johannesburg
naar het hoofdkantoor van de
Zuidafrikaanse staatstelevisie
SABC. Zij eisten dat de serie zou
worden stop gezet omdat deze
Inkatha ten onrechte de schuld
zou geven van een reeks gruwe
lijke moorden in forenzentrei-
nen voor de eerste algemene
verkiezingen. Met stokken en
speren gewapend rammelden
de betogers aan de toegangs
poorten van de SABC. Filmm-
makers en medewerkers van
The Line zouden ook zijn be
dreigd.
Volgens de politie kan het ge
weld in KwaZulu/Natal weer tot
het niveau komen van voor de
Zuidafrikaanse vekiezingen. De
oorlog tussen Inkatha en het
ANC kostte de afgelopen tien
jaar aan .meer dan 10.000 men
sen het leven.
De Contactgroep voor Bosnië
(Rusland, Duitsland, Frankrijk,
Groot-Brittannië en de Verenig
de Staten) voelt niets voor nieu
we onderhandelingen met de
dwars liggende Bosnische Ser
viërs over het vredsplan voor
Bosnië-Hercegovina. Dat heeft
de contactgroep gisteren laten
weten. In Sarajevo is sprake van
een zeer gespannen situatie,
terwijl ook wordt gemeld dat de
Serviërs met vernieuwde inten
siteit in het noorden van Bosnië
moslims verdrijven.
De Bosnische hoofdstad Sara
jevo is sinds het weekeinde het
toneel van steeds meer schiet
partijen. VN-blauwhelmen heb
ben gisteren 580 gewapende in
cidenten op één dag geregi
streerd, wat een 'negatief re
cord' is sinds de wapenstilstand
De door geen enkel land erkende 'president' van Haïti, Emile Jonassaint, reageerde met krasse taal op de
dreiging van een invasie. foto epa thony beuzaire
Arafat wil nu al praten over Jeruzalem
bijeen om over uitbreiding van
de autonome gebieden en de
overdracht-van het gezag te pra
ten. Het grootste probleem
bleek echter geldgebrek te zijn,
hetgeen de twee partijen ertoe
dwong een gezamenlijk oproep
te doen aan de donorlanden om
hun overmakingen te bespoedi
gen. Van de 2,5 miljard dollar
die zij hebben toegezegd, is er
nog maar twaalf miljoen bin
nengekomen.
Een groot deel van dat geld
wordt gestoken in het schoon
maken van Gaza-stad en omge
ving. Gisteren toog Suha Tawil
met een hark in de hand op het
strand bij Gaza-stad aan het
werk. „Als wij Gaza niet schoon
maken doet niemand het", zei
ze. Intisar al-Wazir, de minister
van sociale zaken in het Pales
tijns autonome gebied, veegde
met een bezem de straat langs
het strand schoon. De vrouwen
werden bijgestaan door 150 Pa-
lestijnen en 16 Zwitserse sym
pathisanten. Volgende week ko
men 400 studenten van de Bir-
zeit Universiteit van de Westoe
ver naar Gaza om er de binnen
stad te reinigen.
JERUZALEM/CAIRO Rtr/UPI/AP
Vanaf vandaag mogen Palestijn
se produkten zonder beperking
uit de autonome Palestijnse ge
bieden Gaza en Jericho naar Is
raël worden uitgevoerd. Dat
heeft een Israëlische functiona
ris gisteren bekendgemaakt.
Met het openen van de grenzen
voert Israël het economisch ak
koord uit dat het in april in Pa
rijs heeft gesloten met de Pales
tijnse Bevrijdingsorganisatie
(PLO). Daarin zegde Israël toe
dat het binnen vijf jaar zijn
markten zou openstellen voor
Palestijnse produkten.
PLO-leider Arafat eiste giste-
n wordt onder-
status van de
t pas over twee
i het vredesakkoord
is afgesproken. De
zien de stad als hun
toekomstige hoofdstad, maar
Israël wil daar niets van weten.
Wel erkende Israël vorige week
de rol van de Jordaanse koning
als beschermheer van de heilige
islamitische plaatsen in de stad.
Israëlische en Palestijnse on
derhandelaars kwamen in Cairo
De militaire junta van Haïti heeft gisteren gezegd een
eventuele invasie van het land met alle mogelijke midde
len te zullen bestrijden. „De slag om Haïti is begonnen",
zei Emile Jonassaint, de 81-jarige door de militairen aan
gestelde, maar door geen enkel land erkende president
van Haïti. „We zullen met alle macht en alle middelen
vechten. Het zal een harde en onverbiddelijke strijd wor
den", aldus de vroegere opperrechter.
junta leiden, /hopen met de
dreiging met een invasie de jun
ta van luitenant-generaal Raoul
Cédras onder druk te zetten. De
woordvoerster van president
Clinton zei gisteren dat de mili
tairen 'goedschiks of kwaad
schiks kunnen vertrekken'.
Wat de staat van beleg voor
gevolgen zal hebben voor de
Haïtianen is nog niet bekend.
De bevolking wordt al zwaar ge
troffen door het totale economi
sche embargo dat de VN in mei
hebben afgekondigd. Politici en
zakenmensen spraken zich gis
teren fel uit tegen het besluit
van de VN, maar de bevolking
zou volgens berichten uit de
hoofdstad Port-au-Prince veel
meer hopen op een snel einde
aan de militaire dictatuur.
Argentinië heeft gisteren als
washington/port-au-prince
Eerder gisteren had hij de staat
van beleg afgekondigd, nadat
zondag de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties het licht op
groen had gezet voor een (door
de Amerikanen te leiden) inva
sie van Haïti. Jonaissaint be
schuldigde de VN van racisme
en van een oorlogsverklaring
aan een land dat voor niemand
een bedreiging vormt. „De VN
handelen willekeurig, onrecht
vaardig en in strijd met de inter
nationale rechtsregels.
De VN willen dat de junta, die
in 1991 aan de macht kwam
door het afzetten van de demo
cratisch gekozen president Aris-
tide, plaats maakt voor Aristide.
De VS, die het verzet tegen de
eerste Latijnsamerikaanse land
600 soldaten beschikbaar ge
steld voor een VN-vredesmacht
die onder Amerikaanse leiding
orde op zaken zou moeten stel
len. Diverse andere Latijnsame
rikaanse landen voelen niets
voor een invasie, maar zouden
wel bereid zijn om troepen te
leveren voor een vredesmacht
die de orde handhaaft nadat de
junta is verdreven.
De VS hebben een akkoord
bereikt met de Dominicaanse
Republiek over de stationering
van een internationale troepen
macht aan de grens met Haïti.
Onder de soldaten die moeten
toezien op handhaving van het
handelsembargo zijn negentig
militairen uit de Verenigde Sta
ten, zo heeft de Amerikaanse
ambassade in Haïti gisteravond
bekendgemaakt.
Met Suriname kwamen de VS
gisteren een regeling overeen
voor de tijdelijke opvang van
Haïtiaanse bootvluchtelingen
op een militair complex buiten
Paramaribo. Het akkoord werd
ondertekend door minister Sub-
has Mungra (buitenlandse Za
ken) en ambassadeur Roger
Gamble.
De Bayerische Hypotheken -
und Wechsel-Bank (Hypo-
Bank) heeft gisteren toegege
ven dat zij in de regel geen za
ken doet met zwarten. Als re
den gaf de bank dat zij slechte
ervaringen heeft met gekleur
de mensen.
Een anonieme medewerker
van de bank, die wordt geci
teerd in de Siiddeutsche Zei-
tung, verklaarde dat zijn bank
de vuistregel hanteert: geen
rekening voor zwarten. Ver
slaggevers van de krant, die
enige tijd een zwarte auto
monteur volgden bij diens po
gingen een rekening te ope
nen bij de bank, kregen beves
tiging van deze regel.
Guiïther Ziégler, voorlichter
van de Beierse Bankiersvereni
ging, zegt dSt dé banken daar
blanken en zwarten in princi
pe gelijk behandelen, hoewel
Duitsland niet beschikt over
specifieke wetgeving tegen
discriminatie op grond van
ras, huidskleur en cultuur.
Maar hij stelt dat nogal wat
Beierse banken problemen
hebben gehad met zwarten,
die 'meer geld opnemen dan
op hun rekening staat en ver
volgens met de noorderzon
verdwijnen'. Hij vindt daarom
dat de banken juist en niet
discriminerend handelen en
wijst erop dat 'er geen wet is
die zegt dat banken kleuren
blind moeten zijn'. Bern
Sprenger, woordvoerder van
de landelijke federatie van
banken, vindt ook dat het de
banken vrijstaat hoe zij met
bepaalde cliënten of groepen
clienten omgaan.
In 2030 zijn
er 8,5 miljard
wereldburgers
washington afp
In het jaar 2030 wonen er op
Aarde 8,5 miljard mensen. Van
de groei tot dat jaar komt 90
procent voor rekening van de
ontwikkelingslanden. Dit staat
in een communiqué dat de We
reldbank gisteren heeft gepubli
ceerd. Afrika's bevolking groeit
met 116 procent in 35 jaar tijd
van 720 miljoen naar 1,6 mil
jard. Het aantal Aziaten stijgt
met 47 procent, van 3,4 miljard
naar 5,1 miljard. Het aantal Chi-
neze stijgt 'slechts' van 1,2 naar
1,5 miljard. In Centraal- en La-
tijns-Amerika groeit de bevol
king met 51 procent, van 475
naar 715 miljoen mensen.
Noord-Amerika krijgt te maken
met een groei van 24 procent
ofwel een toename van 295
naar 368 miljoen. Europa groeit
het minst met maar 1 procent,
van 731 naar 742 miljoen. In de
komende 35 jaar daalt het aan
tal inwoners van Duitsland (min
9,4 procent), Hongarije (min 7,9
procent), Spanje (min 3,6 pro
cent) en België (min 2,7 pro
cent).
Racisten doden
Turkse jongen
Een 20-jarige Turk is afgelopen
weekeinde bij een meertje in
de buurt van Keulen in elkaar
geslagen, met benzine overgo
ten en verbrand. De moord
heeft vermoedelijk een racis
tisch motief. Kampeerders in
de buurt hoorden mensen in
het Duits in spreekkoor roe
pen: 'Turken verbranden'. Het
lijk van de jongeman, Cetin
Apuhan uit Bremen, werd zon
dag gevonden.
De poliüe van de oostelijke
deelstaat Thüringen hield het
afgelopen weekeinde 12 men
sen aan wegens rechtsradicale
activiteiten. Zaterdag ontruim
de de politie bij Weimar een
kamp van de Vikingjeugd. Tien
deelnemers aan het kamp
moesten mee naar het bureau,
maar werden korte tijd later
weer vrijgelaten. In het zomer
kamp werden militaire oefe
ningen gehouden en de deel
nemers brachten elkaar de he
le dag door de Hitlergroet.
in februari van kracht werd.
Volgens VN-hulpverleners
zijn de Bosnische Serviërs bezig
met het verdrijven van moslims
uit het noorden van Bosnië.
„Ondanks de internationale
aandacht (voor de Serviërs)
neemt het aantal verdrijvingen
tóe, met name uit de omgeving
van Bijeljina, waar de toestand
vele maanden stabiel was", al
dus woordvoerder Peter Kessler
van het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen (Unhcr).
Hulpverleners houden het er
op dat de Serviërs het verde
lingsplan van de Contactgroep
voor Bosnië hebben opgevat als
een fiat voor hun streven de
achtergebleven moslims en
Kroaten te verdrijven die de
dans waren ontsprongen bij
eerdere campagnes van 'etni
sche schoonmaak'.
De Duitse president Herzog (rechts) maakte gisteren zijn opwachting bij de herdenking van de opstand
De Duitse president, Roman
Herzog, heeft de Polen gisteren
vergiffenis gevraagd voor de
misdaden die de Duitsers je
gens hen hebben begaan. Hij
deed dat in Warschau, waar de
mislukte opstand tegen het na
zi-bewind, 50 jaar geleden,
werd herdacht. Herzog woonde
de plechtigheid bij op uitnodi
ging van zijn Poolse ambtge
noot, Lech Walesa.
„Het vervult ons Duitsers met
schaamte dat de naam van ons
land en ons volk voor altijd ver
bonden zal zijn met de pijn en
het leed waardoor Polen miljoe
nen malen is getroffen. Ik voel
ontzag voor diegenen die hier
verzet hebben geboden en af
keer voor diegenen die hier
hebben gemoord en woede over
het feit dat dat alles is gebeurd
in de naam van Duitsland", al
dus Herzog.
Een nog altijd pijnlijk thema
in de herdenking van de op
stand is het uitblijven van hulp
van Stalins Rode Leger aan de
opstandelingen van destijds.
Dat de Russische president Bo
ris Jeltsin het gepast vond om
wegens drukte in eigen land
gmgc
te gaan op de uitnodi-
aan de herdenking deel
te nemen, is bij veel Polen dan
ook niet in goéde aarde geval
len.
Jeltsin stuurde zijn stafchef
Filatov naar Warschau. Deze
verklaarde dat zowel de Polen
als de Russen hebben geleden
onder de terreur van Stalin.
„Rusland heeft de wil om noti
tie te nemen van de schaamte
volle gebeurtenissen uit het ver
leden en ervoor te zorgen dat
die niet worden herhaald", be
toogde Filatov. Hij las een brief
voor van Jeltsin die van soortge
lijke toon was, maar waarin met
geen woord werd gerept over de
44 jaar van Sovjet-overheersing
die op de Tweede Wereldoorlog
volgden.
De opstand, die op 1 augus
tus 1944 werd ingezet door circa
40.000 strijders van het Poolse
Thuisleger, werd op 2 oktober
door de nazi's bedwongen en
had toen aan 200.000 Polen het
leven gekost. Stalin liet het Rode
Leger pas in januari 1945 verder
Polen intrekken, toen alle verzet
door de nazi's was uitgeroeid en
het land zonder slag of stoot in
Sovjet-handen kon vallen.
geneve-goma-new york ap-dpa
Zeker 50.000 mensen zijn de
afgelopen tijd omgekomen in
de vluchtelingenkampen voor
Rwandezen in Oost-Zaïre. Dat
heeft het kinderfonds van de
Verenigde Naties, Unicef, ge
meld. Velen zijn bezweken
aan cholera, dysenterie en uit
droging. Unicef-woordvoer-
ster Heuze, net terug van een
bezoek aan de kampen, zei
dat deze schatting is geba
seerd op informatie van Fran
se militairen die ervoor zorgen
dat de slachtoffers worden be
graven.
Het door Unicef gemelde
aantal doden is meer dan twee
keer zo hoog als eerdere
schattingen. Zo hanteert het
VN-Hoge Commissariaat voor
de Vluchtelingen (Unhcr) een
dodental van rond de 20.000.
Dit cijfer is gebaseerd op in
formatie van hulpverleners.
Unhcr-woordvoerder Fernan
do del Mundo zei gisteren dat
het dagelijkse sterftecijfer in
de kampen is gedaald van
1.800 vorige week naar 1.000
Ook in de Rwandese hoofd
stad Kigali is inmiddels chole
ra geconstateerd. Deze zeer
besmettelijke ziekte is meege
bracht door vluchtelingen die
uit de kampen in Zaïre naar
Rwanda zijn teruggekeerd.
Hulporganisaties hebben ge
waarschuwd dat een epidemie
van grote omvang de hoofd
stad bedreigt.
Secretaris-generaal Boutros
Boutros Ghali van de Verenig
de Naties heeft een uit drie
mensen bestaande commissie
benoemd die onderzoek moet
gaan doen naar volkeren
moord en andere ernstige
schendingen van de mensen
rechten in Rwanda. Voorzitter
van de commissie wordt Atsu-
Koffi Amega. Deze ex-presi
dent van het hooggerechtshof
van Togo is lid van de Afri
kaanse Commissie voor de
Rechten van de Mens en van
Volkeren. De andere leden zijn
Habi Dieng, de procureur-ge
neraal van Guinee, en de Mali-
nees Salifou Fomba. Fomba is
hoogleraar internationaal
recht en lid van de VN-com-
missie voor internationaal
recht.
Rechtszaak wegens landverraad is aanfluiting voor Turkse democratie
correspondent
Morgen wordt de eerste hoorzitting ge
houden in de rechtszaak die het Turkse
Staatsveiligheidshof heeft aangespan
nen tegen zes Koerdische ex-parlemen
tariërs. In een 452 pagina's tellende
aanklacht worden ze beschuldigd van
een poging 'een deel van het Turkse
grondgebied onder het bestuur van een
andere macht te brengen.' Dit wordt
volgens artikel 125 van de strafwet
landverraad geacht, waarop als enige
straf de doodstraf staat.
De zaak is in alle opzichten een aanflui
ting van de Turkse parlementaire demo
cratie. Hij werd aan het rollen gebracht
door premier (giller, die in haar campag
ne voor de gemeenteraadsverkiezingen
de kiezers beloofde „de terroristen uit
het parlement te gooien". De Koerdische
Democratiepartij DEP werd in de publie
ke opinie afgeschilderd als het politieke
verlengstuk van de gewelddadige Koer
dische Arbeiderspartij PKK, die in Zuid-
oost-Turkije voor een onafhankelijke
staat vecht.
Dat is ook een van de beschuldigingen in
de aanklacht. Drie weken voor de verkie
zingen, op 2 maart, stemden de conser
vatieve partijen in het parlement voor
opheffing van de onschendbaarheid van
de zes parlementariërs die nu terecht
staan. De manier waarop twee van hen
letterlijk in de kraag gevat werden door
de politie die het parlement omsingeld
had, leverde heftige kritiek op. Maar een
meerderheid stond nog steeds achter de
woorden van een conservatieve parle
mentariër, gericht tot de onttroonde
DEP-leden: „Iedereen in dit land is Turks
staatsburger en zodoende Turk, zonder
onderscheid in rechten, ras, taal, of ge
loof... Als u zich daarmee niet kunt vere
nigen, heeft u alleen het recht om te
zwijgen en te profiteren van het geduld
van de Turkse staat."
Op 16 juni besloot het Constitutionele
Hof de DEP in zijn geheel te verbieden.
De partij had dezelfde fout gemaakt als
haar voorganger HEP, die 20 zetels won
bij de algemene verkiezingen van 1991
Net als de HEP sneed de DEP zich al bij
de oprichting in december vorig jaar in
de vingers door op het eerste congres
een duidelijk pro-PKK standpunt in te
nemen en bijvoorbeeld de moeder van
PKK-leider Ocalan als eregast te ontha
len. Door het grondwettelijke verbod
raakte de partij haar dertien zetels in het
parlement kwijt. Zes van de 13 parle
mentariërs zaten al vast, vijf van hen
vluchtten naar Europa. De twee die in
Turkije bleven, werden kort daarop gear
resteerd. Verwacht wordt dat het Staats
veiligheidshof morgen besluit ook hen in
deze zaak op te nemen. Tegen de vluch
telingen is een aanhoudingsbevel uitge
vaardigd. Het Staatsveiligheidshof heeft
een verzoek tot uitlevering ingediend op
grond van het feit dat de vijf 'terroristen'
zijn.
Het is juist deze houding die de wrevel
van het Westen heeft opgeroepen. De
DEP verkondigt weliswaar dat een oplos
sing voor het Koerdische probleem on
mogelijk is zonder met de PKK te onder
handelen een punt wat betwist kan
worden en de partij weigert de PKK te
bestempelen als een terroristische orga
nisatie, maar geen van de partijleden
heeft zich schuldig gemaakt aan geweld.
In een land dat beweert democratisch te
zijn, moet het mogelijk zijn een dergelij
ke visie te ventileren zonder dat wettelijk
gekozen parlementsleden om hun me
ningen gevangen worden gezet en be
recht. Dit, en het toenemende geweld
dat het Turkse leger ook tegen de Koer
dische bevolking gebruikt om de PKK uit
te schakelen, zijn de redenen waarom de
CVSE (Conferentie over Veiligheid en Sa
menwerking in Europa) onlangs een de
legatie naar Zuidoost-Turkije wilde stu
ren. Turkije heeft echter geweigerd een
dergelijke afvaardiging toe te laten, om
dat deze groepen zou streven die ernaar
streven Turkije te delen. Het proces in
Ankara wordt niettemin gevolgd door
waarnemers van diverse landen en men
senrechtenorganisaties zoals Amnesty
International.
