Geen ruimte voor sterrendom
Alle films Marx Brothers
te zien in filmmuseum
Bedenker van beroemde
'Droste-effect' bekend
Entreegeld tentoonstelling
voor hulp aan Rwanda
Cultuur Kunst
Hollandse
tuin
Toch Nederlandse deelname
aan Biënnale in Sao Paulo
Architecten moeten eind maken
aan conflict uitbreiding Stedelijk
DINSDAG 2 AUGUSTUS 1994
Open dag cursussen in LVC
leiden Hoewel het LVC vooral bekend is als poppodium worden
er al meer dan 15 jaar cursussen georganiseerd op het gebied
van actieve vrijetijdsbesteding als fotografie, basistoneel, tango-
dans en muziekcursussen. Tijdens een open middag op 20 au
gustus, van 14.00 tot 16.00 uur, zijn de docenten present om in
formatie te verschaffen over de verschillende cursussen en is er
de mogelijkheid om in te schrijven of enkele workshop-sessies
bij te wonen. Ook wordt er een open oefening gehouden van de
cursus basistoneel en is er een open podium onder leiding van
de muziekdocenten. Voor meer informatie of de cursusbrochure
is het LVC. aan de Breestraat 66, elke dag geopend van 11.00 tot
17.00 uur.
Cursus 'geschiedenis van het design'
leiden In september begint bij K&O de cursus 'geschiedenis van
het design 1850-heden'. De cursus wordt op woensdagavonden
gegeven door drs. Eelco Bruinsma en gaat 10 weken duren. In de
lessen wordt het spoor gevolgd van het schimmige begrip
'design', en er wordt een overzicht van de stijlen en stromingen
gegeven. Inlichtingen en inschrijvingen bij K&O aan de Oude
Vest 45 in Leiden, tel. 071-141141.
Jan Misset, die begin deze eeuw
in Haarlem als reclameschilder
werkte, is de bedenker van het
beroemde 'Droste-effect'. Dat is
zaterdag duidelijk geworden
door een enkel telefoontje van
de kleindochter van de ontwer
per aan de directeur van het
Frans Halsmuseum.
In de Vleeshal, een dépen
dance van het museum, werd
zaterdag een tentoonstelling
over het 'Droste-effect' ge
opend. Dat is het beeld op het
cacaoblikje waarbij een ver
pleegster een dienblad draagt
met daarop een cacaoblikje,
waarop een verpleegster met
een dienblad en een cacaoblikje
staat en zo verder.
Jarenlang is geprobeerd te
achterhalen wie het blikje ont
worpen had. Die pogingen, on
der meer in de archieven van de
Droste-fabriek in Haarlem, le
verden niets op. Een publikatie
in de plaatselijke pers, waarin
werd aangegeven dat de beden
ker van het 'Droste-effect' nog
steeds onbekend was, alarmeer
de Missets kleindochter. Zij bel
de het museum en overtuigde
directeur D. Snoep. Het cacao-
blik is in 1904 in produktie ge
nomen. Aangenomen wordt dat
het in dat jaar of een jaar eerder
is ontworpen.
De tentoonstelling over het
Het originele ontwerp van het
Droste cacao-busje. foto cpd
'Droste-effect' heeft de titel
'Met een blik op oneindig'.
Daarin is de herhaling het cen
trale thema. Dat wordt niet al
leen aan de hand van Droste-
blikken en affiches uitgebeeld,
maar ook met schilderijen, gra
fiek en wetenschappelijke voor
werpen.
amsterdam anp
derlandse Rode Kruis organi
seert, heeft dat bekendgemaakt.
Ik DE ANDER gaat over de
menselijke waardigheid. Er
wordt een beeld gegeven over
hoe mensen anno 1994 met el
kaar leven en omgaan. Met de
tentoonstelling hopen de orga
nisatoren de onverschilligheid
van mensen ten opzichte van
de ander te doorbreken. De pre
sentatie duurt tot en met 14 au
gustus.
Iedereen die op 6 augustus naar
de tentoonstelling Ik DE AN
DER in de Beurs van Berlage in
Amsterdam gaat, geeft indirect
geld aan Ruanda. Inhakend op
de inzamelingsactie die dag op
televisie, maken de organisato
ren de opbrengst van de entree
gelden over op giro 555 van de
Ruanda-hulpactie. De Stichting
Artimo. die de tentoonstelling
in samenwerking met het Ne-
The Prodigy is de breakbeats voorbij
The Prodigi,', was dat niet die Britse eendagsvlieg die ooit
met de razendsnelle 'breakbeats' van 'Everybody is in the
place' en 'Outer space' de hitlijsten bestormde en daarna
wel uitgeraasd zou zijn? Mis: Prodigy-brein Liam Howlett
zette een knappe en breed opgezette nieuwe cd in elkaar
en scoort opnieuw met de hit 'No good (start the dance)'.
Een gesprek over zijn dansende vrienden, het nut van
pianolessen en het meisje van Capella.
M9W
leeuwarden «jacob haagsma
Liam Howlett en Keith Flint lig
gen uitgeput in hun hotelbed,
het gevolg van een overvol reis
schema waarin ook zo nodig
nog wat deejay-activiteiten wer
den ingevoegd. Het enige waar
ze belangstelling voor op kun
nen brengen is de pornofilm op
het betaalkanaal. Maar alla, Li
am kent zijn plicht, hijst zich uit
bed, zet de televisie uit en ploft
op de bank terwijl Keith zich
nog eens omdraait. Maakt niet
uit. want Liam is eigenlijk het
brein achter The Prodigy.
The Prodigy was lange tijd de
voortrekker van de Britse
'breakbeat'-scene: drukke en ra
zendsnelle, hiphop-achtige
beats en opgevoerde, hoge
stemmetjes bepaalden het ge
luid. Dat gold ook voor Pro
digy's eerste cd 'Experience',
waarop grote internationale hits
als 'Everybody is in the place'
en 'Outer space' prijkten. Hun
nieuwe cd 'Music for the jilted
generation' is echter andere
koek. De gebruikelijke Prodigy-
effecten staan er wel op, maar
krijgen gezelschap van stilisti
sche uitstapjes van diverse
pluimage. „We op deze plaat
wat meer aan het experimente
ren geslagen. Het is nu half ex
perimenteel, de andere helft is
typisch Prodigy."
De opvallendste ontwikkeling is
wel het oprukken der gitaren.
Liam raakte geïnspireerd door
gitaarbands als Senser en Rage
Against The Machine en wilde
hun rauwe energie in zijn mu
ziek vangen. „Ik hou van dat
rauwe gevoel. Gitaren worden
nog niet veel gebruikt in dans
muziek, terwijl het wel kan."
Een nummer als 'Their law' is
om nog een reden opmerkelijk.
Liam heeft het bedoeld als pro
test tegen het beleid dat de Brit
se regering voert tegen 'raves',
grootschalige dansfeesten waar
jong Engeland zich massaal de
pleuris danst. „Ze zijn bang dat
ze het niet kunnen beheersen",
analyseert Liam de krampachti
ge overheidsreacties op deze
nieuwe jongerencultuur. „Zo
veel mensen die zich al dan
send laten gaan, dat schijnt
angstaanjagend te zijn." Een
belangrijke factor in dezen is
het al of niet vermeende drug
gebruik in deze 'scene'. Dom,
vindt Liam. „Mensen doen toch
hun ding, of er nu een 'rave-
scene' is of niet."
The Prodigy is groot gewor
den op raves en in clubs, waar
de groep een belangrijke live-
atractie is. Daarom presenteert
men zich ook als band, hoewel
Liam zich als enige met de mu
ziek bezighoudt. Hij wil het be-
ik i
kunnen. Ik bedoe
hoe
ik i
The Prodigy zien zich meer als 'underground-act' dan als hitparadebestijgers.
lang van dansers Keith Flint en meer als 'underground-act' dan zijn geworteld
Leroy Thornhill en 'master of als hitparadebestijgers. Hoewel ground."
ceremonies' Maxim Reality ze daar wel vaak te vinden zijn. De
graag onderstrepen. „Goed, de „Kijk, zo'n 2 Unlimited schrijft
muziek is het belangrijkste, nummers om in de lijsten te ko-
maar onze live-show is de basis men. De enige reden dat wij in
van onze populariteit. de top-40 komen is dat we po-
Liam en zijn vrienden zien zich pulair zijn bij ons publiek. We
de under-
inmiddels ontwaakte
Keith: „Kijk, we zien ons totaal
niet als sterren. Daar is in onze
scene geen ruimte voor. Mick
Jagger en Bono, dat zijn sterren,
die kunnen dingen doen die jij
komen met Salman Rushdie
Het ergste vind ik mensen al
Capella of Haddaway of Cultur
Beat. Die denken dat ze sterre
zijn, maar ze houden zichze
flink voor de gek. Ik bedoel: da
meisje van Capella kennen vy
al jaren, die kan geen noot reel"
vooruit zingen. Haar verschij
ning in 'Top of the pops', waq
je live moet zingen,
meest vreselijke in de geschie
denis der mensheid!".
Liams status als techno-'
derkind werd
door tien jaar pianoles,
vijfde tot zijn veertiende. Ach
teraf hoeft hij geen spijt
training te hebben, al heeft he
produceren van techno
te veel van doen met traditione
le manieren van muziek maken
„Maar ik heb er wel een goei
oor voor muziek aan overge
houden."
Je zou kunnen zeggen dat di
rol van notenbalkenpapil
overgenomen door compute
en sampler. Handig speelgoec)
al is voorzichtigheid geboden
„Het is heel makkelijk
sampler te misbruiken. Je kaï
letterlijk een plaat maken
tien minuten met zo'n ding
Maar het belangrijkste
tief zijn, vind ik. Als ik ee|
sample van een plaat
verander ik hem liefst helemaal
Dat scheelt je ook in de royal
ties, ook erg belangrijk. Aar
'Outer space' heb ik amper gele
overgehouden, alles ging naaj
Ultramagnetic MC's en Max Ro|
meo, die ik daarop sampelde
Och, dat is niet zo erg: ik hek
mijn lesje geleerd en ik zal hej
niet weer doen."
amsterdam franqoise ledeboer
Het Nederlands Filmmuseum brengt deze maand
een programma met alle dertien films van de
Marx Brothers. De legendarische Amerikaanse
broers maakten de films tussen 1929 en 1949 en
vergaarden daarmee een wereldwijde populari
teit. Hun ingrediënten waren een absurd gevoel
voor humor in combinatie met grote mimische
en muzikale kwaliteiten. In hun laatste film 'Love
Happy' deed ook de jeugdige Marilyn Monroe
mee, daarna gingen Groucho, Harpo en Chico
definitief hun eigen weg.
De geschiedenis van de Marx Brothers is het
succesverhaal van de joodse jongens wier ouders
zonder een cent op zak de oversteek van Europa
naar de Verenigde Staten maakten. Simon Marx
werd kleermaker, zijn vrouw Minnie zorgde voor
hun zes zonen. Minnie Shoenberg kwam uit een
familie van koorddansers en heeft de carrière van
haar zonen altijd hartstochtelijk gestimuleerd.
In de eerste vijf films speelde Herbert (Zeppo)
nog mee in romantische rollen, daarna verdween
hij van het toneel. Het ware komische talent lag
bij de besnorde snelle prater Groucho (Julius), de
immer zwijgende harpspeler Harpo (Adolph) en
Chico (Leonard) met zijn grappige Italiaanse ac
cent. Broer Milton (Gummo) koos na de Eerste
Wereldoorlog voor een beroep buiten het theater,
oudste broer Manfred stierf jong.
In de periode vanaf de Eerste Wereldoorlog
maakten de Marx Brothers vaudeville-shows, het
theatergenre van luchtig muzikale, vaak satirische
toneelstukken met vrolijke melodieën en komi
sche liedjes, die vanaf 1929 resulteerde in ongeë
venaard humoristische filmbeelden. De scènes
waarin ze een operavoorstelling tot een puinhoop
maken (in 'A Night at the Opera' uit 1935) en de
absurde acrobatiek tijdens de paardenrace uit 'A
Day at the Races' (1937) werden klassiekers in de
filmgeschiedenis. Alleen deze scènes zijn al ge
noeg om duidelijk te maken waarom de Marx
Brothers voor veel latere komieken een inspiratie
bron zijn geweest.
Het Marx Brothers-programma in het Neder
lands Filmmuseum (Vondelpark 3 Amsterdam)
wordt tot 31 augustus dagelijks
19.00 en 21.30 uur.
De
Onder de titel 'De Hollandse
Tuin' wordt tot en met 25 sep
tember een beeldende kunst
manifestatie gehouden in tien
verschillende tuinen in Leiden
of Oegstgeest. Aan elf Neder
landse kunstenaars is gevraagd
speciaal voor deze tentoonstel
ling een werk of installatie te
maken. In deze krant volgen
we de komende vijf weken de
stadsroute die de bezoeker
voert langs dikwijls ongekende
tuinen en verrassende kunst
werken.
Hortulanus Carla Teune van de
Leidse Hortus Botanicus schrok
er eigenlijk van, toen Iris en
Sandra Derks met hun kunst
werk 'Natuur dwingt tot intimi
teit' kwamen aanzetten. Het
'prieel' of 'De Hollandse Are de
Triomphe' zoals Teune het
sculptuur van wit pleisterwerk
noemt, is in feite een ontwerp
van een eigentijds 'Memento
mori'. „Te klein voor twee licha
men, die opgerold ineengedo
ken voorovemeigen naar elkaar.
Knie aan knie kan men zich ver
schuilen in de triomf van men
selijk bouwen, zich vormen
naar de wanden van kalk en'
vermalen gebeenderte."
„Vooral toen ze dat.boeren
bont patroon erop gingen zet
ten, moest ik even slikken. Het
detoneert een beetje, die felle
kleuren met het groen van het
notenveld eromheen."
Hortulanus Carla Teune in ongemakkelijke houding in het door haar 'Hollandse Are de Triomphe' gedoopte kunstwerk v
„Op je gemak van een taartje smullen is er niet bij."
Eigenlijk had ze op een ge
bakje wallen tracteren. „Dat
vind ik wel passen in dat prieel.
Met die twee Franse krukjes er
bij, lijkt het zo'n knus dingetje.
Maar als je erin gaat zitten,
moet je bukken door die boog."
Op je gemak van een taartje
smullen is er dus niet bij.
Zelf rekenen de kunstenares
sen wel op enig commentaar
van het publiek, zo vertelden zij
Teune. „Commentaar hoeft niet
altijd positief te zijn", voegde
Iris Dekkers daar nog aan toe.
„De muur, die uitmondt in twee
stoeltjes is dak, zetel en wand
tegelijk. Deze sterke fysieke er
varing van het huis dat over
kapt, maar ook drukt, waarin de
enige mogelijke houding dwingt
tot kussen, heeft de schoonheid
van het verlangen met het besef
van de hete adem van de dood
in de nek."
„Nee ik zou het niet zelf heb
ben uitgekozen," zegt Teune
beslist. En ze is ook blij dat het
er maar tijdelijk staat. „Dit is
een tuin, geen beeldentuin. We
zouden trouwens geen geld
hebben om kunst aan te kopen.
En bovendien is de Hortus daar
niet voor bedoeld. De beelden
die we hier hebben zijn krijger
tjes. Zoals het bronzen beeldje
bij de patio en de sloot. En zoals
die vier stenen gevallen op het
grasveld bij de Oranjerie. Die
worden wel de 'vier nonnen' of
de 'gatenkaas' genoemd." Ze
worden door kinderen wel als
klimrek gebruikt, maar dat is
volgens Teune niet de bedoe-
ling.
„Eigenlijk zou je bij dat prieel
een watervast blocnote moeten
ophangen, waar mensen hun
commentaar op kwijt kunnen",
peinst Teune. Of er door De
den haag anp
Nederland zal dit jaar toch
meedoen aan de Biënnale van
Sao Paulo in Brazilië. Het mi
nisterie van buitenlandse zaken
heeft besloten daarvoor een be
drag van 34.000 gulden beschik
baar te stellen. Het geld is bij
hoge uitzondering toegekend,
omdat het project tussen de wal
en het schip dreigde te vallen,
zo bevestigde een woordvoer
ster. De Nederlandse inzending
bestaat uit de beeldhouwers Ca-
rel Visser, Joep van Lieshout en
Ton Zwerver.
Pieter Tjabbes, directeur van
het Stedelijk Museum Schie
dam en verantwoordelijk voor
de Nederlandse presentatie,
zegt dat de subsidie onvoldoen
de is. Via sponsors hoopt hij als
nog vijftien- twintigduizend
gulden te vergaren.
De beeldende kunstmanifes
tatie in Brazilië is na de Biënna
le van Venetië de belangrijkste
in de wereld. Het evenement,
waaraan het recordaantal van
zeventig landen deelneemt, be
gint op, 12 oktober en duurt tot
en met 11 december.
Tjabbes is ervan overtuigd dat
de Nederlandse inzending kwa
liteit zal hebben. „De presenta
tie had groter en grootser kun
nen zijn, maar het wordt zeker
geen slap aftreksel van wat ik in
het begin voor ogen had," laat
hij weten.
Afgezien van de landenpre-
sentaties zal op de Biënnale eer
aantal speciale tentoonstellin
gen te zien zijn, zoals het door
Wim Beeren georganiseerde
Malevitsj-retrospectief. Ook zal
er een expositie zijn met werken
van Mondriaan en wordt ook de
New Yorkse studio van de Ne
derlander nagebouwd.
In 1991 deed Nederland offi
cieel niet mee aan de Biënnale.
Ons land trok zich terug nadat
de Braziliaanse jury een deel
van de inzending weigerde. Drie
Nederlandse kunstenaars deden
toen alsnog op eigen gelegen
heid mee.
amsterdam gpd
Hollandse Tuin meer bezoekers
naar de Hortus zullen komen,
betwijfelt ze. „Ik denk niet dat
er nu ineens 1.000 mensen
meer zullen komen, daarvoor is
het toch te beperkt." Ze wijst
nog eens op de rand boeren
bont en mijmert over een
beeldje dat zij zelf graag zou
hebben. „Het staat ergens bij
een woonhuis op de Langebrug.
Het stelt twee oudere mensen
voor die elkaar omhelzen. Dat
vind ik mooi. Zoiets spreekt mij
pas aan."
Annemiek Ruygrok
De Amerikaanse architect Robert Venturi en de
Deense landschapsarchitect Sven-Ingvar Anders-
son dienen nog deze maand een oplossing te vin
den voor hun conflict over de plannen voor de
nieuwbouw van het Stedelijk Museum en de her
inrichting van het Museumplein in Amsterdam.
Het hoofdstedelijke college van B en W wil voor 1
september van Venturi en Andersson een rap
portage over het overleg ontvangen. Zodra er
overeenstemming is, krijgt Venturi de definitieve
opdracht voor de nieuwe vleugel van het muse
um.
In zijn huidige ontwerp voor de herinrichting
van het Museumplein heeft Andersson de ingang
van een nieuwe parkeergarage vlakbij het muse
um geprojecteerd. Hij baseerde zich daarbij op
richtlijnen van het Stadsdeel Zuid. De herinrich-
