Hapklare muziek van Bitty McLean
'Rovers namen topstukken Lastman mee'
Cultuur Ku nst
Wolfgang Wagner doet
nog één keer
Die Meistersinger'
China Park in Haren
Goffertpark in ban van energieke Bryan Adams
Geen 'Love and Peace' tussen Woodstock-herdenkers
Beeldend kunstenaar Jan
Schoonhoven overleden
IrtAANDAG 1 AUGUSTUS 1994
>g Cursussen in Museum Boerhaave
leiden» Het Kunsthistorisch Centrum geeft het komend seizoen
verschillende cursussen in Museum Boerhaave in Leiden. De
us 'Het koperen kabinet' gaat over de kunst van het verza
melen. 'Kunstgeschiedenis voor beginners' wil mensen wegwijs
maken in het labyrint van de kunst. In de cursus 'Symboliek en
betekenis in de kunst' kan men kennis maken met het symbo
lisch wereldbeeld in de kathedraalkunst, de zedenlessen in de
17de eeuwse genrekunst en de diepere betekenis van mythologi
sche voorstellingen in de renaissance. De cursus 'Schering en in
slag in de Lakenstad' zal aandacht besteden aan de opkomst, de
bloei en het verval van de Leidse textielkindustrie. Voor meer in
formatie of inschrijvingen kunnen belangstellenden
en met het Kunsthistorisch Centrum, telefoon: 020-
6265490.
Zangeres Anne Shelton overleden
■en» De Britse zangeres Anne Shelton, die tijdens de Tweede
Wereldoorlog veel voor de geallieerde strijdkrachten is opgetre
den, is gisteren op 66-jarige leeftijd aan een hartaanval overle
den. Vorige week trad zij nog op in Buckingham Palace tijdens
een liefdadigheidsconcert voor oud-strijders. Tijdens de oorlog
Anne Shelton de lieveling van de Royal Air Force, de Britse
luchtmacht. Zij was nog pas 12, toen ze moest invallen voor Vera
Lynn, een ander muzikaal idool van de strijdkrachten tijdens de
oorlog. Bekend werd Shelton vooral in 1944 door haar optreden
met de band van Glenn Miller. Na de oorlog en in de vijftiger ja
ren drong zij in de Verenigde Staten een aantal malen door tot
op de hitlijsten. In de zestiger jaren trad zij regelmatig op in
nachtclubs, met name in Las Vegas en verzorgde televisie-optre
dens.
'Ik kan me moeilijk als Jamaicaan voordoen
wreuth opa
Wolfgang Wagner, de leider van
Bayreuther Festspiele, gaat
1996 nog een keer de opera
)ie Meistersinger von Nüm-
van zijn grootvader Ri-
hard Wagner regisseren. Hij
eeft dat gisteren in het Beierse
ayreuth aangekondigd. De
luzikale leiding zal in handen
ijn van Daniel Barenboim.
De op vier weken na 75-jarige
ïder van het jaarlijkse Wagner-
istival wil zelf de decors vorm-
sven. „Dat is veel goedkoper.
kost niets extra", aldus Wag
er. Het geld dat hij uitspaart,
mdat er geen gastregisseur
oeft mee te werken, wil hij aan
enscenering ten goede laten
nen. De laatste Meistersinger
Wolfgang Wagner dateert
wee gestolen schilderijen
Pieter Lastman uit het
lembrandthuis in Amsterdam
ijn volgens Rembrandtdeskun-
ige prof. dr. Ernst van de We
ring, de topstukken van de
unstenaar uit de collectie van
Rembrandthuis. Hij ver-
ïoedt dat de doeken - 'De krui-
ging van Christus' (1616) en
)e bewening van Abel' (1623) -
ïn marktwaarde hebben
issen de half en de één
ïiljoen gulden. Het museum
oemt de waarde van de twee
childerijen in geld uitgedrukt
snorm. „Het zijn geen
van 1981. Deze opera heeft tot
1988 in Bayreuth op het pro
gramma gestaan.
Het komende jaar zal verder
in de nieuwe enscenering van
de 'Ring des Nibelungen' wor
den geïnvesteerd. Van deze
vierdelige tetralogie van Wagner
is gisteren het laatste deel, 'Göt-
terdammerung', in de nieuwe
uitvoering in première gegaan.
De nieuwe Ring in de regie van
Alfred Kirchner en onder muzi
kale leiding van James Levine,
moet vijfjaar lopen.
Wolfgang Wagner gaf zondag
aan dat hij graag wil dat er na
het jaar 2000 een „Ring van het
millenium" komtr Of dat lukt
hangt van dp financieringsmo
gelijkheden af. daarbij speelt
een rol of de huidige Ring door
de televisie zal worden uitge
zonden.
Hij kwam vorige zomer helemaal uit het niets, de Brit
Bitty Mclean met z'n lichtgewicht hit 'It keeps rainin" -
een bewerking van een oud Fats Domino-succes. En de
Nederlanders en Engelsen op hun verregende campings
lustten daar wel pap van. Bij een pilsje in de kantine zong
iedereen het deuntje mee.
zwolle peter bruynrige jongen die z'n hele leven in
Birmingham gewoond heeft,"
zegt de zanger. „Dan kan ik
moeilijk over Kingston, Jamaica,
de armoede en de vuurgevech
ten daar gaan zingen. Daarom
houd ik het bij lovesongs en en
tertainment. Ik voel mij hon
derd proces Brits. Als ik mij als
Jamaicaan voor zou doen dan
maakte ik mijzelf belachelijk."
Zijn repertoire put hij voorna
melijk uit de platencollectie van
z'n ouders, zegt hij. Die luister
den naar dezelfde muziek als de
jongens van UB40 doen. Veel
reggae en lovers-rock uit de ja
ren zeventig. Dat verklaart vol
gens Bitty waarom zijn muziek
niet zelden buitengewoon veel
op die van z'n beroemde stad
genoten lijkt.
Z'n debuutalbum 'Just to let
you know...' heeft hij vrijwel ge
heel in z'n eentje opgenomen.
Dat gaat steeds gemakkelijker in
een tijd dat je ritme, bas en tal
van andere instrumenten zo uit
een computer of ander doosje
haalt. „Maar ik heb die compu
ters en synthesizers weldegelijk
allemaal zelf geprogrammeerd
hoor," benadrukt hij.
Muzikaal fastfood is het. Daar
moet je dan ook verder niet
moeilijk over doen. „Muziek is
wat mij betreft entertainment
en niets anders," zegt Bitty. Dus
vragen we hem daar ook maar
niet over door. Talent om een
lekker in het gehoor liggend
moppie op de plaat te zetten
heeft-ie zeker. Misschien zelfs
nog wel eens een succesvol Eu
rovisiesongfestivalliedje. „Nou,
zo ver heb ik nog niet eens ge
dacht," reageert de Brit verrast,
„maar als dat eens zou kun
nen... Dat zou fantastisch zijn."
Dit jaar probeert dezelfde
Mclean het met een ander ge
leend liedje in zomerse hoeke-
takke-verpakking. 'Dedicated to
the one I love', vooral bekend
van The Mamas Papas en The
Shirelles, maar in 1958 al op de
plaat gezet door The Five Roya-
les.
Bitty's successtory is zo'n
showbiz-verhaaltje waar me
nigeen van droomt. Op z'n
achttiende, een jaar of vier gele
den, rondde de uit Jamaicaanse
ouders geboren jongen uit Bir
mingham een opleiding voor
geluidstechnicus af. Hij sollici
teerde bij de studio van zijn be
roemde stadgenoten UB40 en
werd aangenomen als een soort
manusje van alles. Het verhaal
wil, dat Bitty heel, heel hard
werkte. Bijna dag en nacht. En
in z'n schaarse vrije uurtjes ook
zelf wat muziek in elkaar flans
te. Dat kwam de UB40's ter ore
en het beviel hen. Bitty mocht
niet alleen wat koortjes op de
laatste UB40-plaat inzingen,
maar werd ook gesteund bij z'n
eigen project. Een tapeje werd
rondgestuurd. De jonge platen
maatschappij Brilliant hapte toe
en luttele weken later was Bitty
Mclean een ster.
Hapklaar
Toen moest er natuurlijk een
echte cd komen. 'It Keeps Rain
in" was een lichtvoetig nieman-
dalletje geweest en dus toog Bit
ty aan de slag om elf maal het
zelfde konijn uit de hoed te to
veren. Stuk voor stuk ook dui
delijk tot wasdom gekomen in
de broedmachine van UB40.
Geen zware Jamaicaanse rasta-
dub, maar hapklare suikerspin-
reggae die naadloos aansluit bij
de successen van Chaka Demus
Pliers en Shaggy.
„Ik ben een tweeëntwintigja-
Bitty McLean zingt vrijdag 5
augustus zijn hapklare brok
ken op de Marlboro Music
Tour in Zwolle.
De hapklare zomermuziek v
Rembrandts." De werken zijn
voor een ton verzekerd.
De twee schilderijen zijn aan
vankelijk op paneel gemaakt.
De Kruisiging is later op doek
gebracht. Voor De bewening
geldt dat niet. Dat werk is daar
om extra kwetsbaar. Transport
veroorzaakt al gauw schade.
Van de Wetering noemt de
diefstal „bijzonder troosteloos".
- „Het is een schande, verschrik
kelijk en zinloos. Zo'n diefstal
levert nooit iets op, vooral om
dat je zulke belangrijke schilde
rijen niet zomaar op de markt
kan brengen." Hij hoopt dat de
daders inzien dat ze een dom
me roof hebben gepleegd om
dat ze het werk niet kwijt zullen
kunnen raken. „Misschien zet
ten ze de schilderijen dan er
gens neer om ervan af te zijn."
Het Rembrandthuis in Am
sterdam had op het moment
van de roof zeven schilderijen
van Pieter Lastman (1582/3-
1633) op zaal. De'kunstenaar is
vooral bekend als de leermees
ter van Rembrandt, maar dat is
eigenlijk onterecht, zegt Van de
Wetering. Het werk van Last
man was zeker in zijn tijd zeer
belangrijk. Het was door Last
man dat de jonge Rembrandt
van Leiden naar Amsterdam
verhuisde. Zijn leraar woonde
om de hoek van Rembrandts la
tere atelier aan de Jodenbree-
straat, het huidige museum. Tij
dens het Rembrandtjaar
(1991/92) wijdde het museum
een tentoonstelling aan het
werk van Lastman.
Lastman schilderde vooral re
ligieuze en mythologische tafe
relen. De kruisiging is één van
de belangrijkste thema's in de
religieuze kunst. Van Lastman
zijn vier kruisigingsscènes be
kend. Met uitzondering van het
nu gestolen schilderij, bevinden
ze zich allemaal in particulier
bezit. Het doek uit het Rem
brandthuis is het meest monu
mentaal van de vier versies. On
langs nog was het te zien op de
tentoonstelling De Dageraad
der Gouden Eeuw in het Rijks-
De bewening van Abel be
vindt zich net als De Kruisiging
sinds de opening van het muse
um in 1911 in de collectie van
het Rembrandthuis. Het schil
derij drukt de rouw om de
moord van Kaïn op zijn broer
Abel uit. Het drama vond plaats
nadat God wèl het offer van
Abel aanvaardde, maar niet dat
van Kaïn. Door jaloezie gedre
ven doodde Kaïn daarop zijn
broer. In de 17de eeuwse schil
derkunst komt het thema van
de bewening niet vaak voor.
Lastman gebruikte voor zijn
compositie een gravure van
Saenredam naar Bloemaert.
Lastmans schilderij werd weer
door Rembrandt gebruikt voor
een tekening die omstreeks
1654 ontstond.
Nog in de zeventiende eeuw
werd De Kruisiging aan de bo
venkant vergroot met een
strook van ongeveer twintig
centimeter. Die aanpassing, in
gegeven door de veranderde
smaak, zorgde ervoor dat de fi
guren minder de aandacht trok
ken. Het landschap kreeg een
grote rol. Lastmans grote aan
dacht voor de figuren werd
maar ouderwets gevonden.
Amsterdam in
beroep tegen
restaurator
Goldreyer
amsterdam gpd
De gemeente Amsterdam is
alsnog in beroep gegaan te
gen de uitspraak van een
rechtbank in New York dat
de Amerikaanse restaurator
Daniel Goldreyer verder
mag procederen tegen oud
directeur Wim Beeren van
het Stedelijk Museum en
hoofdrestaurator Elisabeth
Bracht.
De rechtbank bepaalde in
december dat Goldreyer
zijn miljoenenclaims we
gens smaad in de affaire
rond Barnett Newmans
schilderij 'Who's Afraid of
Red, Yellow and Blue' mag
doorzetten. „Amsterdam is
in beroep gegaan om de
claim niet ontvankelijk te
verklaren", aldus een
woordvoerster van de ge
meente.
Over de voortgang van de
juridische procedure wor
den zo min mogelijk mede
delingen gedaan om de
kans op succes zo groot
mogelijk te maken.
De gemeente, die al in
maart in beroep ging, heeft
op haar beurt een schade
claim tegen Goldreyer inge
diend omdat hij zich niet
zou hebben gehouden aan
de bepalingen in het res
tauratiecontract. De woord
voerster wil niet bevestigen
dat het daarbij eveneens
om miljoenen guldens gaat.
Newmans werk werd in
1986 in het Stedelijk Muse
um ernstig beschadigd met
een mes. Goldreyer bracht
op het schilderij een laag
alkydverf aan, die tegen de
huidige restauratiecode in
nauwelijks te verwijderen
is. Beeren omschreef
Who's Afraid of Red, Yel
low and Blue' na afloop als
een geliefde invalide die
nog steeds een plaats in de
collectie verdient. Volgens
Goldreyer bepaalde zijn
contract dat Beeren zich na
afloop niet kritisch over de
restauratie mocht uitlaten.
De affaire werd aan het
rollen gebracht door prof.
Ernst van de Wetering,
wijl ook Elisabeth Bracht de
gebruikte restauratieme
thode aan de kaak heeft
steld.
Ook tegen Van de Wete
ring loopt nog een schade
claim. De restauratie heeft
814.000 gulden gekost, drie
ton meer dan begroot. Oor
zaak waren onder meer ex
tra kosten voor vervoer en
verzekering en reiskosten
van de begeleidingscom
missie. Daar is inmiddels
ook een aanzienlijk bedrag
voor de juridische procedu
re bijgekomen.
haren Naast de Hortus in Haren wordt door 36 Chinese bouwvakkers een Chinese tuin gebouwd. De tuin is een replica uit de Ming periode
(1368-1644) en is ontworpen door de Chinese architect Le Wei Zhong. De bouwwerken worden uit originele materialen gemaakt. Volgend
jaar wordt het China Park geopend. foto anf-
i The Pretenders. Gehoord: 30/7. Goffertpark, Nijme-
Hij is al jaren een megaster maar anderzijds
vooral een gewone, hardwerkende jongen.
Bryan Adams, afgelopen zaterdag deed de
Canadees ons land weer eens aan tijdens
z'n zoveelste toernee. Met z'n schuurpapie
ren stem, een groot aantal heerlijke pop-
/rocksongs, een uitstekende band en uiter
aard z'n sympathieke, charismatische ver
schijning had Bryan Adams het Nijmeegse
Goffertpark twee en een half uur volledig
aan z'n voeten.
Voordat Adams het startschot gaf voor z'n
energieke show fungeerden een drietal min
of meer bekende acts als opwarmertje. Het
publiek liet zich echter blijkbaar liever op
warmen door de zon, want de respons voor
respectievelijk Jimmy Barnes, The Jeff Hea-
ley Band en de Pretenders was tamelijk
lauw.
Ondersteund door een grote, zeer sfeer
volle lichtshow en een haast perfect geluid
ging Bryan Adams er twee en een half uur
lang keihard tegen aan. De muzikale en
compositorische kwaliteiten van Bryan
Adams mogen bekend worden veronder
steld. In vergelijking met tien jaar geleden
heeft de Canadees zich echter tevens ont
wikkeld tot een prima entertainer. Ook tus
sen de nummers door wist hij de dertigdui
zend fans op een leuke manier te onder
houden. De vier jongens die het podium op
werden geroepen toen ze een Hollandse
vlag hadden gefabriceerd of ene Rob die
'Native son' mocht zingen zullen de bewus
te avond niet licht vergeten.
Muzikaal gezien bracht Bryan Adams
zoals verwacht een soort 'best of, net als op
z'n albums 'So far so good' en het nu ook
hier uitgebrachte 'Live Live Live'. Veel
ruimte was er daarbij voor Adams' beste cd
'Reckless' uit 1984. 'Summer of 69', 'One
night love affair' en 'Run to you' blijven
klassiekers, maar ook recente hits als 'Can't
stop this thing we started' en de zwijmel-
ballad 'Everything I do I do it for you' wer
den indrukwekkend uitgevoerd en boven
dien massaal door het publiek meegezon
gen.
Adams en de zijnen creeërden tegen het
eind van het optreden nog een intiem sfeer
tje door plotseling op te duiken bij de
mengtafel, alwaar een podiumpje was inge
richt. Vanaf die plek bracht de band een
ode aan z'n roots met covers van onder
meer de Troggs en Willy Dixon.
elft» anp
ie beeldend kunstenaar Jan
choonhoven is gisteren in zijn
roonplaats Delft overleden. Hij
tachtig jaar geworden.
Schoonhoven was vooral be-
end om zijn reliëfs en tekenin-
In diverse Nederlandse
lusea is werk van hem te zien,
iet name in het Stedelijk Mu-
in Amsterdam. In 1984
rijdde het Haags Gemeente-
n tentoonstelling
aan het werk van Jan Schoon
hoven. In datzelfde jaar werd de
kunstenaar onderscheiden met
de David-Roëllprijs.
Schoonhoven hoorde min of
meer bij de NUL-groep. NUL
deed zich te goed aan de con
sumptie-maatschappij, gaf toe
aan reclame en genoot van
technologie. De kunst was vaak
ook wat verveeld, laconiek of
melig.
Schoonhoven verdiende tot
zijn pensionering in 1979 de
kost als ambtenaar bij de PTT.
De keurige en precieze ambte
naar Schoonhoven stpnd haaks
op de kunstenaar. Die was in de
jaren dertig al met wild expres
sionistisch werk begonnen. De
PTT-ambtenaar en de kunste
naar kwamen met elkaar in
conflict toen Schoonhoven zijn
naakte lichaam liet volschilde-
ren door zijn Japanse collega
Kusama en zo pontificaal in de
krant verscheen. Op kantoor
was men „not amused".
De herdenking van het legenda
rische Woodstock-concert in de
Verenigde Staten gaat na 25 jaar
niet zonder problemen. Organi
satoren van rivaliserende her-
denkings-concerten bestrijden
elkaar voor de rechtbank het ge
bruik van de naam Woodstock.
Woodstock Ventures organi
seert op 13 en 14 augustus het
herdenkingsconcert 'Woodstock
'94' op een boerderij in Sauger-
ties, ongeveer 35 kilometer van
de plaats van het oorspronkelij
ke pop-evenement. Op de boer
derij van Max Yasgur, waar in
1969 werd opgetreden, organi
seren Sid Bernstein en Shea En
tertainment in hetzelfde week
einde de popmanifestatie 'Bet
hel '94'. Woodstock Ventures,
de opvolger van de oorspronke
lijke organisatoren, ontzegt de
concurrent het recht zijn con
cert voor te stellen als een her
denking van Woodstock.
Bernstein, die de plaatselijke
autoriteiten acht jaar aan het
hoofd heeft gezeurd om hem
op de boer-
Melaniejudy Collins e
teren op de boerderij va
derij
Richie Havens (vlnr) traden indertijd op Woodstock op. In augustus zijn ze te beluis-
i Max Yasgur, de oorspronkelijke plek van het Woodstock-festival in Bethel.
foto epa
Yasgur te laten organi- get on with the show". tiesten uit de bloeiperiode van
seren, zei zich niet druk te ma- Het oorspronkelijke concert, de pop optraden, trok ongeveer
ken over de aanklacht. „Let's waar vrijwel alle belangrijke ar- een half miljoen bezoekers