'Het werk van Dermoüt
is heel ruim, heel wijd'
Alles aan 'Four Weddings' ademt
vakmanschap en filmplezier
Films/Boeken
Blank Check: Film om gauw te vergeten
Voetbal,
Engel der wrake in
keurige broekrok
vieze luchtjes en strandplezier
Dampende sokken
t stijf van de stank.
DONDERDAG 28 JULI 19945*3
Onvoltooide Camus blijkt bestseller
parus» De onvoltooide, onlangs voor het eerst gepubliceerde ro
man van de in 1960 overleden Franse schrijver Albert Camus is
onverwacht een bestseller geworden. Uitgeverij Gallimard heeft
het 34 jaar oude autobiografische manuscript in april onder de
titel Le Premier Homme (De eerste man) uitgebracht. Sindsdien
zijn er meer dan 200.000 exemplaren van verkocht. Het'nieuwe
boek staat vol ontroerende details over de jeugd van de in 1957
met een Nobelprijs bekroonde auteur.
film recensie
jos de putter
Blank Check. Te zien: Lido 3, Leiden; Odeon 1, Den
Haag.
Wanneer Disney een luie film aflevert Is
het ook meteen helemaal niks. In een
overduidelijke poging nog maar eens een
keer van het Home Alone-effect te snoe
pen, zonder al te veel verhaal voorhanden
te hebben, ontstond Blank Check.
Een bijdehand ventje lijdt onder z'n
saaie vader, sullige moeder en pesterige
broers. Bovendien heeft hij niet genoeg
zakgeld om mee te feesten met z'n vriend
jes. Daar komt verandering in wanneer een
crimineel hem aanrijdt op de fiets. De man
wil snel een cheque tekenen en zich uit de
voeten maken, maar vergeet het bedrag in
te vullen. Zo incasseert het ventje onder
pseudoniem fluitend een miljoen dollar
aan zwart geld, koopt een huis en zet de
bloemetjes buiten.
Meer dan de helft van de film is gewijd
aan een clip-achtige montage van alles wat
het jochie aan extravaganza koopt en laat
installeren in z'n droomparadijs. Terwijl de
beat vol uit de speakers galmt worden we
vergast op een niet aflatende stroom com
mercials, waarna de makers ook nog (vol
gens de Disney-code) de boodschap moe
ten overbrengen dat geld niet gelukkig
maakt. Daarin slagen ze totaal niet, omdat
de slapstick-achtige jacht van de criminele
bende op het joch heel matig is verfilmd
en er ook geen enkele scene diepgang ge
noeg heeft, otn de eenzaamheid van het
ventje te doen inzien.
Wat resteert zijn de benen van Karen
Duffy, die als een FBI-agente een dansje
maakt op hoog opspuitende waterstralen.
Maar zelfs diè lijken de makers minder
waard dan al dat high tech videospeel
goed, dat nog eens flink aan de man wordt
gebracht. Gauw vergeten.
jeugdboeken recensie
casper markesteun
Lasse Anrell (tekst), Mati Lepp (illustra
ties). Goat Uitgeverij Zirkoon, 22,50
Sarah Garland, Schiet Polly.. Uitgeverij
De Vries Brouwers, 22,90.
Babette Cole, Het stinkboek. Uitgeverij
Bekadidact, 19,50.
Eric Hill, Dribbel naar het strand. Uitge
verij Van Reemst, 19,90.
Op een keer mag Jonas met zijn
vader mee naar een echte voet
balwedstrijd. 'De mensen
rondom hem brullen en
schreeuwen de hele tijd. Dat
gaat zo tijdens een wedstrijd,
zegt papa. Maar Jonas is een
beetje bang. Soms lijken de
mensen echt boos.' Zo treffend
begint het aardige 'voetbalpren
tenboek' Goal van Lasse Anrell
en Mati Lepp, dat in deze tijd
zo kort na het wereldkampioen
schap voetbal ook zeker de
interesse van jonge lezers zal
hebben.
Als tengere Jonas lid wordt
van een voetbalclub, noemt de
dikbuikige trainer hem daarom
direct 'Spriet'. Jonas moet vol
gens hem meer eten. Vooral
spaghetti, dat is prima, zegt hij.
Wat de trainer echter niet ziet,
is dat Jonas een kleine Cruyff is:
Mager, maar met veel techniek.
Jonas mag in het begin alleen
maar op de reservebank zitten,
maar krijgt gelukkig al snel een
revanche wanneer bij het eerst
volgende belangrijke competi
tieduel de trainer niet komt op
dagen. Hij dribbelt, geeft mooie
voorzetjes, tikt fraai door, maakt
een subtiel lobje en scoort twee
maal. Zijn club wint en Jonas,
die nu geen 'Spriet' meer heet,
is de held van het veld. Een een
voudig, maar herkenbaar on
derwerp, met humoristische
aquarellen, dat veel jonge
sportsterren zal aanspreken.
De illustraties in Schiet, Pollf.
van Sarah Garland hebben veel
gemeen met de tekeningen in
Goal: Realistisch, geaquarel
leerd, vrolijk, humoristisch. Ook
hier redt de jonge voetbalheld
de eer door nog net op tijd de
gelijkmaker achter de palen te
werken. Het grote verschil is het
geslacht. In Goal! zijn het louter
jongetjes die figureren, in
Schiet, Polly! zijn Polly en Nisha
de enige meisjes die hun vinger
opsteken als de meester vraagt
BIOSCOPEN
en 21.30
DESMET tel. 6273434
La Scorta 16 j., dag 21.15
Last Tango in Paris 16 j., dag. 19,
22; zo. ook 14
Temptation of a Monk 16 j.,zo. t/m
wo. 19.45
Touch of Evil 16 j., do t/m za 19.45
KRITERION 1 tel. 6231708
Blink 12 j.dag. 17.30, za zo ook
14.45
El Pajaro de la Felicidad 16 j. dag.
22.15 beh. di
La Ardilla Roja 16 j. dag. 20
Sneak preview 16 j., di 22.15
KRITERION 2
The Snapper, dag. 19.30
Lifetimes 16 j., dag. 17,15, za zo ook
14.45
Paris Texas 12 j., dag. 21.45
RIALTO 1 tel. 6623488
II Gattopardo 16 j., dag. 20.15
RIALTO2
Vaarwel Ganzen 16 j., dag. 20, 22
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Como agua para chocolate 16 j., dag.
17.30, 19.45, 22; zo. ook 15
THE MOVIES 2
Serial Mom 12 j., dag. 17.30, 22
The Hudsucker Proxy dag. 19.30
THE MOVIES 3
lm weiter Feme, so nah! 16 j., dag.
20.30, zo ook 14.45
Der Himmel über Berlin 16j., dag.
17.45
THE MOVIES 4
The Secret Garden dag. 17.30, zo
Filmzomer 16 j. dag. beh. za 21.45,
za 20.15; zo. ook 15
Shadowlands dag. beh. za 19.30
TUSCHINSKI 1 tel. 6262633
The Flintstonesdag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 2
The Getaway 16 j., dag. 13,15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 3
Serial Mom 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 4
The Pelican Brief 12 j., dag. 20.30
TUSCHINSKI 5
The Beverly Hillbillies dag. 13.15,
16, 18.45, 21.30
TUSCHINSKI 6
Schindler's List 12 j., dag. 14, 20.15
TUSCHINSKI CINEAC
Beethoven 2 12 jdoorlopende voor
stelling dag. 11.45, 14.15, 16.45,
19 15, 21.45
DE UITKIJK tel. 6237460
Abgeschminkt 16 j., dag. 18, 19.30,
21, zo ook 16
Delicatessen do t/m za 22.30
C'est arrivé pres de chez vous zo t/m
wo 22.30
Het programma vari de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
film recensie
mark van den tempel
Serial Mom. Te zien: Studio, Leiden; Me-
tropole3, Den Haag.
Kathleen Turner in een film van
John Waters? Dan moet één van
beiden wel een heel ongebrui
kelijke carrièrewending hebben
gemaakt. En het is niet Waters
die in deze confrontatie tussen
Hollywood en Baltimore de an
der tegemoet is gekomen. Nu
wisten we dat John Waters
Pink Flamingo's, Hairspray,
Cry-Baby) er ongebruikelijke
casting-ideeën op na houdt. Zo
waren er in zijn recente films
bijrollen voor Patricia Hearst,
Iggy Pop, Traci Lords en Sonny
Bono, en had Waters jarenlang
een travestiet van 300 pond als
leading lady. Maar dat Kathleen
Turner ooit in de voetsporen
van Divine zou treden, had nie
mand kunnen bevroeden.
Wie Serial Mom ziet, weet ge
lijk weer wat een voortreffelijk
comediënne in Kathleen Turner
schuilt. Met zichtbaar plezier en
een flinke dosis zelfspot (plus
een goede kleedster) speelt ze
Beverly Sutphin, een model
huisvrouw die er de onhebbelij
ke gewoonte op na houdt, ie
dereen die haar ergernis opwekt
te vermoorden. Eigelijk stelt Be
verly niet eens zulke hoge eisen
aan haar medemens: Orde, net
heid, gescheiden huisafval, elke
dag flossen en vooral geen ge
bruik van the brown word (shit).
Wie daar echter geen rekening
mee wenst te houden, kan reke
nen op een pijnlijke doodsstrijd.
Beverly voert haar executies
koelbloedig uit met al wat haar
voorhanden komt: De statu
car in z'n.achteruit, een haart
zer tot een bevroren lamsbo
Een en ander leidt tot een ni
dia-aandacht die in de VS u
sluitend voor de allergroot!
criminelen is weggelegd.
De openingsscène van Ser
Mom is gebaseerd op ware ff
ten wat gelijk de eerste gri
is, want de werkelijkheid c
hier gepresenteerd wordt, lij
rechtstreeks afgeleid van e(
soap-opera. John Waters' Am
rika is een pulpversie van Di
neyland, waar tieners nog gl
ren naar de ouderwetse pin u
van Betty Page, en de hebb
dingetjes op de antiekmarkt
lemaal afkomstig zijn van Fra
klin Mint.
Waters windt zich niet
over wapenbezit of drugsj
bruik, maar des te meer oï
roddelende huisvrouwen
zich verlustigen aan de
deoversie van Annie, maar
nog te belazerd zijn om de ba
voor inlevering terug te spoeU
Hij stuurt Turner er als een e
gel der wrake in broekrok op i
deze benepen elementen vo(
goed uit de samenleving te vi
wijderen.
Het uitgangspunt van Seri
Mom is flinterdun, en nauw
lijks toereikend om een fil
lang mee te gaan. Maar Wate
vult het verhaal aan met tallo
plaagstootjes richting AmeriG
Dream, en neemt en passanti
serial killer-gekte, de rechtban
film en de media op de kom
Het levert hem zijn beste 'grol
film op, en Turner haar mee
memorabele optreden sinds
War of the Roses.
Het favoriete vakantieboek van schrijfster Vonne van der Meer:
Pure gekkigheid in 'Het Stinkboek' van Babette Cole.
wie er mee wil doen in de voet
balwedstrijd tegen een andere
school. De andere meiden uit
de klas vinden het maar niks: 'Je
bent niet wijs, Nisha. Jongens
zijn zo wild. Je wordt helemaal
vies. Doe liever met ons mee.'
Maar Polly en Nisha zetten
door. In de oefenwedstrijd gaat
het niet echt best. Het gaat ei
genlijk helemaal niet. Polly en
Nisha lenen een boek over voet
bal. Ze kijken naar voetbal op
de tv, maar verbetering zit er
niet in. Gelukkig is daar de opa
van Nisha die vroeger een goed
voetballer was. Hij leert de twee
meiden overspelen en aanne
men, koppen en dribbelen, kap
pen en ingooien en doelpunten
maken. En zo redden Nisha en
Polly de eer. Opa wordt trainer
van de school en de andere
meisjes willen nu ook graag
meedoen.
Geen sport, maar pure gek
kigheid biedt het prachtige
prentenboek Het stinkboek van
Babette Cole. Dat wordt lachen,
ook voor de lezer die de kleuter
leeftijd is ontgroeid.. Alles wat
stank oplevert, is door Cole per
fect verbeeld: Stinkende vuilnis
zakken, kool, rotte vis, stink-
kaas, bedorven hamtaart, vieze
varkens en smerige muizen. Jan
Riem bewerkte de tekst in het
Nederlands. Dat levert rijmen
op als: 'Dampende sokken, stijf
van de stank en hup, de poes
is zo van de bank' of 'Onze
hond vindt het leuk om te rollen
door zijn zelf gedraaide drollen.'
Hoe viezer, hoe beter, vinden
veel kinderen. Echt goor wordt
het nergens door de vakkundige
en relativerende illustraties van
Cole. Geheid een succesnum
mer.
Dribbel doet het uitstekend.
De hond is een echte jonge
hond: Nieuwsgierig, onervaren,
impulsief, naïef, eigenwi
speels, ondernemend en ei
tikje ondeugend. Een echt vel
haalfiguur met wie de jonge 1
zer, luisteraar en kijker zi
goed kan identificeren. Dribl
naar het strand is niet bran
nieuw; het is een herdruk v,
het boek dat oorspronkelijk
1985 verscheen, maar het o
derwerp past goed in deze v
kantie volop zon en strandpl
zier.
Pa Dribbel verwent zoonli
op zo'n dag te veel, Dribbk
maakt een zandkasteel ji
schept zijn vader onder eiy
berg zand, vangt een 'vis'
valt overboord. Tenslotte krij
Dribbel ook nog een vriendj
Een jolige dag die Eric Hill
vrolijke tekeningen vol kleii
verrassingen aantrekkeli
vormgeeft.
Stijlvolle romantische komedie met hoge amusementswaarde
De favoriete schrijver van Vonne van der Meer (41) is
Maria Dermoüt, geboren op Java, 1888, overleden in Den
Haag, 1962. Haar werk is enigszins in de vergetelheid ge
raakt. Maar dat is volgens Vonne van der Meer een leef
tijdskwestie: „In de generaüe van mijn moeder heeft ie
dereen wel iets van haar gelezen."
naarden-vesting inge v/d blink
Zelf kwam Van der Meer een
paar jaar geleden pas met het
werk van Dermoüt in aanra
king. Toen haar man, schrijver
Willem Jan Otten, op reis ging
naar Indonesië, „kwam er een
hele stoot Indische literatuur in
huis. Hij is iemand die altijd
enorm enthousiast over boeken
praat, en dan is het moeilijk om
daar weerstand aan te bieden."
Wc zitten in haar beschaduw
de, aangenaam koele achter
tuin. Een mooi oud huisje in
Naarden-Vesting. Geurige thee.
Pratend over Dermoüt, spreidt
Vonne van der
Meer vaak in een
onwillekeurig ge
baar de armen.
„Haar werk is heel
ruim, heel wijd, het
geeft een gevoel
van tijd, van adem.
Zij schuwt niet om
in een novelle een
heel leven te be-
'Ik ken weinig
schrijvers
die zo 'n groot
psycholoog
zijn'
schrijven, en om dan in een bij
zin heel brutaal eventjes drie
generaties erbij te betrekken.
Waarna het perspectief zich
weer vernauwt.
„Wat mij in haar werk aan
spreekt, is dat het heel drama
tisch is: Er gebeurt heel veel in.
Tegelijkertijd is er grote aan
dacht voor details, voor kleine
dingen. En ze gebruikt ontzet
tend veel geuren en beelden."
Nadrukkelijk: „Maar het is nooit
beschrijven om het beschrijven.
Schilderen met woorden, daar
heb ik een enorme hekel aan."
„Ik ken weinig schrijvers die
zo'n groot psycholoog zijn.
Maar Maria Dermoüt zal nooit
uitleggen hoe iemand is, het
blijkt allemaal uit de dialoog en
het gedrag van een personage.
En ze durft ook over de duistere
kanten van mensen na te den
ken, bij voorbeeld een man die
niet zoveel geeft om één van
zijn eigen kinderen."
Dermoüts boeken gaan vaak
over grote families. „Maar niet
zoals bij Couperus, dat het in de
neurose van één personage
blijft hangen." Psychologische
romans wil Vonne van der Meer
de boeken van Dermoüt dan
ook niet noemen. „Dat is te
eng."
„Heel bijzonder", vervolgt Van
der Meer, „is het taalgebruik bij
deze schrijfster. De dialoog is al
tijd heel goed getroffen. Bij kin
deren bij voorbeeld
al die herhalingen die
ze gebruiken en de
onlogische logica. Bij
een associatief per
soon schrijft ze ook
op een associatieve
manier. Het taalge
bruik kleeft altijd heel
erg aan de denkwe
reld van de persoon
over wie het gaat."
Maria Dermoüt, die in 1951
op haar 63e debuteerde, is be
kender bij schrijvers dan bij het
grote publiek. Toch is haar werk
in vele talen vertaald. Dermoüt
wordt ook wel genoemd als de
'vergeten vierde' van de 'grote
drie' naoorlogse schrijvers: Mu-
lisch, Hermans en Van het Reve.
Boeken van Dermoüt die
Vonne van der Meer in het bij
zonder kan aanraden zijn De
tienduizend dingen en ToetL
„En De prinses van het eiland,
dat is ook prachtig. Ik heb zelf
absoluut nog niet alles gelezen
van Maria Dermoüt. Maar ik
zou iedereen aanraden om haar
boeken mee op vakantie te ne
men."
Vonne van der Meer: „Ik zou iedereen aanraden om Maria Dermoüt op
vakantie mee te nemen." foto brand overeem (Gpd)
film recensie
jos de putter
Four Weddings and a Funeral. Te zien:
Kijkhuis, Leiden; Babylon 1Den Haag.
De romantische komedie, zoals
die in de jaren dertig en veertig
hoogtij vierde in Hollywood, is
lange tijd iets geweest waarvoor
filmmakers de neus ophaalden.
De laatste jaren vond er echter,
vooral in de Verenigde Staten,
een herwaardering van het gen
re plaats, waaraan een motte-
ballenluchtje kleefde. Spranke
lende films als When Harry met
Sally en Sleepless in Seattle keer
den het tij. Dat blijkt nu ook
weer uit het succes van Four
Weddings and a Funeral, een
Britse film die in de V.S. een hit
werd, terwijl de Engelse critici
de film niet eens zo best von
den.
Alles aan Four Weddings and
a Funeral ademt vakmanschap
en filmplezier. Dat geldt voor
het scenario, dat buitenissige
verwikkelingen weet te koppe
len aan een hechte structuur:
Het hele verhaal speelt zich af
tijdens vier trouwpartijen en
een begrafenis. Het geldt bijna
vanzelfsprekend voor de regie
van Mike Newell, die al sinds
jaar en dag te boek staat als een
eminent acteursregisseur. En
het geldt voor de zeer aantrek
kelijke, uitdagende en stijlvolle
hoofdrolspelers Hugh Grant en
Andie MacDowell. Typisch Brits
vakmanschap zou je zeggen,
ware het niet dat die kwalifica-
konden zijn. En deze Carrie
weet ook van wanten: Ze praat
Charles het bed in en vraagt
hem de volgende ochtend
meteen ten huwelijk. Zoveel ro
mantiek is Charles niet gewend
en hij houdt de boot af, waarop
Carrie naar Amerika vertrekt.
Dit verloop is een aardige ac
tualisering van de 'romantic co
medy', die normaliter is geba
seerd op het steeds weer uitstel
len van het moment dat 'ze el
kaar krijgen'. Ditmaal liggen de
twee al bij de eerste ontmoeting
in bed, en wordt de ouderwetse
romantiek, het huwelijk, inzet
van de verwikkelingen. Maar
dat betekent niet dat ook de
film een ouderwets toontje zou
krijgen.
Het inventieve scenario lijkt
het op tal van niveau's onmoge
lijk te maken dat Charles en
Carrie ooit samen in het huwe
lijksbootje zullen stappen, en
toch belanden ze nogal eens in
bed zoals op het tweede hu
welijk in de film, waar Carrie
Charles aan haar rijke verloofde
voorstelt. Het komt zelfs zo ver
dat Charles de trouwjurk koopt
voor Carries huwelijk met ie
mand anders, nadat ze hem
verteld heeft dat ze met minder
mannen heeft geslapen dan
Madonna, maar met méér dan
Lady Di. Zoals het hoort kent
Four Weddings and a Funeral
een happy end, maar dat zit de
amusementswaarde geen mo
ment in de weg.
tie meestal gekopps aan het
soort nostalgische epiek waar
de namen van Merchant en
Ivory bijhoren. Four Weddings
and a Funeral is veel lichter,
minder pretentieus dan die
films, die zoveel moeite doen
een tijdsgeest te verbeelden.
Het verhaal draait om het
klassieke gegeven dat iemand
de vrouw van z'n leven tegen
komt en er vervolgens door al
lerlei omstandigheden steeds
niet toe komt, haar er van te
overtuigen dat ze de ware is.
Charles is op en top Brits, een
wat deftige bourgeois, die het
nogal druk heeft met huwelijks
feesten, omdat de meesten van
z'n vrienden trouwen. Charles
wordt zelf ook aanbeden door
ettelijke dames uit de inner cir
cle, maar hij nam altijd de be
nen op het moment dat het se
rieus dreigde te worden.
Nu loopt hij in de kerk, waar
hij als getuige bij een huwelijks
plechtigheid zal optreden en
juist heeft gemerkt dat hij de
ringen thuis heeft laten liggen,
een meer dan charmante Ame
rikaanse tegen het lijf. Wat zijn
uiterst jaloerse vriendinnen ook
over haar zeggen Charles had
er nooit bij stilgestaan dat Ame
rikaanse dames zo sophisticated
Hugh Grant en Andie MacDowell in 'Four Weddings and a Funeral'.
