De tuin is net een kamer
Voor- en nadelen van nieuwe vislijn
Leven en wonen
Lord wedgwood komt
keramiek signeren
MAANDAG 25 JULI 1994
NIEUWE CD'S
TUIN
POP
The Who - Thirty years of maxi
mum R B - Polydor.
Als er één groep 'boxwaardig' is,
dan is het The Who wel. Het
wemelt weliswaar al van de
compilatie-platen van het Britse
kwartet maar het merendeel
daarvan is zonder visie samen
gesteld. Ook heeft gitarist/zan
ger Pete Townshend op zijn
twee 'Scoop'-albums al een gro
te hoeveelheid niet eerder uit
gebracht materiaal gezet maar
blijkens deze vier CD's tellende
set, is nog lang niet alles ver
bruikt. De samenstellers Chris
Charlesworth, een zwager van
Townshend en Jon Astley bewe
ren dat er moeiteloos prima li
ve-albums zijn te maken van de
opnamen van een bij kenners
beroemd optreden in 1976 in
het stadion van voetbalclub
Swansea. Zelf hebben ze er twee
items van gebruikt en die klin
ken inderdaad erg goed.
In ruim vijf uur passeert 30 jaar
'rebelrock' van de groep die
twee keer van naam veranderde
en in 1978 haar oorspronkelijke
drummer, Keith Moon, verloor.
Tussen de maar liefst 80 tracks
zitten alle nummers die The
Who op single heeft uitge
bracht. Dat is niet erg origineel
maar onvermijdelijk omdat The
Who lang een typische single-
groep was en pas ver in de jaren
zeventig uitgroeide tot een ech
te albumgroep. Zelfs de rock
opera Tommy uit 1969, die gelet
op alle recente heruitgaven te-
recht magertjes is vertegen
woordigd in deze set, moest het
vooral van singles als See me,
feel me en Pinball Wizzardheb
ben.
Wel origineel is de keuze van de
versies. Zo is Substitute van Live
at Leeds getrokken en zijn er
niet eerder uitgebrachte uitvoe
ringen van See me. feel me en A
quick one while he's away. Ook
zijn de jingles die The Who
maakte voor een Londens ra
diostation in deze set verwerkt.
Daar zitten hilarische recla
mespots bij voor gitaarsnaren
en voor Who-singles. Sommige
daarvan waren al te vinden op
het toepasselijke The Who sell
owf getitelde album uit 1967. De
samenstellers hadden er beter
aan gedaan al deze items te
groeperen. Nu slaan zè als een
tang op een varken.
Op de vierde CD staat voorna
melijk spul dat The Who tussen
1979 en 1991 maakte. Hoewel
dat alom niet tot de sterkste pe
riode van de groep wordt gere
kend, valt toch de hoge kwaliteit
op van nummers als Who are
you (een eerlijk nummer over
haar eigen identiteitscrisis) en
Eminence Front (dat als uit
gangspunt diende voor de Tal
king Heads).
De box moet het zesde lustrum
luister bijzetten. Onduidelijk is
echter of The Who eigenlijk nog
wel bestaat. Het laatste vermel
denswaardige wapenfeit is de li-
ve-dubbelaar Join together uit
1990. Deze box toont in elk ge
val aan dat The Who nog volop
bestaansrecht heeft. In de
punkperiode werd de groep ver
ketterd omdat voorman Pete
Townshend z'n eigen songtek
sten („Ik ga liever dood dan dat
ik oud word" uit My Generation
verloochende. Nadat de loze
punkgolf was uitgeraasd werd
Townshend ineens de peetva
der van de punk. En inmiddels
komen de aanhangers van
grunge er beetje bij beetje ach
ter dat The Who al in de jaren
zestig apparatuur en instru
menten aan diggels smeet en
feedback cultiveerde.
Tony Overwater - Motion Music -
Jazz In Motion.
•Benjamin
Britten
'Motion Music' is een uitvloeisel
van de 'cinema pur'-projecten
van de vindingrijke bassist Tony
Overwater, waarin hij stomme
films zoals 'Metropolis' van
Lang voorzag van muzikaal
commentaar. De CD is opge
bouwd uit korte stukken die
zich tot elkaar verhouden als
korte, losse filmfragmenten en -
technieken, op het schijfje ver
deeld in bijvoorbeeld zclose-up
dialogues, sandwich shots en
flashbacks. In de muziek ver
taald dat zich als een reeks ta
melijk abstracte stukken met
telkens wisselende bezettingen.
Naast Overwater zijn dat de vo
calisten Sylvia de Hartog en Re-
gina Mester, saxofonist Yuri Ho
ning, drummer Joost Lijbaart,
percussionist Joshua Samson en
trompettist Eric Vloeimans, mu
sici die in het grensgebied tus
sen de post-bop en de heden
daagse geïmproviseerde muziek
opereren.
De leider schreef de meeste
stukken, maar neemt als solist
een relatief bescheiden plaats
in, behoudens twee prachtige
soli in de enige standard, 'The
Old Country', en in 'Sticks and
Stones'. Stilistisch leent de mu
ziek zich niet voor categorisatie,
maar het album leent zich voor
vele keren beluisteren, omdat er
niets voorspelbaars gebeurt, ter
wijl het klankmateri
aal op zichzelf helemaal niet
moeilijk is. Ook interessant
is de manier waarop de muziek
geredigeerd is, namelijk via de
computer. De opnamen klinken
dan ook opvallend helder en
onverwacht natuurlijk. De CD
wordt door Tony Overwater zelf
gedistribueerd: 02152-50774.
KLASSIEK
Britten - The Turn of the Screw -
Felicity Lott, Nadine Secunde, Phi
lip Langridge e.a., Aldeburgh Fes
tival Ensemble o.l.v. Steuart Bed
ford - Collins.
De kamer ziet er goed uit; opge
ruimd en gezellig. Tot het mo
ment dat er bezoek komt. Dan
ineens ontdek ik de verfrom
melde zakdoek in een hoekje
van de stoel, het kussen waar
mee de hond is gaan slapen, de
boeken die schots en scheef in
de boekenkast staan. Zo ook in
de tuin: een plaatje met veel fris
groen en mooie kleurenvakken,
totdat iemand naar die tuin
komt kijken.
Oei, daar komt zevenblad
weer boven, de grasranden zijn
ook al niet volmaakt maar voor
al: er is veel scheefgewaaid. De
nachtelijke slagregen gepaard
met harde windstoten, heeft
weer eens dè nodige schade
aangericht. Dat zie ik nu pas. Ik
kan bijna niet wachten tot het
bezoek de hielen licht.
Na dit voorjaar weet ik voor
de volle honderd procent zeker,
dat een deel hooggroeiers de
deur uitgaat (de riddersporen
heb ik al opgedoekt) en een an
der deel stokken krijgt. Een stok
per bloemstengel, niet minder.
Er zijn planten die vredig hoog
opgroeien zonder steun en ook
nog storm en slagregen door
staan, die mogen blijven.
Ik geloof nooit meer die
mooie praatjes over steun in de
vorm van vertakt snoeihout,
kant en klaar steunmateriaal of
een stok in het hart van de
plant, met losse lussen waarin
de takken gevangen zijn. Dat
gaat prima zolang het normaal
weer is. Maar ik heb de indruk
dat we steeds meer harde wind
en slagregens te verduren krij
gen. In dat geval knakken de
bloemstengels net boven het
steunmateraal. Géén gezicht!
Daarom hier een lijst van
planten die weer en wind tij
dens hun groei weten te door
staan en een lijst van steunbe
hoevende stakkerds.
ZONDER STEUN: monniks
kap, phlox, kaardebol, gulden
roede, scharlei en meestal ook
de Bocconia.
MET STEUN: riddersporen,
herfstasters, Japanse anemo
nen, vasteplant gipskruid, stok
rozen, hoge rudbeckias en vaak
ook zonnebloemen.
Uiteraard kunnen deze twee
rijtjes uitgebreid worden met
veel andere planten. Daarbij
wijst de praktijk uit, dat stand
plaats, grondsoort en bemesting
ook een rol spelen. In de half
schaduw, op rijk bemeste, voch
tige grond zullen planten hoger
en slapper worden dan in de
volle zon met zeer matige voe
ding.
Verder: niet in het prille voor
jaar beginnen met meterslange
stokken. Tot het moment dat de
bloemknoppen duidelijk zicht
baar zijn, voldoet het gangbare
steunmateriaal. Pas als de
bloemstengel snel groeit komen
de stokken aan bod: nooit hoger
dan de plant en als het kan
groen. Naturelkleurig zoals
tonkinstokken kan ook.
LEZERSVRAAG
Een enkele brief kan je dag he
lemaal goed maken. Zo ook die
van Jacqueline Baggen uit
Overveen. Dank zij een advies
dat ik zomer 1992 gaf over de
behandeling van de leuke Mag
nolia Kobus, heeft die struik dit
voorjaar gebloeid. Ik kreeg zelfs
een mooie kleurenfoto van de
bloeiende plant, waarvoor mijn
dank. Het is altijd leuk te horen
dat een advies inderdaad resul
taat heeft gehad. Laten we el
kaar niets wijsmaken; adviseren
over levende gewassen is en
blijft moeilijk omdat je nooit
precies weet hoe het gesteld is
met de standplaats enzovoort.
Daarom nu was ik zo blij met
Kobus.
Tja, het blijft tobben met de
stokrozen vandaag de dag. Ze
blijken vrijwel zonder uitzonde
ring last te krijgen van zoge
naamd roest, een schimmel die
kenbaar is aan kleine rood-brui-
ne puntjes aan de onderkant
van het blad. Als een plant er
erg veel last van heeft dan is het
advies: opruimen en verbran
den. Valt de schade mee, dan
spuiten met spuitzwavel en vol
gend jaar meteen beginnen met
geregeld spuiten met aftreksel
van Equisetum: half uur 40
gram Equisetum (paardestaart)
koken in 2 liter water, 2 etmelen
laten trekken, zeven en aanlen
gen tot 10 liter water. Om de
tien dagen in de schemering
spuiten, vooral ook op de on
derkant. Werkt bladverstevi-
gend. Dit nu is het advies voor
mevrouw Tesselaar uit Heem
stede.
Mevrouw Jansen Hendriks
uit Haarlem schrijft dat alle
planten die bij haar voor het
raam staan luis krijgen. Zowel
de oleander als de hibiscus en
de begonia. De oplossing voor
dit raadsel is hoogstwaarschijn
lijk dat hethier gaat om een
raam met dubbel glas, waar
nogal vaak de zon op schijnt. Er
zijn namelijk twee soorten
stralende warmte en
ï-warmte. Door dubbel
glas kan de zeer stralende
warmte van de zon makkelijk
binnen, maar als het achter het
raam warm is door convectie-
warmte, kan die er niet uit. De
temperaturen achter dubbel
glas worden vaak veel en veel te
hoog. Advies: geen planten ach
ter een zonnig raam met dubbel
glas.
Een veel moeilijker probleem
is de clivia die haar knoppen
laat verdrogen. Dus even kort
de juiste behandeling: 's Win
ters rust, zodra er bloemsten
gels zijn wat meer warmte en
water. Mesten pas als bloem
stengels de helft van de lengte
hebben en hiermee doorgaan
tot lang na de bloei. Kamertem
peratuur, 's winters minimaal
10 graden. Verpotten na de
bloei, pas als de wortels boven
de aarde uitkomen. Bij verwelk
te bloemen meteen topje afsnij
den om zaadvorming te voorko
men. Dat eist teveel kracht.
Misschien is er voorgaande ja
ren te laat en te kort bijgemest?
Of teveel mest met teveel stik
stof?
Snuitkevers zijn een pro
bleem in de tuin van Mevrouw
M.M. van Kessel uiT Haarlem.
Tasten de kevers alleen het blad
aan en van welke plant? Dat
schrijft ze er niet bij. De taxus
kever tast vooral groen van rho
dodendron en coniferen aan en
de larven van deze kever tasten
de wortels aan. Er is een kant--
en-klaar middel in de handel te
gen de taxuskever te weten Lar-
vanem. Dit middel, in de handel
gebracht door Ecostyle in Ap
pelscha en te koop in veel spe
ciaalzaken, bevat aaltjes die de
larven belagen.
Alle snuitkevers kan men van
gen onder een natte plank die
men op de grond legt of in
bloempotten, gevuld met voch-
tige houtwol. Eventueel kan
men een onsmakelijk maar
goed werkend bestrijdingsmid
del maken door zeer fijn geplet
te kevers te mengen met een
gelijke hoeveelheid water. Zeer
fijn maken en een kwart kopje
hiervan in 10 liter water. Ver
spuiten 's avonds, vooral aan de
onderkant van de bladeren. Na
een week herhalen.
Komt er bij u al tuinierend of
wandelend in de natuur een
vraag op? Greet Buchner zal
proberen voor u het antwoord
te vinden. De vraag kunt u op
sturen naar Damiate Dagbla
den, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LE
VEN EN WONEN.
Waarheid of illusie? Spookver
haal of hallucinaties van een
verwarde ziel? Hoe men deze
opera naar een al even intrige
rend verhaal van Henry James
ook beschouwt, een ding staat
vast: Britten heeft er een fasci
nerend brok theater van ge
maakt. Van de in alle eenvoud
zo sfeervolle proloog (schitte
rend gezongen door de tenor
Philip Langridge) tot de desola
te slotmaten, waar de tragische
ontknoping weer in een sum
mum van eenvoud gevangen
wordt, is deze opera een aan
eenschakeling van magische
muzikale momenten. Het kleine
instrumentarium en de intirpi-
teit van de elkaar snel opvol
gende scènes maken de toe
hoorder tot een ingewijde die
werkeloos moet toezien hoe een
kind slachtoffer wordt van on
beheerste krachten. De uitvoe
ring onder Britten-expert
Steuart Bedford is een juweeltje
van sfeer en klank, heel fraai
opgenomen en met in het cen
trum een grandioze hoofdrol
van Felicity Lott als de onerva
ren gouvernante die de strijd
moet aanbinden met de (haar
eigen?) geestenwereld. Aanbe
volen!
Liszt - Fantasieën, parafrases en
transcripties van volksliederen en
volksliedjes - Leslie Howard (pia
no) - Hyperion.
De Britse pianist Leslie Howard
is al een hele tijd bezig voor het
label Hyperion het complete
piano-oeuvre van Liszt op te
nemen. Deel 27 in die serie,
met daarop zes plaatpremières,
is geheel gewijd aan volksliede
ren en volksliedjes, van 'God
Save the Queen' tot een 'Canzo
ne napolitana' en van de 'Mar
seillaise' tot de 'Rakóczi-mars'.
Maar Liszt blijft Liszt en het is
dus al met al wel opvallend goe
de pianomuziek, door Howard
met de nodige virtuositeit en
vooral met toewijding gespeeld.
PK
VISSPORT
Vorig jaar maakte ik in deze ru
briek melding van de introduk-
tie van een nieuw soort vislijn.
Een kunstvezelprodukt van
DSM dat onder de naam dy-
neema door deze Nederlandse
chemiereus op de markt wordt
gebracht. Verschillende impor
teurs, licentiehouders en distri
buteurs brengen dat weer onder
diverse eigen merknamen in de
handel.
Als grote voordeel van de
nieuwe - gevlochten - lijn werd
onder meer gepropageerd de
ongelofelijk sterkte van de lijn
die gepaard gaat met een zeer
geringe dikte. Om een simpel
voorbeeld te noemen: een door
snee nylonlijn van 35 tot 40
honderdste millimeter heeft een
trekkracht van 9 kilo. Bij dy-
neema wordt die kracht al be
reikt met een lijn van 15 hon-
derste millimeter. De conclusie
ligt voor'de hand: qr kan met
veel dunnere lijnen worden ge
vist. Bovendien is de lijn veel
soepeler bij die geringere dia-
Verder wordt in de reclame
voor de 'high tech-lijn' aange
voerd dat de lijn nauwelijks eni
ge rek vertoont waardoor ook
op grote afstand de haak ge
makkelijk kan worden gezet bij
het aanslaan. En in de derde
plaats is bij de promotie bena
drukt dat de lijn ongevoelig is
voor zogenaamde UV-straling.
Bij de langzamerhand tradi
tionele nylonlijn leidt die stra
ling op termijn tot een verzwak
king van de lijn. De lijn begint
'te zweten' - er komt een soort
poeder vrij - en de lijn verliest
daardoor een deel van zijn rek-
kracht en tegelijkertijd gaat ook
de sterkte achteruit. Reden
waarom altijd wordt geadvi
seerd die lijnen niet in het zon
licht te bewaren.
Minpunten
Nu inmiddels de eerste ervarin
gen aan de waterkant zijn opge
daan blijken er naast de onmis
kenbare voordelen die de dy-
neema-lijn heeft toch ook een
paar minpunten waarmee de
gebruiker rekening dient te
houden. Zo is dyneema een op
het water drijvende lijn. Dat
heeft als voordeel een geringere
weerstand bij het aanslaan,
maar tegelijkertijd ook een gro
tere gevoeligheid voor wind en
oppervlaktestroming.
Zeker wanneer op grotere af
stand met de pen wordt gevist
en er staat een krachtige wind is
het moeilijk de dobber op de
juiste plek te houden. Door de
windgevoeligheid bestaat de
neiging dat de pen opzij en on
der water wordt gedrukt.
Wat mij zelf in het gebruik
opviel was dat er in de lijn nogal
snel knopen ontstaan. Nu laat
een knoop of lus zich meestal
met de haakpunt snel verwijde
ren - tenminste bij een nylonlijn
- maar bij deze nieuwe genera
tie lijnen is dat een heel stuk
De nieuwe kunstvezellijnen hebben h
riet bij de meeste hengelaars.
moeilijker. En vaak zelfs geheel
onmogelijk. Door de soepelheid
en gladheid van de lijn en de
geringe diameter ontstaat zo'n
knoop nogal gemakkelijk en
meestal zit de knoop zo vast dat
het verwijderen ervan een groot
probleem is. Met de haakpunt
ontrafelen gaat ook al niet om-
Verzamelaars en liefhebbers van keramiek krijgen 30 juli een uitge
lezen kans een bijzonder stuk te bemachtigen. Lord Wedgwood is
dan in Den Haag om een dag lang stukken van het traditionele Jas
per keramiek te signeren. De Jasper-voorwerpen zijn wereldbe
roemd: meestal blauw keramiek, met daarop in wit reliëf.
Piers Anthony Weymouth, vierde Lord Wedgwood van Barlaston
en lid van het Britse Hogerhuis, stamt in de zevende generatie af
van de grondlegger van de Britse keramiekfabriek Wedgwood. Zijn
voorvader Josiah Wedgwood I legde in 1759 de basis voor het con-
Lord Wedgwood is uitgenodigd door Gerrit-Jan Ninaber van Eij-
ben, eigenaar van een gelijknamige speciaalzaak in Den Haag. Dat
Lord Wedgwood de Haagse winkel heeft uitgekozen voor zijn be
zoek, heeft mogelijk te maken met de bijzondere aandacht die hier
aan zijn produkten wordt gegeven. Ninaber van Eijben heeft in zijn
nieuwe winkelpand aan de Hoogstraat in Den Haag een speciale
Wedgwood-kamer ingericht, met origineel Wedgwood meubilair
en enkele fraai gedekte tafels.
Enkele van de 95 deelnemers aan het WK-sportvissen voor de jeugd kijken ingespannen naar hun dobber tij
dens de wedstrijd in de Hoge Vaart bij Zeewolde. foto gpd
dat je dan de gevlochten lijn in
zijn samenstellende delen uit el
kaar trekt.
Bovendien hoor ik een aantal
gebruikers ook nogal eens kla
gen over de knoopbaarheid van
deze in verhouding kostbare
lijn. Een haak aan een enkele
lijn bevestigen lukt niet. Daarin
slaag je slechts wanneer de dy-
neema-lijn dubbel wordt geno
men. Het is even een slag, maar
een haak aan een nylonlijn be
vestigen blijft simpeler.
Wie een dyneema-lijn op de
molen heeft zitten zal in zijn
hengelkoffer of zitmand altijd
een schaartje moeten meene
men, want het afbijten van de
lijn zoals bij nylon heel gebrui
kelijk is, gaat bij deze nieuwe
lijn beslist niet. Knippen is de
enige remedie om de lijn in te
korten.
Wrijvingstemperatuur
En dan is er nog de links en
rechts geuite veronderstelling
dat de kunstvezellijn een hogere
wrijvingtemperatuur zou ver
oorzaken dan nylon. Als dat het
geval zou zijn kunnen de voe
ringen van geleideogeh op de
werphengel sneller inslijten.
Voor ieder nieuwe produkt geldt
dat bij de ingebruikname ervan
meestal wel wat kinderziekten
aan de dag treden. Ik veronder
stel danook dat in de loop der
jaren nog verbeterde versies op
de markt zullen komen.
Hyperventilatii
ïii
Omdat ze op een café-i
helemaal niet lekker wi
dén, werd ze door haar bezo
de vriendinnetjes na
kenhuis gebracht. Vi
van zestien, van wie er eentjfei
naar adem hapt en de drie
deren elkaar aanvullend ve
len hoe het allemaal zo geko
men is. Ze hadden zitten gie
len en plotselinge
nauwd geworden, helemaal
duizelig ook en ze dachten
ze zou flauwvallen, dat kon
zeker ook wel zien.
Ik zag het. Bleek, beetje klan
naar lucht happend. Angstig
ook, en desgevraagd bleek
last te hebben van pijn in de
hartstreek met daarbij een t
telend en krampend gevoel
haar vingers en rond haar
mond.
Gelukkig voor de meisjes w<
dit niet een ernstige situatie:
vriendinnetje was niet ziek,
had een aanval van hyperve
latie, met andere woorden:
ademde veel dieper en snelli
dan nodig was.
Hyperventilatie is een volma
onschuldig fenomeen, dat h
beangstigende verschijnsele
kan geven. Opeens wordt de
tiënt kortademig, vaak
tuatie waarin je dat helemaa
niet zou verwachten. Op eei
terrasje of tijdfens tv-kijken,
voorbeeld. Het benauwde ge
voel komt doordat de patiën
zonder dat hij dat in de gatei
heeft, onbewust dus, te diep
ademhaalt.
Tegelijkertijd is het onaange
me, benauwde gevoel op de
borst op zijn beurt
prikkel om sneller en dieper
gaan ademhalen, waar het b
nauwde gevoel ni
gaat. Integendeel, het wordt
ger, en er komen verschijnse
bij: duizeligheid, tintelende
gers. Mensen die een flinke
aanval van hyperventilatie
doormaken, zijn er vaak var
overtuigd dat hun laatste ui
geslagen heeft, en die veron
stelling maakt de toch al ang
ge situatie nog ee
Dat gold in de aanloopfase
ook voor de nylonlijn. Nadat het
in de silk-periode werd afge
schilderd als een 'wonderlijn'
kwamen er ook problemen om
de hoek kijken als grotere slijta
ge en problemen met de knoop-
vastheid van de lijn. In de loop
der jaren zijn er steeds verbeter
de uitvoeringen op de markt ge
komen. En zelfs na een paar de
cennia worden er nog altijd ver
nieuwde produktiemethoden
toegepast waardoor de trek
kracht en de soepelheid van de
lijn kan worden opgevoerd. Ze
ker is dat de vislijn tot in lengte
van jaren stof tot praten zal ge
ven en er verschillen van me
ning ^blijven bestaan over de
kwaliteit van een bepaald merk
lijn. De eén zal er bij zweren en
nooit iets anders willen, terwijl
de ander het produkt zonder
pardon in de vuilnisbak mikt.
Derde
De Nederlander Roy Peters is
derde geworden bij het WK vis
sen voor de jeugd dat afgelopen
weekeinde in de Hoge Vaart bij
Zeewolde werd gehouden.
Kampioen werd Matthew Dic
kenson uit Wales terwijl Roy ook
de jeugdige Belg Andy Berteyn
moest laten voorgaan. De win
naar ving tijdens de twee wed
strijddagen in totaal bijna 13
pond vis. Aan de wedstrijd na
men hengelaar uit 19 landen
deel.
Hoe komt 't nou dat iet
voudigs als te snel en te diep
zuchten dit soort verschijn
kan geven? Daarvoor moet
we even stilstaan bij wat ei
de longen gebeurt bij de ade
■haling: zuurstof wordt uit de
inademingslucht opgenome
het bloed en koolzuurgas wq
afgegeven en vervolgens uitj
ademd. Zuurstof wordt in he
bloed gebonden aan de rode'
bLoedlichaampjes, anders is
zuurstof onbruikbaar. Kool
zuurgas daarentegen, het 'ui!
laatgas' van ons lichaam, zit
woon opgelost in het bloed, i
gebonden, en kan het bloed:
zo gemakkelijk verlaten als d
belletjes uit de Cola komen.
zuurgas ons bloed en daarmi
via de uitademingslucht ons
chaam. Er ontstaat dus door
perventilatie een heel laag kt
zuurgehalte in het bloed. Koi
zuur, de naam zegt het al, is
zuur. Met het verdwijnen va:
dit zuur uit het lichaam vera
dert ook de zuurgraad, de pl
van het bloed. Op deze pH-\i
andering zijn de meeste ver
schijnselen terug te voeren: i
tintelingen, de duizeligheid i
ook dat gevoel geen lucht mi
te hebben.
Het probleem bij hyperventi
tie is dat de mensen die hypi
ventileren zelf vaak niet in d
gaten hebben dat ze verkeer
ademen. Het is vaak nodig e
provocatie-test te doen: twir
keer heel diep ademhalen ei
kijken of de bekende verschi
selen dan opkomen.
Gelukkig is er bij hyperventil
een probaat en zeer snel wei
kend middel: het ademen in
een plastic zakje. Je ademt u
het zakje en inhaleert de uit]
ademde lucht weer. Hierdoc
adem je het koolzuurgas dat
zojuist hebt uitgeblazen wee
in, zodat het tekort aan zuui
weer een beetje wordt aangt
vuld. De angstaanjagende vi
schijnselen verminderen da;
zodat de vicieuze cirkel: die]
zuchten - enge gewaarword:
gen - bang worden - nog die
en sneller zuchten doorbrok
kan worden. De patiënt wor
rustiger en na een kwartiertj
gaat het allemaal wel weer.
■•■m w
MARISKA KOSTER