Toneelknecht Santer
mag Europees
doek ophalen
Kinderhandel floreert in Roemenië als nooit tevoren
'Wij staan open
voor elke coalitie' s
Feiten Meningen
Walvissen niet
geholpen met
piraterij voor
Noorse kust
VRIJDAG 15 JUL11994
Het is vakantietijd. De dagelijkse stroom
berichten stokt. Kantoren en bedrijven zijn
dicht, politici houden voor even hun mond.
Veel media zitten in deze periode daarom
verlegen om nieuws. Een uitgelezen kans
voor actievoerders om in de schijnwerpers
van de publiciteit te komen. Bijvoorbeeld
door met een rubberbootje voor de Noorse
kust eerzame vissers het werk onmogelijk te
maken. Of met een pleziervaartuigje onder
het mom van bescherming van het milieu
piraatje te spelen en boten van de Noorse
kustwacht te rammen. Schelmenstreken
spreken tenslotte al eeuwen tot de verbeel-
ding.
Er gaat ieder jaar veel geld uit Nederlandse
beurzen naar zogenoemde goede doelen.
Op de charitatieve markt is het dringen ge
blazen. Het AIDS-fonds vraagt geld. maar
ook Memisa, het Rode Kruis, Amnesty In
ternational en Artsen zonder Grenzen
om maar eens een paar nobele inzamelaars
te noemen. De milieuorganisatie Greenpea
ce dingt eveneens mee naar de gunst van
de gulle Nederlander. Milieu 'scoort' de
laatste tijd echter niet meer zo hoog bij het
publiek. Het kan voor Greenpeace dus geen
kwaad om de aandacht weer eens op de ei
gen activiteiten te vestigen.
De walvisvangst leent zich daar voor. Ach
tervolgingen in snelle boten doen het visu
eel altijd goed. Daarbij komt dat walvissen
machtige dieren zijn. die tot de verbeelding
spreken. Het zou inderdaad een schande
zijn als deze mammoeten van de
uitsterven, al zouden maar weinig
dat merken. Want zeg nou zelf, wie heeft er
wel eens een walvis in levende lijve gezien?
Walvissen hebben al eeuwen ook een eco
nomische functie. Daarin doen ze niet on
der voor koeien, kippen of haringen. Maar
er zijn minder walvissen dan genoemde an
dere dieren. Dat komt onder andere door
de gemoderniseerde jacht en door het feit
dat walvissen zich wat moeilijker voortplan
ten. Enige zorgvuldigheid bij de jacht is dus
op zijn plaats. Greenpeace is daar niet als
enige van overtuigd.
Noorwegen, het land waarop de milieufun
damentalisten op dit moment hun pijlen
hebben gericht Greenpeace heeft zelfs
gevraagd om een boycot van het Scandina1-
vische land erkent de unieke positie van
de walvis. Op de meeste soorten wordt,
conform de internationale afspraken, geen
jacht gemaakt. De dwergvinvis is een uit
zondering.
De Noren menen dat er van deze variant
voldoende rondzwemmen (volgens een
door Greenpeace bestreden schatting
86.700) om een beperkte jacht (zo'n 300
exemplaren per jaar) voor wetenschappelij
ke èn commerciële doeleinden toe te kun
nen staan. Op die manier kan de studie
naar de walvis gesanctioneerd door de
Internationale Walvisvaart Commissie
worden voortgezet en houden tevens de
Noorse walvisvaarders brood op de plank.
Nobele doelen, al mag je daar natuurlijk an
ders over denken. Oslo breekt daarmee
geen internationale wetten; Noorwegen
heeft het recht een voorbehoud te maken
op de afspraken over de walvisvangst.
Greenpeace en Sea Shepherd proberen de
Noorse walvisvangst te saboteren, al was
het alleen maar omdat er een precedent
werking van uit gaat. Greenpeace wil overi
gens niets met de Canadese milieuterroris
ten te maken hebben gezien het geweldda
dige karakter van hun acties. De Canadees
Watson bijvoorbeeld gooide vorige week
zijn schip Whales Forever tegen de steven
van een Noorse kustwachter. Nota bene net
nadat hij het in IJmuiden met geld van de
goedwillende Velsense bevolking had laten
repareren. De Greenpeace-schepen Solo en
Sirius trachtten walvisvaarders op meer
subtiele wijze dwars te zitten.
Wanneer de Noren rechtens tegen deze pi
raterij optreden roepen beide organisaties
via hun goed geoliede PR-machinerie 'ach
en wee' en wijzen ze met een beschuldigen
de vinger naar de kustwacht. Volgens Sea
Shepherds Watson zou die zelfs dieptebom
men hebben gegooid. De feiten doen er niet
zo toe, het gaat om de publiciteit.
De vraag is natuurlijk of met het show
manship de walvissen ook geholpen zijn.
Het valt te betwijfelen. 'Wie niet horen wil,
moet maar voelen'; de Noren dienen zich te
schamen, meent Greenpeace. De Noren
zullen echter eerder koppig vasthouden aan
hun vangstrechten dan voor het milieuter-
rorisme te wijken. Degenen die de vangst
willen stopzetten moeten dat met argu
menten doen en niet met vandalisme. Maar
ja, wellicht blijft de collectebus dan leeg.
hans jacobs
In het pokerspel om het voorzitterschap van de Europese Commissie beschikt Jacques Santer
over één unieke troefkaart: er lijkt in heel Europa geen sterveling te vinden die aanstoot neemt
aan deze 57-jarige christendemocraat uit Luxemburg. Santer maakt daarom goede kans vanavond
tijdens het extra beraad van de Europese Unie in Brussel te worden gekozen tot opvolger van de
Fransman Jacques Delors.
Santer dankt zijn onom
streden positie aan het feit
dat hij als premier van het
kleinste en rijkste land van
de EU de afgelopen tien
jaar op het internationale
toneel slechts een klein fi
gurantenrolletje heeft ge
speeld. Ook als voorzitter
van het dagelijks bestuur
van de Europese Unie zal
hij zeker geen hoofdrol
voor zich opeisen. Dat is
een hele geruststelling
voor regeringsleiders die
het liefst zelf in het mid
delpunt van de belangstel
ling staan.
,,Dat wordt de 'wethouder
Hekking' van Europa",
schoot een Brusselse be
ambte deze week uit zijn
slof. toen hij vernam dat
Jacques Santer hoge ogen
gooit voor het voorzitter
schap van de Europese
Commissie. De reactie is
begrijpelijk, want ministers
uit Luxemburg worden
door de internationale pers
steevast meesmuilend
aangeduid als 'wethouder'.
Anders dan die mediageile
Van Kooten-creatie heeft
Santer echter nooit staan
springen om in de publici
teit te komen.
Het gevolg daarvan is dat
over deze 57-jarige chris
tendemocraat ook na tien
jaar nationaal premier
schap en dus talloze Eu
ropese topconferenties
vrijwel niets bekend is.
Santer heeft rechten gestu
deerd in Straatsburg, is mi
nister van financiën ge
weest en was lid van het
Europees Parlement alvo
rens tot het hoogste natio
nale ambt geroepen te
worden.
BRUILOFTEN
'geren het strikte bankge
heim iets te versoepelen,
nodig om de strijd tegen
internationale criminelen
en belastingontduikers te
helpen.
Binnen de Europese Unie
heeft het tweetalige
Luxemburg van Jacques
Santer zich altijd braaf
aangesloten bij de door
buurlanden Frankrijk en
Duitsland bepaalde
hoofdstroom. De invoe
ring van een Europese
eenheidsmunt zien de
Luxemburgers, bankier
als ze zijn, wel zitten. De
door België in 1982 een
zijdig afgekondigde deva
luatie met 8,5 procent
van de gezamenlijke
munt is nooit helemaal
vergeten. Dat sloeg een
wel heel erg groot gat in
de zwarte kas. Het onbe
kommerde Europagevoel
is bovendien kosteloos:
Luxemburg voldoet nu
reeds als enige land aan
alle eisen voor deelname
aan de
De officiële biografie die
het Groothertogdom van
hem uitgeeft, vermeldt ver
der dat ,,zijn schaarse vrije
tijd de heer Santer niet ver
hindert het wandelen en
het zwemmen te beoefe
nen, en in contact te blijven staan met
zijn talrijke vrienden en kennissen".
Het beeld ontstaat van een tevreden
burgervader die op zondag bij aan
vang van de mis het hele dorp de
hand drukt. In Luxemburg is dat de
realiteit: politici lopen er alle bruilof
ten, partijen en begrafenissen af.
Het rustieke mini-staatje Luxemburg
Jacques Santer presenteerde woensdag de nieuwe regering van Luxemburg. De kans bestaat dat Santer die
regering maar kort zal leiden. Hij is de belangrijkste overgebleven kandidaat om Jacques Delors op te volgen
als voorzitter van de Europese Commissie. foto werner baum
staan, en heus ook wel narigheid ken
nen: het vrachtverkeer tast het woud
de heuvels aan, vorig jaar kwamen de Europese functies en instellingen
vierduizend werklozen bij. Maar in de wacht gesleept. Dat is
toch... het besturen v
paradijs moet politiek zakdoekje
gen zijn vergeleken met het regeren
echt land.
i dergelijk langrijke en gekoesterde inkomsten-
ARGWAAN
Santer heeft de afgelopen
tien jaar het streven naar
een federaal Europa altijd
keurig onderschreven.
Hoewel dat tot enige Brit
se argwaan leidde, heeft
de premier zich in de
aanloop naar Maastricht
tegelijk als zeer flexibel
laten kennen. Tijdens een
toespraak in Brugge in
1992 deed Jacques Santer
zijn meest gewaagde uit
spraak tot nu toe: nadat
de afspraken uit Maas
tricht de EU 'een struc
tuur en lichaam gegeven
hebben, moeten we ons
nu inspannen om haar
ook eeft ziel te geven'.
De afspraak binnen de
EU was dat na de Franse
socialist Delors een chris
tendemocraat uiteen
klein land aan de beurt
zou komen om de nieu
we voorzitter te leveren
de Europese Commissie. Om het
conflicten binnen de prestige van het dagelijks bestuur van
de EU wat op te krikken, leek het nut
tig een (oud)premier aan te wijzen.
Voor het overige zou 'Brussel' wel een
bescheidener rol moeten gaan spelen.
r dan evenredig deel v
bron. Zo vinden de EU-ministerraden Door de verzengende strijd tussen de
er drie maanden per jaar plaats e
premiers v
i Nederland
roept binnen de Europese Unie al de- De Europese afgunst hangt mede s
heeft het Europarlement er zijn admi- kwam daar een laatste .criterium bij:
lang gemengde gevoelens v
afkeer en jaloezie op. De afgunst be
treft vooral het feit dat alle kwalen van
de hedendaagse westerse wereld aan
het Groothertogdom voorbij lijken te
gaan. Recessie en werkloosheid,
vreemdelingenhaat of milieuvervui
ling lijken in de Ardennen onbestaan
de.
De Luxemburgers wijzen er zelf graag
op dat ze midden in het volle leven
nistratie. Nu lijkt dus Jacques Santer
t de pijnlijke wetenschap dat het kleinste gemene veelvoud v
Luxemburg zich deze luxe mede op het voorzitterschap van de Commis-
kosten van de andere landen permit- sie, hoewel het land tien jaar geleden
teert. „Ze zoeken heel sterk het eigen nog de vorige voorzitter, de bijna ver
voordeel", schamperde staatssecreta- geten Gaston Thorn, leverde.
de nieuwe man mocht niet de r
aanstoot geven. Na de prima-donna
Delors, de karakterrol van Dehaene
en de sterallures van Lubbers, weet
Santer welke rol écht van hem wordt
verwacht: die van toneelknecht die
het doek ophaalt voor de regeringslei-
LAATSTE COMPROMIS
Het land heeft, als 'laatste compro-
Het grootste deel van zijn enorme
rijkdom put het land uit de miljarden ders,
aan (zwart) geld die veilig op de ban
ken staan weggeborgen. In een inter- brussel peter de vries
view met La Libre Belgique zei pre
mier Santer begin dit jaar nog te w
correspondent
Elke week verdwijnen honderden kinderen uit
Roemenië. Hulpverleners schatten dat hun aan
tal zelfs hoger is dan in 1991, toen in een jaar tijd
zeker vijftienduizend Roemeense baby's, peuters
en kleuters naar het buitenland werden ver
kocht. In geen enkel ander land in Midden- en
Oost-Europa worden zoveel kinderen als han
delswaar van de hand gedaan.
Onder druk van internationale organisaties be
loofde Roemenië ruim twee jaar geleden de
adoptiewetten te verscherpen. Maar daar komt
in de praktijk niets van terecht; de wetsuitvoe-
ring wordt voortdurend vertraagd en sluwe ad
vocaten weten de nieuwe bepalingen steeds
weer te ontduiken. De rol die het Roemeense
ministerie van volksgezondheid in de lugubere
handel speelt, is volgens ingewijden 'zeer twijfel
achtig'.
De Roemeense politie gaf onlangs voor het eerst
openlijk toe dat tot de vele activiteiten van Roe
meense en buitenlandse criminele organisaties
ook 'de handel in kinderen' hoort. Het is zeker
niet zo dat alle kinderen goed terechtkomen.
Een deel van de 'koopwaar' valt namelijk niet in
handen van liefhebbende adoptie-ouders, maar
van gewetenloze exploitanten.
De kinderhulp-organisatie van de Verenigde Na
ties Unicef heeft inmiddels gewaarschuwd voor
de kinderhandel tussen Roemenië en Turkije.
Volgens Unicef-president Radulian zijn zeker
drieduizend meisjes aan handelaren in Istanbul
verkocht. Die zouden de kinderen en tieners
hebben ingezet om in bordelen te werken. Daar
naast verdwijnen ook kinderen in de orgaanhan-
del. Ze worden omgebracht of voor het leven
verminkt om hun organen, die veel geld waard
zijn. Deze praktijken teisteren arme landen in
Azië en Zuid-Amerika al jaren.
Dat juist in Roemenië veel kinderen worden ver
handeld, is niet toevallig. De economische situa
tie is er zo slecht, dat ouders hun kinderen aan
buitenlanders verkopen in de hoop hun kroost
zo een betere toekomst te geven. Bovendien zit
ten als gevolg van de gedwongen geboortenpoli-
tiek van dictator Ceaucescu momenteel ruim
honderdduizend kinderen in weeshuizen, waar
vaak geen voorzieningen zijn en geen zorg aan
de kinderen wordt besteed. Een aantal van die
instituten deinst er niet voor terug om grof geld
te verdienen aan de verkoop van weeskinderen.
Maar de grootste boosdoeners zijn volgens de
Zwitserse afdeling van de kinderrechtenorgani
satie Defense for Children International (DCI) de
Roemeense autoriteiten. Zij weigeren om een
einde te maken aan de illegale praktijken. „De
uitvoering van de nieuwe adoptiewet wordt
voortdurend vertraagd door het Roemeense mi
nisterie van volksgezondheid", constateert Nigel
Cantwell van DCI. Volgens hem hebben diverse
personen en instanties in Roemenië er 'alle be
lang bij dat de kinderhandel blijft floreren'. DCI
zegt eveneens ernstige vermoedens te hebben
dat sommige Roemeense kinderen in handen
vallen van de porno- en seksindustrie of worden
misbruikt voor kinderarbeid.
Van buitenlandse zijde wordt geen enkele actie
meer ondernomen om de Roemenen te stop
pen. Cantwell: „Een aantal buitenlandse ambas
sades werkt indirect zelfs aan de kinderhandel
mee, want zij geven reisvisa voor de kinderen af.
Een ambassade mag bij misbruik niet nalaten
om druk op de regering ter plaatse uit te oefe
nen. En dat wordt in Roemenië wel nagelaten."
De grootste 'importlanden' van Roemeense kin
deren zijn de Verenigde Staten, FranJcrijk en Ita
lië.
Het feit dat Roemenië sinds september vorig jaar
lid is van de Raad van Europa, biedt blijkbaar
geen handvatten om ervoor te zorgen dat de
door Roemenië ondertekende mensenrechten
verdragen worden nageleefd. Alleen eenJrecht-
streekse confrontatie in de Europese commissies
zou de Roemeense autoriteiten in verlegenheid
kunnen brengen, waardoor de druk om veran
deringen door te voeren groter wordt. Dat is iets
waar DCI en andere hulporganisaties de kómen-
de tijd op zullen
rotterdam jolande van der c
Lodders: „Als waarnemend voorzitter hoor ik signalen. I
geef daar uiting aan". foto
CDA-voorzitter breekt blokkade Brinkman af"
„Van een blokkade tegen cen
trum-links is geen sprake. Die
moet er ook niet zijn. We staan
open voor elke coalitie, als
daarin voldoende terug te vin
den is van ons eigen program
ma". Tineke Lodders, waarne
mend voorzitter van het CDA,
windt er geen doekjes om. De
door fractieleider Brinkman
gewekte indruk dat het CDA
een blokkade had opgeworpen
tegen regeren met de PvdA, be
hoeft correctie. Zoals ook het
verhaal uit de wereld moet dat
het CDA de oppositie zou ver
kiezen, boven het dragen van
regeringsverantwoordelijk
heid.
Terwijl vrijwel ieder politiek
kopstuk interviews over de for
matie afhoudt, is Tineke Lod
ders met graagte bereid. Want
de achterban heeft zich geroerd.
Vele telefoontjes en brieven
kreeg het CDA-partijkantoor te
verwerken van verontruste le
den, die de blokkade van Brink
man bepaald niet vonden rij
men met de aanbevelingen van
de commissie-Gardeniers. „Ik
was daarover zeer bezorgd. Het
CDA is een partij die van ouds
her verantwoordelijkheid wil
dragen, en geen blokkades op
werpt. Dat was ook de aard van
de reacties die ik kreeg", aldus
Lodders.
Volgens Lodders is de discussie
over de rol van Brinkman en
zijn fractie 'gerechtvaardigd'.
Het beeld is veroorzaakt door
de adviezen aan de koningin en
de uitspraken van Brinkman.
De waarnemend partijvoorzitter
heeft BrinJcman en de CDA-
fractie de afgelopen weken
meermalen duidelijk gemaakt
dat de indruk van een blokkade
jegens centrum-links moest
worden weggenomen en de
voorkeur voor centrum-rechts
beter uitgelegd.
- En was daar gehoor voor?
Lodders: „Daar was zeker in de
fractie gehoor voor. Er is be
loofd bij gelegenheden die er
zijn het beeld van een blokkade
weg te nemen".
- Brinkman heeft dat toch niet
of nauwelijks gedaan.
Lodders, voorzichtig: „Er zijn
niet zoveel momenten geweest
dat hij er de gelegenheid toe
heeft gehad".
- Ach, kom nou.
De voorzitter, nog meer op haar
hoede: „Ik denk dat als je de
uitspraken van de fractievoor
zitter goed leest, daar niet uit te
halen is geweest dat centrum
links op voorhand niet mag
worden onderzocht".
Lodders erkent dat Brinkman
nóg niet erg zijn best heeft ge
daan het ontstane beeld bij te
stellen, terwijl hij als fractie
voorzitter toch elke dag gele
genheid heeft dat te doen.
Lodders: „Dat is zo. Maar Brink
man is ook onderhandelaar. Elk
woord wordt op een goud
schaal tj e gewogen
- Daarom zegt u het nu maar
eens duidelijk.
„Ja. Als waarnemend voorzitteL
hoor ik signalen. Ik geef daar u^
tingaan". -
Lodders neemt de g
te baat nog een ander r
stand uit de wereld te helpen.
Hoewel de aanvankelijke voor
keur van het CDA voor 'paars' "1
erop wees dat het CDA het liefs
de oppositie zou gaan, is daar
wat Lodders betreft geen spralol
van. „Ik weet dat vooraanstaan|
de CDA'ers veel voelen voor de
oppositie, maar ik heb vanaf ht
begin gezegd de voorkeur te g£!
ven aan het dragen van rege
ringsverantwoordelijkheid. We^
zoeken de oppositierol niet, S(
maar mochten we er onver- V(
hoopt toch in terechtkomen, p
dan schuwen we hem ook niet"1
Er zit een zekere ambivalentie d'
in. De oppositie heeft voorde- F(
len. Die moet je benutten doori
de partij weer goed op de rails
te. zetten. Maar het betekent P
ook dat je langs de kant staat, F
niet aan het roer zit en niet kuiF
beslissen welke kant je opgaat'h'
Lodders' voorkeur voor regerei^1
heeft onder andere te maken B<
met de zorg van het CDA voor P1
immateriële onderwerpen, 'a
zoals het bijzonder onderwijs,te
ontwikkelingen in de medischs
technologie en euthanasie. Stu
voor stuk onderwerpen waarbi
een CDA in de oppositie mach
teloos zal moeten toezien, hoe
'paars' het christen-democrati
sche gedachtengoed verkwan
selt.
Hoewel informateur Kok van dl
majesteit de opdracht heeft geN
kregen een concept-regeerak- 0
koord te schrijven waarin vooriE
de sociaal- en financieel-econiP
mische problematiek aan de o^
de moet komen, waarschuwt
Lodders de andere partijen al-P
vast: „Voor het CDA hebben dfd
immateriële onderwerpen een^
even grote prioriteit als de harf1
de onderwerpen". d
P
- Dan kunt u het beste weer meP
de PvdA in zee. Het CDA heeft
bijvoorbeeld bij de euthanasie v!
toch goed met die partij kunnef'
samenwerken? B'
Lodders: „Ik zie de PvdA ook P
niet als de grootste bedreiging.^
Afgaand op Kok, denk ik ook
niet dat de PvdA voorop zal lojU
pen met veranderingen in de P
euthanasiewetgeving". P
De waarnemend partijvoorzittf'
beziet samenwerking met Pvd)P
en D66 als een reële optie vooifj
het CDA, als programmatisch P
overeenstemming kan worden"
bereikt: „We hadden als argu-
ment voor paars en centrum- P
rechts, dat de twee verliezers F*
niet samen in een nieuw kabi-°
net thuishoren. Maar naarmatP
de uitslag verder weg komt te
liggen, boet dit argument aan P
krachtin". r
n ans bouwmans
