Kunstenaars duiken
in andere culturen
Glaskunst met black magic-karakter
J
Cultuur&Kunst
Nieuwe plaat
Prince onder
eigen naam
De Zonderling
DONDERDAG 14 JULI 1994
THEATERS
Muziekprijs voor directeur
Muziekcentrum Vredenburg
Peter Smids, directeur van het Muziekcentrum Vredenburg in
Utrecht krijgt de eerste Prins Bemhard Fonds Muziek Prijs. Aan
de onderscheiding, bedoeld voor personen of instellingen die
„bemiddelen" tussen musici en publiek, is een bedrag van
100.000 gulden verbonden.
Smids kan daarvan 25.000 gulden vrij gebruiken. De rest moet
hij besteden aan één of meer projecten op zijn werkterrein.
Prins Bemhard zal hem de prijs op 20 oktober in Amsterdam
overhandigen.
Smids is sinds 1976 directeur van het Muziekcentrum. Hij
krijgt de prijs omdat Vredenburg zich onder zijn leiding heeft
ontwikkeld tot één van de belangrijkste, levendigste en veelzij-
digste podia van Nederland.
leiden» Is die echt of geleend van Madame Tussaud, vroegen de passanten zich af? Hij leek in elk geval wel weggelopen uit het oude Rome.
'De Zonderling', uitgebeeld door Kees van Wanrooy, die gistermiddag als standbeeld opdook tussen de kraampjes van de Kunstmarkt op het
Leidse Stadhuisplein.
Zo'n 25 kunstenaars uit heel Nederland brachten gisteren hun werk aan de man op deze Kunstmarkt. Niet alleen schilderijen en beeldhouw
werk, maar ook sieraden, keramiek en houtsnedes waren te kijk en te koop. Zo nu en dan liet ook Zartagnan zich nog zien, de ruiterlijke redder
op zijn unieke pratende en dansende paard Passe-Partout. foto holvast/marklamers
sen twee piramidencomplexen
van Zapoteekse origine, een in
dianenstam. In die vallei liggen
allemaal indianendorpjes. En
elk dorpje heeft een gasthuis,
een yu'u. Dat is Zapoteeks voor
huis. Daar verblijven de deelne
mers. Het is de logeerkamer van
de indianen."
„De keuze voor Mexico is niet
toevallig. Ik ken de cultuur heel
aardig want ik heb er rondge
reisd met een studiebeurs. En
mijn zus woont er al dertig jaar.
Ze is architecte en heeft die
huisjes ontworpen als onder
deel van een kleinschalig ont
wikkelingsplan voor de vallei.
De indianen beheren die huis
jes zelf en de inkomsten gaan
naar de dorpelingen."
„De eerste week is om je te
nestelen in de huisjes. De twee
de week wordt besteed aan de
grote, oude cultuur van de pira
miden. Je kunt daar de beelden,
reliefs en schilderingen bekijken
van de Zapoteken. Andere be
langrijke indianenstammen uit
dat gebied zijn de Mixteken en
de Olmeken. Of ze duizenden
jaren of honderden jaren voor
Christus leefden, weten we niet.
Heel veel van hun cultuur is nog
onontdekt."
Muurschildering
„De derde week gaan we op be
zoek bij de jonge schilders in de
vallei. Ze hebben gebroken met
de socialistische muurschilde
ringen van mensen als Diego de
Rivera en Frida Kahlo. Kunste
naars die wel heel erg Spaans
georiënteerd waren. De schil
ders nieuwe stijl hebben hun
beweging La Ruptura genoemd,
de breuk. Ze gaan terug naar de
pre-Columbiaanse tijd, dus nog
voor Columbus voet aan wal
zette."
„De reis is niet bestemd voor
rusteloze types of mensen die
alles tot in het detail geregeld
willen hebben want het heeft
een heel individueel karakter, 's
Morgens geef ik een gezamen
lijke les als het nog lekker koel
is. De rest van de tijd mag je zelf
invullen. Global Art biedt de ge
legenheid en regelt de prakti
sche dingen als de reis en de
verzekeringen. De rest van de
schilderreis is een nog niet be
antwoord avontuur.
De Stichting Global Art is be
reikbaar onder telefoonnum
mer: 02520-29653.
beeldende kunst
recensie ingrid appels
Expositie: glaskunst van Evaline Koenen.
Te zien: tot 5/8, do t/m za 14-17 uur. Ga
lerie Cellini, Hooigracht 50, Leiden.
Waar denkt u aan bij het woord
'voodoo'? Zeer waarschijnlijk
aan poppetjes die met spelden
doorboord worden om zo on
heil af te roepen over een ge
haat personage. Toch is dit niet
de ware betekenis. Voodoo of
Vodou is een natuurgodsdienst,
oorspronkelijk afkomstig uit
West-Afrika. De zwarte magie-
variant is naar voren geschoven
door de filmindustrie, met
Hollywood in de hoofdrol.
Evaline Koenen - net afgestu
deerd aan de Kunstacademie
van Den Haag - is geinspireerd
door zowel de oorspronkelijke
betekenis van het begrip 'vo
dou', als wat er meestal van ge
maakt wordt.
De 'vodou' werd door
Westafrikaners in een ver sla-
venbestaan meegenomen als
enig houvast. Tijdens hun ritue
len kon dan de trance ontstaan
die pijn onvoelbaar maakt. In
deze staat wordt het ook moge
lijk om over bijvoorbeeld glas of
gloeiende kolen te lopen, zon
der daar maar iets van te voe
len.
Om deze onaantastbaarheid
te symboliseren heeft Koenen
glas als belangrijk bestanddeel
van haar werken gekozen. Glas
met ronde, gevaarloze randen.
Hiervan heeft zij zowel kettin
gen als objecten gemaakt.
Bij de glasobjecten valt vooral
het warme, diepe kleurgebruik
op. In donkerblauw en groen
zijn vaak amorfe vormen sa
mengesmolten, die verschillen
de kanten uit bewegen. Het zijn
fascinerende objecten, zwevend
tussen sieraad en het occulte.
De kettingen bestaan uit glas,
leer en kralen. Hier is het glas
gewoon doorzichtig, maar grof,
alsof er een klompje glas in de
natuur is gevonden. Rond deze
kettingen heeft Koenen andere
voorwerpen gerangschikt zoals
weefsels (ook door haar zelf ge
maakt), stukjes hout en plaatjes
van maskers. Deze produkten
onderstrepen zowel het natuur-
als het black magic-karakter van
de ketting. Maar dan wel op
zo'n nadrukkelijke manier dat
het averechts dreigt te werken;
het heeft meer weg van een
smaakvol arrangement van een
creatief etaleur dan van kunst.
De ketting zelf is overtuigend
genoeg, en zou juist in een kale
omgeving meer van zijn kracht
prijsgeven.
Koenen heeft voor haar eind
examen ook collages gemaakt,
te zien in een presentatiemap.
Hier is de oorspronkelijke bete
kenis van het begrip 'vodou' het
meest voelbaar; met mooie,
zelfgemaakte stoffen, foto's en
sieraden weet Koenen hier een
sterke eenheid te creëren, waar
binnen de trots en de magie van
de vodou-beoefenaars voelbaar
wordt.
Koenen heeft duidelijk voe
ling met de natuurgodsdienst,
en daar waar zij er geheel in
duikt, zonder de Hollywood-va
riant, is zij op haar best.
Avontuurlijke schilderreis met Hillegomse Globed Art
CONCERTEN
leiden gpd
Op 12 augustus komt er een
nieuwe cd uit van Prince. Het
album gaat 'Come' heten en be
vat tien nummers, elk gesierd
met een titel van één woord.
Het is de eerste Prince-cd sedert
het - artistiek en commercieel
tegenvallende - album dat in
1992 titelloos de wereld in werd
gestuurd en afgaande op een
symbool op de hoes 'Love Sym
bol' is gaan heten.
Het opmerkelijke aan 'Come'
is dat de naam Prince op de
hoes staat. Al voor 'Love Sym
bol' wilde Prince Roger Nelson
niet langer Prince genoemd
worden, maar The Symbol.
Veelzeggend is dan ook in dit
verband dat onder de naam
Prince op de hoes van 'Come'
de jaartallen 1958-1993 staan
vermeld. Waarmee de artiest
lijkt aan te willen geven dat het
oude opnamen betreft uit de
tijd dat hij nog Prince heette.
Platenmaatschappij Warner
geeft echter een andere lezing.
Volgens Warner heeft Prince
om artistieke gronden besloten
vanaf nu onder zowel de naam
Prince als The Symbol te opere-
Door de jaartallen zou het al
bum kunnen worden opgevat
als een verplicht nummertje
waarmee 'Prince' voldoet aan
zijn contract met Warner. Blijk
baar trekt hij zijn archieven
open om met ouder werk aan
zijn verplichtingen te voldoen.
De afgelopen weken scoorde hij
onder de naam The Symbol zijn
tweede nummer 1 -hit in Neder
land (na 'Purple Rain') met het
nummer 'The most beautiful
girl', dat nou juist niet door
Warner werd uitgebracht.
Naar aanleiding van geruch
ten als zou Prince, nota bene als
ex-vice-president, onder zijn
contract met Warner uit willen,
stelt de platenmaatschappij:
,;Prince heeft altijd exclusief on
der contract gestaan van War
ner Music en hij heeft nog
steeds een exclusief contract
met Wamer Music. Alle geruch
ten dat Prince weg zou gaan bij
Warner of geen exclusief con
tract meer heeft met Warner
zijn absoluut niet waar."
De maatschappij toont zich
zeer in de nopjes met 'Come' en
spreekt van „een aaneenscha
keling van diverse stijlen met
een opvallende rol voor zijn
splijtende en innovatieve gitaar
spel. Prince levert hiermee een
album met enerzijds de beken
de dance en ballad sounds en
anderzijds een speurtocht naar
nieuwe muzikale wegen".
De vermaarde Franse organiste Marie-Claire Alain bespeelt op 15 juli
het Katwijkse Nieuwe Kerk-orgel. foto jacques sarrat
Wat ik bewonder
zijn geen bijzondere
snuisterijen of
bijzondere
kunstwerken. Het
gaat mij om de zingeving. Om
mensen die bezig zijn met het
weergeven van hun eigen
werkelijkheid. Mensen die
zichzelf zijn. Daar gaat het om
in dit leven. En die zingeving
vind je ook in muziek en
literatuur.
Kathleen Ferrier die Mahlers
'Kindertotenlieder' zingt, is een
ontdekkingstocht geweest. Mijn
ouders draaiden het heel vaak.
Als kind liepen we dan altijd de
kamer uit, zo van: o jee, daar
heb je dat mens met die
buikpijn weer. En dan gingen
we boven lawaai maken.
Jaren later hoorde ik haar weer
in het theater tijdens een
balletvoorstelling. Daar zag ik
Andrew Tudor met Dark
Elegies, een choreografie op de
'Kindertotenlieder'. Ik was er
helemaal kapot van. Van het
ballet weet ik nu bijna niets
meer. Ik zie alleen nog wat
beelden van meisjes in
pasteltinten. Maar toen was het
zo indrukwekkend.
De 'Kindertotenlieder' beschrijft
het rouwproces. De dichter
Rückert schreef de teksten
nadat hij zelf een kind verloor.
Mahler zette die gedichten op
muziek. En je hoort alle fasen
van het rouwproces. Het niet
willen aanvaarden, de
vervreemding, de woede, het
'dat heb ik altijd wel gedacht',
de aanvaarding. Ferrier zingt
die 'Kindertotenlieder' op zo'n
magistrale wijze. Ik draai de
plaat altijd in moeilijke
perioden. De meeste alten
hebben een vrij fors vibrato en
dat vind ik niet zo mooi. Maar
Ferrier heeft dat niet.
Voor Hendrik Ibsen heb ik
eveneens veel bewondering. De
schrijver wordt vaak bij de
probleemoplossers geschaard.
Dat lijkt me niet helemaal juist.
Hij schrijft over mensen die in
een bepaalde situatie terecht
komen en dan hun leven
moeten veranderen. Over de
mens die stuk loopt op de
werkelijkheid. Dat kom je ook
tegen in de bijbel. Als je het
opstandingsverhaal weglaat,
loopt lezus ook gewoon stuk op
de werkelijkheid.
Waar Ibsen heel grote dingen
neerzet, beschrijfrMartinus
Nijhoff heel gewone situaties.
Hij laat zien dat het bijzondere
niet buiten het alledaagse staat
maar erin. Dat de mens zijn
eigen werkelijkheid, zijn eigen
zingeving moet scheppen. Het
alles of niets, het helemaal jezelf
zijn heeft me lange tijd bezig
gehouden. De halfheid, de
mensen die zichzelf
met eindeloze
compromissen
belachelijk maken. Bij
dat denken over
zingeving hebben
Ibsen, Nijhoff en
Ferrier me geholpen.
tekst letty stam
foto loek zuyderduin
Iedereen die wil tekenen en schilderen een duik bieden
in andere culturen. Dat is wat de kersverse stichting Glo
bal Art in Hillegom zich tot doel heeft gesteld. Met als
middelen het tekenen en schilderen op exotische plaat
sen, buitenlandse kunstenaars als gastdocent naar Ne
derland halen en workshops. De eerste 'duik' voert naar
Mexico waar liefhebbers dit najaar drie weken aan de
slag kunnen.
ken, te beleven. En het is de be
doeling dat dat verdiept. Je gaat
aan de slag met je associaties, je
belevenissen. Je duikt in jezelf.
Het is een manier om ergens te
zijn die je ongelooflijk gelukkig
maakt."
„We gaan naar de Oaxaca-
vallei, een toeristisch nog on
ontgonnen gebied. Het ligt tus-
letty stam
„Tekenen en schilderen is dé
manier om een duik te nemen
in cultuur", vertelt Marianne
Zwollo. De Hillegomse kunste
nares/docente is initiatiefnemer
en drijvende kracht achter Glo
bal Art. „Je begint dan net te kij-
Een voorbeeld van pre-Columbiaanse kunst uit Mexico.
In deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
woord die, hetzij direct,
hetzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
hebben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
hechten. Van de snuifdoos
van oma tot het
grijsgedraaide muziekstuk
en alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt Ton
Boon, theoloog en
directeur van de stichting
die de Pieterskerk beheert,
zijn bewondering uit voor
Kathleen Ferrier, Martinus
Nijhoff en Hendrik Ibsen.
„Als kind liep ik altijd de
kamer uit als mijn ouders
Ferrier draaiden."