Nieuwe exodus van Rwandezen
Buitenland
Belgische ex-generaal hoos over Nederlands monument in PontAudemer
Geen negatief reisadvies;
Rhodos veilig voor toeristen
Veel te warm
in///lllvanLeest
DONDERDAG 14 JULI 1994
tó l h
De bemanning van de Noorse walvisvaarder Senet haalt op dit
moment ongehinderd door actievoerders van milieuorganisaties
een dwergvinvis aan boord. De Senet heeft van de Noorse regering
toestemming gekregen acht walvissen te vangen, foto Greenpeace
Greenpeace zet acties voort
Oslo» De milieuorganisatie Greenpeace blijft actie voeren tegen
de Noorse walvisjacht. Gisteren werden vijf medewerkers van
Greenpeace van de actieschepen Solo en Sirius door de Noorse
kustwacht gearresteerd en enkele uren vastgehouden. Volgens
de eigenaar van de Noorse walvisvaarder Senet hebben de acties
hem financiële schade berokkend. Een nog lopende juridische
procedure moet uitwijzen of Greenpeace hem een schadever
goeding moet betalen van omgerekend 50.000 gulden.
Lagerhuis onderzoekt parlementsleden
londen Het Britse Lagerhuis heeft gisteren e
gesteld die de beschuldigingen zal onderzoeken dat twee Con
servatieve parlementsleden geld hebben aangenomen om
schriftelijke vragen aan de regering te stellen. Ook de rol van de
Sunday Times zal worden onderzocht, de krant die de zaak zon
dag aan het licht bracht.
Thailand wil einde aan kinderseks
bangkok De Thaise regering heeft een wetsontwerp opgesteld
dat seks met minderjarigen verbiedt. Het voorstel bedoeld om
de in Thailand wijdverbreide kinderprostitutie aan banden te
leggen. Zowel klanten die seks hebben met minderjarigen als
bordeelhouders die de kinderen aanbieden, worden aangepakt.
Zij kunnen veroordeeld worden tot maximaal zes jaar gevange
nisstraf.
Mandela op ogen na kerngezond
Johannesburg* De conditie van de ogen van president Nelson
Mandela is slechter dan verwacht, maar zijn algemene gezond
heid is uitstekend. Dat is de conclusie van oogarts Percy Amoils,
die gisteren het linkeroog van Mandela vanwege staar heeft ge
opereerd. Mandela, die op 18 juli 76 wordt, heeft ernstige oog-
schade opgelopen tijdens zijn jarenlange gevangenschap op
Robbeneiland, waar zijn traanklieren zijn verbrand door alkaline
in het kalksteen. Mandela moest als gevangene met een hamer
kalksteen vergruizelen.
Letse regering afgetreden
riga» De Letse premier Birkavs heeft gisteren het aftreden van
zijn regering aangekondigd. De crisis is veroorzaakt door het
eerdere aftreden van drie ministers van de Boerenunie, die sa
men met de Letse Weg van Birkavs een coalitie vormde. De mi
nisters van de boerenunie besloten de regering te verlaten en de
samenwerking met Birkavs op te geven uit onvrede over het niet
nakomen van beloftes door de premier over het geven van steun
aan de landbouw.
Niet de Nederlanders maar de Belgen hebben het
Franse plaatsje Pont Audemer in Normandië be
vrijd. Dit zegt de gepensioneerde Belgische gene
raal Roger Dewandre in een gisteren gepubli
ceerd artikel in de Belgische krant La LibreBelgi-
que. De bejaarde officier heeft zich vorige maand
in een brief aan de Franse premier Balladur be
klaagd over 'manipulatie van de geschiedenis'.
Er is schandelijk misbruik gemaakt van goed ver
trouwen, vindt de boze generaal. Het door Neder
landers in PontAudemer opgerichte monument
is 'een pure fout'. In La Libre Belgique zegt De
wandre, dat hij een groep Belgische veteranen in
1989 maar net heeft kunnen tegenhouden: ze wa
ren van plan 'het monument in kwestie op te bla-
Volgens Dewandre is Pont Audemer op 26 augus
tus 1944 bevrijd door het 2e peloton van het Bel
gische eskadron pantserwagens en niet door de
Nederlandse Irene-brigade. Hij zegt het 'beter
dan wie ook te weten', omdat hij die 26ste augus
tus als tweede-luitenant het peloton aanvoerde.
Dewandre's mannen waaierden uit over PontAu
demer 'zonder ook maar een Nederlander tegen
te komen'. Als extra bewijs voert hij Britse oor
logsjournaals aan, waarin verscheidene malen
sprake is van Belgen en niet van Nederlanders. En
in een Franse militaire oorkonde, opgedragen aan
de Belgische troepen, zou ook staan dat Pont Au
demer door Belgen is bevrijd.
Voor de sectie militaire geschiedenis van het mi
nisterie van defensie in Den Haag is de kritiek van
de Belgische generaal-in-ruste bepaald geen ver
rassing. Daar is allang uit diverse rapporten be
kend dat de afdeling Piron van het tweede pelo
ton van het Belgische eskadron pantserwagens op
26 augustus 1944 deelnam aan de bevrijding van
Pont Audemer. Er hebben zelfs mensen van de
Irene-brigade meegelift op Belgische voertuigen.
Overigens kan het zijn dat sommige Belgen geen
Nederlanders hebben gezien, omdat er twee to
taal verschillende wegen naar Pont Audemer wa-
Het stak Dewandre vreselijk toen op 5 ju pi dit
jaar, ter herdenking van de geallieerde invasie in
Normandië, de Nederlandse oud-strijders in Pont
Audemer paradeerden voor een uitgelezen gezel
schap met koningin Beatrix en de premiers van
Nederland en Frankrijk.
Dat die herdenking zo'n Nederlandse aangele
genheid is geworden, komt ten dele door mythe
vorming en door het feit dat de Nederlanders de
plaats na de oorlog het meest hebben opgezocht,
aldus de woordvoerder van de sectie militaire ge
schiedenis. De bevolking van de Normandische
stad ging meer en meer geloven in de Nederland
se bevrijding, wat tien jaar geleden al leidde tot
het plaatsen van een plaquette in de tuin van het
gemeentehuis. Pont Audemer vond het dit jaar
ook zeer aangenaam om de Nederlandse konin
gin op bezoek te krijgen en pakte daarom flink
De Belgische officier hoopt echter op eerherstel,
zodat de Belgische oud-strijders die volgende
maand naar Normandië terugkeren, zonder bit
terheid hun gevallen kameraden kunnen herden
ken. Tot op heden heeft hij echter geen antwoord
uit Parijs ontvangen. De burgemeester van Pont
Audemer, die in juni door Nederland werd gerid
derd, houdt zich volgens Dewandre op de vlakte.
Hij heeft laten weten geen polemiek te wallen
aangaan.
Tienduizenden trekken grens over naar Zaïre Principe-akkoord over machtsdeling in Burundi
De Oostzaïrese stad Goma
wordt overspoeld door
tienduizenden Ruandese
vluchtelingen. Inwoners
bekijken met groeiende
argwaan de stroom evacu
és die de stad aan de
noordwestgrens van
Rwanda sinds vanochtend
verandert in een gigantisch
vluchtelingenkamp.
Karadzic tegen
VN-vredesplan
De Rwandezen zijn 1
lijk Hutu's die op de vlucht zijn
voor het door Tutsi's gedomi
neerde Rwandese Patriottisch
Front (RPF). Sinds de val van de
Rwandese hoofdstad Kigali op 4
juli namen honderdduizenden
Hutu's de wijk naar de noord
westelijke stad Gisenyi om van
daaruit de ontwikkelingen af te
wachten.
De vluchtelingen zien zich nu
genoopt de grens over te trek
ken, aangezien het RPF steeds
verder oprukt richting noorden
bij zijn jacht op de tijdelijke
Hutu-regering die in Gisenyi
een veilig heenkomen zocht.
Het is onduidelijk of de regering
zich nog in de stad ophoudt, of
zich aansloot bij de vertrekken
de landgenoten.
Het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen (UNHCR)
is begonnen plaatsen in Zaïre te
inventariseren waar honderd
duizenden vluchtelingen kun
nen worden ondergebracht.
Maar op het moment beschikt
de VN-organisatie slechts over
een opvangcapaciteit voor
Internationale hulporganisaties verwachten dat de komende maanden 700.000 Rwandezen onder wie deze v
afhankelijk zullen zijn.
50.000 personen.
De uittocht lijkt groter dan de
vorige massale vlucht bij het
uitbreken van de burgeroorlog
dit voorjaar. Toen verlieten
derdduizend Rwandezen hun
land om in het aangrenzende
Tanzania een veilig heenkomen
16.000 vluchtelingen u
da teruggekeerd. De
van hen zijn Tutsi's die al de-
zoeken. cennia in Uganda verbleven en
Tegelijkertijd zijn sinds de die zich inmiddels veiliger
De Bosnische Serviërs hebben
gisteren niet ingestemd met het
internationale vredesplan voor
Bosnië. De Servische leider Ka
radzic zei tegen de ministers
van buitenlandse zaken Hurd
van Groot-Brittannië en Juppé
van Frankrijk het plan alleen te
kunnen accepteren als de Ser
viërs een eigen, internationaal
erkende staatseenheid krijgen.
De voorstellen, waarin Bosnië
langs etnische lijnen verdeeld
wordt, voorzien daar niet in.
Het Servische parlement komt
maandag 18 juli bijeen om over
het plan te stemmen. De Bosni
sche president Izetbegovic ging
wel akkoord met de vredesrege
ling. Hij betitelde het plan-
weliswaar als 'slecht, maar altijd
nog beter dan alle alternatie-
Izetbegovic stelde wel de
voorwaarde dat Bosnië-Her-
cegovina binnen zijn huidige
grenzen als soevereine staat zal
blijven bestaan. Volgens Hurd
en Juppé is dit ook zo.
VS: voorlopig
Kaaiman Sammy is een goeierd,
maar de politie wil hem doden
DORMAGEN DPA-Rtr-AFP
Sammy leeft Politie en
brandweer maken verbeten
jacht op hem, maar Sammy
leeft nog steeds. De ontsnap
te kaaiman (familie van de
krokodil) zorgt al dagenlang
voor opschudding bij bad
gasten rond een meertje bij
het Duitse Dormagen, vijftig
kilometer van Roermond.
Gisteravond was het raak
dachten agenten die Sam
my in het vizier hadden ge
kregen. Maar de drie gerich
te schoten die ze op het dier
afvuurden bleken toch on
voldoende om het taaie rep
tiel van het leven te beroven.
De episode begon afgelo
pen zondag. De 21-jarige
Jörg Zars vond de hitte een
goede aanleiding om een
duik te nemen. Huisdier
Sammy mocht mee. Maar
Sammy is een achtjarige
kaaiman van 1,20 meter
lengte. En terwijl zijn baasje
in rondspartelde, kneep
Sammy er tussenuit voor een
wandeling langs het meer.
Tot grote ontsteltenis van de
ongeveer achtduizend bad
gasten.
Sinsdien proberen politie
en brandweer Sammy uit te
schakelen. Om hem te lok
ken goten ze zelfs varkens-
bloed in het meer. Volgens
een woordvoerder van de
plaatselijke politie gaat de
geschiedenis onvermijdelijk
eindigen met Sammy's dood.
Jörg begrijpt intussen niet
goed waarom iedereen zich
zo druk maakt: Sammy
loopt gewoon rond in mijn
woning en slaapt zelfs in
mijn bed". Dat mag zo zijn,
zegt een politiewoordvoer
der, maar „dit alles was niet
nodig geweest als de eige
naar het arme dier had thuis
gelaten".
dag tijd ongeveer driehon- verovering van Kigali meer dan len in Rwanda, nu het RPF
Griekenland zoekt daders aanslagen in Turkije
tweederde van het land contro
leert. De opengevallen plaatsen
in de vluchtelingenkampen zijn
ingenomen door 10.000 Hutu's
die de afgelopen dagen zijn ge-
vlucht voor het RPF.
Het probleem van de tiendui
zenden Rwandezen in balling
schap is een van de oorzaken
van de burgeroorlog in het Cen-
traalafrikaanse republiekje.
Sinds 1990 viel het RPF de
Rwandese regeringstroepen
vanuit Uganda aan om te pro
beren de terugkeer van de ge
vluchte Tutsi's af te dwingen.
In buurland Burundi is een
principe-akkoord bereikt over
de machtsdeling tussen etni
sche politieke groeperingen. De
oppositie (gedomineerd door
Tutsi-groeperingen) en de zoge
heten 'presidentiële' Hutu-be-
wegingen (overvleugeld door
het Front voor de Democratie in
Burundi, Frodebu) zijn het eens
geworden over de verdeling van
bestuursfuncties en functies in
de diplomatie en veiligheids
diensten.
Het akkoord maakt de weg
vrij voor de benoeming van een
nieuwe president, wat door on
enigheid over talrijke kwesties
tot dusverre onmogelijk bleek.
Burundi kent qua samenstelling
van de bevolking dezelfde ver
houdingen als het buurland
Rwanda. Alleen hier heeft de
Tutsi-mindcrhcid altijd dc
dienst uitgemaakt.
De interim-president van Bu
rundi kwam op 6 april om het
leven toen het vliegtuig waarin
hij met zijn Rwandese collega
van Tanzania naar Kigali vloog,
in Rwanda werd neergehaald.
Burundi tracht sindsdien het
precaire evenwicht te handha
ven, dat het land tot nog toe
voor de slachtpartijen zoals die
in Rwanda heeft behoed.
DEN HAAG-ATHENE GPD-AFP-DPA
Er komt geen negatief reisad
vies voor het Griekse eiland
Rhodos. Dit heeft het Overleg
platform Vakantiereisadviezen
gistermiddag besloten. In het
platform werken de ANVR, de
ANWB, het ministerie van bui
tenlandse zaken en de reisver-
zekeraars samen. De afgelopen
dagen raakten op Rhodos bij
verscheidene bomaanslagen ze
ker acht mensen gewond, onder
wie zes buitenlandse toeristen.
Na de aanslagen van maan
dag en dinsdag zijn er op het
populaire vakantie-eiland 120
leden van een speciale anti-ter-
reureenheid met honden gearri
veerd, om Rhodos uit te kam-
De Griekse autoriteiten zoe
ken de daders in het buiten
land. Een en ander zou blijken
uit onderzoek van bij de aansla
gen gebruikte materialen. De
Griekse minister van openbare
orde Papathemelis antwoordde
gisteren op een vraag of de da
ders uit het achttien kilometer
verderop gelegen Turkije zijn
gekomen: „Het is voor iedereen
eenvoudig te begrijpen uit welk
buitenland wij de daders ver
moeden, maar het is moeilijk te
bewijzen".
Een woordvoerder van de
Griekse regering heeft inmid
dels bevestigd dat de Griekse
ambassade in de Turkse hoofd
stad Ankara eind juni een dreig
brief heeft ontvangen, waarin
aanslagen op toeristische doe
len in het vooruitzicht werden
gesteld. De afzenders zouden
uit zijn op wraak
de Griekse steun aan Koerdi
sche opstandelingen.
Volgens een lokale functionaris
op Rhodos zijn er na de bom
aanslagen geen afzeggingen van
toeristen binnengekomen. Er
bevinden zich thans ongeveer
80.000 toeristen op het eiland.
Uit Nederland worden deze zo
mer 50.000 bezoekers verwacht.
Rhodos is na Corfu het belang
rijkste Griekse toeristeneiland.
Rhodos ligt vlak onder de kust
van zuidwest-Turkije. Na een
paar honderd jaar strijd slaagde
het Turkse Rijk er in 1523 in het
eiland op kruisridders te ver
overen. Pas in 1912 moest het
Turkse Rijk het eiland afstaan
aan Italië. Het werd na de
Tweede Wereldoorlog bij Grie
kenland gevoegd.
geen invasie Invasie lijkt enige uitweg uit Haïtiaanse impasse
washington
De speciale Haïti-adviseur van
president Clinton heeft gister
avond gezegd dat een Ameri-
kaanse interventie in het Caribi
sche land de komende dagen
niet te verwachten is. Voor de
kust van het land liggen inmid
dels tien Amerikaanse oorlogs
schepen. Zo'n honderd uitge
wezen internationale waarne
mers verlieten afgelopen nacht
het land en vertrokken naar het
Franse eiland Guadeloupe.
De leider van de militaire jun
ta, Raoul Cedras, waarschuwde
gisteren voor een explosie in
zijn land als hij wordt afgezet.
De VS meldden dat het aantal
schendingen van de mensen
rechten de afgelopen weken
spectaculair is toegenomen.
Suriname verleent binnenkort
tweeduizend Haïtiaanse boot
vluchtelingen tijdelijk onderdak.
De regering in Paramaribo heeft
tevens besloten manschappen
van leger en politie beschikbaar
te stellen voor een vredesmacht
van de Verenigde Naties in Haïti
zodra de militaire leiding daar is
afgetreden.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
Bill Clinton is met Haïti in een wespennest terechtgeko
men waar hij niet meer uitkomt zonder een paar venij
nige steken op te lopen. Dat komt vooral doordat de
Amerikaanse president weer niet in staat is gebleken
een samenhangend buitenlands beleid te bedenken,
zelfs niet nu het probleem zich in de Amerikaanse
voortuin afspeelt.
Daarom wordt hij nu waarschijnlijk gedwongen voor
hét eerst tijdens zijn presidentschap het initiatief te ne
men tot een grootscheepse militaire operatie. Alleen
een invasie van het straatarme eilandrijkje Haïti en het
afzetten van de militaire junta lijkt nog te kunnen voor
komen dat het Haïtiaanse vluchtelingenprobleem ver
der uit de hand loopt en nog meer levens gaat kosten.
De Haïtiaanse junta heeft daar maling aan. De gene
raals zijn niet bang de Verenigde Staten en de Verenig
de Naties te provoceren. Maandag wezen ze alle VN-
waarnemers de deur. Ook het totale economische em
bargo heeft de junta van luitenant-generaal Raoul Cé-
dras niet op andere gedachten gebracht. Voojal de ge
wone Haïtianen lijden daaronder en proberen het on
heil te ontvluchten.
De afgelopen drie weken zijn al twintigduizend mensen
per boot gevlucht. Vijftienduizend wachten op de basis
Guantanamo op Cuba op een besluit over hun lot. Dui
zenden zijn teruggestuurd naar Haïti en lopen het risi
co dat ze daar worden vervolgd. De VS weten niet wat
ze met die vluchtelingen aan moeten. Pogingen om ze
elders in de regio onder te brengen, verlopen stroef.
Clinton heeft dat aan zichzelf te wijten. In de verkie
zingscampagne van 1992 bekritiseerde hij George Bush,
die Haïtiaanse vluchtelingen terugstuurde. Nauwelijks
was Clinton echter president of hij deed precies hetzelf
de. In mei kwam hij daarop echter onverwacht terug en
zei dat de VS de vluchtelingen asiel zouden geven.
Maar vorige week krabbelde hij weer opzichtig terug.
De geterroriseerde Haïtianen laten zich door dit ge-
zwabber niet meer afleiden en kiezen voor de vlucht.
Nadat afgelopen zaterdag 250 vluchtelingen waren on
derschept kozen maandag alweer bijna drieduizend
mensen zee in wankele bootjes en op vlotten. Ze ne
men het risico dat ze in kampen worden gestopt of zelfs
worden teruggestuurd. Bij grote buur Amerika zijn ze in
elk»geval niet welkom.
Terwijl elke Cubaanse vluchteling met open armen
wordt ontvangen en meteen een verblijfsvergunning
krijgt, wil Clinton de Haïtianen op Haïti houden. Hij
hoopt dat als de situatie daar nog uitzichtlozer wordt,
het volk in opstand zal komen tegen de junta en zelf
zorgt dat de in 1991 afgezette en in Amerika levende
president Aristide kan terugkeren.
Maiar Clinton heeft zich verkeken op zowel de militai
ren als de Haïtiaanse bevolking. De junta van generaal
Cédras, politiechef Michel Francois en legerbevelheb
ber generaal Philippe Biamby maakt geen aanstalten
om op te stappen. Ze gokken erop dat Clinton een in
vasie niet zal aandurven vanwege het verzet daartegen
in de VS zelf.
Volgens een recente enquête vindt tweederde van de
Amerikanen dat de VS uit Haïti moeten wegblijven. Het
Congres heeft Clinton de vrije hand gegeven, maar is
niet enthousiast over een invasie. De invasie zou wel
licht in augustus kunnen plaatsvinden net als het ge
val was met de interventies in Grenada en Panama. In
augustus is het Congres immers met vakantie.
VN-topman Boutros Ghali wil dat een invasie onder
VN-leiding staat. Maar met de slechte ervaringen in So
malië nog in het achterhoofd, voelen de VS daar niets
voor. Minister Perry (defensie) zoekt een tussenweg,
door een VN-operatie op te zetten die a la Golfoorlog
volledig onder Amerikaanse militaire leiding zou moe
ten staan.
Boutros-Ghali wil dat een vredesmacht hooguit voor
eenderde uit Amerikanen bestaat, maar dat achten de
VS te weinig. Clinton zit met het probleem dat diverse
landen (zoals Venezuela) alleen troepen willen leveren
voor een VN-vredesmacht als de junta vreedzaam
wordt afgezet. Ze willen wel de vrede helpen handha
ven, maar niet verzeild raken in een eventuele guerril-
berlijn» Uitgeteld ligt deze ijsbeer in de Berlijnse dierentuin te mijme
ren over de geneugten van het koele klimaat in zijn geboortestreek. Met
32 graden was het gisteren geen weer voor een (ijs)beer.
foto andreas altwein
Natuur huivert na dood Kim
het grote hart van het sublie
me brein van de Koreaanse re
volutie ophield te slaan'. Een
bergmeer begon hevig te gol
ven, terwijl een wervelwind
opstak en zware regens vielen.
Zuidkoreaannse meteorologen
maakten vorige week melding
van een regenfront, maar de
enige gevolgen daarvan zou
den enkele ondergelopen we
gen zijn geweest.
De dood van de Noordko-
reaanse president Kim Il-sung
heeft de natuur diep getroffen
althans volgens Noordko-
reaanse media. Op de top van
de berg Paektu zou zich een
wonderbaarlijk natuurver
schijnsel hebben afgespeeld.
Het begon toen Kim zijn fatale
hartaanval kreeg ofwel 'toen
Steun van andere landen hebben de VS echter wel de
gelijk nodig, want ze willen niet tot in lengte van dagen
op Haïti blijven. De VS herinneren zich nog altijd de
laatste keer dat ze Haïti te hulp schoten: in 1919, en pas
dertien jaar later vertrokken ze weer.
Als de VS het op eigen houtje doen, moeten ze boven
dien alleen opdraaien voor de kosten, enkele miljarden
dollars. En dat maakt een invasie nog moeilijker te ver
kopen aan het Amerikaanse volk. Na een invasie moe
ten volgens Washington de VN en/of de Organisatie
van Amerikaanse Staten dan ook het toezicht overne
men op de terugkeer naar de democratie, hoe betrekke
lijk die misschien ook zal zijn.
