ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
ZATERDAG 9 JUL11994
IJsco's. Vroeger slechts te
bekomen op feest- en
hoogtijdagen; nu een
impulsaankoop. Acht liter ijs
sloeg de gem iddelde
Nederlander in 1993 achterover
en het einde van de expansie
lijkt niet in zicht. Zie het 'succes
fou' van de Magnums. Ijs voor
zowel 'mannelijke, extroverte
karakters'als voor 'vrouwelijke
introverte elementen'. Oftewel:
hoe de klandizie zich
verplaatste van de aloude
Italiaanse salons naar de met
geraffineerde reclame
technieken werkende
ijsfabrieken. Ijs als big business.
Nederlanders
eten zestig
miljoen
Magnums
perjaar
De omzet van ijs(jes) stijgt in Nederland, en volgens de kenners is het einde van die groei nog niet in zicht.
FOTO'S UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
zoen langer. Het begin van een niet te stuiten
opmars.
In 1993 werd in Nederland ondanks de slech
te zomer een recordhoeveelheid van 120 mil
joen liter ijs achterover geslagen; acht liter
per persoon, baby's meegerekend. Dat bete
kent - zo heeft de werkgroep van ambachte
lijk ijsbereiders (WAIJ) likkebaardend uitgere
kend - dat de consumptie sinds 1985 per jaar
met dertig procent is gestegen. Maar het kan
nóg beter, véél beter. „In Amerika", meldt
voorzitter Daan Blei van de club der Neder
landse ijscomanrien vol ontzag, „eten ze per
jaar met gemak dertien, veertien, vijftien li
ter."
Reden ongetwijfeld waarom een firma als
Ola (Unilever/Iglo) de verkoop van fabrieks-
ijsjes zo krachtdadig ter hand heeft genomen.
Zaken zijn tenslotte zaken. 'Hier is sprake' -
zo waarschuwt een marketingrapport uit
1987 de directie met klem - 'van een expan
derende markt'. Een constatering, die twee
jaar later leidde tot de introductie van het
'hijs-ijs' van de jaren negentig: de in gesmol
ten Belgische chocolade gedoopte, nu reeds
in 32 landen verkrijgbare Magnum. Alleen in
Nederland al werden er vorig jaar zestig mil
joen van verkocht. Vier stuks per hoofd van
de bevolking.
Raffinement
In de reclame- en marketingwereld wordt
met ontzag gesproken over het raffinement
waarmee de Magnums aan de man zijn en
worden gebracht. Daar is duidelijk over na
gedacht, hier is men niet over een nacht ijs
gegaan. Eerst verscheen de Magnum Dark,
die - we citeren een persbericht - 'de wat
meer mannelijke stoerdere, extroverte karak
ters aanspreekt', op de voet gevolgd door de
Magnum White met 'wat meer vrouwelijke,
zachtere en introverte elementen'. De Mag
num Almond met melkchocolade en stukjes
amandel voegde vervolgens een 'snackdi
mensie' toe aan 'de toch wat vrouwelijkere
uitstraling van melkchocolade' en met de zo
juist geïntroduceerde Magnum Pecan
(donkere chocolade met Amerikaanse pecan-
nootjes) werd heel slim de 'snackdimensie'
aan de 'wat meer mannelijke kant ingevuld'.
Kortom, bij Ola weten ze van wanten; zo
goed als elk 'marktsegment' wordt bestreken.
Niettemin is Blei er vast van overtuigd dat de
Magnum over zijn hoogtepunt heen is. Hem
is ter ore gekomen dat de producenten over
het afgelopen jaar een verkoopstijging van 46
procent hebben gemeld. Maar toch, verklapt
hij op samenzweerderstoon, toch zag hij hier
en daar al aanbiedingen van 'drie stuks voor
fl. 1,99' terwijl de Magnum vroeger uitslui
tend en alleen voor een rijksdaalder te koop
was. „Ze worden zelfs al in branche-vreemde
zaken als videotheken verkocht. Ik vind dat
een veeg teken. Wat ze ook allemaal voor
moois bedenken en hoe uitgekookt en gelikt
die televisiereclame-campagnes ook mogen
zijn; als het er echt op aankomt, kiezen de
meeste mensen toch het liefst voor ambach
telijk gemaakt ijs."
Dat kan best wezen, maar het neemt niet
weg dat het marktaandeel van de vierhon
derdtachtig zelfvriezende ijsboeren in Neder
land, onderhand is geslonken tot tussen de
zes en tien procent. Blei corrigerend: „Maar
dan hebben we het dus over het aantal liters.
Qua omzet verliezen we geen terrein meer.
Dan zitten we zelfs op een aandeel van onge
veer een kwart." De Meppelse ijssalonhouder
(24 smaken) stelt zijn branche-genoten dit
jaar zelfs een een forse toename in het voor
uitzicht. Optimistisch: „Kan niet anders.
Moet u eens zien hoe druk het in ons soort
zaken tegenwoordig is, zodra het maar een
beetje zomert."
Veranderde smaak
Daar valt weinig tegen in te brengen. Op een
klefwarme maandagmiddag half drie is bij
voorbeeld het 'Ijspaleis' op de hoek van de
Vondellaan en de Driehuizer Kerkweg in
Driehuis nog maar net open. Buiten - op een
geïmproviseerd terras - zit echter reeds een
man of tien met volle overgave te likken aan
hoog opgetaste oublies en binnen staan vijf
klanten voor de toonbank hevig te dubben.
Want het is weer verdraaid moeilijk kiezen
vandaag. Een palet met vijftien kleuren lonkt
vanonder de doorzichtige toonbank: mango,
hazelnoot, truffel, stracciatella, vanille, rozij
nen, chocolade... Ijsmeester Rinus Buren ju
nior, die vanochtend om negen uur samen
met z'n vader de eerste liters draaide: „Nor
maal gesproken, heb ik twaalf vaste en drie
wissel-smaken. Dat houdt de gang er wel in."
Voor het in een rustige woonwijk gelegen Ijs
paleis rijdt de klandizie met liefde een blokje
om. Dertig jaar geleden al verkochten Theo
en Rob Kors hier onder grote bijval hun eer
ste wafeltjes, hoorntjes en bekertjes en het is
er sindsdien nooit meer rustig geworden.
Ook niet nadat stagiaire Rinus Buren junior
de salon in 1992 overnam. Geheim van het
succes? Ach, niet zo moeilijk, meent de jonge
eigenaar. Altijd vers ijs, een gestage mond-
tot-mond reclame en - heel belangrijk voor
de reputatie - exclusieve smaken. Daarom
mag hij dolgraag iets uitproberen. Laatst nog,
heeft hij een paar litertjes wortelijs gedraaid.
Smaakte best. Net als dat dropijs trouwens.
Zaken als die van Rinus Blei en vader en
zoon Buren ondervinden, ook al gaan ze 's
winters dikwijls op slot, nauwelijks concur-
in
en herfst in de vroege jaren vijftig.
m Op de kinderzaal van een zieken-
JLam^d huis in een klein Hollands provin
ciestadje liggen een paar peuters moeilijk
slikkend bij te komen van een operatie aan
hun keel-amandelen. Onprettig gevoel.
Taai slijm achter de huig en een schrij
nende pijn daaronder. „Neem vanmid
dag bij het bezoekuur maar een ijsje
voor ze mee", zegt de jonge arts be
moedigend tegen de ouders, „dat ver
licht." Oliedomme opmerking. Alsof er
in het Nederland van veertig jaar gele
den in de maand november ook maar
ergens een ijsco kon worden gekocht.
Dat feestelijke buitenkansje deed zich in
die tijd slechts voor in de zomer. Als op
zwoele avonden en lome zondagmidda
gen de in witte kreuk-uniformen gestoken
ijsboeren van Sierkan of Vami met lood
zware bakfietsen door de straten van her
rijzend Nederland trapten. Roepend naar
de gevels, tingelend op een hamer-bel en af
en toe remmend voor een kind dat met een
vochtigwarm dubbeltje en een vierkante stui
ver in de hand haastig naar buiten kwam
rennen. „Eentje met sjokelade alstublieft."
Uiteraard waren er toen al Italiaanse ijssalons
in ons land. Maar die glanzende paleizen van
marmer en glas betrad je slechts tijdens het
doen van inkopen in Amsterdam. Eerst voor
een nieuwe broek naar kledingmagazijn Piet
van de Brul, daarna voor het Polygoon-we
reldnieuws en de luizestreken van Woody
Woodpecker naar de Cineac en tenslotte een
Coupe Annanas (45 cent; het papieren para
pluutje mocht je houden) bij de Italiaan, vlak
naast de bioscoop. Maar ook daar kon je al
leen in de zomer terecht, 's Winters immers
rustte il principale samen met zijn famiglia
uit in het geliefde vaderland en lag z'n zelfs
op hete dagen zo prettig koele salon plotse
ling vol met perzische tapijten. Een ontluiste
rend gezicht.
Opmars
Aan een ijsje werd slechts gelikt in uitzonder
lijke gevallen. En de mussen moesten onge
veer dood van het dak vallén als je op de
markt zomaar een wafeltje mocht kopen bij
een kar met van die in de zon vonkende zil
veren puntdeksels. Snel opeten op zo'n snik
hete dag was absolute voorwaarde. Anders
lekte het smeltende ijs, klevend via polsen en
onderarmen tot over je ellebogen. Pas toen
meneer Jamin in zijn snoepwinkels reusach
tige vrieskisten plaatste waaruit, tegen beta
ling van een betrekkelijk gering bedrag, joe
kels van ijsco's konden worden opgediept,
ontstond er iets van popularisering van de
koude lekkernij. Tegelijkertijd werd het ijssei-
rentie van het fabrieksijs. Die Magnums?
Toch steeds hetzelfde hoor, wat voor een
prachtige namen ze er ook voor bedenken.
Kan niet uitblijven: op een gegeven moment
wil 'de gemiddelde mens' geheid iets anders.
Daan Blei: „Maar ik moet toegeven, ze heb
ben wel een trend gezet. Onder invloed van
de Magnum is de smaak van de mensen
langzaam maar zeker aan het veranderen.
Het ijs wordt vetter. Meer room, meer
melk. 't Is overgewaaid uit Amerika.
Daar wordt ijs verkocht met 23 pro
cent vet."
Grote ketens
Hier intussen ook. Vorige maand
nog werd op het Muntplein in Am
sterdam de eerste Nederlandse sa
lon van de keten 'Australian Home-
Made Ice Cream' geopend. In België
zijn er al twee. Franchise-nemer Jean
van Diessen kan de aanloop nu al
nauwelijks aan. „We zitten op een
druk punt en als de mensen dit ijs
eenmaal hebben geproefd, komen ze
terug. Bovendien wekt onze naam de
nieuwsgierigheid op.
Ook een trend. Als de redactie van de
'Ysrevue', de speciaal voor ijsverko
pers bestemde bijlage van Missets
'Snackkoerier', kond doet van de opening
van alweer een paar nieuwe ijssalons te lan
de, blijken die niet meer (zoals vroeger) 'Na-
poli', 'Tempo' of 'Ijspaleis' te heten, maar
'Gelato Fresco' (Italiaans). Of'Australian Ho
me-Made Ice Cream' (Australisch). Of 'I
Can't Believe It's Yoghurt' (Amerikaans). Het
zijn stuk voor stuk zaken die deel uitmaken
van grote ketens. Italo Battistuzzi van 'Gelato
Fresco': „In Italië hebben we al zo'n twee
honderd salons met deze naam, in Duitsland
tachtig en hier in Nederland is ook makkelijk
plaats voor nog eens zestig tot zeventig ver
kooppunten."
Of die inspanningen de ijzersterke positie
vari het fabrieksijs van bedrijven als Cam-
pina, Ola, Scholier (Mövenpick) en Mars
ook maar enigszins zullen aantasten, is
echter de vraag. „Gaat het niet om",
meent Daan Blei. „Er is ruimte zat, de
markt wordt groter en groter. Iedereen
weet dat de vrieskasten bij de mensen
thuis vol liggen met ijstaarten, wate
rijsjes en lolly's. Maar ondanks dat,
blijkt er tegenwoordig zelfs weer
plooi te zijn voor venters, die langs de
deuren gaan. Net als vroeger. Neder
land is een ijsland."
