Protestantse kerken:
zelfdoding geen zonde
Gelovige vaak enige 'bijbel' die gelezen wordt
Kerk Samenleving
Vredesplan
Relivast
wint kort
geding
Strandevangelisatie
VRIJDAG 8 JULI 1994
KORTWEG
Moker
'Langs Leidse
Kerken' staat deze en ko
mende weken centraal tij
dens de radio-uitzendingen
van Moker, het media-over
leg van kerken in Rijnland en
de Bollenstreek. In het pro
gramma van morgenavond
wordt aandacht besteed aan
de Pieterskerk, de overden
king is van pastor G. Lans
bergen uit Oegstgeest. Op
woensdag 13 en zondag 17
juli besteedt Moker aandacht
aan de Hartebrugkerk. De
overdenking is opnieuw van
Lansbergen. De program
ma's zijn op woensdag te be
luisteren van 16.30 tot 17.00
uur en op zondagavond van
19.00 tot 19.30 (een herha
ling van het woensdag-pro
gramma). Moker zendt uit
op de FM 105.7 en via de ka
bel op de FM 88.
Continental
De Alphense stichting 'Local
Gospel Projects' organiseert -
de komende periode twee re
gionale concerten met de
Continental Singers. Op
maandag 11 juli treedt het
koor in Alphen aan den Rijn
in een .Amerikaanse samen
stelling op, op dinsdag 19 juli
in Woerden zijn het de Eu
ropese leden die de uitvoe
ring verzorgen. Het optreden
in Alphen aan den Rijn heeft
plaats in de Salvatorikerk aan
de Willem de Zwijgerlaan en
begint om 20.00 uur. De in
ternationale zanggroep, die
met een nieuwe musical een
toemee door Nederland
maakt, wordt begeleid door
een live-band. De toegangs
prijs voor het concert in Al
phen bedraagt 17,50 gulden,
kinderen tot 10 jaar betalen
7,50 gulden. Kaarten zijn in
de voorverkoop onder meer
verkrijgbaar bij de VWs in
Boskoop en Alphen aan den
Rijn. Het optreden in
Woerden heeft op dinsdag 19
juli plaats in de Kruiskerk
aan het Mesdagplein en be
gint eveneens om 20.00 uur.
De toegangsprijzen zijn gelijk
aan dat van het concert in
Alphen. Kaarten zijn hier in
de voorverkoop onder meer
verkrijgbaar bij boek- en mu
ziekhandel 'De Hoeksteen'
aan de Havenstraat 17.
Tales of Wonder
Het zeventiende 'Flevo To
taal Festival', dat wordt geor
ganiseerd door Youth voor
Christ Nederland, heeft dit
jaar als thema 'Tales of Won
der'. Het vierdaagse evene
ment bestaat uit ruim 200
programma-onderdelen, va
riërend van lezingen,
workshops, theater, kunst,
sport, interviews en muziek.
'Tales of Wonder' gaat over
de geschiedenis die de God
van de bijbel met zijn wereld
maakt. Sprekers over dit on
derwerp zijn onder anderen
dominee Nico ter Linden,
pater-jezuïet Frits van der
Ven en Henk Rothuizen. Het
festival wordt gehouden van
18 tot en met 21 augustus op
het evenemententerrein
naast Walibi-Flevo (de voor
malige Flevohof). Voor meer
informatie en het bestellen
van kaarten kan gebeld wor
den met 03438-18872.
Jozef op reis
Gidsen van het Bijbels Muse
um in Amsterdam vertellen
in de maanden juni, juli en
augustus elke zondagmiddag
om 14.00 uur speciaal voor
kinderen 'spannende, droe
vige, lieve en vooral mooie'
bijbelverhalen. Het program
ma duurt steeds een uurtje
en de kosten bedragen 2,50
gulden per persoon (exclusief
entree voor het museum,
maar mét een glas ranja).
Het Bijbels Museum staat
aan de Herengracht 366.
Zelfdoding kan op grond van de bijbel niet als zonde
worden veroordeeld. Tot deze conclusie komt het Sa
menwerkingsorgaan voor het pastoraat - waarin her
vormden, gereformeerden en lutheranen zijn vertegen
woordigd - in het rapport 'Pastoraat en suïcide'.
leusden/driebergen anp/gpd
Suïcide wordt in de bijbel even
min goedgekeurd. De zelfgeko
zen dood van onder anderen
Abimelech, Simson en Judas
wordt beschreven zonder dat er
een oordeel over wordt uitge
sproken. Kerken moeten zich
dit terdege realiseren als zij in
aanraking komen met mensen
die een eind aan hun leven wal
len maken.
De aanzet voor het rapport
van de Samen op Weg-kerken
werd in 1986 gegeven. De gere
formeerde synode merkte toen
tijdens de bespreking van het
rapport 'Euthanasie en pasto
raat' dat de vragen rond suïcide
speciale aandacht behoefden.
De werkgroep vermijdt be
wust de woorden zelfmoord en
zelfdoding. ,,De term zelfmoord
is naar ons idee te juridisch ge
laden en brengt het strafbare
van moord al direct in het ge
sprek." Zelfdoding verkleint
juist de ernst van de situatie.
Het woord suïcide is volgens de
werkgroep neutraler en doet
recht aan de medische aspecten
die meespelen.
,,De kerkgeschiedenis laat
zien dat suïcide meestal sterk
veroordeeld wordt", aldus het
rapport. ,,In grote delen van de
christenheid is daarin geen ver
andering gekomen. Dat heeft
invloed op de verwerking van
de bijbelse gegevens en op het
kerkelijk pastoraat.
De kerk is zo ver gegaan, dat
geleerd werd dat degene die de
hand aan zichzelf sloeg, voor
eeuwig was verloren. De kerk
had zo haar eigen sancties: ,,Zo
kreeg men geen kerkelijke be
grafenis, maar men werd elders
begraven." De praktijk was ove
rigens vaak milder, omdat reke
ning werd gehouden met een
ziektebeeld.
Het zijn vooral kerkleiders en
theologen geweest die in de
loop van de kerkgeschiedenis
zelfmoord sterk veroordeeld
hebben. Wie zichzelf doodt, is
voor eeuwig verloren, dachten
zij. Tot op de dag van vandaag
is de theologische veroordeling
van suïcide gangbaar, bijvoor
beeld binnen de Gereformeerde
Bond.
De opstellers van het rapport
hebben weinig goede woorden
over voor deze benadering. Die
gaat uit van 'theologische voor
onderstellingen' en niet van de
'harde realiteit waardoor het le-
moeilijk leef
baar is'. Er wordt te weinig reke
ning gehouden met de maat
schappelijke situatie waarin
mensen verkeren en met het
feit dat veel zelfdodingen ver
band houden met een psychia
trisch ziektebeeld.
Bespreekbaar
Binnen de kerk mag er niet ge
heimzinnig over worden ge
daan, aldus het rapport. Het is
de taak van predikanten en an
dere ambtsdragers het taboe
rond suïcide te doorbreken en
de problematiek bespreekbaar
te maken in de kerk. Zij moeten
het isolement proberen te door
breken waarin degene met zelf
moordplannen zich bevindt. Op
die manier kan suïcide ('een
ramp, zeker voor de achterblij
vers') wellicht worden voorko-
De protestantse kerken gaan
hiermee veel verder dan de
rooms-katholieke bisschoppen
die elke vorm van hulp bij zelf
doding afwijzen.
De bisschoppenconferentie van
de Servisch-Orthodoxe Kerk
heeft het jongste vredesplan
voor Bosnië-Herzegowina
scherp veroordeeld. De bis
schoppen wijzen de voorgestel
de opdeling van het Bosnische
grondgebied af. In een verkla
ring roepen zij het Servische
volk op de 'eeuwenoude rech
ten, vrijheden en vitale belan
gen' te verdedigen.
Volgens de bisschoppen
dringt het vredesplan oplossin
gen op waarvan onder de 'god
deloze fascisten en communis
ten' ook al sprake was. Het plan
zal slechts tot meer onrecht en
onrust leiden.
amsterdam anp
katwuk 'Us en weder dienende', zoals do- bedoeld om 'fijn samen te zingen van een
minee WJ J. Glashouwer het omschrijft, zijn voudige geestelijke liederen. Voor wie ma
ze dit zomerseizoen elke donderdagavond wil luisteren of mee wil zingen, om samen
op het Katwijkse strand te vinden: de leden de liefde van onze Heiland voor verloren
van de evangelisatie werkgroep van de her- zondaren met hart en mond te beleven en
vormde Ichthuswijk. De samenkomsten zijn uit te dragen'.
De strandzang begint steeds om 19.30 uur,
op het gedeelte tegenover hotel Noordzee
(centraal gelegen op de Katwijkse Boule
vard.)
FOTO DICK HOCEWONINC
Het Amsterdamse bedrijf Reli
vast bv, dat bemiddelt in de ver
koop van leegstaande kerkge
bouwen, heeft gisteren een kort
geding gewonnen dat het had
aangespannen tegen de zaken
man J. Sluis. De vice-president
van de Amsterdamse rechtbank,
mr. W. Tonkens-Gerkema, oor
deelde dat Sluis ten onrechte
beslag heeft gelegd op een reke
ning van Relivast.
Het geschil tussen Relivast-
directeur M. Bosschert en Sluis
was vorig jaar ontstaan na de
verkoop van de Elimkerk in Rot
terdam. De Stichting tot In
standhouding van Gebouwen
voor Religieuze Doeleinden, die
Bosschert en Sluis samen had
den opgericht, kocht het ge
bouw voor 16.000 gulden en
verkocht het vervolgens door
voor 200.000 gulden.
Relivast streek 80 procent van
de verkoopprijs op, volgens
Bosschert om de ontwikkelings
kosten die het bedrijf in de kerk
had geïnvesteerd, te dekken.
Sluis eiste echter dat Bosschert
het bedrag in de stichtingskas
zou storten. Toen zij weigerde
aan de eis van Sluis te voldoen,
legde hij beslag op de bankreke
ning van Relivast. De rechter
heeft nu beslist dat de vordering
van Sluis niet terecht was.
Bosschert is inmiddels uit de
stichting gestapt, die zij om
schrijft als 'pure oplichterij'. Zij
heeft alle contacten met Sluis
verbroken.
Relivast raakte onlangs in op
spraak na berichten dat zijn be
middelingen het bedrijf buiten
sporige winsten zouden opleve
ren. De Rooms-Katholieke Kerk
en Nederlandse Hervormde
Kerk hebben verklaard veel
moeite te hebben met het com
merciële karakter van Relivast
en liever geen zaken met het
bedrijf te doen.
Gerefonneerd rapport negatief over traditionele vonnen van evangelisatie
leusden gpd
Kerkleden moeten zich realiseren dat zij
vaak de enige 'bijbel' zijn die de niet-ker-
kelijken om hen heen lezen. Drs. Gottfrid
van Eek, opsteller van het rapport 'Ge-
loofscommunicatie in missionaire situa
ties', wil er maar mee zeggen dat velen
meer waarde hechten 'aan een persoon
en een authentieke benadering dan aan
een bepaalde boodschap'. Veel evangeli
satiecommissies en evangeliserende
groepen hebben daar volgens hem te
weinig oog voor.
rapport het eerste deel van een tweejarig
project van het gereformeerde 'Centrum
voor Gemeenteopbouw' af. Doel van het
project is om kerken en evangelisatie
commissies tegemoet te komen in hun
behoefte aan toerustingsmateriaal voor
het missionaire gesprek over geloven.
Om beslagen ten ijs te komen heeft
Van Eek eerst een jaar lang veldonder
zoek gedaan. Hij heeft in zijn rapport
enige 'hoopgevende' projecten in kaart
gebracht.
De onderzoeker bezocht inloopcentra,
buurtpastoraat en uiteenlopende ge-
sprekskringen in Amersfoort, Zeist,
Utrecht en Amsterdam. En steeds
viel Van Eek op: „De boodschap en de
boodschapper vormen één geheel. De
gesprekshouding is niet zo wezenlijk als
wat er inhoudelijk gezegd wordt over ge
loven: over God, over bijbelse verhalen
of andere momenten uit de christelijke
traditie." Wees consequent in woord en
wandel, is daarom zijn advies.
Kerkleden moeten er van doordrongen
zijn dat veel ex-kerkelijken en randker-
kelijken niets of weinig meer van de kerk
willen weten, juist door ervaringen met
gelovigen die zelf niet handelden naar
hun boodschap. Omdat ze, bijvoorbeeld,
geen respect en aandacht hadden voor
andersdenkenden. „Vaak leven zulke ne-
open en persoon-
t Van Eek. In deze
postmoderne sa-
'allergisch ge-
gatieve ervaringen verder als sterke voor
oordelen. Vooroordelen vinden gemak
kelijk bevestiging en zijn heel moeilijk af
te breken."
Alles draait om
lijke ontmoeting,
geseculariseerde
menleving zijn
worden voor grote verhalen,
matische taal, voor groepsdwang en ab
solute waarheden', legt de onderzoeker
uit. „Wie meent langs de weg van ge
stuurde geloofsgesprekken of kortstondi
ge evangelisatieacties mensen te kunnen
winnen voor het geloof, moet veelal re
kenen op openlijke of verborgen afwij
zing."
HET WEER
Zomer komt terug
De westelijke kuststrook merkte ei
genlijk niet zoveel van de Engelse
bovenlucht-storing, die gisteren op
bezoek was. De regen bleef beperkt
tot de vroege ochtenduren. Diverse
buien brachten 8 millimeter neer
slag in Valkenburg, de Haarlemse
regenmeter ving 5 millimeter op.
Voor het overige werd het een dag
met regelmatig zonneschijn en
hoogoptorenende stapelwolken,
die langs de kust niet of nauwelijks
buien produceerden. Het koele
zeewater speelde hier kennelijk
een voorname rol, want enkele
tientallen kilometers landinwaarts
was het een komen en gaan van
korte, maar felle buien, soms door
onweer begeleid.
In het noordoosten van het land
smeedden de buien zich aaneen
tot een intensief regengebied. Et-
maalaftappingen van 20 tot 50
millimeter waren geen uitzonde
ring. De temperaturen bleven voor
het eerst sinds twee weken aan de
lage kant; veelal tussen 16 en 19
graden. Tijdens de buien zakte het
kwik zelfs tot 12 a 14 graden.
Met een beetje geluk ontsnapt on
ze regio vandaag opnieuw aan de
toorn van Pluvius. Een volgende
storing trekt waarschijnlijk over
België en de zuidelijke provincies
De laatste prognosekaarten geven
een optimistisch beeld voor de ko
mende dagen. Zaterdag gaat de
luchtdruk boven West-Europa flin
stijgen. Er vormt zich een aparte
hogedrukkern boven het Engelse
Kanaal, die de naderende bewol
king van een warmtefront op de
Noordzee deels doet oplossen. W<
liggen nog altijd in tamelijk koele
lucht met 18 tot 20 graden.
Zondag ligt het hoog precies bovei
ons land. De frisse wind zwakt ver
der af en de zon treedt steeds mei
op de voorgrond. Het kwik varieer]
van 20 graden aan zee tot 25 gra
den landinwaarts. Begin volgende
week is de zomer helemaal terug.
De hogedruk neemt de meest gun
stige positie in boven Duitsland ei
Zuid-Zweden; de wind gaat uit hel
zuidoosten waaien en de warme
Zuid-Europese lucht komt linea
recta onze kant op. Maandag en
dinsdag lijken schitterende dagen
te worden met veel zon en maxim)
die oplopen van 25 n
den.
r 30 gra-
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag
Noorwegen:
Geleidelijk wisselvalliger
met een veranderlijke be-
wat regen of motregen.
Maxima van 12 graden in
noorden tot 23 graden
plaatsen droog. Middag-
temperatuur ongeveer 20
tegen de 25 graden.
Denemarken:
Vandaag geleidelijk zonni
ge perioden en droog.
Morgen toenemende be
streeks 23 graden, morgen
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Eerst half tot zwaar bewolkt en nu en
dan regen of een bui. Morgen opklarin
gen en alleen in lerland'en het westen
van Schotland kans op regen. Middag-
temperatuur uiteenlopend van 17 gra
den aan de westelijke kusten, tot 21 in
het zuidoosten van Engeland.
België en Luxemburg:
Vandaag van tijd tot tijd zon en eerst nog
droog. Morgen enkele buien en eerst
overwegend bewolkt. Middagtempera-
tuur ongeveer 20 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Ten westen van Parijs toenemende be
wolking gevolgd door regen. Morgen ook
oosten meer bewolking en kans op
WEERRAPPORTEN
-Jeersldgkans
yiinimumtemp.
diddagtemp.
regen.
het v
ZATERDAG 9 JULI 1994
Zon-1
Vrij zonnig. In h?t noordwesten mogelijk
enkele wolkenvelden. Droog. Middag-
temperatuur uiteenlopend van 20 gra
den in de omgeving van Porto, tot 33 in
het zuidoosten aan de Spaanse grens. In
de Algarve ongeveer 28 graden.
Madeira:
Flinke zonnige perioden en droog. Mid-
dagtemperatuur ongeveer 27 graden.
Spanje:
Overwegend zonnig en warm In het
noordwesten wat bewolking maar waar
schijnlijk droog. Aan de Costa's maxima
van 28 graden bij Barcelona tot 32 gra
den bij Malaga. In het binnenland maxi
ma boven 35 graden Aan de Atlanti
sche kust beduidend lagere temperatu-
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig. Warm met middagtempera-
tuur op de zuidstranden boven de 30
Zonnig' Middagtemperatuur vrak aan
Zuid-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden. Be.de dagen in
bui. Vandaag ook in het westen kans op
wat regen. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 23 graden langs de Atlanti
sche kust tot ongeveer 30 graden in de
Provence. Er staat harde Mistralwind.
Mallorca en Ibiza:
Zonnig en erg warm met maxima van
ruim boven 30 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden. Vooral in het
noorden, maar later ook elders kans op
een lokale onweersbui. Middagtempera-
ir ongeveer 30 graden.
Zon op 05.29 Zon onder 21.5
Maan op 06.17 Maan onder21.5
Waterstanden Katwijk
Hoog water 04.22 16.48
Laag water 00.16 12.46
Weerrapporten 07 juli 20 uur:
w 5/ 34 24 01
io 6 27 21 01
«3 23 15 20)
2 30 18 0
4 24 16 0)
2 20 13 20)
7 31 20 0)
Innsbruck halfbew
half bew nno2 27 16 23.;
HEINZ
ZDCDC f Ai£T ZV
DCDr_ SZAAT-/S
TT rt£7e£>v zsf//
J VyJ V
MZTZHALlERr
A. EZfSTf