Oerschreeuw vanuit een bankkluis
Jan Hoet wil Boymans èn Kunsthal
'Beelden zijn ondergewaardeerd'
Cultuur&Kunst
Cellist Pieter Wispelwey
op Leids Barok Festival
Proef met 'goedkope'
museumkaart mislukt
Tweede fase-opleiding
voor 6 conservatoria
Cabaretprijs
Mini Maxi
DINSDAG 5 JULI 1994
7
Nieuw album Stones omstreden
londen Voodoo Lounge, het nieuwste album van de Rolling
Stones, komt volgende week op de markt. Door nadrukkelijke
toespelingen op seks wordt de cd nu al omstreden genoemd.
Het is de eerste studioplaat die de Stones sinds 1989 hebben ge
maakt. Het is ook de eerste met Darryl Jones die bassist Bill Wy-
man vervangt. De Stones beginnen op 1 augustus in het RFK-
stadion in Washington een wereldtoernee. Tijdens de trip treden
ze op in Noord- en Zuid-Amerika, Japan en Europa.
Renovatie Royal Opera House Londen
londen Het uit de 19e eeuw stammende Royal Opera House in
Londen wordt grondig gerenoveerd en uitgebreid. De moderni
sering en uitbreiding moeten het theater in de uitgaanswijk Co-
vent Garden op het niveau brengen van de best uitgeruste zalen
ter wereld. Voor ruim vierhonderd miljoen gulden wordt het
aantal plaatsen in het theater uitgebreid en komt er een tweede,
kleinere zaal. Vanaf 1997 gaat het Opera House drie jaar dicht
voor de renovatie, na een langdurig gevecht over de gevolgen
van de werkzaamheden voor het uitgaans- en winkelcentrum
van Covent Garden. Daarvoor moest het Opera House wel de
plannen laten varen om kantoren in het complex onder te bren
gen.
Foto-expositie Salgado's werkers
Rotterdam Het Nederlands Foto Instituut in Rotterdam toont
van 9 juli t/m 21 augustus foto's van Sebastiao Salgado. Deze
Frans-Braziliaanse fotograaf reisde gedurende zeven jaar door
bijna de hele wereld, op zoek naar mensen die zware (hand)ar-
beid verrichten. In 350 foto's laat hij zien hoe grote groepen
mensen in vooral niet-westerse landen werk doen dat niet meer
van deze tijd lijkt. Salgado heeft economie gestudeerd en werkt
in de traditie van de human interest-fotografie. De tentoonstel
ling is getiteld Arbeiders: een archeologie van het industriële
tijdperk.
Oudere kunstenaars te zien bij Arti
Amsterdam Maatschappij Arti et Amicitiae in Amsterdam gaat
vanaf deze zomer elk jaar een eretentoonstelling inrichten met
werken van haar oudere leden. De eerste expositie bestaat uit
werk van drie kunstenaressen: Charlotte van Pallandt, Jeanne
Bieruma Oosting en Ro Mogendorff. De beelden van Van Pal-
landt (1898, Arnhem) zijn monumentaal, ongeacht hun afmetin
gen. Bieruma Oosting (1898, Leeuwarden), schildert vooral por
tretten, interieurs en stillevens. Mogendorff (1907, Amsterdam)
maakt penseel- en krijttekeningen. Uit haar werk spreekt een
sterke verbondenheid met de traditie en een voorliefde voor
Rembrandt, Goya en Chinese penseeltekeningen. De expositie,
aangevuld met video- en diamateriaal, loopt van 17 juli t/m 14
augustus. De in 1839 opgerichte Arti et Amicitiae is de oudste
kunstenaarsvereniging in Nederland.
Optreden Australisch Jeugdorkest
Rotterdam Het Australisch Jeugd Orkest geeft 7 juli, Australian
Day, een concert in de Rotterdamse Doelen. Een dag later volgt
een optreden in het Concertgebouw in Amsterdam. Dit eerste
optreden in Nederland is onderdeel van een Europese tournee.
De Rus Yakov Kreizberg leidt het orkest. De uit Brazilië afkomsti
ge pianiste Cristina Ortiz verleent solistische medewerking.
Orgelconcerten Utrechtse Dom
utrecht In de serie Zaterdagmiddagmuziek Domkerk in
Utrecht worden in juli en augustus orgelconcerten gegeven met
als thema Nederlandse orgelmuziek in internationaal perspec
tief. Organist Ko Zwanenburg opent de reeks op 9 juli. Het pro
gramma vermeldt composities van Marius Monnikendam, Hen
drik Andriessen, Jean Langlais, Olivier Messiaen en Daan Man
neke. Aanvang 15.30 uur. De toegang is gratis.
Cellist Pieter Wispelwey speelt donderdag in de Burchtsociëteit.
FOTO PR
Cellist Pieter Wispelwey opent
op donderdag 7 juli het Leids
Barok Festival in de Burchtso
ciëteit. Op het programma
staan de tweede, derde en vier
de suite voor solo-cello van Jo-
han Sebastiaan Bach. De Aca
démie de l'Eglise Wallonne de
Leyde besluit op dinsdag 12 juli
het Barok Festival in de Waalse
kerk met werken van onder an
dere Boismortier en Morel.
Wispelwey won in 1985 de
Elizabeth Everts-prijs, een twee
jaarlijkse onderscheiding voor
de meest veelbelovende musi
cus van Nederland. Inmiddels
behoort hij tot de topcellisten
van ons land. De Académie de
l'Eglise Wallonne de Leyde be
staat uit Berthil Oljans (barok
cello), Terry Waitt (viola di gam
ba), Monica Schiks (traverso),
Nanny Schuller (sopraan) en
Erik van Bruggen (clavecimbel-
/orgel). Het gezelschap speelt
op oude instrumenten of kopie-
en daarvan.
Het is de derde keer dat het
Leids Barok Festival wordt ge
houden en de eerste keer dat
het 'meeloopt' met de Leidse
Lakenfeesten. Organisator Erik
van Bruggen heeft het barokfes-
tial, dat in voorgaande jaren
meer concerten telde, inge
krompen. „De concerten wer
den te matig bezocht om uit de
kosten te komen. Vandaar dat
we nu slechts twee concerten
bieden." De stichting Leids Ba
rok festival werd in 1991 opge
richt om oude muziek vaker
over het voetlicht te brengen.
Tegelijkertijd wil het festival een
podium zijn voor de vele nieu
we en dus nog onbekende ge
zelschappen die zich met dit
muziekgenre bezig houden.
Beide optredens beginnen
om 20.30 uur. Kaarten zijn ver
krijgbaar bij de Burcht en de
Waalse kerk.
Death metal van Leidse Creep Mime zaait verdeeldheid
leiden wim koevoet
In het verleden werden er staven goud, edelstenen, geld
en waardepapieren opgeborgen. De laatste jaren bevat
de voormalige bankkluis in de kelder van jongerencen
trum 't Stathuys aan de Breestraat een luidruchtige Leid
se kostbaarheid waarvan de waarde vooralsnog door
meer Amerikanen dan door stads- en landgenoten wordt
ingezien.
ten vindt ze wel erg mooi."
In zijn teksten toont Judd zich
een zwartkijker. „Alleen als je
gek bent, kun je optimistisch
zijn", zegt hij. Drummer Frank
Brama: „Toch komt onze mu
ziek niet voort uit onvrede. Het
gaat puur om de adrenaline.
Onze optredens zijn orgasmes
van veertig minuten."
Door succesvolle grunge-
groepen als Nirvana en Pearl
Jam is snoeiharde gitaarrock ge
meengoed geworden bij een
breed publiek. Death metal gaat
velen echter te ver. Vooral de
De deathmetalgroep Creep Mi
me werkt vier keer per week in
de dikwandige ruimte aan haar
'extreme muziek': loodzware
metal in midtempo met gorilla
zang en zwartgallige analyses
van de samenleving in de song
teksten. Vorig jaar bracht ze
haar debuut-CD 'Shadows' uit
waarvan in nog geen vier maan
den tijd ruim 5.000 exemplaren
in Amerika werden verkocht. In
Nederland waren het er wat
minder maar werden er zeker
voor death metal-begrippen kenmerkende gorillazang
ook geen slechte scores ge
boekt.
Zaterdag bijt Creep Mime het
spits af van het Leidse Werfpop-
festival. Dat zal voor veel bezoe
kers de eerste - en wellicht ook
de laatste - kennismaking zijn.
Death metal, verklaart gitarist-
/tekstschrijver Andy Judd, is de
meest controversiële muziek
die momenteel wordt gemaakt.
Net als ten tijde van de punk
zijn er alleen maar uitgesproken
voor- en tegenstanders. Judd,
een Leidse Brit, zegt niet goed
te begrijpen waarom muzikale
daar debet aan. Bij Creep Mime
gorgelt Rogier Hakkaart de
tekstregels bij elkaar. Het is als
of de duivel zelf naar de zang-
microfoon heeft gegrepen. Hak-
kaarts voordracht lijkt op CD
vertraagd te zijn weergegeven.
Toch zijn er geen trucs gebruikt
in de studio. Hakkaart maakt
zijn 'oerschreeuw' live helemaal
waar. Hij mankeert niets aan
zijn stembanden of keel. „Ik
drink alleen maar water, geen
melk." Het Werfpopoptreden is
overigens Hakkaarts laatste met
Creep Mime. „Ik ga een andere
uitersten zo veel verdeeldheid muzikale richting in."
„Creep Mime is extreem Creep Mime werkt momen
maar dat is oorlog ook en daar
gaat iedereen op tv naar zitten
kijken."
Judd is verantwoordelijk voor
de prachtige teksten bij Creep
Mime. Die handelen niet zoals
bij de meeste andere groepen
uit het genre over draken, dui
vels en bloed maar over God,
liefde, het christendom, de
maatschappij, drugs en de psy
che. „Mijn oma vindt onze mu
ziek afschuwelijk. Mijn gedich-
teel in de met geluidswerend
hout afgetimmerde kluis aan de
opvolger van 'Shadows', die vol
gend jaar moet verschijnen. De
vier streven naar een toeganke
lijker geluid. Zonder een spoor
van ironie zegt drummer Frank
Brama dat Creep Mime meer
gaat swingen. Verder worden de
nummers 'pakkender', hoeft de
zang niet meer uitsluitend uit
de laagste registers te komen en
zijn hogere snelheden gewenst.
Creepmime: „We vinden het prachtig om v
s Leidse vrienden te spelen. Hoeven die o
i keer niet achterna te r<
Bassist Joost van der Graaf,
die verantwoordelijk wordt voor
de zang, zegt zich ervan bewust
te zijn dat zeker de puriteinen
in death metal land-wei eens
kunnen gaan protesteren tegen
al deze veranderingen. „Het is
een riskante onderneming maar
we willen begrepen worden
door een zo groot mogelijk pu
bliek. Dat is iets anders dan je
identiteit in een massastroom
ten onder laten gaan."
Creep Mime zal vermoedelijk
ook na Werfpop in Leiden een
marginaal verschijnsel blijven.
De aanhangers van death metal
hebben hun eigen muziekscene
gecreëerd met aardbolomspan-
nende netwerken, specialisti
sche amateurbladen en dito
platenmaatschappijen. Creep
Mime krijgt brieven uit Chili, Is
raël en Australië. De groep laat
zich niet of nauwelijks in met
de Leidse popscene. „Niet uit
weerzin", zegt drummer Frank
Brama, „maar gewoon omdat
we daar niets hebben te zoeken.
We stonden er dan ook van te
FOTO BEN DE BRUUN
kijken toen we werden gevraagd
voor Werfpop.
We hadden geen bedenktijd
nodig. We vinden het prachtig
om voor onze Leidse vrienden
te spelen. Hoeven die ons een
keer niet achterna te reizen."
Galeriehouder Lex Daniels begint sculptuurbiennale in Amsterdam
LEIDEN-ANP
AMSTERDAM FRAN^OISE LEDEBOER
Voor het Hilton-hotel aan de
Amsterdamse Apollolaan kijkt
galeriehouder Lex Daniëls te
vreden om zich heen. Op de
brede groenstrook, het trottoir
en het bordes voor het hotel
drentelen kijkers nieuwsgierig
langs beelden van Appel, Kees
Verkade, Charlotte van Pallandt,
Marte Röling, Ar man, Lynn
Chadwick, Fernando Botero en
vele, vele anderen. In nauwe sa
menwerking met vrouw en
zoon kostte het Daniëls twee
jaar deze beelden bij elkaar te
halen. Het resultaat mag gerust
een huzarenstukje heten: zijn
'Biennale Skulptuur 94' omvat
maar liefst 141 werken van
tachtig bekende en onbekende
buitenlandse en Nederlandse
beeldhouwers.
Op verzoek van Hilton-direc-
teur Roberto Payer had Daniëls,
eigenaar van Reflex Modern Art
Gallery, al eerder enkele beel
den in de hal en tuin geëxpo
seerd. De reacties van de gasten
waren zó veelbelovend dat ze
het plan voor een grotere ten
toonstelling opvatten. Payer,
sinds een paar jaar directeur,
bevestigt daarmee zijn succes
volle beleid van imago-verbete
ring van het hotel. De Hilton-
bar stond vroeger bekend als
verzamelplaats voor de Amster
damse penose maar die tijd is al
lang voorbij
Inspirerend voorbeeld voor
Daniëls was de succesvolle
beeldenexpositie die zijn Ne-
wyorkse collega Marisa del Re al
enige jaren in het park voor het
casino van Monaco organiseert.
Dankzij de vele connecties van
Daniëls is de 'Biennale Skulp
tuur' nu echter drie keer zo
groot geworden.
Reflex Modem Art Gallery
brengt veel Cobra-kunst, maar
Daniëls wijst er nadrukkelijk op
dat hij tijdens het landelijke
beeldenjaar juist een veel bre
der overzicht presenteert: „Ik
vind dat vooral zo belangrijk
omdat beeldhouwkunst in Ne
derland nog steeds wordt on
dergewaardeerd. Kijk maar naar
de museumcollecties, die voor
95 procent uit schilderijen be
staan."
Daniëls noemt de organisatie
van de beeldenexpositie „een
uit de hand gelopen hobby"
waar hij bovendien geen cent
rijker van wordt. Voor de mani
festatie is de Stichting Biennale
Skulptuur '94 opgericht die uit
de kosten (zes ton) hoopt te ko
men door verkoop van een aan
tal beelden. De winst komt ten
goede aan het medisch onder
zoek van de Stichting Kinderge
neeskunde Kankeronderzoek en
de Stichting 'Doe Een Wens',
die de laatste wensen van ern
stig zieke kinderen vervult. Er
wordt ook een reservering voor
een volgende editie van de
'Biennale Skulptuur' gemaakt
want Daniël* weet nu al zeker
dat deze expositie een traditie
moet worden.
Als de loodzware beelden van
soms duizenden kilo's eind sep
tember van hun sokkels worden
getild blijft op het grasveld al
leen de 'Apollo' van de Franse
kunstenaar Arman achter, een
geschenk van de stichting aan
de gemeente Amsterdam. Wie
een ronde langs de beelden
maakt, zal dat zeker jammer
vinden. De sculpturen staan er
zo mooi en vanzelfsprekend bij
dat het lijkt alsof ze er thuis ho-
De 'Biennale Skulptuur 94'
in en rondom het Hilton-hotel
(Apollolaan, Amsterdam)
duurt tot eind september.
De proef met de 'goedkope'
museumkaart is mislukt. Ruim
twee maanden geleden intro
duceerde de Stichting Muse
umjaarkaart de pas waarmee
vijftig procent korting wordt
gegeven op de toegangsprijs
van de ruim vierhonderd mu-
die bij de stichting zijn
De kortingspas, die 12,50
gulden kost, is nog tot 1 okto
ber geldig. Zo'n vier- a vijfdui
zend mensen schaften hem
De stichting had op der
tigduizend nieuwe kaarthou
ders gerekend.
De al langer bestaande mu
seumjaarkaart kost veertig gul
den en biedt in principe gratis
toegang tot de musea. Na 1
oktober brengt de stichting
een duurdere variant van de
museumjaarkaart op de
markt. Die nieuwe pas, die 75
gulden moet kosten, geeft ook
recht op gratis toegang tot
sperialetentoonstellingen.
De nieuwe kaart biedt ook
andere kortingsvoordeeltjes.
De gewone museumjaarkaart,
waarvan er nu zo'n honderd-
zestigduizend zijn, wordt met
ingang van 1 oktober vijf gul
den duurder. De ruim 2,5 mil
joen Europashouders bij de
Rabobank krijgen de muse
umjaarkaart gratis.
Lex Daniëls bij 'De olifant' van Karei Appel.
FOTO CEES ZORN
1 HAAG CPD
De conservatoria van Den
Haag, Amsterdam, Rotterdam
en Utrecht en de samenwerken
de conservatoria van Enschede-
/Zwolle/Amhem en Tilburg-
Maastricht krijgen een tweede
fase opleiding. Dit blijkt uit de
brief die staatssecretaris Cohen
(onderwijs) dezer dagen stuurt
naar de Tweede Kamer.
De felbegeerde tweede fase
opleiding geeft studenten aan
een beperkt aantal conservato
ria de mogelijkheid zich verder
te bekwamen als uitvoerend
musicus. De eerste fase tot do
cerend musicus is te volgen aan
elk conservatorium. Om de toe
kenning van de tweede fase,
waarvan een grote aantrek
kingskracht zal uitgaan op stu
denten, heeft een felle concur
rentiestrijd gewoed tussen de
conservatoria. Daarbij werd er
Belgisch 'kunstdier' poetst kandidatuur voor Rotterdam op
ROTTERDAM GPD
Jan Hoet, de immer spraakma
kende Gentse museumdirecteur
zonder museumgebouw, loopt
weer warm voor Rotterdam. Hij
zou'dolgraag willen praten met
de Rotterdamse 'politiekers' om
uit te vinden of voor hem in de
ze stad een taak ligt. Dat kan
zijn als directeur van de Kunst
hal, maar ook het directeur
schap van museum Boymans-
van Beuningen is voor hem nog
geen afgesloten zaak.
„Maar let op: ik heb er nog
nooit over gesproken hè. Ze
hebben hier wel gezegd dat ze
met mij gepraat hebben om di
recteur van Boymans te wor
den, maar dat is nooit gebeurd.
Ze hebben me alleen gevraagd
een sollicitatiebrief te schrijven
en dat heb ,ik gedaan. Daarna
nooit meer iets gehoord. En
voor de Kunsthal ben ik niet ge
vraagd te komen praten, werke
lijk waar niet."
Hoet is blij dat het plan om
de vier gemeentelijke musea te
fuseren verlaten is. Boymans
moet zelfstandig blijven, dat is
veel beter voor het museum,
vindt hij. Zijn interesse voor de
directeursfunctie wordt er al
leen maar groter door. Wat zou
hij in dat geval willen verande
ren aan Boymans?
„Het probleem met dit muse
um is dat het een beetje uiteen
gevallen is in afzonderlijke sec
ties. Daarbinnen heeft iedereen
een eigen autonomie. Daar zit
ten allemaal kleine pauskes. Er
moet veel meer samenhang en
coördinatie komen, een ge
meenschappelijk draagvlak, één
noemer voor het geheel van het
museum. Maar nu is dat moei
lijk, want al die pauskes praten
slecht met elkaar. Een paus
overlegt nooit, een paus legt een
ander iets op."
Kunsthal
Geruchten dat het bestuur van
de Kunsthal bij Hoet wel al ge
polst heeft of hij interim-direc
teur Wim van Krimpen wil op
volgen, ontkent Hoet ten stellig
ste. Maar natuurlijk zou hij een
verzoek wel in overweging wil
len nemen en nog meer van
zelfsprekend: hij heeft ideeën
over wat de Kunsthal zou moe
ten zijn.
„Volgens mij moet de Kunst
hal op de eerste plaats de nood
zaak zien van jonge kunste
naars. Die moeten stimulansen
hebben."
„De overheid moet de jonge
kunstenaars uitdagen tot meer
overtuiging, tot meer creativi
teit. Nu krijgen kunstenaars van
de overheid veel opdrachten
om kunst te maken voor plei
nen en straten. Dat verleidt om
telkens ongeveer hetzelfde te
maken. Dat doodt de creativi
teit, de echte kunst. Terwijl heel
veel plekken inde stad hele
maal geen kunst nodig hebben.
Zet er gewoon een mooie boom
neer!"
aanvankelijk van uitgegaan dat
alleen de conservatoria van Am
sterdam en Den Haag in aan
merking zouden komen, in lijn
met een advies daartoe van de
raad voor de Kunst. Later wer
den de pleidooien om ook in de
regio deze opleiding aan te bie
den steeds luider. Dat de staats
secretaris uiteindelijk kiest voor
zes conservatoria komt voor ve
len toch nog als een verrassing.
Volgens directeur van het
Amsterdamse Sweelinck-con-
servatorium Ton Hartsuiker, die
gisteren als eerste bekend
maakte de tweede fase aan te
kunnen bieden, is de toeken
ning aan vier conservatoria een
voorwaardelijke. Alleen Amster
dam en Den Haag zouden voor
altijd de tweede fase krijgen, de
overige vier zouden in een pe
riode van ongeveer vier jaar
moeten bewijzen de toekenning
ook waard te zijn.
SCHEVENINGEN ANP
De Nationale Scheveningen Ca
baretprijs is dit jaar toegekend
aan Mini Maxi. Het duo krijgt
de prijs voor het theaterpro
gramma Scherzo. „Clownerie,
kolder, parodieën, Felliniaans
surrealisme, gags, circus en
goochelkunst", aldus het jury
rapport, „zijn in Scherzo verwe
ven in prachtige toneelbeelden:
fijnzinnig amusement van top
niveau." In het verleden ging de
prijs naar onder anderen Her
man van Veen, Martine Bijl,
Jenny Arean, Adèle Bloemen-
daal, Paul de Leeuw en Harrie
Jekkers. Voor Mini Maxi is het
de eerste prijs in eigen land.
