'De tijd van verlamming is voorbij'
Albert West, allemansvriend van Radio 2
Dunaway klaagt Webber aan
Rtv show
Alan Mills: als de klimop van het centre court
WOENSDAG 29 JUN11994
157
Zanger/entertainer speelt dragende rol op familiezender
NOB profiteert van gat in Duitse mediamarkt
NOB Duitsland is een zelfstandige Duitse on
derneming die volgens beproefd concept
produceert: flexibel, met kwaliteit en effec
tief. Deze wervende tekst is te lezen in een luxe, op
Duitsland gerichte folder van het Nederlands Omroep-
produktie Bedrijf. Op het eerste gezicht misschien ver
rassend dat een audiovisuele onderneming uit een
klein landje het grote Duitsland bestormt. Maar voor
president-directeur Pieter Porsius is het aangaan van
buitenlandse avonturen een doodgewone zaak gewor
den.
Porsius staat niet meteen te juichen bij de jaarcijfers
over 1993: een winst van 18 miljoen gulden. Daarvoor
waren de verliezen in de afgelopen jaren, uitgedrukt in
geld en personele pijn, te hoog. Het aantal banen slorik
van 3.300 in 1988 tot 1.880 nu. En waarschijnlijk her
bergt het bedrijf per 1 januari 1995 nog maar 1.400 me
dewerkers als de omroeporkesten worden afgestoten en
ondergebracht in een zelfstandige stichting. Een jaar la
ter (1 januari 1996) volgt het Audio Visueel Archief Cen
trum dit voorbeeld. ,,De voornaamste factor in de
winststijging is de personeelsreductie. Veel leidingge
vende functies bestaan niet meer, ook de catering (nu
Van Hecke) en de beveiliging (nu Randon) werden af
gestoten."
De rigoureuze ingreep bij de afdeling Decor kostte
120 a 150 mensen hun baan. Deze maatregel werd in
gegeven door het onrendabele functioneren van Decor.
..Ook in tijden met weinig opdrachten bleven de kosten
bij Decor torenhoog, vanwege het te ruime bestand
personeelsleden in vaste dienst."
Bemoedigend
Draaide het NOB in 1989 met een bescheiden verlies
van 5,3 miljoen gulden, de grote klap kwam in 1990
met een verlies van bijna 97 miljoen gulden. Het laatste
verliesjaar was 1991, waarna de rekeningen over 1992
(5,3 miljoen) en 1993 (17,9 miljoen) positief uitpakten.
De eerste resultaten van het lopende jaar zijn bemoedi
gend. En voor een deel voorspelbaar omdat de inkom
sten van het bedrijf grotendeels gestoeld zijn op langlo
pende contracten. De winst over 1993 was precies zo
hoog als geraamd.
Porsius erkent dat het personeel een opdoffer te ver
werken kreeg. Een klap die het werkklimaat lange tijd
nadelig beïnvloedde. Hij zegt het zo: „Je wordt er niet
vrolijk van als zoveel mensen om je heen verdwijnen.
We hebben de operaties zeer actief begeleid en we heb
ben permanent uitgelegd dat ze nodig waren. Eerst
spraken we in zijn algemeenheid over de maatregelen,
maar als het aankomt op de uitvoering dan moet je na
men gaan noemen. Het was een heel pijnlijk proces,
waarbij de ondernemingsraad en de vakbonden een
voorbeeldige rol hebben gespeeld."
De tijd van verlamming is voorbij, als Porsius op z'n
woord mag worden geloofd. Er wordt met elan gewerkt.
Bovendien staat het bedrijf er financieel-economisch
beter voor. Een voorbeeld van de wanorde waaruit het
facilitair bedrijf zich moest ontworstelen, was dat er tot
aan 1988 geen boekhouding bestond van het eigen be
zit, zoals de apparatuur en de gebouwen. In dat jaar
werd alles halsoverkop gewaardeerd.
Groeimogelijkheden
Waar de Nederlandse audiovisuele markt bijna is uitge
groeid, richt het NOB zich in toenemende mate op het
buitenland. En dan vooral op Duitsland, waar nog
volop groeimogelijkheden zijn. In het kielzog van de
programmaproducenten De Mol en Van den Ende. die
de ene na de andere grootschalige produktie voor de
Duitse TV afleveren, opende het NOB december 1993
een eigen fill service-studio in Hürth bij Keulen. Totnu-
toe kwamen vijftien produkties tot stand met hulp van
het NOB. Voorbeelden zijn: 100.000-DM-Show, Nur die
Liebezahlt, Wiebitte..., Stadtklinik, Tut er es oder tut er
es nicht?, Kinder fiir Kinder. Traumhochzeit en Mini
Playback-show.
De buitenlandse inspanningen belopen reeds ,,5 a 10
procent" van de totale jaaromzet. Een bedrag wil Porsi
us niet geven, maar het cijfer moet liggen tussen de
twintig en veertig miljoen gulden per jaar. De omzet in
1993 bedroeg 361 miljoen.
De stormachtige opkomst van de commerciële, op
Duitsland gerichte, zenders als SAT 1 en RTL Television
is een gat in de markt voor het Nederlandse be
drijf. ,,In dat land heb je wel een bloeiende film
cultuur. maar niet een sterke W-producenten-
gemeenschap als wij die hebben. Dat komt
doordat de grote publieke zenders (ARD en
ZDF) hun producenten in eigen huis houden.
In tegenstelling tot ons land waar de produktie
is verzelfstandigd. Aan het industrieel produce
ren zijn de Duitsers daarom niet gewend."
Porsius en de zijnen kijken verder dan het
westen van Duitsland. Met de Duitse producent
UFA zijn contacten gelegd voor „het bedrijven
van televisie-industrie in Berlijn en enkele andere
deelregio's". De Poolse commerciële W-zender
Polsat heeft het NOB gevraagd een studio te bou
wen en te assisteren bij de techniek. Gesprekken
daarover verkeren in een verkennend stadium.
Digitaai
In eigen huis investeert het bedrijf in de digitale toe
komst. De overstap van de oude analoge beeld- en ge
luidtechniek naar een moderne digitale aanpak vergt
vele miljoenen guldens. Onlangs werd een grote order
geplaatst (bij Sony) voor de levering van digitale cam
corders (camera's), die per stuk 150.000 gulden kosten.
Tevens beschikt het bedrijf sinds kort over een moder
ne, ook weer digitale unit voor het nabewerken van ra
dio- en televisiegeluid. Voordelen zijn verhoging van
beeldkwaliteit en afname van storingen en ruis.
De volgende stap is de aanleg van een hoogwaardig
glasvezelnetwerk in het Mediapark. „Binnen twee jaar
zal dit netwerk gerealiseerd zijn. Dit biedt alle werkers
hier belangrijke voordelen. Je kunt bijvoorbeeld vanaf
elke plek storingvrije videosignalen versturen. Dat bete
kent geen geloop meer met banden en een verbetering
van de communicatiemogelijkheden."
Het Mediapark telt vijftig huurders. Porsius wil het
Mediapark ook ontsluiten voor andere, niet-audiovisu-
ele bedrijven. Het NOB heeft hiertoe een verzoek tot
wijziging van het bestemmingsplan ingediend bij de
gemeente. Overigens houdt het NOB er rekening mee
dat alle publieke omroepen vanuit de woonstraten in
Hilversum zullen verhuizen naar het Mediapark.
Pieter Polsius, president-directeur
van het NOB: „Het geld van vier
verliesjaren willen we snel terug-
verdienenen." foto»cpd
LONDEN NICK COHEN
THE INDEPENDENT
Een furieuze Faye Dunaway
heeft aangekondigd dat ze Sir
Andrew Lloyd Webber zal aan
klagen. Webber heeft in Los An
geles de produktie van zijn mu
sical Sunset Boulevard gestaakt
omdat hij Faye's zangkwalitei
ten niet goed genoeg vond.
De 53-jarige Dunaway zou de
hoofdrol overnemen van Glenn
Close, die zich opmaakt om de
musical in november op Broad
way te openen.
Vorige week verklaarde Web
ber dat hij de show in Los Ange
les liever stopte dan dat hij Faye
Dunaway de hoofdrol liet zin
gen. Hij is van mening dat de
actrice, die geen muzikale ach
tergrond heeft, ondanks vele
uren zangtraining de hoofdrol
vocaal niet aan kan. In een offi
ciële verklaring liet Webbers
produktiemaatschappij weten:
„Na ettelijke weken van vocale
voorbereiding en repetities heb
ben we moeten concluderen
dat Faye Dunaway muzikaal
niet tegen haar rol was opge
wassen."
Dunaway en haar managers
waren met stomheid geslagen.
„Toen ik Webbers beslissing
vernam, dacht ik meteen: dit is
een grillige inval van een grillige
man. Voor de audities maakte
Webber bekend dat hij op zoek
was naar een actrice die ook
kon zingen. Toen ik voor hem
voorzong, liet ik mijn stembe-
reik horen."
Volgens de actrice heeft Web
ber de zangpartij van haar rol
tijdens de repetities naar een
hoger stembereik geschoven.
De musical Sunset Boulevard
heeft goede kritieken gekregen,
maar vanaf het begin heeft de
show verbitterde strijd opgele
verd over wie de vrouwelijke
hoofdrol zou spelen. De show is
gebaseerd op de gelijknamige
film van Billy Wilder over de
Faye Dunaway archieffoto ap
claustrofobische en naargeesti
ge wereld van Norma Des-
mond, een ster uit het tijdperk
van de stomme film, die over
haar hoogtepunt heen is.
Toen de show voor het eerst
in Londen op de planken kwam,
speelde Patti LuPone de hoofd
rol, die ze ook op Broadway zou
krijgen. Maar toen Glenn Close
voor haar vertolking van Norma
Desmond in de produktie in Los
Angeles laaiend enthousiaste
recensies kreeg, beëindigde
Webber het contract van Patti
LuPone. Hij kocht haar met drie
miljoen gulden af en liet Glenn
Close overkomen om de show
in Broadway te openen.
De strijd om de opvolging van
Close in Los Angeles was furieus
en uiteindelijk zou het tussen
Faye Dunaway en Diana Ross
zijn gegaan. De produktie met
Close heeft ruim vijftig miljoen
gulden opgeleverd en in de
voorverkoop zijn al voor acht
miljoen gulden kaartjes ver
kocht voor de voortzetting met
Dunaway. Nu de voorstellingen
zijn afgeblazen, zal dit geld wor
den teruggegeven.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
HILVERSUM JAAP TIMMERS
ry
M anger entertainer Al-
W j bert West bekleedt
m A sinds een half jaar
een bijzondere positie bij Ra
dio 2. Hij is de eerste die voor
vijf verschillende omroepen te
gelijk werkt, maandag bij de
TROS, dinsdag bij de AVRO,
woensdag bij Veronica, don
derdag is hij NCRV-man en
vrijdag leent hij zijn stem aan
de KRO. In het dagelijkse
lunchprogramma Het hart van
twee doet hij de presentatie in
combinatie met de vaste pre
sentator van de dag.
Het is nog wel even wennen
voor de artiest uit Rosmalen.
Bij de TROS wordt hij ontvan
gen als een gezellige gespreks
partner. Bij de AVRO mag hij
alleen zijn spelletje komen spe
len.
NOS-radiodirecteur Willem
van Beusekom noemt Radio 2
een fill service-zender. „De na
druk ligt op entertainment met
een licht informatief en educa
tief gehalte."
Het ging slecht met Radio 2.
De luistercijfers kelderden in
1992 dramatisch door de komst
van drie commerciële zenders
op de kabel. Het eens zo trotse
marktaandeel van 17 procent
zakte naar 8 procent. De ge
middelde luisterdichtheid is 1,4
procent, wat betekent dat de
zender op een willekeurig ge
kozen moment door 200.000
mensen wordt beluisterd.
Het waren niet alleen 'de
commerciëlen' die de vrije val
veroorzaakten. Radio 2 worstelt
Albert West, dagelijks te horen op Radio 2. Willem van Beusekom: „De nadruk ligt op enter-
archieffoto cpd tainment met een licht informatief en educatief ge
halte." foto leendert jansen
al jaren met het zoeken naar eenheid te scheppen in wat er- raars willen dat we een herken
een eigen gezicht. Met opeen- varen werd als een ratjetoe aan baar gezicht hebben; ze wisten
volgende omschrijvingen als programma's. niet meer waar ze aan toe wa-
'De warmste zender' en 'De fa- Van Beusekom: „Uit onder- ren op Radio 2. Probleem was
miliezender' werd getracht zoek is gebleken dat de luiste- dat ze elke dag wat anders
hoorden. Wij zagen dat ook in,
maar wilden toch niet de diver
siteit van de zender verliezen.
We hebben alle omroepen ge
vraagd hun belangrijkste pro
gramma's te noemen, die we
vervolgens hebben aangebo
den aan de andere omroepen."
Uitstapjes
De praktijk is nu dat de volgen
de programma's nu dagelijks
worden uitgezonden: Wie weet
waar Willem Wever woont?
(NCRV), Adres onbekend (KRO)
en het weerpraatjé van Jan Ver-
steegt (TROS). De inbreng van
de AVRO bestaat uit korte
nieuwsoverzichten en media-
en shownieuws tijdens het ont
bijt- en middagprogramma,
terwijl Veronica het spel van
Albert West levert. De zaterdag
is voor de VARA. De zondag
staat onder de hoede van de
VPRO met uitstapjes naar
AVRO {Muziek mozaïek van
Willem Duys) en KRO (de
avondprogrammering)
De langlopende program
ma's Willem Wever en Adres
onbekend zijn ingrijpend gewij
zigd. Bij Adres onbekend, be
doeld om oude bekenden op te
sporen, werden de luisteraars
permament op de hoogte ge
houden van het zoekwerk. In
de vernieuwde versie van Adres
onbekend krijgen de luisteraars
alleen in het kort te horen naar
wie gezocht wordt, waarna het
resultaat van de speuractie een
uur later wordt meegedeeld.
Het uurtje Willem Wever op
de donderdag is nu uitge
smeerd over drie uur, waarbij
meer dan vroeger muziek
wordt gedraaid tussen de infor
matiestroom door. De andere
weekdagen verzorgt presen
tatrice Karin de Groot een kor
tere versie van de rubriek waar
in de luisteraars hun prangen
de vragen kunnen stellen.
Muziek speelt op Radio 2
toch een belangrijke rol. Maar
dertig procent van de program
mering is bestemd voor het ge
sproken woord. Zestig procent
van de muziek komt van Ne
derlandse bodem. Van Beuse
kom zegt niets te voelen voor
een zender die overwegend
Nederlandstalig is. „Uit onder
zoek is gebleken dat Neder
landstalige muziek beter gedijt
in een internationale setting; je
moet het nooit geïsoleerd
brengen. Het publiek stelt een
combinatie juist zeer op prijs."
Ligt de muziekkeus van Ra
dio 3 volgens Van Beusekom
op rock; Radio 2 verkiest easy-
listening. „Je zou kunnen zeg
gen: de middle of the road- kant
van de popmuziek."
Albert West voelt zich in Hil
versum inmiddels echt een al
lemansvriend. „Ik was met
mijn apparaatje, de magic box,
eerst bij de TROS. Ik vroeg een
tasje om het ding mee te kun
nen nemen en ik kreeg een
zakje met de letters TROS erop.
In de NCRV-studio aan de
Bergweg moest ik wezen om
het programma voor de AVRO
te maken. Kortom: een Veroni-
ca-man met een TROS-zakje
die voor de AVRO bij de NCRV
moet zijn."
Nederland -
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Nederland
Marokko
Japan
V.S.
Peru
Engeland
Kameroen
Australië
Italië
Argentinië
OO
OO
OO
OO
OO
OO
OO
OO
OO
LONDEN SIMON O'HAGAN
Als je naar het buitenland belt, kies dan geen 09 meer, maar OO.
THE INDEPENDENT
De hertogin van Kent zal hem zaterdag,
na afloop van de damesfinale op Wim
bledon, weer naar voren roepen. Onder
het klaterend applaus van het publiek
zal hij bescheiden de dankbetuiging
ondergaan, verwijzend naar zijn korps
van scheids-, lijn- en netrechters, die de
werkelijke klus hebben geklaard. Een
dag later, na de herenfinale, zal het ri
tueel zich herhalen. Alan Mills, hoofd-
scheidsrechter op Wimbledon, staat
één weekend per jaar in de schijnwer
pers.
In iedere sporttak geldt dat scheids
rechters een goede wedstrijd hebben
wanneer ze niet opvallen. Niet dat
scheidrechters hier altijd blij mee zijn.
De gelederen van de sportofficials tellen
menig exhibitionist, die geen kans voor
bij laat gaan om zichzelf in de kijker te
spelen.
Op Wimbledon, het toernooi dat prat
gaat op zijn grote discretie, zou een der
gelijke publiekshonger uit de toon vallen.
Daarom past hoofdscheidsrechter Alan
Mills net zo goed bij Wimbledon als de
klimop die het centre court siert. En aan
gezien de 58-jarige Mills zijn post al
sinds 1983 bekleedt, hoort hij inmiddels
haast tot het meubilair.
Telkens wanneer de schijnwerper op
Mills valt, voelt hij zich enigszins onge
makkelijk. Maar dat is niet verwonder
lijk. Als hij de rust van zijn onder court
no. 1 weggestopte kantoor moet verla
ten, is er vrijwel altijd een probleem dat
hij moet zien op te lossen.
Dan pas kan het publiek een glimp
van Mills opvangen. Terwijl de regen
wolken zich samenpakken en de para
plu's open gaan, staat hij half weggedo
ken in een beschaduwde hoek van de
baan met een walkie-talkie tegen zijn
oor gedrukt. Hij moet een moeilijke
maar onvermijdelijke beslissing nemen
'Dames en heren, het spel is wegens
regen onderbroken.'
Mills vindt het weer het moeilijkste
deel van zijn baan. „Als je het twee mi
nuten lang op de grasmat laat regenen,
kan het een uur duren voordat de baan
weer bespeelbaar is", legt hij uit. En ver
loren tijd is wat Mills het meest vreest.
Vertragingen kunnen het hele toernooi
ontwrichten. Maar Mills is ook niet on
gevoelig voor de teleurstelling van de
toeschouwers wanneer hun het tennis
wordt onthouden. „Ik ben me bewust
van de ontberingen die sommigen zich
hebben getroost door de nacht buiten in
de rij door te brengen voor een kaartje.-
Maar wanneer de weergoden niet mee
werken, zijn mijn handen gebonden."
Het is niet altijd het weer waarvoor
Mills de groene zoden moet betreden.
Vaak dondert het figuurlijk. Geen enkele
woedeaanval is compleet zonder Mills,
die hetzij door een speler, hetzij door de
scheidsrechter wordt geroepen als de
grote arbitrator. Als een strenge, maar
rechtvaardige schoolmeester maakt Mills
dan op zachte stem, zodat' de micro
foons zijn woorden niet kunnen oppik
ken, een einde aan het conflict. „Als ik de
baan op stap om een incident op te los
sen, neem ik nog geen standpunt in. Ik
luister altijd eerst naar wat de scheids
rechter te zeggen heeft, dan pas naar de
speler. Negen van de tien keer steun ik
de scheidsrechter, maar het gebeurt ook
wel eens dat ik de scheidsrechter ver
vang."
Mills heeft in zijn carrière al heel wat
buitensporig gedrag meegemaakt, met
name van John McEnroe. Maar wie hem
naar de ergste voorbeelden vraagt, krijgt
een typisch afgewogen antwoord: „Dat is
moeilijk te zeggen en bovendien, wil ik
geen namen noemen. Wat mij zelf altijd
bijzonder steekt, is het uitschelden van
lijnrechters. Scheidsrechters hebben ve
-weer,lijnrechters niet."
MaarNfiTls' grootste kracht is zijn got
de contact met de spelers. Zijn eige
achtergrond als bijzonder verdiensteli
tennisspeler komt hem daarbij goed va
pas. Als jongetje was Mills jeugdkan
pioen van het graafschap Lancashire e
later was hij kampioen van de Brit!
luchtmacht, in de tijd dat de RAF nc
veel Britse topspelers leverde.
Mills had een verdienstelijke tenni
carrière. Hij kwam van 1959 tot 1972 o
Wimbledon uit en maakte in 1959 gt
schiedenis toen hij een enkelspel in
DavisXup^ tegen een Luxemburger wo
met 6-0 6-0 6-0. De wedstrijd duurde
minuten. Mills had met zijn teamgent
ten gewed om zijn dagverdienste va
twintig gulden naar toenmalige maa
staven een heel bedrag, maar niet te ve
gelijken met de bedragen die nu in hi
proftennis omgaan dat hij geen enkt
Ie game tegen zou krijgen. Later heeft h
zijn tegenstander op een shandy getrai
teerd. „In die dagen gingen de spelei
nog kameraadschappelijk met elkai
om", aldus Mills.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
