'Sterke machtsbasis noodzakelijk'
Kerk Samenleving
Zimbabwaan nieuwe secretaris-generaal LWF
DONDERDAG 23 JUNI 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 071 -356443
BUITENLAND KORT Vroiiwenberaad pal voor vrouwenbelangen in ontwikkelingsbeleid
Uitwijzing priester
Mexico heeft deze week een
rooms-katholieke priester
het land uitgezet. De priester.
Marcos Gonzalo Hallo del
Salto, zou volgens het minis
terie van binnenlandse zaken
een gewapende groep heb
ben geleid en honderden
mensen van wapens hebben
voorzien. De 59-jarige pries
ter gaf zich zonder verzet te
bieden over aan de politie.
Hij werd op het vliegtuig ge
zet naar zijn geboorteland
Equador. F.nkele parochiele
den hadden bij de bisschop
aangedrongen op zijn ver
trek. Volgens hun zou hij de
oppositie tegen de regerende
Revolutionaire Institutionele
Partij PRI hebben geleid.
Daarop had de bisschop de
overheid gevraagd tegen de
priester op te treden.
Wapenexport (1)
De bisschoppen van Zuid-
Afrika hebben de nieuwe re
gering van dat land gewaar
schuwd tegen de stijging van
de wapenexport. In een brief
aan minister Joe Modise van
defensie vragen ze de buur
landen te helpen bij de we
deropbouw in plaats van hen
wapens te leveren. De
rooms-katholieke vredesbe
weging Pax Christi in Neder
land had kortgeleden de
Zuidafrikaanse bisschoppen
conferentie gewezen op de
betrokkenheid van Zuid-Afri-
ka bij de burgeroorlogen in
Rwanda en Sudan. De ophef
fing van het wapenembargo
door de Verenigde Naties
biedt de Zuidafrikaanse wa
penindustrie de mogelijkheid
de export te verveelvoudigen.
Wapenexport (2))
Pax Christi noemt het cy
nisch dat. terwijl in Zuid-
Afrika de democratie op
bloeit. in Rwanda en Sudan
met Zuidafrikaanse wapens
een burgeroorlog wordt uit
gevochten. De bisschoppen
vragen de Zuidafrikaanse re
gering geen wapenexport toe
te staan naar landen die de
mensenrechten schenden of
die bij een oorlog zijn be
trokken. Ook moet Zuid-Afri-
ka het wapenembargo van
de Europese Unie tegen
Rwanda onderschrijven. De
wapenindustrie van het land
moet overschakelen op civie
le produktie, aldus de bis
schoppen. Zij wijzen op het
woord van de profeet de
zwaarden om te smeden tot
ploegscharen.
Ingrijpen Rwanda 1)
De Wereldraad van Kerken
heeft Frankrijk opgeroepen
geen troepen naar Rwanda te
zenden. De pogingen van de
Veiligheidsraad om een wa
penstilstand te bereiken,
worden hierdoor bijna zeker
bemoeilijkt, aldus secretaris
generaal Konrad Raiser in
een brief aan minister Alain
Juppé van buitenlandse za
ken. De Wereldraad heeft
ernstige twijfels over de be
doelingen van Frankrijk, dat
zegt de humanitaire hulp te
willen beschermen.
Ingrijpen Rwanda (2)
De Zuidafrikaanse aartsbis
schop Desmond Tutu (angli
caan) betwijfelt of Franse mi
litairen als vredestichters in
Rwanda kunnen optreden.
Psychologisch gezien is het
beter als Afrikaanse troepen
een vredesmacht zouden
zenden, zei Tutu. die deze
week in Europa is. In een ge
lijktijdig verzonden brief aan
de Verenigde Naties vraagt
Raiser secretaris-generaal
Boetros Ghali de Veiligheids
raad te wijzen op de bezwa
ren tegen het zenden van
Franse troepen.
Het Vrouwenbe-
raad (zoals de
organisatie vaak
kortweg genoemd wordt)
heeft zijn taak in de loop
van de jaren zien verande
ren. „Tegenwoordig is ie
dereen het er wel over
eens, dat je bij ontwikke
lingsprojecten moet letten
op de positie van de
vrouw", zegt coördinator
Lillian van Wesemael-Smit.
„Waar we ons nu mee be
zighouden, dat zijn de
machtsverhoudingen tus
sen mannen en vrouwen,
en de machtsbasis van de
vrouwen."
OEGSTGEEST MONIQUE VAN EEDEN
De term 'machtsbasis' is niet
voor iedereen direct duidelijk.
„Het is de positie, de status van
waaruit je macht kunt uitoefe
nen", legt Van Wesemael uit.
„Je machtsbasis wordt bepaald
door je vermogen, je beroep, je
afkomst, vaak ook door je
huidskleur, je godsdienst en je
sekse. Als je machtsbasis sterk
is. kun je zelf bepalen wanneer
je waarop invloed uitoefent. Wij
vinden het belangrijk dat vrou
wen een sterkere machtsbasis
krijgen, zodat ze zelf kunnen
beschikken over hun lichaam
en hun leven, en iets te vertellen
hebben in de maatschappij."
Het Vrouwenberaad ontstond
in 1978 uit een overleg van en
kele vrouwen, afkomstig van de
overheid, universiteiten en niet-
gouvemementele organisaties
(ngo's). Aanvankelijk was het
doel om universitair onderzoek
af te stemmen op beleidsvragen
uit de praktijk, om ontwikke
lingsprojecten aan te laten slui
ten op de specifieke behoeften
van vTouwen en zo de achter
stand van vrouwen te vermin
deren.
De eerste drie jaar van zijn
bestaan was het Vrouwenbe
raad een werkgroep. In 1981
werd het een netwerk. Deze
overgang was niet alleen nood
zakelijk vanwege het toenemen
de aantal leden; het Vrouwen-
beraad wilde ook invloed gaan
uitoefenen op het beleid rond
ontwikkelingssamenwerking
(en dus niet meer alleen advie
zen geven). De beslissing om
een netwerk te worden, ging sa
men met een verscherping van
het doel: Vrouwen en Ontwik
keling inbouwen fn onderzoek,
beleid en praktijk. In 1986 kon
het Vrouwenberaad professio
neler gaan werken, omdat het
subsidie kreeg voor een betaald
secretariaat.
Vier jaar later werd het beleid
opnieuw gewijzigd. In de mees
te organisaties is er nu een me
dewerkster voor Vrouwen en
Ontwikkeling. Het is niet meer
dan normaal om een vrouwen-
beleid te ontwikkelen. Het ac
cent kan nu verlegd worden.
Niet de positie van de vrouw
staat centraal, maar de verhou
ding tussen mannen en vrou
wen. Voortaan streeft het Vrou
wenberaad uitdrukkelijk naar
een rechtvaardigere duurzame
ontwikkeling waarbij vrouwen
de volle zeggenschap hebben
over hun lichaam en hun leven,
en een evenredige invloed kun
nen uitoefenen in de maat
schappij. Daarbij geeft het
Vrouwenberaad rond specifieke
thema's (zoals het milieu, het
bevolkingsbeleid en de alfabeti
sering) richtlijnen aan voor het
behartigen van de belangen van
vrouwen.
Het Vrouwenberaad werkt
met een vaste staf van vier me
dewerksters. die allemaal een
deeltijdfunctie hebben. De le
den zijn allemaal verbonden
aan één of andere organisatie
die zich bezighoudt met ont
wikkelingssamenwerking; bij
voorbeeld de vier mede-finan
cieringsorganisaties (Cebemo,
Novib, ICCO en Hivos), het Mi
nisterie van Buitenlandse Za
ken. en kleine kerkelijke organi
saties die projecten in het Zui
den ondersteunen. Daarnaast
behoren ook universiteiten en
vakbonden tot de lidorganisa
ties. Uiteraard zijn de leden van
het Vrouwenberaad die vrou
wen die zich binnen de lidorga
nisaties bezighouden met Vrou
wen en Ontwikkeling. Sinds
kort zijn er ook twee mannen
lid. „Nee, dat. gaf intern geen
problemen", glimlacht Van We
semael. „Wij zien het lidmaat
schap van mannen als een lo
gisch uitvloeisel van de integra
tie. Het probleem van de onge
lijke machtsverhoudingen is
ook een zaak van de mannen.
We zijn alleen maar blij als
mannen daar ook zo over den
ken."
De lidorganisaties vormen
een bonte mengeling van doel
stellingen en levensbeschou
wingen. Het grote voordeel
daarvan is, dat vele groepen
vertegenwoordigd zijn. Het na
deel is natuurlijk dat ieder
groepje zijn eigen wensen en
belangen heeft. De leden bren
gen deskundigheid in en dragen
centrale thema's aan. Ook zijn
zij degenen die boodschappen
doorgeven van vrouwenorgani
saties in het Zuiden.
Lobbyen en waar nodig peti
ties opstellen, ziet het Vrouwen
beraad als een belangrijke taak.
Verder wordt er veel tijd gesto
ken in het ondersteunen van de
lidorganisaties en vrouwenorga
nisaties in het Zuiden. „Op dit
moment zijn we ook bezig met
de voorbereiding van de vierde
Wereldvrouwenconferentie in
1995 in Peking", vertelt Van
Wesemael. „Minister Kooij-
mans kreeg, toen wij hoorden
De 50-jarige theoloog Ishmael Noko uit
Zimbabwe is gisteren unaniem gekozen tot
secretaris-generaal van de Lutherse Wereld
federatie (LWF). Hij is de eerste Afrikaan
aan het hoofd van de LWF, waarbij 114 ker
ken met 55 miljoen leden zijn aangesloten.
Per 1 oktober volgt hij de Noor Gunnar
Staalsett op, die deze functie negen jaar
heeft bekleed.
De nieuwe secretaris-generaal werkt
sinds 1982 bij de LWF in Genève. Eerst was
hij secretaris voor vluchtelingenzaken,
sinds 1987 is hij als directeur van de afde
ling zending en educatie verantwoordelijk
voor ruim 500 projecten op het gebied van
ontwikkelingssamenwerking, vrouvvenstrijd
enjongerenvraagstukken.
Ishmael Noko werd op 29 oktober 1943 in
Rhodesië (het huidige Zimbabwe) geboren.
Zowel zijn vader als zijn grootvader was lu
therse predikant. Hij studeerde theologie in
Zuid-Afrika en Canada. Voordat Noko bij de
LWF in Genève kwam werken, doceerde hij
aan de theologische faculteit van de Uni
versiteit van Botswana.
Zijn voorgangers bij de bijna 50 jaar oude
LWF waren Silvester Michelfelder (VS), Carl
Lund-Quist (VS), Kurt Schmidt-Clausen
(Duitsland), André Appel (Frankrijk), Carl
Mau (VS) en Gunnar Staalsett (Noorwegen).
Noko, die visser had willen worden, kent
de onderdrukking van nabij. In de jaren ze
ventig verliet hij Rhodesië om volgens eigen
zeggen „in ballingschap" naar Canada te
gaan. Het is dan ook niet toevallig dat hij
daar promoveerde op een proefschrift over
zwarte theologie. De politieke lijn, die zijn
voorganger Staalsett bij de LWF heeft uitge
zet, wil hij voortzetten.
De Zimbabwaan noemt zijn benoeming
„een test voor de lutherse gemeenschap",
waarin de lutheranen uit Amerika, Duits
land en Scandinavië nog steeds de over
hand hebben.
dat hij naar China zou gaan,
van ons een brief met het ver
zoek om daar een paar belang
rijke dingen aan de orde te stel
len: de kernproeven, het bevol
kingsbeleid en de Wereldvrou
wenconferentie. Die moet be
zocht kunnen worden door alle
vrouwen, ongeacht afkomst,
godsdienst of seksuele geaard
heid. En de vrouwen die aan de
conferentie deelnemen, moeten
verzekerd zijn van hun vrijheid
van meningsuiting. Dat ze niet
na afloop alsnog worden opge
pakt."
Thema's en doelstellingen
mogen veranderen als de tijd
dat eist, één ding is in de zestien
jaar dat het Vrouwenberaad nu
bestaat, hetzelfde gebleven.
„Centraal blijft staan dat je een
wisselwerking op gang brengt
tussen vrouwen in het Zuiden
en in het Noorden. En dat daar
dan actie op volgt."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDS HERVORMDE KERK
Beroepen te Huizen A.A. Floor te Har
derwijk; te Oss(SOW) mevr. M E. van
Leeuwen te Hilversum (part-time); te
Zuidland J.W. Kirpestein te Gouda;
Bedankt voor Zwolle (wijk 9) S. Jume-
let te Waardenburg-Neerijnen.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Brakel, te Dirksland. te
Hoofddorp, te Middelburg-Zuid, te
Naaldwijk, te Nieuwdorp. te Ooster-
land, te Poortvliet, te Rotterdam-Cen
trum, te Rotterdam-IJsselmonde, te
Zoetermeer M. Karens, kandidaat te
Zoetermeer; te Hendrik-ldo-Am-
bacht. te Hoogvliet, te Rotterdam-
Zuidwijk en te Scherpenzeel mr. W.
Silfhout, kandidaat te Benthuizen; te
Haarlem en te St. Annaland A. Ver-
meij, kandidaat te Ridderkerk.
HET WEER
Zomer werkt aan reputatie
Als zomermaand heeft juni tot dus
verre weinig indruk kunnen maken.
Wisselvalligheid was troef in de af
gelopen weken; de zon kwam te
weinig aan bod en de temperatuur
was aan de magere kant. Na de
langste dag, als de voorzomer met
zijn 'kinderziekten' voorbij is en de
hoogzomer begint, breekt de tijd
van de waarheid aan. Meestal
wordt in de laatste week van juni of
in de eerste tien dagen van juli het
definitieve karakter van de zomer
bepaald. Als we uitgaan van een
normale situatie, gaat in deze pe
riode de 'Europese zomermoesson'
van start.
Dit klinkt misschien wat nat en
dreigend; feitelijk gaat het hier om
een seizoensgebonden circulatie
patroon. Door de maximale instra
ling van de zon wordt het Europese
vasteland sterk verhit, waardoor de
luchtdruk daar in verhouding laag
wordt ten opzichte van de aangren
zende oceaan. Het gevolg is dat
koelere lucht uit het westen of
noordwesten landinwaarts wordt
gezogen. We zien dat meestal ge
beuren als het enkele dagen zeer
warm is geweest boven het conti
nent. Belangrijk daarbij is de her-
halingsneiging van de atmosfeer.
Is zo'n stromingspatroon eenmaal
van startgegaan in deze tijd van het
jaar, dan is de kans groot, dat er
een zomer met Atlantische trekjes
volgt: meestal vrij koel dus met
en toe eens een warme dag. In
mooie zomers, die hier nu eenm
zeldzamer zijn, overheerst de in
vloed van het Azorenhogedrukge
bied, dat zich verder naar het nc
den en oosten tot over Europa ui
breidt. Dit type zomer is droog ei
warm; er zijn wel onderbrekinge
met koeler en natter weer, maar
daarna herstelt de hogedruk ziel
weer. Dit laatste scenario kenne
we nog goed uit de jaren 1989
1992.
De komende dagen gaat de zom
van '94 wat aan zijn reputatie w
ken. Een hogedrukcel boven Mk.
den-Europa lanceert een korte,
maar felle warmtegolf boven onjïi
contreien. Morgen moeten de e
laatste wolkenrestjes verdwijnen
en met aflandige wind schiet he a
kwik omhoog richting 25 graden
Zaterdag bereikt de warmte een
hoogtepunt; er is volop zon en
overal wordt het zomers warm, n j[
schien wordt de 30-gradengren;
het zuiden van het land bereikt, i
Aan het eind van de dag is er kaï
op een warmte-onweer. Zondag
wordt waarschijnlijk al weer een 11
stuk koeler met een wind van ze 'c
De hogedruk boven Europa is ge a'
blijvertje; een hernieuwde wisse/c
valligheid ligt na het weekeindejr;
meest voorde hand.
HET WEER IN EUROPA
De geschiedenis van het
gebouwencomplex 'Duin
zicht' in Oegstgeest is
nauw verweven met reli
giositeit en hulp aan de
naaste. In 1834 werd het
landgoed aan de Rhijngeesterstraatweg gekocht door
baron Van Wijckerslooth, die een jaar eerder tot bis
schop was benoemd. Hij liet er eerst een bisschoppelijk
paleisje annex huiskapel bouwen. In 1851 volgden on
der meer een klooster
voor zusters Francisca
nessen, een kapel en een
weeshuis. Anno 1994
wordt Duinzicht nog
steeds bevolkt door
'bewogen mensen met het hart op de goede plaats'. In
deze vijfdelige serie over de gebruikers van 'Duinzicht
40' aandacht voor het Vrouwenberaad Ontwikkelings
samenwerking.
Lillian van Wesemael-Smit: „Als je machtsbasis sterk is. kun je zelf bepalen wanneer je waarop invloed uitoefent." foto loek zuijderduin
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Denemarken:
Wolkenvelden, ook gere-
I zon en eerst nog kans
op een bui. Vandaag nog
veel wind. Middagtempe-
ratuur ongeveer 17 gra-
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Droog en rustig weer met
in het zuiden perioden
met zon, in het noorden
ook wolkenvelden. Mid-
dagtemperatuur van 15
graden in het noordwesten
van Ierland en Schotland
tot 22 in de omgeving van
Londen, morgen overal
iets wanner.
België en Luxemburg:
Perioden met zon. maar
eerst ook nog wolkenvel-
den. Droog Middagtem-
peratuur van 19 graden
aan zee tot 23 plaatselijk
i het oosten, morgen nog iets oplopen
de maxima.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Droog en overwegend zonnig. In het
noorden vandaag mogelijk nog enkele
wolkenvelden. Warmer met middagtem-
peraturen langs het Kanaal tussen 20
en 25 graden, morgen in het binnenland
rond 30, bij Lyon tegen de 35 graden.
Portugal:
}g en zonnig, morgen in het uiterste
noorden mogelijk wolkenvelden. Mid-
dagtemperatuur langs de kusten rond
30. m het binnenland ongeveer 35 gra
den. Morgen langs de noordelijke kusten
beduidend koeler.
Spanje:
Vrij zonnig en warm. Morgen in het
noordwesten bewolkt maar waarschijn
lijk droog. Maximumtemperatuur langs
de kusten in het algemeen tussen de 25
en 30 graden, in het binnenland rond de
35 graden.
Canarische Eilanden:
Droog en vrij zonnig. In het noorden ook
van tijd tot tijd wolken. Soms een stevi
ge noordenwind. Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnig en warm. Maxima van 30 graden
rond Bordeaux tot dicht bij de 35 in de
Provence en Languedoc.
Mallorca en Ibiza:
Zonnig. Middagtemperatuur aan zee on
geveer 27 graden, landinwaarts iets bo
ven de 30.
Italië:
zon en vrijwel overal droog. Mid
dagtemperatuur 30 graden of iets hoger.
Corsica en Sardinië:
Zonnig. Middagtemperatuur van 28 gra
den op Corsica tot iets boven de 30 op
Sardinië.
Griekenland en Kreta:
In het noorden van Griekenland eerst
nog enkele wolkenvelden en misschien
een lokale onweersbui. Verder flink zon
en droog. Op de Egeïsche Zee waait
een harde noordenwind. Maxima aan de
stranden rond 30 graden, maar op de
noordstranden op de Egeïsche Zee van
wege de wind enkele graden lager.
Duitsland:
Overgang naar droog en flink zonnig
weer. Middagtemperatuur van 18 gra
in Sleeswijk-Holstein tot ongeveer
29 graden ten zuiden van de Main
Zwitserland:
Vandaag vooral in het noorden kans op
wolkenvelden, verder flink wat zon. Vrij
wel overal droog. Middagtemperatuur
oplopend tot circa 30 graden.
Oostenrijk:
Vandaag later op de dag in het noorden
mogelijk enkele wolkenvelden. Verder
flink wat zon. Droog. Middagtempera
tuur vooral morgen rond 30 graden.
Polen:
Helder en winderig weer met geregeld
zonneschijn, maar op beide dagen ook
enkele buien. Maxima rond 20 graden.
jaag in het zuiden en zuidoosten be
duidend warmer.
Tsjechië en Slowakije:
Vandaag eerst wolkenvelden, vooral
morgen flinke perioden met zon. op de
meeste plaatsen droog. Middagtempera
tuur circa 27 graden.
Hongarije:
Zonnig perioden, nu en dan ook wolken
velden. Vrijwel overal droog. Middag
temperatuur iets onder de 30 graden.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
VRIJDAG 24 JUN11994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.18 Zon onder
Maan op 22.32 Maan onder0(js
Waterstanden Katwijk
Hoog water 04.19 16.50
Laag water 23.57 14.31
Weerrapporten 22 juni 20 uur:
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Luxemburg
Madrid
spi.t6
Stockholm licht bew
Warschau licht bew.
Wenen onbew.
Zurich licht bew
Bangkok hall bew
Buenos Aires onbew
Casablanca onbew.
Johannesburg onbew/
Los Angeles onbew
New Orleans half bew.
New York onbew
Tel Aviv onbew
Tokyo zwaar bew
Toronto half bew
'6 20 15
'3 20 16
'4 20 15
18 15
-6 21 16
18 15
20 16
i 20 16
1 18 15
21 17
17
32
29
23 20
>2 29 13
4 28 14
5 22 15
30 22
18 9
24 20
28 13
4 12 11
29 9
i 27 21
29 11
19 13
14 26
>6 35 19
29 14
22 15
6 19 15
3 33 17
