Soms moet je als 'n olifant door de porseleinkast'
0IGEN
BAAS
Twee uur na boeking op vakantie
Regio
Het vertrouwen is hier veel groter dan in Polen
ZATERDAG 18 JUN11994
14:
Bedrijf 'smakelaar en projectontwikkelaar Menno Smitsloo doet stap terug
De afstand is klein, de overgang is groot. Van een
penthouse op het dak van de gelijknamige bedrijfsmake-
laardij aan de Leidse Schipholweg is Menno Smitsloo
(43) verhuisd naar een bescheiden onderkomen op de
begane grond. Letterlijk in de schaduw van zijn oude
kantoor. De bedrijfsmakelaardij die zijn naam nog draagt
is nu in handen van Nieboer Gemako uit Den Haag. De
meest spraakmakende projectontwikkelaar en makelaar
van Leiden doet een forse stap terug.
REIDEN
,,Ik heb de afgelopen jaren 90
pur per week gewerkt. Dat kun
je beter op je 42ste loslaten dan
op je zestigste. Dan wordt het je
dood. De komende tijd wil ik
hooguit nog 25 uur per week
werken. Ik wil mijn beleggings
portefeuille uitbouwen en daar
naast meer tijd besteden aan
ijnijn gezin en aan het schilde-
Menno Smitsloo neemt fors
gas terug, nadat hij jarenlang
luidruchtig aan de weg heeft ge
timmerd. Vanaf het moment
dat hij in 1980 vertrok bij Harry
Mens ('we zijn nog steeds vrien
den') om in Leiden voor zichzelf
tie beginnen kon niemand om
zijn aanwezigheid heen. Mei
paginagrote advertenties kon
digde Smitsloo zijn komst aan
Het was recessie en hij prikkel
de zijn potentiële klanten
koppen als 'Wie wil er nu zaken
doen met een bange onderne
mer?' en 'Hoe ik het in mijn
hoofd haal om voor mijzelf te
beginnen'.
Autohandel
Smitsloo is er trots op dat hij
zijn zakelijk succes vanuit het
niets wist op te bouwen. De ge
boren Scheveninger verhuisde
op zijn achttiende naar Sassen-
heim. Op de middelbare school
begon hij zijn eerste bedrijfje,
een autohandel. ,,Ik deed alleen
kevers, daar wist ik alles van.
Met het geld dat ik daarmee
verdiende kocht ik op mijn
21ste mijn eerste pand, een stu
dentenhuis aan de Lage Rijn
dijk." Hij werd vervolgens een
van de grootste kamerverhuur
ders van Leiden. Maar studen
tenhuizen bezit Smitsloo al ja
ren niet meer. „Het rendement
is op zich wel goed, maar er
gaat zoveel tijd zitten in het be
heer."
Als scholier al was hij in de
ban van onroerend goed. Toen
hij zeventien was ging hij al
panden bekijken. Die passie is
nooit overgegaan. Nog altijd
probeert hij de waarde van een
pand bij de eerste oogopslag te
schatten. Zelden blijkt hij dan
ver van de zorgvudig berekende
taxatie af te zitten. Hij staat be
kend als een harde onderhan
delaar. „Check en double-
check, dat is mijn devies. Ik pro
beer altijd iets 'slechter' te den
ken dan de tegenpartij, overal
op voorbereid te zijn. Maar wat
mensen ook van mij vinden,
niemand zal ooit kunnen zeg
gen dat ik de kluit heb bela-
zérd."
Als projectontwikkelaar heeft
hij een sterke drang 'iets te
stichten'. „Het is een kick een
pand vanaf het eerste schroefje
van de grond te krijgen. Zelf de
eerste schetsen voor een gevel
maken en een architect zoeken
die daar dan mee verder gaat. Ik
geef panden graag namen: Sta-
tionade, Sleutelveste, het Leidse
Huys."
Bij de aankoop van panden
heeft Smitsloo een voorkeur
voor karakteristieke objecten.
Als een ware kasteelheer liet hij
zich vorig jaar portretteren voor
het door hem verworven Haag
se Kasteel De Binckhorst. Een
gebouw waarvan hij met grote
stelligheid zegt dat hij het nooit
zal verkopen. Het lijkt in tegen
spraak met zijn verder zo zake
lijk handelen. Maar dat bestrijdt
hij. „Ik laat me nooit door senti
menten leiden. Maar op zich
verkoop ik ook niet graag, tenzij
er natuurlijk een bod komt waar
ik niet omheen kan."
Een deel van dit soort beleg
gingen doet Smitsloo via de bv's
van zijn Smitsloo Groep. Andere
panden, zoals De Binckhorst
heeft hij als privé-persoon ver
worven. Vaak ontwikkelt of re
noveert hij zijn panden zelf. Aan
dë-andere kant stroomden de
aanbiedingen van panden bin
nen vanaf het moment dat be
kend werd dat hij zich terugtrok
uit de makelaardij. „Maar ik
ben voorzichtiger dan de bank",
zegt hij. Het verklaart de bereid
heid van geldschieters om mee
te doen in nieuwe projecten.
Lastig
Smitsloo liet als projectontwik
kelaar zijn sporen na in Leiden.
Hij bouwde bijvoorbeeld aan de
Stationsweg, was betrokken bij
de invulling van het Schutters
veld. Met grote regelmaat botste
hij met de gemeente. Aan het
feit dat hij daarbij geregeld zijn
zin kreeg, hield hij de reputatie
over dat hij behoorlijk wat
macht of invloed heeft in Lei
den. „Daar heb ik bewust op
aangestuurd", zegt hij nu. De
gemeente Leiden is volgens
hem ook lastig. Lastiger zelfs
dan Amsterdam met zijn deel
raden. „Buurtbewoners kun je
nog wel overtuigen met argu
menten, maar de gemeente....
Soms moet je wel als een olifant
door de porseleinkast om je
doel te bereiken."
Een voorbeeld daarvan is de
voor hem en andere onderne
mers onbevredigende gang van
zaken rond de stationstunnel.
Als voorzitter van de Stichting
Leids Stationsgebied - waarbij
82 bedrijven zijn aangesloten -
trad hij op als belangenbeharti
ger. „Ik deed wat de Kamer van
Koophandel had moeten doen.
En ik weet ook dat ik namens
een grote groep ondernemers
spreek die liever hun mond niet
open doen omdat ze dan wel
kunnen inpakken. Zelf heb ik
daar nooit schade door geleden,
integendeel."
Een ander, recenter voor
beeld, is de advertentie die hij
anoniem plaatste om Leide-
naars op te roepen bij de raads
verkiezingen vooral WD te
stemmen. Er kwam kritiek op
het feit dat hij zijn naam niet
onder die boodschap had ge
zegd. Maar Smitsloo zegt nu dat
hij zich niet wilde verschuilen.
„Ik wist wel dat bekend zou
worden dat ik die advertentie
had geplaatst, maar wat mij be
treft pas na de verkiezingen. Op
die actie heb ik overigens steun
betuigingen gekregen van men
sen van wie je het niet zou ver
wachten, bijvoorbeeld uit wij
ken als De Kooi. De WD is bo
vendien de grootste partij in
Leiden geworden.
Een van de punten die Smit
sloo regelmatig aansnijdt is dat
Leiden meer aandacht zou
moeten besteden aan de al aan
wezige bedrijven en wat minder
aan werving. „Roomburg is
voor 'tech'-bedrijven. Het Bios
cience-park vo
voor de andere ondernemingen
is er niets. Die vertrekken naar
Alphen. En dat terwijl hier zo
veel vakmanschap zit." Wat
Smitsloo betreft moeten er ook
geen grote nieuwe bedrijfs- of
andere bouwlokaties worden
ontgonnen. Hij constateert voor
zichzelf al dat de regio Leiden is
'afgegraasd' als het gaat om gro
tere projecten en dat met de
resterende ruimte voorzichtig
moet worden omgesprongen.
Een opmerkelijk standpunt
voor iemand die een goedbeleg
de boterham verdient als pro
jectontwikkelaar. „Maar ik vind
ook dat Schiphol niet moet uit
breiden. Waarom zou je nastre
ven bij de grootste, economisch
kwetsbare en vervuilende lucht
havens te horen, als je ook een
zeer goed renderende middel
grote kunt zijn." Ook de bebou
wing van de Broek- en Si-
montjespolder is voor Smitsloo
niet vanzelfsprekend. „Oegst-
geest heeft al zoveel gebouwd
voor de Leidse regio."
Vreemde eend
Smitsloo begaf zich de afgelo
pen jaren ook op ander terrein
dan makelaardij en projectont
wikkeling. Zo nam hij - privé-
de Warmondse kozijnenfabriek
Padox over van de beleggings-
groep Nagron en financierde hij
de herstart van de Zoeterwoud-
se carrosseriefabriek Deckers.
Zijn belang in Deckers heeft hij
inmiddels afgestoten. Padox
heeft hij nog steeds.
Padox was bij Nagron, dat
zich vooral op vastgoed richt,
een vreemde eend in de bijt.
Deckers ging failliet na een
overname door Spijkstaal. Ten
onrechte, vindt Smitsloo nog
steeds. Na het faillissement is
keihard gevochten voor het be
houd van de naam van het be
drijf. Smitsloo zegt geen plan
nen te hebben dit soort actie
vaker te ondernemen. „Maar dit
soort bedrijven dat zo lang blijft
bestaan, Padox 75 jaar, Deckers
82 jaar, intrigeert mij. Padox
was ooit een enorme timmerfa
briek, de grootste van Neder
land. Zulke ondernemingen
blijven overeind door voortdu
rend te vernieuwen. Daar zit
een enorme know how, die mag
dan niet zomaar verloren
gaan.
Zo blijkt ook bij Menno Smit
sloo sentiment soms toch nog
hand in hand te gaan met zake
lijk handelen.
De een droomde altijd al
van een eigen bedrijf.
Voor een ander was het
ondernemerschap de
laatste mogelijkheid om
uit de werkloosheid te ko
men. Een derde zag het
gat in de markt dat nie
mand anders opviel. Alle
maal hebben ze gemeen
dat ze er voor kozen hun
eigen baas te worden en
een bedrijf te beginnen.
Vandaag: de uit Polen af
komstige Mariusz Plucins-
ki en zijn medewerker Ire-
na Dyderska van Silben
bv, een sinds kort in Lei
den gevestigd im- en ex
portbedrijf.
;,,Mijn eerste bezoek aan Nederland was in
'september 1993. Dat was om de mogelijk-
iheden na te gaan om hier een bedrijf te be-
iginnen. In Polen heb ik al tien jaar een han-
;dels- en produktiebedrijf in elektronica.
[Maar hier ben ik echt een beginner. Dit be-
jdrijf bestaat nog maar twee maanden. De
JNederlandse regelgeving en de cultuur van
{het zakendoen in dit land waren helemaal
[nieuw voor ons. Wel was het natuurlijk zo
;dat we in zakelijk opzicht wisten waar we
jaan toe waren. We hadden al een markt en
iwe wisten waar we de produkten die we in
kochten heen konden sturen. Dat doen we
{overigens niet alleen naar ons eigen bedrijf
'in Polen, maar ook naar andere afnemers
{daar en we leveren ook aan landen als Tsje
chië en Rusland.
'Bij ons bedrijf in Polen, Ambex, werken on-
{geveer 25 mensen. We maken er insteek
kaarten om computers geschikt te maken
ivoor speciale, vooral wetenschappelijke
{toepassingen.Daarnaast handelen we in
computers, onderdelen en acessoires. Die
kopen we in Azië, met name in Taiwan.
iDe inkoop doen we nu vanuit Nederland.
iDat heeft een aantal voordelen. Opvallend
{genoeg kun je vanuit Nederland goederen
voor een betere prijs inkopen. Ook zijn de
bankfaciliteiten beter. Vanuit Nederland is
het mogelijk dezelfde dag een betaling in
Taiwan te doen, terwijl dat vanuit Polen wel
een week kan duren.
Steeds weer krijgen we hier de vraag waar
om we nu juist voor Nederland hebben ge
kozen om ons te vestigen. Het was inder
daad ook mogelijk om op soortgelijke ma
nier zaken te doen vanuit Franlaijk, Duits
land of België. Maar aan die landen zitten
ook nadelen in vergelijking met Nederland.
De mentaliteit in Duitsland is bijvoorbeeld
niet erg aantrekkelijk voor Polen. En in ver
gelijking met andere landen is er hier een
heel goede infrastructuur. Hier zijn havens.
De opslag van goederen en de verzending
èrvari is goed te regelen en de mensen spre
ken allemaal Engels. Bovendien is Neder
land een stabiel land.
Het grote verschil met Polen zit vooral in de
cultuur, de manier waarop mensen met el
kaar omgaan. In Polen gaat dat veel afstan
delijker. Zelfs als mensen al tientallen jaren
met elkaar samenwerken, spreken ze elkaar
nog heel formeel aan bij hun achternaam
en met meneer. Hier is men veel informe
ler. Er is al snel een groot vertrouwen in el
kaar, ook bij het zakendoen. In Polen is het
ondenkbaar dat goederen worden geleverd
zonder dat vooruit is betaald. Hier is het
normaal dat goederen worden geleverd en
dat vervolgens wordt betaald. Voor een
groothandel als de onze is dat van belang.
Ook de banken in Polen willen vaak zware
garanties. Voordat zaken kunnen worden
gedaan moet bijvoorbeeld een dure auto in
onderpand worden gegeven.
Bij onze vestiging hier hebben we veel ge
had aan de adviezen van de Kamer van
Koophandel. Mede op grond van die advie
zen hebben we gekozen voor de BV als
rechtsvorm van ons bedrijf. Want je hebt
zo'n rechtsvorm nodig om zaken te kunnen
doen.
Wij runnen het Nederlandse bedrijf met
zijn tweeën. Als de zaken goed lopen, wil ik
hier graag meer mensen aanstellen. Maar
dat is moeilijk. Voor het zover is zou ik ook
graag goederen vanuit Polen hier willen af
zetten. Nu moet ik mijn aandacht verdelen
over het bedrijf in Polen en de vestiging
hier. Dat is moeilijk. Telefonisch contact is
toch anders dan daadwerkelijk aanwezig
zijn. Vandaar dat we nu veel op en neer rei
zen om afwisselend daar en hier ons ge
zicht te laten zien."
TEKST «RUDOLF KLEUN
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
Last-minute-reizigers kannen terecht bij reisbureau op Schiphol
Kriebelt het vakantiegevoel, dan
kan vandaag nog een vakantie
bestemming worden bereikt.
Welke? Dat blijft nog even een
verrassing. Pak de koffer, ga
naar Schiphol en boek daar de
gewenste trip. Met enig geluk
zit men twee uur later al in het
vliegtuig. Het boeken van last-
minute-reizen komt steeds
meer op de allerlaatste uren
aan. Tot uiterlijk twee uur voor
vertrek is het mogelijk bij het
reisbureau l'Tur, in de vertrek
hal West van Schiphol, een va
kantiebestemming uit te zoe
ken.
,Het komt weieens voor", zegt
Joost de Meyer, bureaumanager
van de l'Tur-vestiging op Schip
hol. „Een paar dagen geleden
hadden we een stelletje dat die
zelfde avond nog vertrok." Maar
de meeste mensen die bij het
reisbureau boeken, spelen toch
vooral op zeker. Het zijn dan
wel laatboekers, maar om nou
zonder vakantiebestemming
maar al wel met koffers naar
Schiphol te vertrekken, gaat de
meeste mensen net een beetje
Met de koffers in de hand en
de vertrekhal in zicht, staan M.
Burink en E. Roos voor de balie
naar het scherm met de laatste
'knallers van de dag' te staren.
Hun reis naar Malta is één week
geleden geboekt bij het reisbu
reau. „We boeken meestal een
maand van te voren. Zo snel
voor vertrek als nu, dat hebben
we nooit gedaan", vertelt Bu
rink. „Nadat we over dit reisbu
reau hadden gelezen, zijn we
meteen naar Schiphol gegaan.
Niet om direct te vertrekken,
maar wel met de zekerheid dat
we op zeer korte termijn weg
konden", zegt Roos.
Korting
De keuze bij het bureau is
groot. Reizen naar Griekenland,
Turkije, Tunesië, Malta, Cyprus
voeren de boventoon en er is
een groot aanbod naar het Ca-
ribisch gebied. Een reis naar
Spanje boeken is op dit mo
ment vrijwel onmogelijk. Het
reisbureau en dus ook de reizi
gers zijn afhankelijk van wat de
touroperators overhebben.
Dagelijks zijn er minstens
duizend aanbiedingen met een
vertrekdatum tussen nu en
veertien dagen. De korting op
elke reis bedraagt minstens
twintig procent en kan oplopen
tot vijftig procent. Reiziger Bu
rink is vooral enthousiast over
de korting. „Ik heb in de reis
gidsen gekeken en daar was de
zelfde reis per persoon driehon
derd gulden duurder". Bij de
keuze uit het aanbod bij l'Tur is
het wel oppassen, vindt ze. „Er
zitten veel reisbestemmingen
tussen waarbij je uit Duitsland
of België vertrekt en dat wilden
wij absoluut niet."
De gemiddelde klant van het
reisbureau is twintig tot veertig
jaar oud. Voorwaarden om er te
boeken zijn volgens De Meyer
dat de klanten erg flexibel moe
ten zijn en avontuurlijk inge
steld. „Reizigers die maar één
bepaalde bestemming in hun
hoofd hebben, moeten hier dus
niet boeken. Het aanbod veran
dert namelijk ieder uur."
Het computersysteem is aan
gesloten op het grote l'Tur-net.
Alle 55 vestigingen van dit be
drijf - naast Nederland ook in
Duitsland, Zwitserland, Oosten
rijk en Frankrijk - maken er ge
bruik van. Zodra een reis ver
kocht is, verdwijnt die van het
net. En continu worden nieuwe
aanbiedingen ingevoerd. „Alle
reizen die in het systeem staan,
zijn er ook. We hoeven niet
eerst met touroperators te bel
len of er nog plek is", vertelt De
Meyer.
In de eerste weken van het
bestaan - het bureau is sinds 6
mei dagelijks geopend - trekt de
nieuwe balie op Schiphol vooral
Last-minute-reizigers spelen vooral op zeker. De balie v
gierigen.
veel nieuwsgierigen. Dagjes
mensen lopen langs en vragen
continu om informatie. Maar
vooral het personeel van de
Amsterdamse luchthaven grijpt
ieder vrij moment aan om ken
nis te maken met het nieuwe
verschijnsel. Meteen wordt ook
even gekeken of er iets van hun
gading bij zit. „Ik had verwacht
dat het veel goedkoper zou
zijn", zegt een KLM-stewardess
licht teleurgesteld. De week
Grand Canaria voor 627 gulden
inclusief appartement is haar te
prijzig. „Personeel van lucht
vaartmaatschappijen kan al
goedkoop vliegen. Ik weet niet
wat dan voordeliger is", zegt ze.
Met "gemiddeld dertig boe
kingen per dag'n ziet reisbu
reaumanager De Meyer de toe
komst niettemin zonnig in.
ook van mij vinden, niemand zal ooit kunnen zeggen dat ik de kluit heb belazerd.
Menno Smitsloo: „Wat i
FOTO •DICKHOGEWONING