y
Kerktelefoon: eredienst in huis
Kerk Samenleving
Profilering moet toekomst
hervormde opleiding redden
Verboom eerste Bonder
aan Leidse universiteit
VRIJDAG 17 JUN11994
BUITENLAND KORT
Discriminatie (1)
Protestantse kerken in Ar
gentinië voelen zich gediscri
mineerd. Dat schrijven zij in
een verklaring die is onderte
kend door alle protestantse,
evangelische en pinksterge
meenten in Argentinië. Zij
nemen hierin vooral stelling
tegen discriminatie van pro
testanten in het leger. De
kerken wijzen met name op
de moord, drie maanden ge
leden. op een 18-jarige
dienstplichtige soldaat. De
jongen werd volgens zijn me
de-dienstplichtigen wegens
zijn geloof gediscrimineerd
door de officieren. Politie en
rechtbank hebben de toe
dracht van de moord nog
niet geheel kunnen ophelde-
Discriminatie (2)
ln Argentinië moeten jon
gens hun godsdienstige over
tuiging kenbaar maken als zij
in militaire dienst gaan. Bij
niet-katholieke gelovigen
leidt dit volgens de verklaring
tot „zware discriminatie". De
kerken pleiten ervoor dat de
militaire dienstplicht wordt
vervangen door alternatieve
dienstverlening en dat gewe
tensbezwaarden in Argenti
nië worden erkend.
Discriminatie (3)
De kerken schrijven verder
dat alle Argentijnse pro
testanten een „diepe verbon
denheid" met de democratie
voelen en de mensenrechten
respecteren. Ze herinneren
het parlement, dat deze we
ken vergadert over een nieu
we grondwet, aan de interna
tionale verdragen die het in
het verleden heeft onderte
kend. De parlementariërs
hebben zich er door het on
dertekenen van deze verdra
gen toe verplicht de indivi
duele en religieuze vrijheid te
waarborgen en religieuze en
raciale discriminatie te be
strijden.
Kwijtschelding
Een Afrikaanse kardinaal
heeft deze week de rijke lan
den aangespoord in het jaar
2000 de buitenlandse schuld
van ontwikkelingslanden
kwijt te schelden of drastisch
te verminderen. Dit is vol
gens kardinaal Francis Arinze
uit Nigeria een belangrijk ge
baar van verzoening. „Ik
kom uit de Derde Wereld en
ben hier'dus bijzonder in ge-
interesseerd", aldus de Afri
kaanse kerkleider die werkt
in het Vaticaan. Zijn voorstel
is begin deze week bespro
ken op de tweedaagse bij
eenkomst van kardinalen ter
voorbereiding van de kerke
lijke viering van het jaar
2000. Verzoening en verge
ving moeten de trefwoorden
worden van de plechtighe
den die het derde millenni
um inluiden.
Non naar televisie
Een 57-jarige vrouwelijke re
ligieuze wordt tv-presenta tri
ce bij de Duitstalige omroep
DRS in Zwitserland. Vanaf 28
augustus presenteert zuster
Ingrid Grave, een dominica
nes uit een klooster in Uanz,
het wekelijkse programma
over religie en cultuur Ome
ga. Dit heeft de DRS donder
dag bekendgemaakt. „Er is
doelbewust voor een non ge
kozen", aldus DRS-directeur
Thomas Schalier, „ook om
tegenspraak uit te lokken".
Zij zal tijdens de uitzending
haar zwarte habijt dragen.
Sinds enkele weken volgt ze
een tv-training. Andere ker
ken hebben geen bezwaar
gemaakt tegen de aanstelling
van een rooms-katholieke re
ligieuze, aldus Schalier. Niet
zij, maar de redactie bepaalt
de onderwerpen.
De vier hervormde theologische opleidingen in
Nederland moeten zich duidelijker profileren.
Met deze opdracht hoopt de synode van de Ne
derlandse Hervormde Kerk de toekomst van de
opleidingen zeker te stellen.
De opleidingen gevestigd aan de universitei
ten van Groningen. Amsterdam. Utrecht en Lei
den moeten hun sterke punten duidelijker ont
wikkelen „omdat de financiële middelen beperkt
zijn en we toch vier opleidingen willen houden",
zo zegt prof. dr. A. van de Beek van de commissie
Theologisch Wetenschappelijk Onderwijs (TWO).
„Dat betekent dat we echte deskundigheid nodig
hebben en de verschillende vakken goed moeten
ontwikkelen. De tijd van beunhazen is voorbij."
De profilering sluit aan bij de heersende traditie
.van de verschillende opleidingen, maar zal in de
toekomst duidelijker van bovenaf „gestuurd"
worden. Zo zal in Amsterdam de blik vooral op de
samenleving gericht zijn, terwijl in Utrecht het
doorgeven van de kerkelijke traditie centraal moet
staan. Uiteraard worden basisvakken aan alle op
leidingen gedoceerd, maar op gebied van onder
zoek worden de taken verdeeld, aldus Van de
Beek.
Svnodelid dr. B. Luttikhuis waarschuwde voor
het gevaar dat de opleidingen hierdoor „een ge
sloten huis" dreigen te worden, waar bepaalde
docenten en hoogleraren buiten de deur worden
gehouden omdat zij „niet in het team passen".
„Als dat gebeurt, wordt profilering van een zegen
tot een vloek", zei hij. Secretaris dr. A. de Roon
van de commissie TWO stelde hem op dit punt
echter gerust.
De Roon kondigde tevens aan dat de hervorm
de opleidingen, eveneens om hun positie veilig te
stellen, meer aan marketing zullen gaan doen.
Net als bijvoorbeeld de Nijmeegse universiteit of
de VU zal de commissie TWO binnenkort theolo-
gie-studenten met pakkende advertenties naar
één van haar opleidingen proberen te lokken.
De hervormde synode besloot vorig jaar al de
vier opleidingen onder te brengen in een geza
menlijk instituut. Gisteren werden enkele kerkor-
delijke wijzigingen doorgevoerd die het mogelijk
moeten maken dat dit Hervormd Theologisch
Wetenschappelijk Instituut komend najaar van
start kan gaan.
De hervormde synode heeft
dr. W. Verboom gisteren be
noemd tot universitair docent
catechetiek bij de kerkelijke
opleiding aan de Rijksuniver
siteit Leiden. Hij wordt de
eerste Gereformeerde Bonder
die namens de Nederlandse
Hervormde Kerk aan de theo
logische faculteit van de Leid
se universiteit doceert.
Verboom (52) is sinds 1982
predikant in Hierden. Na zijn
studie theologie in Utrecht
was hij achtereenvolgens
hulpprediker in Haaften en
predikant in Benschop en
Waddinxveen. Van 1988 tot
vorig jaar leidde hij het ca
techeseproject van de Her-
vormd-Gereformeerde Jeugd
bond in de Nederlandse Her
vormde Kerk. Daarnaast was
hij part-time predikant in
Hierden.
In 1986 promoveerde hij bij
prof. dr. C. Graafland op het
proefschrift „De catechese
van de Reformatie en de Na
dere Reformatie".
„Dit is nog nooit vertoond",
reageert ir. J. van der Graaf,
algemeen secretaris van de
Gereformeerde Bond. tevre
den op de benoeming van
Verboom in Leiden. De Bond.
de rechterflank in de Her
vormde Kerk. heeft tot nu toe
alleen hoogleraren en docen
ten gehad aan de Rijksuniver
siteit Utrecht. Wel heeft de
Bond een 'slapende leerstoel'
in Leiden, aldus Van der
Graaf.
De benoeming van Ver
boom betreft een nieuwe,
partrtime functie (50 pro
cent). Het hoofdbestuur van
de Gereformeerde Bond heeft
besloten Verboom voor de
andere 50 procent vrij te stel
len voor een leeropdracht in
zake de traditie van het gere
formeerd protestantisme,
Leiden.
Honderdduizend mensen maken wekelijks gebruik van 'diaconale sen'ice
Vele duizenden mensen
willen zondags graag naar
de kerk, maar kunnen dat
niet. Omdat ze slecht ter
been of bedlegerig zijn,
maar ook om minder voor
de hand liggende redenen.
Een alleenstaande die klei
ne kinderen thuis heeft,
bijvoorbeeld, zal ook niet
altijd kans zien de deur uit
te gaan voor de eredienst.
Voor al die mensen is het
fenomeen Kerktelefoon in
het leven geroepen. Een
vaste telefoonverbinding
van de kerk naar de huis
kamer.
ZWOLLE JANKE GREVING/GPD
Daarnaast maken ook veel zie
kenhuizen en zorgcentra ge
bruik van een vorm van Kerkte
lefoon. De dienst in de zieken
huiskapel wordt in het gebouw
doorgaans via de radio-installa
tie verspreid. „Kerktelefoon is
een diaconale service, waar
naar schatting wekelijks hon
derdduizend mensen gebruik
van maken", vertelt de Gronin
ger Wim Driesens, voorzitter
van de Landelijke Organisatie
Kerktelefoon (LOK).
Eigenlijk begon het allemaal
al pakweg tachtig jaar geleden.
In 1914 en 1915 werden in Bun
schoten en Zetten de eerste vor
men van Kerktelefoon geïntro
duceerd, en met het voortschrij
den van tijd en techniek werden
die uitgebreid en verbeterd.
„Tien jaar voordat de NCRV
werd opgericht bestond er dus
al Kerktelefoonvertelt Drie
sens. „De NCRV is vooral in het
begin snel gegroeid omdat ze de
eredienst in de huiskamer
bracht. Maar de radio was niet
het eerste medium dat die ser
vice bood."
Iedere Kerk die een Kerktele
foon had ten behoeve van leden
die thuis moesten blijven, regel
de zo goed en zo kwaad als het
ging zelf de techniek en voerde
op eigen houtje onderhandelin
gen met overheid en PTT. Maar
tien jaar geleden, in november
1984, werd in Leusden de LOK
opgericht. Want steeds meer
Kerken moesten dezelfde ge
vechten leveren met dezelfde
Onder het motto 'samen
staan we sterk' behaalde de jon
ge vereniging al vlot een fraaie
overwinning. Samen met CDA-
Een goed alternatief
kamerlid Eversdijk kreeg de
LOK het voor elkaar om een
voorgenomen tariefverhoging
van ruim vijftig procent voor
vaste telefoonverbindingen
door de Tweede Kamer verwor
pen te krijgen.
In de jaren tachtig speelde
ook de discussie rond de Me
dianota van de toenmalige mi
nister van WVC Brinkman. Voor
de Kerktelefoon had de minister
een plaatsje bedacht op het ka
belnet. Maar daar kleefden vol
gens de LOK de nodige bezwa
ren aan. „Via de telefoon breng
je de dienst van de eigen kerk
bij de gemeenteleden thuis. Via
de kabel wordt dat anders. Vaak
willen verschillende kerkge
nootschappen een plaatsje op
de kabel en dan beginnen de
problemen. Want wie mag er in
de uitzending op zondagmor-
de kerkdienst: de kerktelefoon.
gen om half tien?'', aldus Drie
sens. „Er valt natuurlijk wel wat
te spelen met de bandbreedte
op de kabel, de mogelijkheid
bestaat om op hetzelfde tijdstip
meer diensten uit te zenden.
Maar dat is allemaal erg prij
zig."
In verband met de jongste ta-
rievenstijging van PTT-Telecom
is Kerktelefoon duurder gewor
den voor mensen die ver van de
kerk wonen. „In die situaties is
het misschien zinvol te gaan
denken aan een combinatie van
Kerktelefoon en kabel", denkt
Driesens.
„Je kunt dan binnen een
straal van 25 a 30 kilometer uit
zenden. Het voordeel is dan ook
dat iemand die maar een paar
weken ziek thuis is, de dienst op
de radio kan volgen. Met de
Kerktelefoon kan dat niet, dat is
een vaste verbinding en de Kerk
zelf bepaalt wie van de gemeen
teleden zo'n voorziening kan
krijgen. Via de kabel bereik je
daarnaast eventueel ook men
sen die een kerk zoeken."
Beslotenheid
Veel Kerken echter zijn toch te
gen een ongerichte verspreiding
van de eredienst, vertelt de
LOK-voorzitter. „Met de Kerkte
lefoon blijf je binnen de beslo
tenheid van je eigen gemeente.
Als meer mensen mee kunnen
luisteren, zijn ze bang dat dat
het karakter van de dienst kan
beïnvloeden."
„De LOK houdt zich bezig
met twee dingen", vertelt Drie
sens. „We willen het medium
betaalbaar houden en we willen
zorgen voor een zo goed moge
lijke kwaliteit. Zo proberen we
bijvoorbeeld het verschijnsel
van de 'zingende dominee' zo
veel mogelijk uit te bannen. Dat
wat je krijgt als de gemeente
gaat zingen en er alleen maar
een microfoon op de kansel
staat." In het verlengde hiervan
ligt ook het optimaliseren van
de geluidsinstallatie en de ring
leiding in de kerk.
„Met de inhoud van de bood
schap bemoeien wij ons zeer
nadrukkelijk niet", aldus Drie
sens. „Ik denk ook dat we daar
om zo'n succes hebben. Inmid
dels tellen we zo'n 350 leden. In
het begin waren er eigenlijk al
leen Protestantse Kerken lid van
de organisatie, maar inmiddels
ook Roomskatholieke Kerken en
andere genootschappen. Ja, ik
denk dat we het dan toch wel
goed doen."
HET WEER
HANS VAN ES
Vochtige oceaanlucht
In het zuiden en oosten van de Ver
enigde Staten, waar de meeste
wedstrijden tijdens het WK'94 wor
den afgewerkt, heerst in de zomer
maanden een vochtig en warm kli
maat. De straalstroom met zijn re-
genbrengende fronten ligt ver in
het noorden boven Canada, zodat
het uitgestrekte continent onge-
stoordkan worden verhit. Door een
permanent lagedrukgebied (moes
son-laag) boven de zuidwestelijke
woestijngebieden wordt vochtige
lucht vanuit de Golf van Mexicoen
de zuidelijke Atlantische Oceaan
(zeewater 27 tot 30 graden) over
de zuidelijke en oostelijke staten
gevoerd. Dit circulatiepatroon zorgt
in demaanden juni tot augustus
veelvuldig voor omstandigheden,
die ter plaatsebekend staan als
'hot, hazy and humid', een moeilijk
te verdragen combinatievan zeer
hoge vochtigheid en temperaturen
die wel eens oplopen tot boven de
'century mark'; 100 graden
Fahrenheit (38 graden Celsius).
De gemiddelde maximumtempera
tuur loopt uiteen van 26 graden in
Boston, 31 graden in Washington
tot 36 graden in Dallas, maar het
toernooi gaat vanavond van start
onder flink bovennormale tempera
turen. Een hittegolf 'Amerikaanse
stijl' dus, waarbij het slechts wat
afkoelt tijdens de mogelijkewarm-
te-onweders later op de dag.
Langs de westkust van California
heerst een veel aangenamer kli
maat, dankzij de permanente zee
wind, die van over de koele wateren
van de Pacific Oceanlandinwaarts
blaast. San Fransisco - de stad van
de 'eeuwige lente' - is bi] uitstek
geschikt voor een partijtje voetbal;
veel zon en een middagtempera-
tuur van slechts... 20 graden.
Ons land kreeg gisteren een flinke i
inzinking te verwerken. Een gol-
vendfront zorgde voor veel bewol
king, waaruit het enige tijd regen
de. Detemperatuur bleef op een
triest niveau van 13 graden han
gen. De komende dagenstuwt een
omvangrijke depressie bij IJsland 1
(980 millibar) zachte oceaanlucht j
naar Europa. Regenbrengende sto
ringen trekken ten noorden van Ne-i
derland langs en bij opklaringen i
krijgt het weer in de vochtige oce- j
aanlucht e'en broeierig karakter.
Zolang de wind uit west tot zuid- i
west blijft waaien - zeker tot en
met zondag - loopt het kwik uiteen
van 18 graden aan zee tot 23 gra-
den landinwaarts. Er zijn aanwij
zingen, dat er op maandag een ho-
gedrukgebiedje boven Centraal-Eu-|
ropa ontstaat, waarbij de stroming
meer zuidelijk wordt. Als dat door
gaat, liggen zomerse temperatuïe'n
binnen handbereik.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Overwegend veel bewol
king en van tijd tot tijd re
gen of buien. Morgen ook
wind. In Engeland van tijd
tot tijd zon en op de mees
te plaatsen droog Mid-
dagtemperatuur van 14
graden in het noordwesten
tot 20 in Engeland en
plaatselijk langs de Schot
se oostkust.
België en Luxemburg:
Vandaag e<
perio
plaatsen droog. Middag-
temperatuur van 19 gra
den aan zee tot 24 plaat-.
T
N. 13 I
-——Tl
i 15 T'
19
J
22 x. i
Lv
25 19^^) '1 I
J
30 29 30
10 32^ 21' CZ,
bewolkt
eS®, regen
opklaringen
«"mg
19 temperatuur hecto pascal
noorden ook enkele wolkenvelden.
Droog Maximumtemperatuur rond 27,
langs de KanSalkust ongeveer 18 gra-
Wolkenvelden, afgewisseld door enkele
zonnige perioden. In het noorden kans
op een bui. Middagtemperatuur aan zee
van 20 graden aan de Costa Verde tot
25 in de Algarve In het binnenland iets.
hogere temperaturen.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
Droog. Maxima i
Ie
23 gradf
Spanje:
Perioden met zon, vooral in het westen
ook wolkenvelden en kans op een regen-
of onweersbui. Maximumtemperatuur
langs de Golf van Biskaje ongeveer 20,
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera-
26 graden.
noorden ook af en toe wolkenvelden.
Middagtemperatuur aan het strand rond
24 graden, landinwaarts veel warmer
Zonnig. Middagtemperatuur vlak aan
zee ongeveer 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnig en warm. In de westelijke Pyre-
kenvelden. maar vrijwel overal droog.
Middagtemperatuur ongeveer 30 gra
den. aan de Atlantische kust bij wind
Mallorca en Ibiza:
Flinke perioden met zon. ook enkele
wolkenvelden, droog Middagtempera
tuur ongeveer 30 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden, in de Dolomie
ten mogelijk een lokale bui, overigens
vrijwel overal droog. Middagtemperatuur
rond 28 graden, in het midden en zui
den plaatselijk zelfs tropisch warm.
Corsica en Sardinië:
Flinke perioden met zon. Droog. Mid
dagtemperatuur op Corsica ongeveer 27
graden, op Sardinië vandaag krap, mor
gen ruim 30 graden.
Griekenland en Kreta:
In Macedonië en Thracie wolkenvelden
en plaatselijk onweer.Meer naar het zui
den perioden met zon en vrijwel overal
droog. Maxima ongeveer 30 graden.
Turkije en Cyprus:
Perioden met zon, maar ook kans op een
lokale regen- of onweersbui. Middag-
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 18 JUNI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.17 Zon onder 22.00
Maan op 15.57 Maan onder01.50
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 11.03
Laag water 06.37 18.45
Weerrapporten 16 juni 20 uur:
Maastricht
Athene
Boedapest
Brussel
Cyprus
Frankfurt
Geneve
Kiagenfjrt
Kopenhagen
«3 20 10 OOI
iw5 22 140.11
i*2 26 11 OOi
w 3 26 11 Oil
24 16
27 14 O.C
24 12
21 10