'Als het sentimenteel dreigt
te worden, kap ik het af'
Rrv show
'Vrouwvriendelijk en plantaardig'
Holland FM mag uitzenden
vanaf schip op IJsselmeer
Hitparades kleuren langzaam oranje
Cliniclowns discreet en met veel geduld gemaakt
Het Oranje-gevoel van 'Die Twee'
WOENSDAG 15 JUNI 1994
157
Arno van der Heyden is KRO'S nieuwe held
De KRO heeft er een
nieuwe held bij: de
Groninger Arno van
der Heyden. Zeven weken lang
presenteert hij op vrijdagavond
(Nederland 1, 20.26 uur) het
nieuwe familieprogramma 'Hel
den', waarin bekende en onbe
kende idolen van bekende en
onbekende Nederlanders voor
het voetlicht worden gebracht.
Het nieuwe van Helden zit 'm
volgens Arno van der Heyden in
het feit dat het een programma
is dat een breed publiek moet
aanspreken, gepresenteerd door
een cabaretier die in zijn werk
wijze nogal afwijkt van wat
gangbaar is bij KRO prime-time
programma's. ,,Ik vind het pret
tig dat ik als presentator de vrij
heid heb gekregen er een beetje
doorheen te razen. De eerste
uitzending was natuurlijk nog
niet perfect, maar het toonde
wel de formule die we willen
uitwerken. Veel vaart en op de
momenten waar het een beetje
sentimenteel of drammerig
dreigt te worden, kan ik het ge
woon afkappen. Want dat is
niet het soon programma dat ik
wil maken, dan wordt het te
Hij denkt dat de titel Helden
misschien een beetje mislei
dend is. ..Het moet nog groeien.
Mensen moeten begrijpen dat
het om helden tussen aanha
lingstekens gaat. Het gaat er om
leuke televisie te maken. Het is
niet de bedoeling iedereen er
van te overtuigen dat bijvoor
beeld de pizzabezorgers uit de
eerste aflevering helden zijn.
Nee, het zijn iemands helden."
Niet alleen Amo's presenteer-
wijze maar ook zijn 'lieftallige'
assistent wijkt af van wat gang
baar is in Hilversum. Ted van
der Parre, de sterkste man van
de wereld, was aanvankelijk ge
vraagd mee te werken aan een
promo-filmpje van Helden. Van
der Heyden was echter zo onder
de indruk van de geweldenaar,
dat hem werd voorgesteld deel
uit te gaan maken van het pro
gramma.
Een andere opvallende rol in
Helden is weggelegd voor de
enorme rode bank waarop de
gasten in studio kunnen plaats
nemen. Er kunnen met gemak
vijftien mensen op zitten en het
meubelstuk neemt dus nogal
wat ruimte in beslag. „De ca
meramensen waren er niet blij
mee", vertelt Van der Heyden.
..Ze hebben nauwelijks ruimte
om te bewegen. Daarom zijn de
overgangen van de shots ook
Amo van der Heyden wekelijks op de buis met 'Helden'.
niet altijd even mooi."
Amo van der Heyden is niet
helemaal nieuw in het vak. Eer
der presenteerde hij voor de
KRO 'De Zonnebloemshow'.
Toen hij naar aanleiding daar
van werd gevraagd weer een
programma te presenteren, be
dong hij dat hij er dan meer van
zichzelf in zou mogen leggen.
„Als ik met mijn hoofd zeven
weken lang op de televisie kom,
dan zien zoveel mensen dat.
Dat moet niet te veel afwijken
van wat ik in het theater doe.
Wat het publiek nu ziet, is in
feite hetzelfde mannetje dat ze
zien wanneer ze naar de
schouwburg komen.
Van der Heyden heeft een
grote inbreng in het program
ma, omdat hij ook in de redac
tie zit. Er worden wel eens grap
pen afgekeurd, maar voor de
meeste invallen krijgt hij de
ruimte. Zelf vindt Amo dat op
het gebied van humor bijna al
les kan, mits het subtiel wordt
ingeleid en goed is opgebouwd.
„Paul de Leeuw bijvoorbeeld is
vreselijk grof tegen zijn gasten,
maar door de zelfspot die er in
zit, vind ik het allemaal kun-
Zou hij zelf meespelen als
gast in De Leeuws comedy Seth
en Fiona? „Wanneer ze een rol
bedenken die past bij mijn per
soon, waar ik mij in feite niet
voor hoef te schamen, maar
waar zij in de show een ontzet
tende jurk van maken: ik zou
onmiddellijk meedoen. Maar je
moet je er in kunnen vinden. En
je moet niet te ijdel zijn, niet
bang zijn dat je niet leuk over
komt. Kijk maar naar de manier
waarop Paul de Leeuw zichzelf
contstant afficheert. Dat vind ik
het knappe."
HILVERSUM GPD
..Hallo Jessica, mogen we binnenkomen?"
Nieuwsgierig wachten de clowns bij de in
tercom op antwoord. Jessica is een van de
patiëntjes van de afdeling oncologie van
het Academisch Medisch Centrum in Am
sterdam, waar kinderen die aan kanker lij
den worden behandeld. Sinds anderhalf
jaar proberen clowns hier de ernstig zieke
kinderen en hun ouders een beetje aflei
ding te bezorgen.
Het idee om clowns in ziekenhuizen op
te laten treden, is afkomstig van de Ameri
kaanse hoogleraar Michael Katz, hoofd van
een kinderkliniek in New York. Hij liet spe
ciaal voor dit doel opgeleide acteurs regel
matig een bezoek brengen aan zijn jonge
patiënten. Het concept is inmiddels in Ne
derland overgenomen en er zijn nu zeven
cliniclowns in vijf instellingen actief. RVU-
programmamaakster Ingrid van Goor trok
een paar weken op met vier clowns en leg
de hun werkwijze (en vooral de reacties van
de kinderen'daarop) vast.
Cliniclowns is een indringende en ont
roerende documentaire geworden, waar
kijkers de tijd voor moeten nemen. Met
discretie en geduld worden de kinderen ge
filmd. Sommigen gaan enthousiast met de
clowns aan de slag, anderen kijken de kat
uit de boom of zijn te ziek om meer reactie
te kunnen geven dan een klein glimlachje.
De aan het ziekenhuis verbonden dokters
en psychologen zijn heel positief over de
clowns. Veel ouders staan er in eerste in
stantie wat sceptisch tegenover. Maar wan
neer ze zien hoe de kinderen op de clowns
reageren, worden de meeste ouders gaan
deweg ook enthousiast.
Hans Koops werkt als cliniclown in het
AMC. Volgens hem kunnen clowns heel ef
fectief zijn in een ziekenhuis, waar 'wetten
en regels, statussen en witte jassen' de bo
ventoon voeren. De clowns kunnen die we
reld op zijn kop zetten. „Er liggen hier
nogal wat kinderen die dat graag zelf zou
den willen doen. Nou doen wij het voor
hen."
Van Goor is ongeveer vijf maanden met
de film bezig geweest. Het is ook niet niks
om met een voltallige filmploeg een tijd op
een ziekenhuisafdeling te filmen. De nor
male gang van zaken moet gewoon door
gang vinden en bovendien hebben de
meeste patiëntjes en hun ouders wel iets
anders aan hun hoofd. „Na een paar dagen
filmen zeiden de clowns zelf: Stop maar.
We zijn hier voor de kinderen en niet voor
de camera", aldus Van Goor.
Nederland 3, vanavond om 21.10 uur)
Macbeth volgens Herman Finkers:
AMERSFOORT TON DE JONG
De detective heet MacNum. En
de hofnar van koning Duncan
ziet eruit als Seth Gaaikema.
Niemand lacht om zijn grap
pen: die eindigt dus op de
brandstapel. Shakespeare's
Macbeth volgens Herman Fin
kers: „Vrouwvriendelijk, kindge
richt en plantaardig." Een te
kenfilm van vijfentwintig minu
ten.
Niet zo maar een tekenfilm,
maar een bewerking van Her
man Finkers' gelijknamige con
férence uit zijn show 'De zon
gaat zinloos onder, morgen
moet zij toch weer op'. Twee
jaar heeft de film op de plank
gelegen.
Eigenlijk had de film al in de
cember '92 klaar moeten zijn.
Hij stond zelfs al in de televisie
gidsen aangekondigd, maar het
zat allemaal een beetje tegen.
Tekenaar John Croezen: „Ja, dat
was heel vervelend. We hadden
gekozen voor full animation,
waarbij in feite alles beweegt,
en dat is toch heel bewerkelijk
gebleken." Toen Croezen en
zijn tien medewerkers op het
laatst ook nog met een camera
storing te kampen kregen, wier
pen ze de handdoek in de ring:
dan maar later.
Zes jaar geleden legden Fin
kers en Croezen veel eer in een
eerste tekenfilm, de befaamde
'Kroamschudd'n in Mariaparo-
chie', een Twentse bewerking
van het kerstverhaal. De VARA
heeft die film wegens groot suc
ces nadien nog twee keer uitge
zonden. Finkers vindt dat film
pje achteraf nog leuker dan de
conférence, waarop hij is geba
seerd.
De ironie is hem niet ont
gaan: „Ik weet dat mensen de
televisie thuis hebben afgezet
omdat ze de film godslasterlijk
vonden. Later kregen de kinde
ren hem op school te zien tij
dens de godsdienstles! Daarom
denk ik dat deze versie van
Macbeth ook goed van pas kan
komen in de Engelse les."
Wie de inleiding ziet ('Mac
beth, zéér vrij naar William
Shakespeare') en Finkers een
beetje kent, weet wat hem te
wachten staat. De koning van
de kul heeft zich weer helemaal
uitgeleefd. „In het eerste bedrijf
is het slecht weer, dat slaan we
dus over", vertelt hij bij de ope
ning. Er draaft zelfs een muis
op, die kritisch verzucht: „Tja,
Shakespeare, hè? 't Is ook mijn
favoriete schrijver niet. Het
schijnt kunst te zijn, wat die
man doet."
Volgens mij zijn we de Mac
beth aan het schrijven, had Her
man tegen zijn broer Wilfried
gezegd, toen ze ieder hun idee
ën voor zijn vorige theaterpro
gramma op tafel hadden ge
gooid. Kastelen, heksen, ridders:
de pure Middeleeuwen. Er
kwam een conférence, er volgde
een scenario voor een nieuwe
tekenfilm en John Croezen kon
weer aan de slag.
Macbeth zou twee keer zo
lang worden als 'Kroam
schudd'n'. Er waren aanvanke
lijk zelfs 7500 tekeningen bere
kend, maar daarvoor ontbrak
ondanks een bijdrage van het
stimuleringsfonds voor culture
le omroepprodukties uitein
delijk het geld. Croezen en zijn
mensen moesten terug naar
4000 plaatjes.
Maar de geestelijke vader is
beretrots: „Ik heb er anderhalf
jaar tegenaan gegooid. Nou èn?
Dat geeft toch niet? Ik vind het
een zeer fascinerende kunst
vorm, de tekenfilm. Het is de
enige waarin je wérkelijk iets tot
leven brengt. Je schept iets, een
figuurtje, en dat gaat dan onder
jouw handen echt leven. Dat is
toch prachtig?"
Van Macbeth, de tekenfilm, is
inmiddels al een boekje uit: de
uitgever wilde niet langer wach
ten tot de VARA de film ging
uitzenden. Maar nu de uitzen
ding dan eindelijk daar is, pak
ken ze Croezen dat glorieuze
moment niet meer af. Op de
vraag of hij dan toch maar naar
het voetbal gaat kijken, ant
woordt de tekenaar weifelend:
„Och, ik weet niet. Ik heb de
film al gezien."
(Zaterdag 18 juni, Nederland
3,20.15 uur)
AMSTERDAM JELLE BOONSTRA
De commerciële zender Hol
land FM mag vanaf een zend-
schip op het IJsselmeer de pro
gramma's de ether insturen.
Dat heeft de Nozema, die na
mens de overheid toezicht
houdt op zenders en frequen
ties, bepaald.
De zender kreeg in februari
van minister D'Ancona (WVC)
vergunning om op de midden
golf uit te zenden, maar omdat
voor de bouw van zendmasten
aan de dal bouwvergunningen
nodig zijn, kan dat niet eerder
dan medio 1995. Holland FM-
directeur Gerro Vonk kocht
daarom in Lissabon het voor
malige schip van zeezender
Laser 558. Zo kan de zender al
deze zomer van start gaan.
Het aangekochte schip, de
Communicator, ligt inmiddels
al in het dok om te worden op
geknapt. Vijf jaar geleden werd
het schip in Portugal aan de
ketting gelegd, toen schulden
aan de werf niet meer konden
worden betaald. Het schip werd
er in opdracht van de Ameri
kaanse Underground Church
opgeknapt om religieuze en an
ti-communistische uitzendin
gen voor midden-Europa te
gaan verzorgen. Toen het com
munistische systeem kapseisde,
werd het project plotseling
overbodig.
Het schip mag van de Por
tugese havenautoriteiten pas
vertrekken als er aanzienlijk
achterstallig onderhoud is uit
gevoerd. Vonk verwacht dat het
schip over vijf tot zes weken
mag vertrekken.
In feite is de boot niet veel
meer dan een loos omhulsel: de
krachtige zenders die er op
staan, kan niemand na vijf jaar
nog aan de praat krijgen. De
studio's zijn leeg en de genera
toren door zout water aange
tast. Ook met de zendmasten is
niet veel meer te beginnen.
Alles moet dus worden ver
nieuwd. In totaal denkt Holland
FM ruim 1,5 miljoen in het pro
ject te investeren. Dat geld heeft
Vonk er wel voor over: een
zendschip is immers een per
fect publicitair middel, dat het
goed doet bij het publiek. En
ook bij de omroepers, waarvan
er veel (zoals Joost den Draaijer,
Eddy Becker en Krijn Torringa)
bij de piraten zijn gestart.
Nu het schip is aangekocht,
rest er nog één probleem: Rijks
waterstaat heeft nog geen lig
plaats aan willen wijzen. Eerder
dit jaar werd een vergunning
voor de Trintelhaven geweigerd,
omdat teveel toeloop werd ge
vreesd. Holland FM stelt nu
voor om het schip niet aan de
kade te leggen, maar op het IJs
selmeer, in het zicht van de
kust.
De zender streeft ernaar om
op 31 augustus een begin te
maken met de uitzendingen.
Een historische datum: het is
dan precies twintig jaar geleden
dat de overheid zeezenders als
Veronica, Noordzee en Atlantis
de mond snoerde.
HILVERSUM HERMAN ELZINGA
Het haastige vertrek van Ruud
Gullit heeft de nationale arties
tenwereld nog niet geïnspireerd
voor een passend lied. Misschien is het ook
nog een beetje vroeg. Aan andere liedjes,
die inhaken op het WK voetbal in de VS, is
inmiddels geen gebrek. Een ruime hoeveel
heid titels is voorradig en de maatschappij
en zijn zeer tevreden over de afzet, al doet
men er over precieze aantallen het zwijgen
toe.
"We gaan met z'n allen naar Amerika' met
Hans Versnel, 'Doelpunt!' van André van
Duin, André Hazes die met het Nederlands
elftal de liefde voor Nederland uit volle
borst bezingt. Het carnaval-gehalte is bij
groot. En van buitensporige
kunnen de meeste componisten
en tekstdichters ook al niet worden be
schuldigd. Veel Olé, Olé en 'aanvallen'-
trompetjes en wat er allemaal nog meer in
middels op de tribunes is ingeburgerd.
Nog niet eerder werden' de hitparades zo
overspoeld met voetbalsingles als nu in de
aanloop naar de WK. Dat zeggen ze bij de
Chart Club Holland, waar ze alles bijhou
den wat met binnen- en buitenlandse hit
parades heeft te maken. De meest succes
volle sport-hit tot nu toe was volgens de
Chart Club het lied 'Barcelona' van Freddie
Mercury en Montserrat Caballe, dat spe
ciaal voor de Olympische Spelen van 1992
werd opgenomen.
De belangstelling voor meezingers is niét
bepaald van de laatste jaren. De Europa
Cup 1-finale van Ajax in 1972 was al goed
voor drie Top 40-hits, terwijl het WK in
1974 vreemd genoeg geen speciale liedjes
opleverde. Het EK in 1988 leverde weer drie
hits op en bij het WK in 1990 bereikten vier
nummers een hoge positie.
De enige zanger die ditmaal de beschik
king had over het Nederlands elftal als ach
tergrondkoor was André Hazes. Hij geeft
toe dat niet heel Oranje bij de opnames van
de partij was. „Koeman was er, Overmars,
Frank de Boer en dan heb je het wel gehad.
Maar dat was niet zo erg hoor, want vocaal
zijn ze minder sterk dan met de bal. Maar
we hebben afgesproken dat, als ik niet ga
voetballen, zij niet meer zullen zingen."
Tussen al het muzikale voetbal-geweld
springen twee liedjes er om meerdere rede
nen uit. Dat is allereerst 'Naar Vore!' van de
Amsterdamse Raggende Manne met Mi-
chiel 'Jiskefet' Romeyn als ontevreden
coach. Misschien niet speciaal een WK-lied
en daardoor langer houdbaar, maar wel te
vinden op een WK-verzamel-CD en dus ho-
ren ze er bij.
Zanger Bob Fosko van de Manne geeft
toe dat hij akkoord is gegaan met de verza1
meiplaat. „Maar toen wist ik nog niet wat er
nog meer op zou komen. We zijn wel een
beetje een vreemde eend in de bijt. Aan de
andere kant is het ook weer niet zo'n ramp
en bovendien is het lucratief."
De leukste WK-single komt volgens velen
op naam van Johan de Groothandel, die
met 'As Dick me hullep nodig heb' in elk
geval de eerste persiflage op het genre op
hun naam schrijven. Namen achter De
Groothandel zijn Ferry de Groot (chef sport
van de NOS) en Chris Latul (ex-Massada).
De perfecte imitatie van Johan Cruyff is van
de René van de Berg, in het dagelijks leven
sportredacteur bij Radio Utrecht.
Van de Berg kruipt sinds oktober van het
vorig jaar iedere zondagavond in de huid
van Cruyff in het sportprogramma 'Hek Van
De Dam'. Daaruit ontstond, aldus De
Groot, het idee om de WK-liedjes eens te
persifleren. „De meeste vind ik zo stom en
ook slecht gedaan. Mijn rijmwoordenboek
flikkert regelmatig spontaan uit de kast."
Iemand die allesbehalve bang is voor
over-exposure in de pers of op TV is Hans
Versnel. Met een beetje pech kom je die
deinende oranje klomp al zappend toch re
gelmatig tegen. Versnel heeft het soort
hoofd waar de gezelligheid van afdruipt en
dat in carnavalstij d dus wel constant in be
weging zal zijn. Niets is echter minder waar.
Hans Versnel: „Ik maak eigelijk nooit plaat
jes, alleen maar orkestbanden. Ik heb twéé"
singles opgenomen en toevallig zijn ze alle
bei een hit geworden."
'We gaan met z'n allen naar Amerika' is
dan ook, zoals het zo vaak gaat, een toevals
treffer. Versnel: „De muziek gebruikte ik al
tijdens de Gouden Tours, dat is een serie
avonden voor personeel van de reisbu*.
reaus. Op een gegeven moment werd ik ge,*-,
vraagd om in de rust van Ajax-Parma op te
treden. Afijn, ik - zing dat lied en 50.000
mensen brullen het mee. Ja, toen kwamen
de platenmaatschappijen.
De WK-nummers die de hitlijsten bestormen, hebben bijna allemaal een hoog carnavalsgehalte.
HILVERSUM «JAAPTIMMERS
Harry Vermeegen en Henk Spaan blazen
hun partijtje mee tijdens het WK-voetbal in
de Verenigde Staten. Het voor de gelegen
heid omgedoopte programma 'Die Twee in
de USA' komt vanaf zondag ten hoogste
tien keer op het scherm. En wel op prime ti
me (Nederland 2,20.21 uur).
De nieuwe koeien-act blijft achterwege in
de zomermaanden. Het opgeklopte 'Oran
je-gevoel', daarentegen, zal danig worden
uitgemolken in de uitzendingen die twintig
minuten duren. Vermeegen meldt dat 'Die
twee' tot en met de laatste wedstrijd van het
Nederlands elftal aanwezig zullen blijven.
Na uitschakeling haakt het Veronica-gezel-
schap af.
Er verandert niet veel aan het program
ma-concept: Spaan is aangever, .Vermeegen
de clowneske interviewer. De aankleding
van het Amerikaanse programma is echter
nog niet bekend. „Ze zijn naar de Verenigde
Staten vertrokken zonder precies te weten
hoe het programma emit gaat zien. Af
wachten dus", zegt een Veronica-woord-
voerder.
Vermeegen is enigszins vermoeid na een
druk seizoen. Hij pleegt regelmatig Neder
landse voetballers in den vreemde te bezoe
ken, vooral in Italië en Spanje. Vliegtuig-in-
vliegtuig-uit, het voetbalseizoen was weer
een heksenklus, verzucht hij.
De presentator vertelt, vooruitlopend op
het WK, gegrepen te zijn door het 'Oranje
gevoel'. Vermeegen: „Er is geen land ter we
reld waar 15.000 fans in de vrieskou naar
een land als Polen afreizen voor een wed
strijd waarvan iedereen al weet dat hij toch
wel wordt gewonnen. In een lange stoet
bussen zag je ze allemaal gaan; zelfs al dié*
NOS-mensen gingen mee. Ze zijn allemaal!
hartstikke gek, maar ik vind het prachtig."
Vermeegen zelf is niet zo'n voetbalfanaat.
„Zo gek ben ik niet op voetbal dat ik op de
tribune ga zitten."
Los van het Veronica-programma pikt
Vermeegen ook nog een graantje mee uit
de commerciële mif van het WK met de uit
gave 'Het Oranjegevoel'. Hij leent zijn naam
aan dit boek, dat bijna geen tekst bevat,
maar voornamelijk bestaat uit posters en,
stickers met aanmoedigingskreten voor de
voetballers. Bovendien staat er een wed
strijdenoverzicht in en krijgt de koper een
T-shirt en enkele waardebonnen.
