USA94
'Niet zeuren, we moeten hier doorheen'
WK-Voetbal
Tropenarts waarschuwt
voor een 'hitte-beroerte'
Alarm in hotel Oranje
FIFA-baas Havelange
dwingt arbiters rode
kaarten uit te delen
Scoren in de 'Rose Bowl'
Negentig minuten aanvallen is zelfmoord'
DINSDAG 14 JUNI 1994
4
Belgische goal
Het Belgische voetbalelftal
heeft gisteren in Daytona
Beach zijn eerste oefenwed
strijd op Amerikaanse bodem
gewonnen. De Rode Duivels
versloegen een Amerikaanse
jeugdselectie met 6-2. Bij rust
was het 4-1. De Belgen speel
den zonder de licht gebles
seerden Weber en Degrijse.
Voor de doelpunten zorgden
Wilmots (2x), Nilis, Scifo,
Grün en Czerniatynski. De
laatste raakte bij het scoren
geblesseerd en verliet het
veld. De jonge Belg Renier
schoot in eigen doel. De wed
strijd in Florida begon om
12.30 uur, het tijdstip waarop
de ploeg van bondscoach Pol
van Himst zijn eerste drie
duels in de voorronde af
werkt: tegen Marokko, Neder
land en Saudi-Arabië. Morgen
oefent België tegen dezelfde
tegenstander.
Etnische strijd
Vijf dagen voor aanvang van
de WK in Amerika heeft de
Italiaanse bondscoach Arrigo
Sacchi het licht gezien. In het
Italiaanse trainingskamp Pin-
gry School meldde Sacchi dat
„het tijd is de volle 90 minu
ten goed voetbal te spelen.
Zaterdag speelt Italië zijn eer
ste wedstrijd tegen de onbe
vangen Ieren, die altijd tot de
laatste snik strijden. De wed
strijd vindt in het Newyorkse
Giants Stadium plaats, dat
volgepakt zal zitten met Itali
anen en Ieren. Sacchi gelooft
dat zijn elftal heel ver zal ko
men indien van de Ieren ge
wonnen wordt: „M^r dan.,
moeten we er de voIleOO mi-
nuten staan. Met 15 tot 20
minuten goed voetbal komen
we er niet."
De Milanese vleugelverdedi
ger Paolo Maldini is herstel
lende van een spierblessure
en zal morgen de training
hervatten. Sacchi lijkt voor de
voorhoede te twijfelen tussen
Milan-veteraan Daniele Mas-
saro of Dino Baggio.
De Ieren kunnen zaterdag in
ieder geval niet beschikken
over de geroutineerde verde
diger Kevin Moran. De 38-ja-
rige speler van het Engelse
Blackburn Rovers kampt met
een hamstringblessure en zal
niet op tijd hersteld zijn.
Jackie Charlton verheugt zich
op de wedstrijd.Alles is ge
richt op de grote etnische
strijd in het Giants Stadium",
liet Charlton met gevoel voor
drama weten.
Samba-ritme
Op de momenten dat de Bra
zilianen in oefenwedstrijden
en op trainingen niet scherp
genoeg zijn - zoals nu het ge
val is bij de favorieten voor de
titel in Amerika - worden de
woorden van de legendari-
sche Didi uit de kast gehaald.
De tweevoudig wereldkam
pioen (1958 en 1962) stond
bepaald niet bekend om zijn
ijver tijdens trainingen, maar
wel om zijn briljante voetbal
in duels waarin de punten tel
den. „Trainen is trainen, een
wedstrijd is een wedstrijd",
was de geliefde uitspraak van
Didi.
Romario citeert Didi dezer
dagen veelvuldig en coach
Carlos Alberto Parreira liet af
gelopen zondag tegen El Sal
vador zelfs aanvoerder Rai uit
het veld en ontdeed hem van
het shirt met rugnummer 10,
dat in Brazilië dezelfde magie
kent als nummer 14 in Neder
land. De truck lukte; Rai
kwam de tweede helft erin en
wist bij de tot dan toe als
zandzakken spelende elf weer
de grondbeginselen van de
samba erin te brengen. Ook
dat zag Parreira: „Het doel
van deze wedstrijd was ons
ritme te ontwikkelen. De sco
re deed er niet toe (4-0). Het
ritme van het team is belang
rijk."
Visa-smokkel
Het Nigeriaanse elftal had gis
teren moeite-het land te ver
laten. De ploeg van bonds
coach Clemens Westerhof
kon door problemen met de
visa niet afreizen naar de Ver
enigde Staten. Later op de
avond werden die opgelost.
De Super Eagles vliegen via
Dakar naar Dallas. Het vlieg
tuig met de voetballers is het
enige toestel uit Nigeria dat
de Verenigde Staten mag bin
nenkomen. De overige vluch
ten uit het Afrikaanse land
worden geweigerd. De Ameri
kaanse autoriteiten vrezen
voor een intocht van drugs
smokkelaars.
Champagne
De FIFA heeft gisteren een
misverstand over hpt drinken,
van water of andere dorstles-
sers tijdens de wedstrijd uit
de wereld geholpen. Volgens
woordvoerder Guido Tognoni
mogen de spelers drinken wat
en wanneer ze maar willen,
zolang ze maar aan de zijlijn
staan. Vooral uit het Ierse
kamp waren klachten geko
men over de geringe moge
lijkheden tot bijtanken. „Het
gooien van flessen of bekers
richting veld is verboden,
maar de spelers mogen uiter
aard wel vocht tot zich ne
men", aldus de FIFA-man.
„Water, bier, champagne, het
maakt niet uit, zolang ze zich
maar op de zijlijn bevinden.
Tijdens een workshop in New
York in februari zijn alle
teams van de regels omtrent
het drinken tijdens de wed
strijd op de hoogte gesteld. Ik
begrijp de huidige ophef
daarom niet."
Bondscoach Advocaat houdt het simpel in verstikkende hitte
ilii Jttlni mi
Ed de Goey zoekt verkoeling tijdens de training v
foto anp cor mulder
Ze hadden geen droge draad meer aan hun lijf. Kletsnat
van het zweet verlieten de spelers van Oranje na een uur
tje training de bakoven op de universiteit van Florida.
,,Het is nog erger dan ik had verwacht." Het viel Ronald
Koeman niet mee. Mare Overmars al evenmin. ,,Het is
net of je een warme gloed over je heen krijgt. Een soort
saunagevoel. Mijn shirtje weegt drie kilo meer."
orlando albert geesing
De temperatuur in Orlando is er
dan ook naar, zo'n 35 graden in
de schaduw. De luchtvochtig
heid is bijna 100 procent. „Gek
kenwerk", noemt een Ameri
kaanse Nederlander de beslis
sing van de organisatie om even
na het middaguur, op het heetst
van de dag, te gaan voetballen.
„Dan ligt het veld in de Citrus
Bowl te blaken in de zon en is
het toch gauw zo'n graad of 45,
46.".
Dick Advocaat houdt zijn
hoofd koel in het snikhete Or
lando. En niet alleen door z'n
oranje pet. „We moeten ge
woon spelen. Je stort in of je
stort niet in, dat zien we dan
wel. De spelers moeten leren
met de omstandigheden om te
gaan. Nu is het wel vol te hou
den", denkt de bondscoach,
„maar het zal nog warmer wor
den." Advocaat spreekt uit erva
ring. „Ik heb hier zelf gespeeld,
ik weet wat je moet overwin
nen. Je moet hier gewoon door
heen, daar moet je niet over
blijven zeuren."
Het zweet loopt in straaltjes
langs de neus en kin van Jan
Wouters. Toch valt de hitte hem
tot nu toe wel mee, zegt-ie.
„Deze training was niet veel
meer dan uitlopen. Het was een
beetje lummelen wat we van
daag hebben gedaan. Maar ik
weet niet wat het wordt als we
tot op de bodem moeten gaan."
Met Rob Witschge moet Jan
Wouters, zo lijkt het, gaan uit
vechten wie er bij Oranje op
links gaat spelen. De plaats
rechts op het middenveld lijkt
voorbehouden aan Frank Rijk
aard.
Advocaat weigert consequent
de namen in te vullen van de
twee posities die nog open
staan. Ook aan de opstelling
van morgen, in de oefenwed
strijd tegen Fort Lauderdale,
mogen volgens hem geen con
sequenties worden verbonden.
„In een week kan er van alles
gebeuren. Dat zie je nu maar
weer aan Rijkaard, die aan de
interland tegen Canada toch
een lichte spierverrekking in het
dijbeen heeft overgehouden."
Net als Gaston Taument, John
de Wolf en Theo Snelders moest
de Ajacied de eerste training
aan zich voorbij laten gaan. „En
wie weet", denkt Advocaat, „is
er wel een speler bij die hele
maal niet met dit weer kan om
gaan." Het concept staat als een
huis, de elf namen nog niet.
„Het sterkste team van de
World Cup is eindelijk aangeko
men", loofde de media in Flori-
orlando gpd
Oranje beleefde een onrustige eerste nacht in Lake Nona. In
cluis bondscoach Dick Advocaat. „Tegen twee uur ging ineens
het alarm af. Iedereen was wakker en een paar minuten later
stonden we met z'n allen buiten." Een kwartiertje later kon ie
dereen terug naar zijn kamer. „Maar wie er nu op de alarmbel
heeft gedrukt...Tk heb wel een vermoeden", speelde Advocaat
het spel vrolijk mee, „maar dat zeg ik niet." Dus toch Ruud
Gullit? „Zou het? Nee jongens, dat geloof ik niet."
da het Oranje van Dick Advo
caat. „Daarom", zo meent een
Amerikaanse journalist met Ne
derlandse voorouders, „is Ne
derland ook ondergebracht in
Orlando. Dat is het werk van de
Duitsers. Die zijn doodsbang
voor Nederland." Hij meent het
oprecht. „We moeten niet blij
ven zeuren", spreekt Ronald
Koeman verstandige taal. „Of
het nou warm is of niet, we zui
len die wedstrijden nu eenmaal
moeten spelen om verder te ko-
De hitte is de grootste vijand
van Oranje. En sterk in het
voordeel van Saudi-Arabië en
Marokko, de eerste WK-tegen-
standers. „Als je een land op het
hoogste schavot moet plaat
sen", denkt bondsarts Frits Kes-
sel, „is dat wel Brazilië. Dat land
heeft hier de laatste twee jaar
tien keer gespeeld en barst van
de Amerikaanse ervaring. Bo
vendien spelen ze ook nog eens
in San Fransico en daar heerst
het beste klimaat van Amerika.
Wij konden in januari naar
Amerika, maar dat mocht niet.
Eerder ook al niet in juni. Jam
mer. De Duitsers deden dat wel
en hebben daardoor een voor
sprong op ons."
Anders dan vier jaar geleden
in Italië is iedereen bij Oranje
dik tevreden over het onderko
men in het idyllisch gelegen La
ke Nona, het op zo'n 40 kilome
ter van Orlando gelegen golfter
rein. „Dit is de top, het -is eer
prachtig complex", komt Ro
nald Koeman bijna superlatie
ven tekort. „Alles is perfect ge
regeld. Dat is echt een compli
ment aan de KNVB. Het ziet er
veel beter uit dan vier jaar gele
den." In Lake Nona oefent
Oranje in de middaguren op
comers en vrije trappen. „Daar
komt nog veel te weinig uit",
vindt Advocaat.
dallas anp
FIFA-voorzitter Joao Havelange
heeft falende scheidsrechters bij
het komende WK in de Verenig
de Staten de wacht aangezegd.
Vooraf indien zij verruimen een
harde overtreding van achteren
op de benen met een rode kaart
te bestraffen, wórden ze met het
eerstvolgende vliegtuig naar
huis teruggestuurd. „De
scheidsrechters zijn van deze
sanctie op de hoogte gebracht",
liet de Braziliaan gisteren in
Dallas weten.
Volgens Havelange zijn mid
delen nodig om verdedigers te
weerhouden van aanslagen op
de ledematen van de aanvallers,
traditiegetrouw de smaakma
kers en publiekstrekkers van
een WK. De bejaarde voorzitter
wees daarbij op de afwezigheid
van Marco van Basten, één van
de vele slachtoffers van meedo
genloze tegenstanders.
„Van Basten heeft drie opera
ties aan zijn enkel ondergaan en
speelt misschien nooit meer",
zei Havelange. „De verdedigers
die hem dit hebben aangedaan,
hebben zijn loopbaan verwoest.
Ze konden kennelijk geen ande
re manier vinden om hem af te
stoppen. Het is niet moeilijk
voorstelbaar dat er trainers zijn
geweest die hun spelers op
dracht hebben gegeven Van
Basten met deze methodes uit
te schakelen. We kunnen en
mogen dat niet langer accepte
ren. De scheidsrechters hebben
in dit kader een grote verant
woordelijkheid."
pasadena Met gevaar voor eigen leven legt een medewerker van de WK-organisatie de laatste hand aan het scorebord van de 'Rose Bowl' in
Pasadena. In het stadion wordt onder meer op 17 juli de finale gespeeld. foto anp
Thomas Rongen tijdens WK 'troubleshooter' van Oranje
'jan mennega
gpd-verslaggever
Thomas Rongen zal zijn eerste
wedstrijd in Florida nimmer
meer vergeten. Door de enorme
hitte en de hoge luchtvochtig-
heidsgraad, die tot bijna hon
derd procent kan oplopen, ver
loor hij zes kilogram aan li
chaamsgewicht. Met uitdro
gingsverschijnselen belandde
hij zelfs in een ziekenhuis, waar
hij twee dagen aan het infuus
lag-
„Je krijgt", doet Rongen uit de
doeken, „tijdens het voetballen
een verstikkend gevoel. Het is
net alsof je geen zuurstof meer
uit de lucht kunt halen. In je
spel zul je dan ook terdege reke
ning moeten houden met de
omstandigheden. Je moet gedo
ceerd spelen, anders ben je bin
nen een uur helemaal opge
brand. Negentig minuten aan
vallen is pure zelfmoord."
De 37-jarige Rongen, geboren
Amsterdammer, gewezen AFC-
er en ex-amateurinternational,
is gedurende het WK de 'team
liaison', zeg maar de kjusjes-
man van het Nederlands elftal.
Als Dick Advocaat en zijn man
schappen iets niet naar de zin
is, staat hij klaar om de proble-
Thomas Rongen in de tijd dat hij
nog actief was bij de Los Angeles
Aztecs. „Je krijgt", vertelt de oud
voetballer uit ervaring, „tijdens
het voetballen een verstikkend
gevoel. Het is net alsof je geen
zuurstof meer uit de lucht kunt
halen." foto archief
men te verhelpen. „Zie mij
maar als een soort troubleshou-
ter", zegt Rongen.
Hij verheugt zich op zijn
werkzaamheden voor Oranje en
spreekt de hoop uit dat ze mo
gen duren tot en met 17 juli, de
dag van de finale in Los Ange
les. „Ik beschouw het als een
eer enige tijd met het Neder
lands elftal op te trekken. Bo
vendien is dit voor mij een
schitterende ervaring, waar ik
heel veel van kan leren." Voor
het geld hoeft hij het niet te
doen. Dertig dollar per dag be
draagt zijn schamele honorari
um. „Maar dat interesseert me
geen bal", verklaart hij breedla-
chend. „Ik had het ook voor
niks gedaan."
Thomas Rongen is America-
minded en dat is nog eufemis
tisch uitgedrukt. Na een trip
met het Nederlands amateurelf
tal naar de Verenigde Staten liet
het land van de onbegrensde
mogelijkheden hem niet meer
los. Toen hij in 1979 de kans
kreeg prof te worden bij de Los
Angeles Aztecs, waar Rinus Mi-
chels destijds de scepter zwaai
de, greep hij die met beide han
den aan. Ook al had zijn eerste
contract weinig om het lijf: Dui
zend dollar per maand, een ap
partement en een auto, die hij
moest delen met enkele Ameri
kaanse collega's.
Rongen: „De financiën vond
ik niet zo belangrijk. Voorop
stond bij mij dat ik in Amerika
kon gaan voetballen. Ik ben al
tijd een vrije jongen geweest en
had wel zin in een avontuur. Als
Michels me niet had gevraagd,
was ik ook naar de VS gegaan,
om wat rond te trekken. Ik vind
Amerika een fantastisch land.
Als je het een beetje hebt ge
maakt, is er geen betere plek op
de wereld."
Het bleef wat Rongen betreft
niet bij een kortstondig avon
tuur. Na de Los Angeles Aztecs,
waar hij met onder meer Johan
Cruijff, Leo van Veen, Wim
Suurbier en Huub Smeets
speelde, ging hij in 1980 met JC
Supersfar mee naar de Was
hington Diplomats. Via de Fort
Lauderdale Strikers, waar Cor
van der Hart drie jaar lang zijn
trainer was, belandde hij uitein
delijk bij een indoor-soccer-
team in Chicago. „Je weet niet
wat je dan meemaakt. Bij in-
door-voetbal vliegt de bal alle
kanten op, het is net een flip
perkast. En ze tackelen als wil
den. Het publiek vindt dat
prachtig, rhaar mij heeft die pe
riode bloed, zweet en tranen ge
kost."
In 1988 zette Rongen een
punt achter zijn carrière. „Ik
heb een schitterende tijd gehad.
Ik heb met en tegen tal van gro
ten in de voetballerij gespeeld."
Hij somt op: „Cruijff, Pele,
Neeskens, Gerd Müller, George
Best, Rijsbergen, Van Beveren,
Wim Jansen...niet gek hè, voor
een amateurtje van AFC",
grijnst hij.
Nadat hij met voetballen was
gestopt, keerde Rongen terug
naar Fort Lauderdale in Florida,
waar-ie aan de slag ging als as-
sisterjt van trainer Wim Suur
bier bij de Strikers. Een jaar la
ter - Suurbier had inmiddels de
kuierlatten genomen - werd hij
hoofdtrainer en momenteel is
hij dat nog steeds. Morgenmid
dag doet zijn club dienst als
laatste oefenpartner van het
Nederlands elftal vóór de eerste
WK-krachtmeting, volgende
week maandag in Washington
tegen Saudie Arabië. Rongen:
„Wij zullen proberen op dezelf
de manier te gaan voetballen als
de eerste tegenstander van
Oranje."
Twee weken geleden oefende
Colombia ook al tegen de Fort
Lauderdale Strikers en zegevier
de met 3-0. „Maar", oordeelt
Rongen, „ik schat Nederland
hoger in. Ook zonder Ruud Gul
lit. Gezien het spelerspotentieel
moet het Nederlands elftal ten
minste de halve finales kunnen
halen. Ik reken daar ook wel een
beetje op."
Aan voorspellingen waagt Diny van der Geest
zich niet. Het hoofd medische informatie van
het instituut Tropenzorg in Almere is er echter
heilig van overtuigd dat het Oranje-legioen tij
dens het WK voetbal in de Verenigde Staten
met enige regelmaat met lichamelijk ongemak
te maken krijgt.
„De combinatie zon, hitte en alcohol gaat
zijn tol eisen", verwacht de arts. „Ik wil hele
maal geen paniek zaaien, maar voor mij staat
vast dat sommige supporters in het ziekenhuis
zullen belanden. Niet alleen voor de voetbal
lers, maar ook voor de toeschouwers wordt het
een slopend toernooi."
Daarbij tekent Van der Geest aan dat Ameri
ka gelukkig een land is waar de medische voor
zieningen uitstekend zijn. „Tropische aandoe
ningen komen daar niet voor. Ook de hygiëni
sche omstandigheden zijn goed. Dat bespaart
al een heleboel ellende."
Verbrandingswonden, flauw vallen en uitdro
gingsverschijnselen zijn medisch gezien de risi
co's waarmee de Oranje-fans.in Washington en
Orlando het meeste rekening moeten houden.
Van der Geest: „In het ergste geval kan zelfs
sprake zijn van een hitteberoerte. Het lichaam
slaagt er dan niet meer in de temperatuur rond
de 37 graden te houden. Supporters die dat
overkomt, geraken in coma en moeten meteen
naar het ziekenhuis."
Veruit de meeste risico's zijn met een beetje
goede wil vrij simpel te voorkomen, meent Van
der Geest. „Flauw vallen lijkt meestal erger dan
het is. Even de schaduw in en het probleem is
weer over. Dat geldt ook voor uitdroging. Dat
valt op te lossen met het drinken van water. In
Washington en Orlando moeten de supporters
minimaal drie liter water per dag drinken. Ook
het zoutgehalte moet regelmatig worden aan
gevuld. Een kop soep doet wonderen."
Meer problemen verwacht Van der Geest bij
het oplopen van verbrandingswonden. „Je
moet jezelf natuurlijk beschermen. Een goede
zonnecreme, een hoofddeksel en een zonnebril
zijn onmisbaar. Toch zal dat lang niet voor ie
dereen genoeg zijn. De meeste supporters gaan
al vroeg naar het stadion. Inclusief de wedstrijd
zitten ze dan misschien wel vier of vijf uur in de
brandende zon. Daar is bijna geen bescher
ming tegen mogelijk. De kans op eerste- en
tweedegraads verbrandingen acht ik dan ook
erg groot."
Meer zorgen maakt Van der Geest zich over
het alcoholgebruik van het Oranje-legioen. „Je
mag aannemen dat iedereen weet dat alcohol
niet goed is voor geest en lichaam", zegt zij. „In
combinatie met warmte ën een hoge vochtig
heidsgraad is alcohol echter dubbel zo slecht. Je
zult zien dat naarmate supporters langer in
Amerika zijn, hun weerstand afneemt als ze
zich niet in acht nemen. De kans op medische
problemen zal daardoor toenemen. Helemaal
gerust ben ik daar niet op. Te meer niet omdat
ook in de stadions gewoon bier kan worden ge
kocht."
