Scheppingsverhaal in glas-in-lood
Kerk Samenleving
ZATERDAG 11 JUNI 1994
HET WEER
HANS VAN ES
KORTWEG
Evensong
De Evensong in de Leidse
Hooglandse Kerk wordt mor
genavond verzorgd door de
Leidse Cantorij met muziek
van Engelse componisten
van de 16e eeuw tot heden.
De directie is grotendeels in
handen van Hans Brons, het
orgel wordt bespeeld door
Joop Brons. Het thema van
deze Evensong is 'Op zoek
naar het verleden', een over
denking door dominee A. Al-
blas over de "roots' van het
leven en in het bijzonder van
de geloofsgeschiedenis. De
Evensong begint om 19.00
Boeddhisme
Voor mensen die kennis wil
len maken met het boed
dhisme en voor degenen die
hun meditatiebeoefening
willen verdiepen, wordt op
17 en 18 juni in het boed
dhistisch centrum Dharmad-
hatu aan de Geversstraat 48
een studie- en meditatie
seminar gehouden. De titel is
'Boeddhisme in de wereld'
en het programma wordt ge
leid door dr. Han F. de Wit.
Het programma begint op
vrijdagavond om 20.00 uur
en wordt zaterdagmorgen
voortgezet. Deelname kost
50 gulden, inclusief lunch en
receptie. Belangstellenden
kunnen nadere informatie
inwinnen en zich opgeven
via het nummer 071 -174575.
Gospelconcert
Twee plaatselijke gospelgroe
pen treden vanavond op in
het cultureel centrum Het
Parktheater in Alphen aan
den Rijn. Het gaat om het
tienerkoor Be Glad, die het
programma 'Teenagers in
action' brengt, en His Reve
lation. Het evenement begint
om 20.00 uur en kaarten kos
ten aan de zaal 15 gulden.
Het aantal zitplaatsen is met
245 overigens beperkt.
Moker
Het afscheid van de Lissese
pastor F. Grol van de Agatha-
kerk staat op 15 en 19 juni
centraal in de radio-u'
dingen van Moker, het me
dia-overleg van kerken in
Rijnland en de Bollenstreek.
De overdenking i
CA. de Peuter uit
Voorhout. Moker zendt op
woensdag uit van 16.00 tot
16.30 uur en op zondag (als
het programma wordt her-
-haald) van 19.00 tot 19.30
De uitzending is te be
luisteren op de FM 105.7 en
via de kabel op de FM 88.
Evangelisatie
De evangelisatiecommissies
van de Baptistengemeente
Alphen-Noord t
tengemeente Ichtus sluiten
morgen het activiteitensei
zoen af met een gezamenlij
ke evangelisatiedienst in de
Alphense Salvatorikerk. Spre
ker is evangelist R. Speelman
en muzikale medewerking
wordt verleend door het
gospelkoor Sound of Cele
bration'. De dienst begint om
18.30 uur.
Oecumene
De Zoeterwoudse Raad
Kerken organiseert morgen
op Swetterhage', Blankaart-
weg 2 in Zoetervvoude, een
oecumenische viering met
als thema 'Samen Onder
weg'. Voorgangers zijn me-
r Poppe, pastoraal me
dewerkster van Swetterhage,
pastoor H. van der Plas en
dominee J.R. Wolthaus. Het
eigentijds koor Iduna (met
combo) en de blokfluitgroep
'Tibia' zullen de dienst muzi
kaal opluisteren. Bij mooi
weer heeft de viering, die be
gint om 10.45 uur, in de
open lucht plaats.
Oecumene weerspiegelt zich op kleurrijke meinier in gereformeerde Open Hof-kerk
Langzaam uit het dal
Het spel van het
licht. Dat is voor
kunstenaar Bru-
ens het aantrekkelijke van
werken met glas. Zelfs tij
dens een korte rondgang
langs de ramen van de
Open Hof zorgt het schijn
sel van de ondergaande
zon voor een steeds wisse
lende sfeer in de kerk.
Het onderkomen van de Gere
formeerde Kerk in Katwijk aan
den Rijn werd tijdens de uitge
breide opknapbeurt van de af
gelopen maanden voorzien van
een 'zacht, getemperd' kleuren-
patroon. Dat vormde voor Bru-
ens de basis bij de uitwerking
van zijn glas-in-lood ontwer
pen. De in een andere geloofs
traditie opgegroeide kunstenaar
- oorspronkelijk afkomstig uit
Brabant - woonde enkele kerk
diensten bij om in meerdere
opzichten de sfeer in het ge
bouw te proeven. Pas daarna
ging hij aan het werk.
Voor de kenners van glas-in-
lood ramen is de naam Jilleba
geen onbekende. En tot de ken
ners kunnen Jan ter Haar en
Gert-Jan Minnee worden gere
kend. Deze leden van de werk
groep esthetische vormgeving
van de gereformeerde kerk-ge-
meenschap - de één docent aan
de technische school en de an
der consulent bij de vakoplei
ding voor het schilderbedrijf -
waren de motoren achter het
project. De restauratie van de
Open Hof was in hun ogen pas
echt af wanneer de bestaande
glas-in-lood ramen - die toch al
aan een opknapbeurt toe waren
- zouden worden vervangen
door compleet nieuwe exem
plaren waarop een bijbels ver
haal zou worden verteld. Via Jil
leba kwamen zij i
de kunstenaar Bruens.
De commissie van beheer van
de Gereformeerde Kerk ging ak
koord met het plan van Minnee
en Ter Haar. mits het niet ten
koste zou gaan van de reguliere
financiële bijdragen voor het
gemeentewerk. Om die reden
werd ervoor gekozen de ge
meenteleden in staat te stellen
- of een gedeelte
daarvan - te sponsoren. Tijdens
een presentatie van de ontwer
pen die kunstenaar Bruens op
eigen risico had gemaakt, bleek
daarvoor erg groot.
„Dat heeft zelfs ons verbaasd",
zegt Ter Haar, „en dat mag je
gerust het unieke van dit project
Het is echt door de he
le gemeente gedragen. Zelfs na
ware inspanningen die de
vatie van het kerkgebouw
heeft gekost, bleek men bereid
nog een extra stap te doen."
Binnen twee weken waren alle
verkocht'.
Bijbelvast
Voor de 'Brabantse Leidenaar'
Bruens is de Open Hof inmid
dels de zevende kerk waarvoor
hij glas-in-lood ontwerpen
maakt. Vaak gaat het daarbij
maar om één of enkele ramen
en in dat opzicht is het Katwijk-
se project - waarbij in feite het
hele gebouw 'onder handen'
wordt genomen - ook voor hem
heel bijzonder. De aan de
kunstacademies van Arnhem en
Den Haag opgeleide kunstenaar
verwerkt veel religieuze
ven in zijn werk. Hij
zichzelf 'redelijk bijbelvast', wat
in grote mate bijdraagt aan de
acceptie van zijn werk bij ande
re dan rooms-katholieke ge
loofsgemeenschappen.
Zijn 'schepping' in de Open
De Oecumene weerspiegelt zich op een wel heel kleurrijke manier in het interieur van de Open
Hof-kerk. Voor de gereformeerde geloofsgemeenschap in Katwijk aan den Rijn maakte de rooms-
katholieke kunstenaar Carel Bruens uit Leiden de ontwerpen voorde ramen in het volledig
gerenoveerde bedehuis. In 33 voorstellingen wordt het scheppingsverhaal in glas-in-lood verbeeld.
Het Leidse glasatelier Jilleba zorgde voor de praktische uitvoering van het project, waarvoor de
kleine gemeente in korte tijd 70.000 gulden bijeenbracht.
Na een veel te koude en natte junt-
episode komt de atmosfeer de ko
mende dagen een beetje tot rust.
Wie niet al te veeleisend is ten aan
zien van het Hollandse z
kan zelfs een duidelijke w
betering constateren. Het meest
positieve nieuws is dat het voorlo
pig (vrijwel) droog blijft. Daarnaast
kruipt het kwik begin volgende
week voorzichting in de richting
van 20 graden, de wind houdt zich
koest en als de zon een kans krijgt
is het zelfs prima weer om in de
open lucht door te brengen.
Zomermaand juni bakte er de
laatste dagen maar weinig van. Met
zware wolkenluchten, plotselinge
regenbuien en maxima van 14 gra
den was hét ronduit kachelweer.
Van 2 tot 10 juni viel er dagelijks
neerslag. Ook vrijdag bleef het erg
fris door een krachtige noorden
wind. Forse stapelwolken bereikten
nog wel hier en daar het buiensta
dium, maar stijgende barometers
en breder wordende opklaringen
beloofden in de loop van de dag
beterschap.
Vandaag stuurt een krachtig hoge-
drukgebied bij Ierland een uitloper
ir Nederland. De luchtsoort is
i koel, maar de afgenomen wind
en de regelmatig doorbrekende zon
maken het voor het gevoel al een
stuk warmer. Inmiddels stromen
grote hoeveelheden warme en
vochtige oceaanlucht rond het ho-,
gedrukcentrum naar de Noordzee,-
en vanaf zondag ook over Neder-
land. Dat leidt onvermijdelijk tot'de
vorming van wolkenvelden, die
morgen met de aanlandige wind
kunnen binnendrijven. Op een 1 1
spatje motregen na blijft het droog;'
de middagtemperatuur ligt rond ;1.7 i
Begin volgende week blijft de
luchtdruk hoog boven de Britse Éi)'.,
landen met bij ons een zwakke
aanvoer vanaf de Noordzee. In de'
van oorsprong warme lucht gaat cte
zon een voortdurende strijd aan
met de wolkenvelden. Hoedatprfe^
cies uitpakt is moeilijk voorspel-r.;.-
baar. Noordzee-bewolking kan in
juni dagenlang voor een koel en
somber plaatje zorgen. Soms
breekt het wolkendek volslagen on-
verwachts open en dan voelt het \V
meteen broeierig warm aan. Een
wat onzeker scenario dus voor de.-.-fc-
eerstkomende dagen, maar in elk
geval zijn we uit het diepe dal ge-
kropen. De laatste computer-pro'-1-
dukten wijzen tegen het midden
van de week op aanhoudend hog^s,
druk op de oceaan, waardoor de
aanvoer hoofdzakelijk uit het
noordwesten komt met een gema-
tigde temperatuur.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
;t zon en droog. Naar
t noorden toe ook enke
wolkenvelden en in
Schotland kans op regen,
axima van 15 graden in
it noorden tot iets boven
België en Luxemburg:
Perioden met zon en
droog. Middagtempera
tuur oplopend naar onge
veer 20 graden.
Noord- en Midden-Frank-
Glazenier George Jilleba en kunstenaar Carel Bruens (links). De grootste ramen van de kerk heeft Bruens gebruikt voor de uitbeel-
foto dick hogewoning ding van het boek Openbaringen. foto dickhogewoning
Hof begint - staande met het
gezicht naar het orgel - aan de
rechterwand, met het tafereel
van een woeste en ledige aarde.
Met de wijzers van de klok mee
het verhaal vervolgens als
een kleurig lint door de kerk. De
het merendeel kleine ra-
worden door Bruens
eel 'vergroot' door de tekenin
gen buiten de
venster te laten beginnen. Om
het geheel niet statisch te ma
ken heeft hij zoveel mogelijk
'beweging' in de ontwerpen ge
bracht. Ook de humor ont
breekt niet. Het lichaam van
een giraf, beginnend op een
raam onderaan de muur. krijgt
een vervolg op een raam boven
in de kerk.
De kunstenaar houdt zich in
zijn vertelling aan de volgorde
van het bijbelverhaal in Gene
sis, maar gebruikt wel elemen
ten die elders in de bijbel - bij
voorbeeld in het Nieuwe Testa-
terugkeren. Zoals bij de
afbeelding van de scheiding van
water en aarde, als Bruens tege
lijkertijd ook verwijst naar de
doojp. Of bij het ontstaan van
zon,'maan en sterren, als ook de
ster van Bethlehem opduikt. De
ramen 20/21 en 22/23 vormen
tegenstellingen. De torenbouw
van Babel. waarmee hij de
scheiding van de geesten uit
drukt, staat haaks op de afbeel
ding van het nieuwe Jeruzalem,
de stad met de twaalf poorten
en de rivier des levens. Bruens
sluit zijn scheppingsverhaal af
op de twee grootste ramen van
de Open Hof met de Openba
ringen van Johannes. Het aller
laatste raam - onder het orgel -
is eigenhandig gemaakt door de
initiatiefnemers van het project,
Minnee en Ter Haar.
ming mee aan de restauratie
van 265 kerken. Zelfs in een tijd
van toenemende secularisatie is
er voor Jilleba nog voldoende
werk. „Het verouderingsproces
gaat in de bestaande kerken ge-
door", zegt directeur Ge
orge Jilleba. „En hier en daar
worden ook weer nieuwe ker
ken gebouwd, vaak om twee of
drie vervallen gebouwen te ver
vangen."
Bij het
n-lood project is.de
verking tussen kunste-
n glazenier zeer hecht,
vorden door de
ontwerper werktekeningen op
grootte gemaakt, waarbij
hij in elk vlak het kleurnummer
plaatst van het glas dat hij heeft
uitgezocht. Van de tekeningen
worden vervolgens kopieën ge
maakt, waaruit de mallen wor
den geknipt. Zelfs een betrekke
lijk klein raam kan al zijn opge
bouwd uit 140 stukjes. Samen
met de kunstenaar zoekt de
zenier vervolgens de go
kleuren glas met de juiste
tuur uit. Jilleba: „Er zijn niet
minder dan 3200 verschillende
kleuren glas, in talloze structu-
Het glas wordt vervolgens
behulp van de mallen op
maat gesneden en opnieuw ge
nummerd, waarna het lood
wordt geplaatst, dichtgedrukt
en aan beide zijden gesoldeerd.
Daarna wordt het lood dichtge-
kit en kan het raam worden
schoongemaakt.
In de Open Hof-kerk staan de
glas-in-lood ramen achter blan
ke voorzetramen, waardoor het
effect van geïsoleerde dubbele
beglazing ontstaat.
Avonddienst
De glas-in-lood ramen hebben
in de kerk veel meer dan een
decoratieve en sfeerverhogende
functie. Kunstenaar Bruens ziet
voor de predikant ook mogelijk
heden om tijdens de preek of in
de liturgie in te haken op wat hij
ziet. Momenteel rijpt het plan
om in de wintermaanden tij
dens een avonddienst - als het
al donker is - de ramen met
lampen van buiten af één voor
lichten en te bespre-
Verder hoopt de Katwijker Ter
Haar dat het mogelijk is om een
boekje samen te stellen met af
beeldingen van de ramen, aan
gevuld met een uitleg over de
ontwikkeling van het project en
achtergrondinformatie over
glas-in-lood. Ter Haar: „Zo'n
boekwerkje zou voor de hele ge
meente Katwijk kunnen worden
gemaakt omdat we ook in ande
re kerken en bijvoorbeeld ook in
het gemeentehuis glas-in-lood
hebben."
Naar sponsors voor zo'n
boekwerkje wordt nog gezocht.
steeds
bewolking.
op zon'dag van 18 aan c
Atlantische kust tot 22 graden plaatse
lijk in het binnenland
Overwegend zonnig en droog. Maximé
van ongeveer 30 graden, in het binnen
land tegen de 35 graden
